आयुर्वेद: इतिहास, समित्या आणि योजना

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

चरक संहितेमध्ये 'चतुष्कला' चा उपयोग कोणत्या भागात केला गेला आहे?

  • निदानस्थान
  • चिकित्सास्थान
  • सूत्रस्थान (correct)
  • शारीरस्थान

खालीलपैकी कोणत्या लेखकाने 'गदनिग्रह' हा ग्रंथ लिहिला आहे?

  • वाग्भट
  • भावमिश्र
  • सোদल (correct)
  • गणनाथ सेन

आयुर्वेदीय भेषज संहिता आयोगाचे पहिले अध्यक्ष कोण होते?

  • प्रो. एस. एस. हांडा (correct)
  • पंडित मदनमोहन मालवीय
  • विजयरक्षित
  • चोपडा कमिटी सदस्य

'मधुविद्या' चे वर्णन कोणत्या उपनिषदात आढळते?

<p>बृहदारण्यक उपनिषद (B)</p> Signup and view all the answers

'रसशाला' चे सर्वप्रथम वर्णन कोणी केले?

<p>वाग्भट (D)</p> Signup and view all the answers

भावमिश्र यांचा काळ कोणता मानला जातो?

<p>१६ वा शतक (A)</p> Signup and view all the answers

चोपडा कमिटीने कशाच्या आवश्यकतेबद्दल विचार व्यक्त केले?

<p>आयुर्वेद संशोधन विभाग (B)</p> Signup and view all the answers

गणनाथ सेन यांनी लिहिलेल्या ग्रंथांमध्ये खालीलपैकी कोणता ग्रंथ आहे?

<p>प्रत्यक्ष शारीरम (C)</p> Signup and view all the answers

भेल संहितेमध्ये 'जनयोवस व्यथी' म्हणजे काय?

<p>साथीचा रोग (Epidemic disorder) (B)</p> Signup and view all the answers

पंडित मदनमोहन मालवीय यांनी खालीलपैकी कशाची स्थापना केली?

<p>काशी हिंदू विश्वविद्यालय (BHU) (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

गदनिग्रह लेखक कोण?

गदानिग्रह या ग्रंथाचे लेखक सोदल आहेत.

काश्यप संहितेचे मूळ नाव काय?

काश्यप संहितेचे मूळ नाव वृद्धजीबकीय तंत्र आहे.

मधुविद्याचे वर्णन कोठे आहे?

मधुविद्याचे वर्णन बृहदारण्यक उपनिषदमध्ये केले आहे.

चतुष्कलाचा उपयोग कोणी केला?

चरक यांनी चतुष्कलाचा उपयोग सुत्रस्थानामध्ये केला.

Signup and view all the flashcards

पहिला अध्यक्ष कोण?

आयुर्वेदीय भेषज संहिता आयोगाचे पहिले अध्यक्ष प्रो. एस.एस. हांडा होते.

Signup and view all the flashcards

समितीची स्थापना कधी झाली?

1958 साली समितीची स्थापना झाली.

Signup and view all the flashcards

गुजरात आयुर्वेद विद्यापीठ कोठे आहे?

गुजरात आयुर्वेद विद्यापीठ जामनगर येथे आहे.

Signup and view all the flashcards

गणनाथ सेन यांचे ग्रंथ कोणते?

गणनाथ सेन यांनी प्रत्यक्ष शारीरम, सिद्धांत निदानम आणि शारीर परिभाषा हे ग्रंथ लिहिले.

Signup and view all the flashcards

जनयोवस व्याधी म्हणजे काय?

भेल संहितेत जनयोवस व्याधीला जनमार (Epidemic disorder) म्हटले आहे.

Signup and view all the flashcards

भगंदर निईरण कोणी केला?

बिंबीसार राजाचा भगंदर निईरण जीवक ने केला.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

  • सुश्रुत ने रुधिर (रक्त) को चौथा दोष माना है.
  • गदनिग्रह के लेखक सोडल हैं.
  • काश्यपसंहिता का मूल नाम वृद्धजीवकिय तंत्र है.
  • मधुविद्या का वर्णन बृहदारण्यक उपनिषद में है.
  • शारीरस्थान सुश्रुत संहिता में श्रेष्ठ है.
  • रसशाला का सर्वप्रथम वर्णन वाग्भट ने किया.
  • भावमिश्र का काल १६ वां शतक है.
  • चोपड़ा कमिटी ने आयुर्वेद संशोधन विभाग की आवश्यकता के बारे में बात की.
  • उपनिषद् को वेदान्त कहा जाता है.

गणनाथ सेन के ग्रंथ

  • गणनाथ सेन द्वारा लिखे गए ग्रंथ: प्रत्यक्ष शारीरम, सिद्धांत निदानम, शारीर परिभाषा, और प्रत्यक्ष शारीर परिशिष्ट.
  • भेल संहिता में जनयोवस व्याधि को जनमार (Epidemic disorder) कहा गया है.

आयुष योजनाएं

  • आयुष ५६ = अपस्मार (मिर्गी)

  • आयुष ६५ = मलेरिया

  • ६६६ ऑइल = सोरायसिस

  • आयुष ८ = मधुमेह

  • चरक ने चतुष्कराला का उपयोग सूत्रस्थान में किया.

  • आयुर्वेदीय भेषज संहिता आयोग का प्रथम अध्याय प्रो. एस.एस. हांडा थे.

  • २ + समिती की स्थापना १९५८ साल में हुई.

  • गुजरात आयुर्वेद विद्यापीठ जामनगर में स्थित है.

  • वेद के अध्यात्मिक ज्ञान का स्पष्टीकरण उपनिषद में मिलता है.

  • अमृतप्राप्ति के लिए समुद्र मंथन किया गया है.

  • विजयरक्षित मधुकोष टीका के रचनाकार हैं.

  • नेपाल जग में एकमेव हिंदू राष्ट्र है.

  • पंडित महामना मदन मोहन मालवीय ने बी.एच.यू. की स्थापना की.

  • चमविद्या का उल्लेख सामवेद में है.

  • बिंबिसार राजा का भगंदर निईरण जीवक ने किया.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser