Anatomiye Giriş ve Terminoloji

Anatomiye Giriş ve Terminoloji

• Anatomi, Yunanca "anatemnein" kelimesinden türemiştir.
• Anatomi, çıkarmak ve kesmek anlamına gelir.
• Anatomi, insan vücudunun normal yapısını, organlar ve aralarındaki ilişkileri inceleyen bir bilimdir.
• Latince eş anlamlısı "Disseksiyon"dur.
• Diseksiyon, parçalamak ve kesmek anlamına gelir.
• Anatomi, doğa bilimlerinin bir dalıdır ve canlı (biyolojik) gruplara dahildir.
• Anatominin altında birçok alt dal vardır, bunlar;
  • Makroskopik Anatomi: Ölü insan vücudu (kadavra) kullanarak gözle görülebilir yapıyı inceler.
  • Mikroskopik Anatomi (Histoloji): Dokuları mikroskop altında inceleyen bilim dalıdır.
  • Sitoloji: Hücre yapısını inceler.
  • Gelişimsel Anatomi: İnsan vücudunun gelişim evrelerini inceler.
    • Doğum öncesi dönem anatomisi (embriyoloji): Zigot aşamasından doğuma kadar olan süreci inceler.
    • Çocukluk dönem anatomisi: Doğumdan ergenliğe kadar olan süreci inceler.
    • Erişkin dönem anatomisi: Erişkin insan vücudunun yapısını inceler.
    • Yaşlılık dönem anatomisi: Yaşlı insanlardaki normal yapısal değişiklikleri inceler.
  • Patolojik Anatomi: Normal olmayan yapıları inceler.
  • Sistematik Anatomi: Organ sistemlerini inceleyen bilim dalıdır.
  • Bölgesel Anatomi (Topografik): Vücut bölgelere ayrılarak yapılan incelemedir.
  • Karşılaştırmalı Anatomi: Çeşitli hayvanlar ve insanlardaki benzerlikleri inceler.
  • Cerrahi Anatomi: Cerrahi uygulamaları dikkate alarak yapılan incelemedir.
  • Klinik Anatomi: Klinik uygulamaları göz önüne alarak yapılan incelemedir.
  • Yüzeysel Anatomi: Canlı üzerinde yapılan incelemedir (elle, gözle, radyolojik ve endoskopik incelemeler).
  • Estetik (Plastik-Artistik) Anatomi: Vücut şeklindeki değişiklikleri inceleyen bilim dalıdır.
  • Spor Anatomisi: Hareket sistemini inceleyen bilim dalıdır.

Anatominin Tarihçesi

• İlk anatomi çalışmalarının Mısır'da M.Ö. 500 yılında başladığı düşünülmektedir.
• Hippocrates, anatomi çalışmalarında önemli rol oynayan Yunanlı bir doktor ve bilim adamıdır.
• Galenos (M.S. 130-200), hayvanlar üzerinde anatomik çalışmalar yapmıştı.
• İbn-i Sina (Avicenna), anatomi ve fizyoloji hakkında eserler yazmıştır.
• Leonardo da Vinci (1452-1519), insan anatomisi konusunda önemli çizimler yapmıştır.
• Andreas Vesalius (1514-1564), insan vücudunu inceleyerek "De fabrica corporis humani" adlı kitabını yazdı.
• Türkler'de ilk anatomi çalışmaları 1800'lü yıllarda başlar; Şanizade Mehmet Ataullah Efendi ve Mazhar Paşa bu alanda öncü kişilerdir.
• Nurettin Ali Berkol ve Zeki Zeren, Türkiye'deki modern anatomi çalışmalarına katkıda bulunmuştur.

Anatomi Eğitiminde Kullanılan Materyaller

• Anatomi derslerinde kadavra kullanılmaktadır.
• Cadaver; "solucana verilecek et" anlamına gelir.

Anatomik Pozisyon

• Kişi ayakta dik durur, kollar vücudun yanlarında, avuç içleri ileriye bakar.

Düzlemler-Eksender

• Anatomik yapılar, duruma göre kesitler halinde bakarak incelenir. Bu durumda düzlem ve eksenler kullanılır.
  • Planum medianum: Vücudu eşit iki yarıya bölen orta düzlem.
  • Planum horizontalis (transversale): Yere paralel ve vücudu üst ve alt olarak ayıran düzlem.
  • Planum frontale (coronal): Vücudu ön ve arka olmak üzere ayıran düzlem.
  • Planum sagittalis: Vücudu sağ ve sol yarıya bölen fakat eşit olmayan düzlem.
  • Axis verticalis
• Baştan ayaklara doğru geçen dikey eksen.
  • Axis transversalis : Vücuda paralel sağdan sola (ya da soldan sağa) geçirilen eksen.
  • Axis sagittalis : Vücuda paralel önden arkaya (ya da arkadan öne) geçirilen eksen.

Vücudun Bölümleri

• Anatomik vücut bölgeleri liste halinde sunulmuştur.

Vücut Boşlukları

• Vücuttaki boşluklar liste halinde sunulmuştur.

Sistemler

• Vücut sistemleri liste halinde sunulmuştur.

Terminoloji

• Anatomik terimler, Latince ya da Yunanca kökenlidir.
• Terminoloji için ortak bir uluslararası "Nomina Anatomica" sistemi vardır.

Latin Alfabesi ve Okunuşlar

• Bazı Latin harflerinin kısa çizimleriyle okunuşları.

Anatomik Hareketler

• Fleksiyon / Ekstensiyon
• Abdüksiyon / Adduksiyon
• Rotasyon (Medial / Lateral)
• Pronasyon / Supinasyon
• Elevasyon / Depresyon
• Protraksiyon / Retraksiyon
• İnversiyon / Eversiyon
• Opositio / Repositio
• Circumductio

Anatomik Önekler

• Çeşitli ön ek / son ekler içeren anatomik terimler liste halinde sunulmuştur.