Amino Asit Bozuklukları

Amino Acid Disorders

Overview

• Amino acid disorders occur when the body is unable to break down or process certain amino acids
• These disorders can be inherited or acquired and can affect various bodily functions
• Symptoms can range from mild to severe and can vary depending on the specific disorder

Types of Amino Acid Disorders

• Phenylketonuria (PKU):
  • Caused by deficiency of enzyme phenylalanine hydroxylase
  • Unable to break down phenylalanine, leading to intellectual disability and seizures
  • Treated with diet low in phenylalanine
• Maple Syrup Urine Disease (MSUD):
  • Caused by deficiency of branched-chain alpha-keto acid dehydrogenase complex
  • Unable to break down leucine, isoleucine, and valine
  • Symptoms include intellectual disability, seizures, and characteristic sweet odor of urine
  • Treated with diet low in branched-chain amino acids
• Homocystinuria:
  • Caused by deficiency of cystathionine beta-synthase
  • Unable to break down homocysteine
  • Symptoms include intellectual disability, seizures, and blood clots
  • Treated with diet high in folate and vitamin B6
• Tyrosinemia:
  • Caused by deficiency of fumarylacetoacetate hydrolase
  • Unable to break down tyrosine
  • Symptoms include liver and kidney damage
  • Treated with diet low in tyrosine and phenylalanine

Causes and Risk Factors

• Genetic mutations: Most amino acid disorders are inherited in an autosomal recessive pattern
• Diet: Consuming large amounts of protein or specific amino acids can exacerbate symptoms
• Pregnancy: Maternal PKU can increase risk of birth defects and intellectual disability in offspring

Diagnosis and Treatment

• Newborn screening: Many amino acid disorders can be detected through newborn screening
• Blood and urine tests: Used to diagnose and monitor amino acid disorders
• Dietary therapy: Restricting or supplementing specific amino acids to manage symptoms
• Medications: In some cases, medications may be used to manage symptoms or prevent complications

Amino Asit Bozuklukları

Genel Bakış

• Amino asit bozuklukları, vücudun belli amino asitleri parçalamadığı veya işlemediği durumlarda ortaya çıkar
• Bu bozukluklar kalıtsal veya edinilmiş olabilir ve vücudun çeşitli fonksiyonlarını etkileyebilir
• Belirtiler hafiften şiddetliye kadar变化 edebilir ve bozukluğun türüne göre değişebilir

Amino Asit Bozukluklarının Türleri

• Fenilketonüri (PKU):
  • Fenilalanin hidroksilaz enzimi eksikliğinden kaynaklanır
  • Fenilalanin parçalanamadığında, zihinsel engellilik ve nöbetler görülür
  • Düşük fenilalaninli diyetle tedavi edilir
• Aşucketsi Idrar Hastalığı (MSUD):
  • Branched-chain alfa-keto asit dehidrojenaz kompleksi eksikliğinden kaynaklanır
  • Lösin, izolösin ve valin parçalanamadığında
  • Belirtiler arasında zihinsel engellilik, nöbetler ve idrarın karakteristik şeker gibi kokusu bulunur
  • Branched-chain amino asitleriyle düşük diyetle tedavi edilir
• Homosisteinüri:
  • Sistationin beta-sintaz eksikliğinden kaynaklanır
  • Homosistein parçalanamadığında
  • Belirtiler arasında zihinsel engellilik, nöbetler ve kan pıhtıları bulunur
  • Folate ve vitamin B6 ile zengin diyetle tedavi edilir
• Tirozinemi:
  • Fumarylasetoasetat hidrolaz eksikliğinden kaynaklanır
  • Tirozin parçalanamadığında
  • Belirtiler arasında karaciğer ve böbrek hasarı bulunur
  • Düşük tirozin ve fenilalaninli diyetle tedavi edilir

Nedenler ve Risk Faktörleri

• Genetik mutasyonlar: Çoğu amino asit bozukluğu otozomal resesif bir patern ile kalıtsal olarak aktarılır
• Diyet: Protein veya spesifik amino asitlerin aşırı tüketimi belirtileri ağırlaştırabilir
• Hamilelik: Maternal PKU, doğum kusurları ve çocuklarda zihinsel engellilik riskini artırır

Tanı ve Tedavi

• Yeni doğan taraması: Çoğu amino asit bozukluğu, yeni doğan taraması aracılığıyla tespit edilebilir
• Kan ve idrar testleri: Amino asit bozukluklarının tanısı ve takibinde kullanılır
• Diyet tedavisi: Belirtileri yönetmek için spesifik amino asitlerin kısıtlanması veya takviyesi
• İlaçlar: Bazı durumlarda, belirtileri yönetmek veya komplikasyonları önlemek için ilaçlar kullanılır

Protein Metabolizması Bozuklukları

• Serum proteinlerine ilişkin bozukluklar:
  • Hiperproteinemi: plazma hacminin azalması nedeniyle serum total protein düzeyinin artması
  • Hipoproteinemi: plazma hacminin artması nedeniyle serum total protein düzeyinin azalması
• Spesifik serum ve plazma proteinlerinde artış ve azalma:
  • Albümin, prealbümin, α1-antitripsin, α2-makroglobulin, haptoglobin, B-Lipoprotein, transferrin, kompleman, fibrinojen, seruloplazmin, α1-fetoprotein, D vitamini bağlayıcı Gc-protein, hemopeksin, α1-asitglikoprotein, C-reaktif protein, B2-mikroglobulin
• Akut faz yanıtında haptoglobulin miktarında belirgin bir artma ile albümin konsantrasyonunda hafif bir azalma
• Karaciğer sirozu olgularında albümin sentezinin azalması ve kaybının artması sonucu serum konsantrasyonu önemli ölçüde azalır

Hemoglobin Metabolizması Bozuklukları

• Hemoglobin yapısı ve sentezi ile ilgili bozukluklar (hemoglobinopatiler)
  • Orak hücreli bozukluklar
  • Stabil olmayan hemoglobinler
  • Oksijene ilgisi anormal olan hemoglobinler
  • Talasemiler
  • Bileşik hemoglobinopatiler
• Hemoglobin yıkımına ilişkin bozukluklar

Diğer Protein Metabolizması Bozuklukları

• Bağ dokusu proteinleri ile ilgili bozukluklar
• İmmunglobulinler ile ilgili bozukluklar
• Kompleman sistemi proteinlerine ilişkin bozukluklar
• Pıhtılaşma proteinleri ile ilgili bozukluklar

Amino Asit Metabolizması Bozuklukları

• Üre döngüsü bozuklukları
  • Yüksek kan amonyak düzeyi ile karakterizedirler
• Glisin metabolizması bozuklukları
  • Non-ketotik hiperglisinemi: Glisin yıkımını sağlayan enzim kompleksindeki bir hataya bağlı
  • Ketotik hiperglisinemi: Nedeni belli değil
  • Tip I primer hiperoksalüri: Glisin metabolizması bozukluğudur
• Dallı zincirli amino asitlerin metabolizma bozuklukları
  • Akça ağaç şurubu idrar hastalığı: Dallı zincir α-keto asit dekarboksilaz eksikliği ile ilgili
• Kükürtlü amino asitler ile ilgili kalıtsal hastalıklar
  • Sistatiyonin -sentaz eksikliğine bağlı hipermetiyoninemi, hiperhomosisteinemi ve homosistinüri
• Prolin ve hidroksiprolin metabolizma bozuklukları
  • Hiperprolinemi tip I ve II: Zeka geriliği bulunur
• Histidin metabolizması bozuklukları
  • Histidinemi: Çocukta konuşma kusuru görülmesi önemli belirti
• Lizin metabolizma kusurları
  • Hiperlizinemi
  • Sakkaropinüri
• Fenilalanin ve tirozin metabolizma kusurları
  • Fenilketonüri (FKU): Fenilalanin hidroksilaz kusuru ile ilgili
  • Geçici neonatal hiperfenilalaninemi
  • Tirozinemiler
  • Alkaptonüri
  • Albinizm