Ang Pamilya Rizal

Study Notes

Si Saturnina Rizal Mercado, ang panganay na anak ng mga Rizal, ay kilala bilang "Neneng". Tumulong siya sa pagpapalaki ng kanyang mga nakababatang kapatid.
Si Narcisa Rizal Mercado, ang pangatlong anak, ay tinawag na "Sisa". Siya ay mapagmahal sa kanyang mga kapatid at isa sa mga nag-organisa ng paglilibing ni Jose Rizal.
Si Paciano Rizal Mercado ay ang nakatatandang kapatid ni Jose Rizal. Siya ang nag-udyok kay Jose na mag-aral sa Europa nang walang pahintulot ng kanilang mga magulang at sumali sa Rebolusyong Pilipino bilang heneral matapos ang pagkamatay ni Jose.
Si Olimpia Rizal Mercado, ang pang-apat na anak, ay kilala bilang "Ypia". Masayahin at malapit siya kay Jose. Ikinasal siya kay Silvestre Ubaldo, at maaga siyang namatay dahil sa panganganak noong 1887.
Si Trinidad Rizal Mercado, ang pang-sampung anak, ay tinawag na "Trining". Namatay siya na walang asawa at siya ang huling pumanaw sa kanilang pamilya.
Si Jose Rizal ay gumamit ng apelyidong "Rizal" upang maiwasan ang pagdududa ng mga Espanyol dahil sa koneksyon ng kanilang pamilya kay Padre José Burgos at sa kaso ng Gomburza.

Si Saturnina Rizal (Neneng) ay ipinanganak noong Hunyo 29, 1850, at namatay noong Setyembre 14, 1913 sa Maynila. Siya ang panganay sa 11 magkakapatid.
Si Paciano Rizal (Lolo Ciano) ay ipinanganak noong Marso 9, 1851, at namatay noong Abril 13, 1930, sa Los Baños, Laguna. Siya ang tanging kapatid na lalaki ni Jose at naging parang pangalawang ama ni Jose.
Si Narcisa Rizal (Sisa) ay tumulong sa pag-aaral ni Rizal sa Europa. Matiyagang naghanap siya ng lugar kung saan si Jose Rizal ay inilibing na walang kahon at walang pangalan para pagkakilanlan.
Si Olimpia Rizal (Ypia) ay ipinanganak noong 1855 at namatay noong 1887 sa Maynila. Ikinasal siya kay Silvestre Ubaldo, isang telegraph operator sa Maynila.
Si Lucia Rizal ay ipinanganak noong 1857 at namatay noong 1919 sa Maynila.
Si Maria Rizal (Biang) ay ipinanganak noong 1859 at namatay noong 1945 sa Maynila.
Si Concepcion Rizal (Concha) ay ipinanganak noong 1862 at namatay noong 1865 sa Calamba, Laguna.
Si Josefa Rizal (Panggoy) ay ipinanganak noong 1865 at namatay noong 1945 sa Maynila. Siya ay may epilepsy at nahalal bilang pangulo ng mga babae sa Katipunan.
Si Trinidad Rizal (Trining) ay ipinanganak noong 1865 at namatay noong 1951 sa Maynila. Sumama siya sa Katipunan matapos ang kamatayan ni Jose Rizal.
Si Soledad Rizal (Choleng) ay ipinanganak noong 1870 at namatay noong 1929 sa Maynila.

Si Jose Rizal ay ipinanganak sa Calamba, Laguna.
Siya ay isang batang matalino at mapanlikha.
Ang kanyang ina, si Teodora Alonso, ay ang unang guro ni Rizal at ikinukuwento sa kanya ang alamat ng gamu-gamo.
Mula sa murang edad, naunawaan ni Rizal ang mga paghihirap ng pamumuhay sa ilalim ng pamamahala ng mga Espanyol.
Noong walong taong gulang, isinulat niya ang "Sa Aking mga Kababata", isang tula tungkol sa pagmamahal sa sariling wika.
Isa sa mga pinakamalungkot na yugto ng kanyang kabataan ay ang pagkamatay ng kanyang kapatid na si Concha.

Nag-aral si Rizal sa Calamba at Biñan, Laguna.
Noong siyam na taong gulang, ipinadala siya sa Biñan upang mag-aral sa ilalim ng pangangalaga ni Maestro Justiniano Aquino Cruz.
Sa Ateneo Municipal de Manila, naging tahimik at masipag si Rizal.
Nagtapos siya ng Bachiller en Artes noong 1877 na may mataas na parangal.
Nag-aral ng medisina sa Unibersidad ng Santo Tomas (UST) ngunit nakaranas ng diskriminasyon.
Nagpatuloy ng pag-aaral sa Europa upang maiwasan ang mga hadlang na dala ng kolonyal na diskriminasyon.

Ang "Pilosopong Tasyo": Ito ang tawag kay Paciano dahil sa kanyang katalinuhan at kaalaman sa pilosopiya.
"RPJ": Ito ang marka na ginamit ni Narcisa para sa libingan ni Jose Rizal dahil walang kahon o pagkakakilanlan para sa kanyang labi.
Ang "Feminine Side" ni Rizal: Ang ilang estudyante ay nag-uusisa kung si Rizal ay may "feminine side" dahil sa kanyang mga sining.
Ang "Ang Unang Pagdadalamhati ng Bayani": Ito ang tawag sa pagkamatay ni Concha, ang unang anak ni Jose Rizal, bilang simbolong pagkawala at pagdadalamhati ng bayani.