Podcast
Questions and Answers
Šta je primarni sastojak opijuma?
Šta je primarni sastojak opijuma?
Koja je funkcija endogenih opioida u organizmu?
Koja je funkcija endogenih opioida u organizmu?
Koji od sljedećih lijekova se smatra sintetskim analgetikom?
Koji od sljedećih lijekova se smatra sintetskim analgetikom?
Gdje se opioidni receptori najviše nalaze u organizmu?
Gdje se opioidni receptori najviše nalaze u organizmu?
Signup and view all the answers
Koji je najvažniji efekat terapijskih doza morfina?
Koji je najvažniji efekat terapijskih doza morfina?
Signup and view all the answers
Koji faktor ne učestvuje u mehanizmu analgetičkog djelovanja morfina?
Koji faktor ne učestvuje u mehanizmu analgetičkog djelovanja morfina?
Signup and view all the answers
Koji od navedenih efekata morfina najviše utiče na respiratorni sistem?
Koji od navedenih efekata morfina najviše utiče na respiratorni sistem?
Signup and view all the answers
Morfinske supstance koriste se i za liječenje:
Morfinske supstance koriste se i za liječenje:
Signup and view all the answers
Koji simptomi ukazuju na akutno trovanje morfinom?
Koji simptomi ukazuju na akutno trovanje morfinom?
Signup and view all the answers
Koja od navedenih karakteristika ne pripada zavisnosti od morfina?
Koja od navedenih karakteristika ne pripada zavisnosti od morfina?
Signup and view all the answers
Koje stanje se razvija kao rezultat hronične upotrebe morfina?
Koje stanje se razvija kao rezultat hronične upotrebe morfina?
Signup and view all the answers
Šta od navedenog nije funkcija kodeina?
Šta od navedenog nije funkcija kodeina?
Signup and view all the answers
Koji lijek se koristi kao centralni antitusik za umirenje neproduktivnog kašlja?
Koji lijek se koristi kao centralni antitusik za umirenje neproduktivnog kašlja?
Signup and view all the answers
Koji od navedenih lijekova se NE koristi kao sintetska zamjena za morfin?
Koji od navedenih lijekova se NE koristi kao sintetska zamjena za morfin?
Signup and view all the answers
Koji je najvažniji antagonista opijata?
Koji je najvažniji antagonista opijata?
Signup and view all the answers
Koji lijek se koristi za suzbijanje blažih bolova i smanjenje povišene tjelesne temperature?
Koji lijek se koristi za suzbijanje blažih bolova i smanjenje povišene tjelesne temperature?
Signup and view all the answers
Koje dejstvo NE posjeduje acetilsalicilna kiselina?
Koje dejstvo NE posjeduje acetilsalicilna kiselina?
Signup and view all the answers
Koji od navedenih efekata je neželjeni efekat acetilsalicilne kiseline?
Koji od navedenih efekata je neželjeni efekat acetilsalicilne kiseline?
Signup and view all the answers
Kako se naziva trovanje uzrokovano prekomjernom upotrebom salicilata?
Kako se naziva trovanje uzrokovano prekomjernom upotrebom salicilata?
Signup and view all the answers
Study Notes
Analgetici i Antipiretici
- Analgetici su lijekovi koji ublažavaju ili uklanjaju bol, bez gubitka svijesti.
- Analgetici se dijele u dvije skupine: opioidi (narkotički) i antipiretički (nenarkotički).
- Opioidni analgetici, poput morfina, mogu izazvati ovisnost, ali se koriste za liječenje jakih bolova, kao što su bolesti raka, opekotine i frakture.
- Antipiretički analgetici ublažavaju umjerene do jake bolove, a koriste se za liječenje mišićnih i zglobnih bolova, zubobolje, glavobolje i sl.
- Opijum je osušeni sok iz nezrelih čahura maka (Papaver somniferum), a morfin je njegov glavni alkaloid.
- Opioidni analgetici djeluju vezivanjem za opioidne receptore u mozgu, a koriste se za liječenje jakih bolova.
- Opioidni receptori se dijele u tri skupine: OP1 (delta), OP2 (kapa) i OP3 (mi).
- Morfin je agonist opioidnih receptora, što znači da ih aktivira.
- Endogeni opioidi su biološki aktivni polipeptidi koji imaju slično djelovanje kao morfin. Primjeri su endorfini i enkefalini.
- Morfin ima djelovanje na centralni nervni sistem, respiratorni i digestivni trakt.
- Najvažniji učinak morfina je analgezija, tj. ublažavanje boli bez gubitka svijesti.
- Mehanizam analgezije morfina uključuje: povećavanje praga za percepciju boli, promjenu emocionalnog odgovora na bol i sedativno djelovanje.
- Morfin i bol su međusobni antagonisti: što je bol jači, potrebna je veća doza morfina.
Morfin
- Morfin ublažava i druge neprijatne osjećaje, kao što su glad, strah i umor.
- Morfin depresira respiratorni centar, zbog čega disanje postaje sporije i plitko.
- Morfin, također, depresira centar za kašalj, zbog čega se koristi za liječenje neproduktivnog kašlja.
- Morfin uzrokuje zatvor (opstipaciju) zbog grča pilorusa i povećanog tonusa mišića crijeva.
- Morfin se koristi za liječenje proljeva nepoznatog porijekla.
- Morfin se koristi za smirivanje bolesnika prije operacije, umirenje kašlja i smanjenje crijevnih pokreta.
Akutno Trovanje Morfinom
- Preovladava duboka koma, depresija disanja, cijanoza tkiva i suženje zjenica.
- Liječenje uključuje ispiranje želuca i davanje kalijum permanganata.
Hronično Trovanje Morfinom
- Karakterišu ga tolerancija (smanjena osjetljivost na lijek), fizička ovisnost (simptomi apstinencijalnog sindroma kod prestanka uzimanja) i psihička ovisnost (glad za morfinom).
Kodein
- Prirodni alkaloid iz opijuma, ima blago analgetsko i jako antitusično djelovanje.
- Koristi se kao centralni antitusik za smirivanje neproduktivnog, upornog kašlja.
Sintetske Zamjene za Morfin
- To su narkotička sredstva sintetskog porijekla koja se koriste kada pacijent ne može koristiti morfin.
- primjeri: metadon, meperidin (Dolantin), tramal (Trodon).
Antagonisti Opijata
- Najvažniji antagonisti opijata su: nalokson, nalorfin i pentazocin.
- Antagonizuju djelovanje opijata blokirajući opioidne receptore.
- Indikacija je akutno trovanje morfinom i drugim opijatima.
Antipiretički Analgetici
- Grupa lijekova koja se koristi za ublažavanje umjereno jakih bolova.
- Imaju antipiretičko (snižavanje povišene tjelesne temperature) i antiinflamatorno (smanjenje upale) djelovanje.
- Antipiretički analgetici se dijele u četiri skupine: salicilati, pirazoloni, paracetamol i drugi antiinflamatorni lijekovi.
Salicilati
- Derivati salicilne kiseline.
- Dobivaju se iz kore bijele vrbe.
- Salicilna kiselina iritira željac i koristi se u dermatologiji kao keratolitik (rastvara nakupljene ćelije s površine kože).
ASA (Acetilsalicilna kiselina)
- Acetilsalicilna kiselina (Aspirin, Andol) je analgetik koji se koristi za ublažavanje blažih bolova.
- Snižava povišenu temperaturu, ali nema djelovanje na normalnu temperaturu.
- Inhibiše sintezu prostaglandina, koji se stvaraju u procesu zapaljenja.
- Djelovanje ASA: antiinflamatorno, antipiretičko, analgetičko i inhibicija agregacije trombocita (sprečavanje zgrušavanja krvi).
Indikacije za ASA
- Bolovi
- Hiperpireksija (jako povišena temperatura)
- Reumatoidni artritis
- Reumatska groznica
Neželjeni efekti ASA
- Iritacija sluznice želuca
- Krvarenje iz gastrointestinalnog trakta
- Napad bronhijalne astme
Trovanje Salicilatima
- Salicilizam: glavobolja, zujanje u ušima, gađenje, povraćanje, otežano disanje, sitna krvarenja u koži.
- Liječenje: natrijum bikarbonat (NaHCO3) i vitamin K.
- ASA je zabranjena za djecu do 16 godina zbog rizika od Reyovog sindroma, koji se manifestuje masnom jetrom i oštećenjem mozga.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Ovaj kviz pokriva osnove analgetika i antipiretika, uključujući njihovu podjelu na opioide i nenarkotičke lijekove. Istražujemo mehanizam djelovanja ovih lijekova i primjenu u liječenju boli. Kviz je koristan za studente medicine i farmacije.
