Ağ Teknolojileri Quiz

Bilgisayar Bilimi Ders Notları - Bölüm 4: Ağlar ve İnternet

• Bölüm 4 başlığı altında, ağlar ve internet hakkında konular mevcut.

• Ağ Temelleri (4.1):

  • Bağımsız bilgisayarların birbirine bağlı bir yapısıdır.
  • Bir bilgisayar başka bir bilgisayarı zorla başlatıp durdurabiliyorsa, bu bilgisayarlar bağımsız olarak kabul edilemez.

• İnternet (4.2):

  • Dünyayı kapsayan bir internettir.
  • Yerel afetlerden etkilenmemesi amacıyla ilk hedef, ağları birbirine bağlamaktı.
  • Günümüzde, milyarlarca bilgisayar içeren PAN'ler, LAN'lar, MAN'lar ve WAN'ların birleşimi ile ticari bir oluşumdur.

• Geniş Alan Ağları (WAN):

  • Coğrafi olarak geniş bir alana yayılan bilgisayar ağıdır.

• Yerel Alan Ağları (LAN):

  • Fiziksel olarak yakın bir alanda bulunan bilgisayarlar arasında kurulmuş ağlardır.

• Özel Alan Ağları (PAN):

  • Kişisel alanlarda bulunan bilgisayarlar arasında küçük çaplı ağlar.

• Metropolitan Alan Ağı (MAN):

  • Bir şehir veya metropoldeki bilgisayarları birbirine bağlayan ağlar.

• Ağ Sınıflandırmaları:

  • Kapsam (PAN, LAN, MAN, WAN)
  • Mülkiyet (kapalı ve açık)
  • Topolojiler (Bus, Ethernet, Yıldız)

• Topolojiler:

  • Otobüs: Bilgisayarlar bir şase üzerinde bulunur.
  • Yıldız: Merkezi bir hub/switch/access point aracılığıyla bağlı bilgisayarlar.

• Protokol Türleri:

  • CSMA/CD: Modern ağlarda kullanılmayan taşıyıcı algılama çoklu erişim/çarpışma tespiti protokolü. Ethernet'te kullanılır. Sessiz şase, yeni mesajın girme hakkı sağlar.
  • CSMA/CA: WiFi'de kullanılan taşıyıcı algılama çoklu erişim/çarpışma önleme protokolü. Gizli terminal problemi içerir.

• Ağları Bağlamak:

  • Yineleyici (Repeater): Aynı ağ tipini uzatır.
  • Köprü (Bridge): İki uyumlu ağı birbirine bağlar.
  • Anahtar (Switch): Birden fazla uyumlu ağı bağlar.
  • Yönlendirici (Router): İki uyumsuz ağı bağlar.
  • İnternet: İki uyumsuz ağın bağlantısıyla oluşur (INTERconnected NETworks).

• İşlem Arası İletişim:

  • İstemci-Sunucu: Bir sunucu, çoklu istemci. Sürekli çalışan sunucu. İstemci iletişimi başlatır.
  • Eşler Arası (P2P): Eşitler arasında iletişim. Kısa ömürlü süreçler.

• Dağıtık Sistemler:

  • Farklı bilgisayarlarda çalışan parçalar.
  • Kullanıcı için tek bir sistem görünümü.
  • İşlemci sayısı kullanıcıya görünmez.
  • Tüm işlemciler tek bir sanal işlemci olarak görünür.
  • Bilgisayar ağı üzerinde çalışan yazılım sistemi.

• İnternet Mimarisinin Bileşenleri:

  • İnternet Servis Sağlayıcısı (ISP): İnternete bağlantı sağlar.
  • Katmanlar (Tier-1, Tier-2, Access).
  • Erişim noktaları (Wireless Hot Spot), Telefon hatları, Kablo/Uydu sistemleri, DSL, Fiber Optik.

• İnternet Bileşimi Gösterimi:

  • Tier-1 ISPs'lerin, Tier-2 ISPs'lerin, Access ISPs'lerin ve son kullanıcı sistemlerin hiyerarşik yapısı.

• ISP'nin Temel Bileşenleri:

  • Güvenlik duvarı, Yönlendirici, Modem, Web sunucusu, E-posta sunucusu, DNS sunucusu, AAA sunucusu.

• İnternet Adlandırımları:

  • IP adresi: 32 veya 128 bitlik desen, genellikle noktalı ondalık gösterimle temsil edilir.
  • Anımsatıcı adresler: Alan adları, üst düzey alan adları.
  • Alan adı sistemi (DNS): Ad sunucuları, DNS araması.

• IPv4 Adres Sınıfları:

  • Sınıf A, B, C, D, E.

• Noktalı Ondalık Gösterimi (DDN):

  • İkili gösterim yerine IP adresleri ondalık değerlerle tanımlanır.
  • Noktalı ondalık gösterim (DDN).
  • 32 bitlik ikili değerleri ifade etmek için kullanılır.

• IPv4 Adres Sınıflarının Sınırları:

  • DDN, her bir baytı ondalık olarak gösterir ve baytları ayırmak için nokta kullanır.
  • Noktalı ondalık adresler 0.0.0.0 ile 255.255.255.255 arasında değişir.

• IPv6:

  • IPv4 adres alanının 128 bitlik bir genişlemesidir.
  • IPv4'e göre daha büyük adres alanı sağlar.

• ICANN (İnternet Adları ve Numaraları Atama Kurumu):

  • IP adreslerini ISP'lere bölgesel internet kayıtları aracılığıyla atar.
  • ISP'ler bu adresleri kendi bölgelerinde kullanır.
  • Alan adlarını kaydeder ve denetler.

• Erken İnternet Uygulamaları:

  • Ağ Haberleri Aktarım Protokolü (NNTP)
  • Dosya Aktarım Protokolü (FTP)
  • Telnet ve Güvenli Kabuk (SSH)
  • HiperMetin Aktarım Protokolü (HTTP)
  • Elektronik Posta (e-posta): Alan posta sunucusu gelen e-postalar toplar ve giden e-postaları iletir. Posta sunucusu gelen e-postaları POP3 veya IMAP üzerinden müşterilere ulaştırır.

• Klasik E-posta Sistemi:

  • Gösterim ve işlev. SMTP, POP sunucuları.

• E-posta sistemleri için temel terimler:

  • Basit Posta Aktarım Protokolü (SMTP)
  • Çok Amaçlı İnternet Posta Uzantıları (MIME)
  • Posta Ofisi Protokolü (POP3)
  • İnternet Posta Erişimi Protokolü (IMAP)

• Daha Güncel Uygulamalar:

  • Ses Üzerinden İnternet (VoIP)
  • İnternet Çoklu Ortam Yayını (N-unicast, multicast, talep üzerine yayın, içerik dağıtım ağları (CDN)).

• DÜNYA ÇAPINDAKİ WEB:

  • Hipermetin, internet teknolojisini bağlı belgeler kavramıyla birleştirir. Belgelerin içine diğer belgelere bağlantılar ekler.
  • Tarafcılar materyalleri kullanıcıya sunar.
  • Web sunucuları, belgelerin kullanımını sağlar.
  • Belgeler URL'ler ile tanımlanır ve HTTP kullanarak aktarılır.

• URL (Tekdüzen Kaynak Belirleyici):

  • Protokol, belgenin bulunduğu ana bilgisayarın anlaşılması kolay adı (sadece isim), belgenin konumunu belirten dizin yolu ve belge adı dahil olmak üzere belgenin adresini temsil eder.

• HTML (HiperMetin Biçimlendirme Dili):

  • Metin dosyası olarak kodlanır.
  • Tarayıcıyla iletişim için etiketler içerir.
  • Görünüm, başlıklar, paragraflar ve diğer öğeler için etiketleri içerir.
  • Diğer belgelere ve içeriklere bağlantılar kurmak içim etiketleri içerir.
  • Görseller eklemek için etiketleri içerir.

• XML (Genişletilebilir İşaretleme Dili):

  • HTML’ye benzer yapıda işaretleme dilleri yaratmak için kullanılır. SGML'nin (Standart Genel Amaçlı İşaretleme Dili) soyundan gelir. Anlamlandırılmış internet için bir zemin oluşturuyor.

• İstemci Tarafı Karşı Sunucu Tarafı:

  • JavaScript, Flash (eski versiyonlar) istemci tarafında kullanılan teknolojilerdir.
  • CGI, Servlets, JSP/ASP ve PHP server tarafı teknolojileridir.

• Ağ Problemi:

  • İletişim sorunu alt parçalara ayrılır.
  • Her parçaya özel protokoller oluşturulur.
  • Tasarlama, analiz, uygulama ve test kolaylaşır.
  • Her protokol iletişim probleminin bir kısmını ele alır.

• Standardizasyon: ISO 7 Katman Referans Modeli:

  • Uygulama, Sunum, Oturum, Taşıma, Ağ, Veri Bağlantısı, Fiziksel katmanlar.

• TCP/IP Protokol Seti:

  • İnternette kullanılan veri iletişim protokolü.
  • Araştırmacılar tarafından geliştirilen TCP/IP mimarisi.

• İnternet Yazılım Katmanları:

  • Uygulama (iletişim kuralları), Taşıma (mesajı paketlere böler), Ağ (yönlendirmeyi yönetir), Bağlantı (paketlerin aktarımını yönetir).

• TCP/IP Protokol Seti Bileşenleri:

  • Taşıma Katmanı (TCP, UDP)
  • Ağ Katmanı(IP)

• ARP adresi: Ağ arayüzü katmanında kullanılır (IPv4 ve IPv6 için).

• Paket: İnternet Katmanı ve üstündeki katmanlarda kullanılan veri birimi.

• Çerçeve: Ağ Arayüzü Katmanında kullanılan veri birimi.

• Datagram: Güzergah belirsiz yollarda kullanılan veri birimi.

• Port Numarası: Her bir protokol için belirlenmiş sayı.

• Güvenlik:

  • Salgılanlar: Kötü amaçlı yazılımlar (virüsler, solucanlar, Truva atları, casus yazılımlar, oylamalar), Hizmet reddi saldırıları (DoS ve DDoS), Spam.
  • Koruma: Güvenlik duvarları, Spam filtreleri, Proxy sunucular, Antivirüs yazılımları.

• Şifreleme:

  • HTTPS ve SSL.
  • Genel anahtar şifreleme: Genel anahtar (mesaj şifrelemesi için), Özel anahtar (mesaj deşifre etmesi için kullanılır).
  • Sertifikalar ve Dijital İmza: Sertifika yetkilileri.

• Örnek Ağ:

  • Bilgisayarlar ve yönlendiriciler(R1, R2) arasında iletişim gösterimi.

• İletişimin İnternet üzerinden Geçmesi:

  • İnternet üzerinden bir mesajın geçişi sırası.

Bu quiz, ağ sınıflandırmaları ve protokoller hakkında bilgi edinmenizi sağlar. Katılımcılar, ağ yapıları, cihazları ve protokoller ile ilgili sorulara yanıt vererek bilgilerini test edebilirler.