Антропология философиясы

Қоғамның даму деңгейін анықтайтын негізгі көрсеткіш. Бұл көрсеткіштер нақты факторлардың көмегімен өлшеніп, қоғамның өзгеруін бақылауға мүмкіндік береді.

Герман философы және антропологы, оның еңбектері адамның мәдениеті, тарихы және философиясы бойынша. Шпенглердің әсіресе "Батыс ыдырауы" еңбегі атақты

Италиялық астроном және физик. Галилей "Табиғат кітабы" табиғаттың заңдарын ашуға болатындығын айтты. Ол телескопты жетілдіріп, Күн жүйесін зерттеген

Жаңа кезең философиясында ғылымды жатқызатын философия ағымы, шындықты объективті және дербес деп есептейді.

Дүние туралы білімдердің жиынтығы, түсінікті бір жүйеге келтіру арқылы бір-бірімен байланыстыру.

Ықтималдықтың әсер етуімен себеп-салдар байланысы әлсіз, бір оқиғадан екінші оқиғаның шығуы тек әдеттілікпен байланысты.

Ортағасырлық ислам философы, "Медицина канонын" жазған.

"Эпистемологиялық анархизм" концепциасы, ғылыми білімнің әр түрлі әдістерге және талаптарға мойынсұнуы мүмкін деп есептейді.

"Медицина канонын" жазған ислам ғалымы.

«Ал оны біз жақсы ақыл-парасат арқылы меңгереміз» деген тұжырым Ал-Фарабидің пікірі болып табылады.

«Ғылыми революция» - ғылыми білімнің дамуындағы түбегейлі өзгерістер жасайтын, жаңа теориялар мен парадигмалардың пайда болуымен сипатталатын кезең. Томас Кун осы ғылымдағы әр түрлі теориялардың өзгеру кезеңін ғылыми революция деп сипаттады.

Өнер философиясы шығармашылықтың мәнін, өнердің табиғатын, түрлерін және олардың адам, қоғам өміріндегі қызметін терең зерттейді. Өнердің эстетикалық, моральдық, әлеуметтік және рухани маңыздылығын анықтайды.

Әлеуметтік философияның қалыптасуына философиялық антропология мен тарих философиясы тікелей ықпал еткен. Бұл салалар адамның қоғамдағы рөлін, тарихтың заңдылықтарын және қоғамдық дамудың негізгі факторларын талдайды.

ХХ ғасырда Шпенглер «Мәдениеттің соңы» идеясын жариялаған. Ол өркениеттің циклдық дамуы туралы теориясын ұсынып, әрбір мәдениеттің өз гүлденуі мен құлдырауы бар екенін айтқан.

Ясперс пен Тойнбидің еңбектерінде тарихи дамудың ұқсас мотивтері мен схемалары бар. Екеуі де тарихи процестің циклдық сипатын баса көрсетеді және цивилизациялардың көтерілу мен құлдырауын анықтайды.

«Адам-ойыншы, ойнайтын тіршілік иесі» - бұл Хейзенганың идеясы. Ол адамның тарихтағы іс-әрекеттерін ойын ретінде қарастырады.

Адамның эгоизм, еріксіз әрекеттер, бәріне қарсы соғыс сияқты теріс қасиеттерін шектейтін мемлекет мен құқық қажеттілігін негіздейді.

Аксиология ілімінің негізін салған философ

Томас Кун ғылыми танымның динамикалық концепциясы бойынша "Қалыпты ғылым кезеңі" және "Парагдигмалар ауысу кезеңі" туралы айтқан

Кез келген ғылыми тұжырымды жоққа шығару мүмкіндігі ғылыми тұжырымның тексеру дәлелдемесі болып табылады.

Әл-Фараби ғылыми бөлімдерді тілдер туралы ғылым, логика, математика, физика, метафизика, азаматтық ғылым деп бөлген

Антикалық философия - ерте гректер мен римляндықтардың философиясы

Камю өзінің "Сандырақ" философиясы арқылы өмірдің мағынасыздығы мен абсурдтылығы туралы жазған

Б. Спиноза табиғатты бір ғана басты субстанция (зат, әлем) ретінде санаған

Философияның негізгі мәселесі - ойлаудың болмысқа қатынасы

Т.Мор тоталитарлық билікті сыншылаған, ал идеал қоғам туралы жазған

Н. Макиавелли саяси философиясының негізін салушы болып табылады.

Диалектиканың негізгі заңдарының бірі. Ол әрбір құбылыстың дамуы терiстеуден, терістеуді терістеуден және жаңа сапалық деңгейге көтерілуден тұратындығын көрсетеді.

Платонның философиялық ілімі. Бұл ілімде әлем екі әлемнен тұрады: көрінетін әлем және көрінбейтін әлем.

Көрінетін әлем - бұл физикалық әлем, онда біз тұрамыз. Ал көрінбейтін әлем - бұл идеялар әлемі, онда әрбір нәрсенің идеалды образды болады.

Ибн-Рушд ортағасырлық ислам философы болған. Ол әлемнің мәңгі екендігін және адам жанының мәңгі еместігін мойындаған. Бұл философиялық көзқарас грек философларынан әсерленген.

Рухани жаңғыру бағдарламасы - Қазақстанның рухани жаңғыруын мақсат еткен бағдарлама. Бұл бағдарлама бойынша, ұлттық құндылықтарды қайтадан жандандыру, ұлттық сананы арттыру, тарихи тұлғаларды насихаттау және жас ұрпақтың рухани әлеуетін дамыту мақсат етіледі.

«Гуманизм» термині латын тілінен шыққан және «адамгершілік» деген мағынаны білдіреді. Гуманизм - бұл адамды жоғары бағалауға, адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғауға негізделген философиялық ағым.

Ренессанс дәуірінде әлемді бақылайтын көзқарас. Гелиоцентрлік жүйеде Күн әлемнің орталығы болып саналады, ал планеталар Күнді айналады.

Ренессанс кезеңіндегі әлемнің даму бейнесі. Бұл бейне адамдардың ойлау қабілетін, өнерді, ғылымды қайтадан жандандыруға және одан әрі дамытуға бағытталған.

Жеке адамның санасын дүниеге ең басты нәрсе деп есептейтін идеализмнің түрі.

Философиядағы негізгі екі бағыт, олар дүниенің негізін түсіндіруде екі әр түрлі көзқарасты ұсынады.

Философияның ғылыми қызметтің негізгі ұстанымдары мен принциптерін анықтау, ғылыми білімнің философиялық негіздерін зерттеу функциясы.

Дүние, болмыс, барлық нәрсенің негізгі ұғымын зерттейтін философия саласы.

Адам табиғаты, мәні, өмір сүру мақсаты, адам мен қоғам байланысы туралы философия саласы.

Философияның құндылықтарын зерттейтін саласы. Дұрыс пен бұрыс, жақсы мен жамандық туралы сұрақтарды талдайды.

Абайдың дінге деген көзқарасы. Діннің адамшылық қасиеттерді дамытудағы рөлін мойындайды, бірақ діни догмалармен келіспейді.

Материяның уақытта және кеңістікте өмір сүру тәсілі.

Объективтік шындық, яғни адам санасынан тыс болатын дүние. Атомдар мен молекулалардан бастап галактикаларға дейін барлық нәрсе.

Барлық заттардың негізін, олардың ішкі байланысын білдіретін философиялық ұғым.

ХХ ғасырдың басында өмір сүрген француз философы, еркіндік пен жауапкершілік туралы танымал көзқарасымен белгілі.

Сананың негізгі элементтері: білім, ес, ерік және басқа да психикалық процестерді қамтиды.

Әл-Фараби ғылыми білімді жетілдіру үшін атап көрсеткен ғылым салалары.

Жалпылама тұжырымдарға жеке мысалдар негізінде қорытынды жасау әдісі.

Ғылыми қызметтің тарихы - ғылыми көзқарастың өзгеру тарихы деген идеяны ұсынған ғалым.

Қазақстанда суфизмнің негізгі ойшылдарының бірі, рухани және философиялық мұрасымен белгілі.

Беркли және Фихте секілді философтар ең басты нәрсе - сана, дәлірек айтқанда, адамның санасы деп есептейді.

Таным теориясының негізгі категориясы, ақиқаттың әртүрлі түрлері мен критерилерін зерттейді.

Танымның сезімдік деңгейіндегі 3 негізгі форма, сыртқы дүниенің бейнесін адам санасында жасайды.

Ұғым, пікір, ой-тұжырым - танымның ақыл-ой деңгейі. Бұл деңгей абстракті ойлау арқылы жаңа білім алуға негізделген.

Гипотеза – ғылыми зерттеудің бастапқы кезеңі. Ол тексеру мен дәлелдеуді талап етеді.