Akrep Venomları ve Toksik Etkileri

Zehirli Canlılar ve Venomları

• Zehirli canlılarda venom salgılanır ve insanlara zarar verebilir.
• Bazı canlılarda venomları çok az miktarda olur ve lokal etki gösterir.
• Bazılarındaysa miktarları fazla olur ve sistemik etki gösterir.

Midyeler ve Zehirlenme

• Midyeler beslenmeleri sebebiyle, küçük kurtçukların bol olduğu yerleri tercih ederler.
• Bu yerlerde yaşayalar, tifo mikrobunun kolayca bulaşmasını sağlarlar.
• İçerisinde ağır metalleri taşır ve bunları yenmek insanları hemen zehirlenebilir.

Saksitoksin

• Saksitoksin, dinoflagellatalar tarafından üretilen yaklaşık yirmi kadar toksin bilinmektedir.
• Kabuklu su ürünlerinin (midye, istiridye) tüketimi sonucunda insanlarda belirli zehirlenme olaylarının dinoflagellatalardan kaynaklanan toksinlerden ileri gelir.

Mürenler

• Mürenler saldırırgan değildir.
• Oldukça derin ve çok geç kapanan bir yara açarlar.
• Zehirli değildirler ancak ağızlarındaki çeşitli bakteriler sebebi ile ısırdıkları yer ağır enfeksiyon oluşturur.

Lipsos

• Özellikle Marmara ve Ege'de çok rastlanan bir tür olup eti lezzetli olduğundan ekonomik değeri yüksektir.
• Dikenleri kuvvetli miktarda zehir torbaları içerir.

Trakonya

• Bizim sularımızda sadece 3 türü bulunan bu canlılar birbirlerine çok benzerler.
• Göğüs ve sırt yüzgeçlerinin ön kısmındaki dikenlerinde Dracotoxin adıyla bilinen oldukçça etkili bir zehir ihtiva ederler.

İskorpit

• Özellikle sırt yüzgeçleri zehirlidir.
• Dikenleri battığında dikenin battığı yerden çıkarılıp iyice sabunla yıkandıktan sonra amonyakla temizlenmesi gerekir.

Iskorpit Hanisi

• İskorpit balıkları ülkemizde trakonyadan sonra en etkili zehire sahip balıklardır.
• Üyelerinin tamamı zehir içerir, kayalık yerleri tercih ederler.
• Boyları 5-40 cm ye kadar değişebilir.

Varsam

• Varsam balığı (Echiichthys vipera) gerek zehrinin şiddeti, gerekse plajlara yakın bulunması bakımından en tehlikeli balık olarak kaydedilmiştir.
• Alerji öyküsü olanlar ya da geçmişte antivenom almış olan hastalar IgE taşıdıklarından anaflaksi için yüksek risk grubundadır.

Arı Venomları

• Yapılan araştırmalara göre arı venomlarında düşük molekül ağırlıklı farmakolojik maddeler arasında histamin önemlidir.
• Ayrıca “fosfolipaz (lesitinaz) A” ve “hiyalurinidaz” enzimleri, “mellitin” (hemolitik etkili) ve “apamin” (nörotoksik) izole edilmiştir.
• Mellitinin antibakteriyel ve antifungal etkisi saptanmıştır.

Örümcek Isırgı

• Örümceğin en zehirli türleri “Karadul Örümceği” ve “Kahverengi Örümcek”tir.
• Venomları (zehirleri) çok güçlüdür.
• Karadul örümceğinin venomu nörotoksiktir.
• Isırdığı bölgede nekroz yapan kahverengi örümceğin venomu ise lokal ve sistemik toksik etkilerinden sorumlu olan çok sayıda sindirim enzimi ve hücre zehiri içerir.

Zehirli Balıklar

• Zehirli balıklar, birçok şeklinde sınıflandırılabilir.
• Bunlardan biri de zehir kullanım şekline göre aktif ve pasif zehirli balıklar şeklindeki sınıflandırma.
• Türkiye denizlerindeyse yaklaşık 450 balık türünden yalnızca 26'sının aktif zehirli olduğu bildirilmiştir.

Akrep Venomları

• Akrep venomlarının toksik aktiviteleri birbirine benzemektedir.
• Çok toksik olduğu bildirilen K.Amerika’da bulunan Centruroides sculpturatus akrepinden elde edilen venomun LD50 değeri (IV yolla) farelerde 0.096 mg/kg olarak sağlanmıştır.
• Toksik etki mekanizması: Sindirim enzimleri ve nörotoksinler sorumludur.

Bu quiz, akrep venomlarının toksik aktiviteleri hakkında bilgi vermektedir. Farklı akrep türlerinden elde edilen venomların fareler üzerindeki etkileri ve LD50 değerleri incelenmektedir. Ayrıca, toksik etki mekanizması ve sorumlu bileşenler hakkında bilgi içermektedir.