علم ایمنی‌شناسی

مقدمه

• علم ایمنی‌شناسی مطالعه‌ی مکانیسم‌های دفاعی بدن موجودات زنده در برابر عوامل عفونی و برخی از بیماری‌ها، مانند سرطان، می‌باشد.
• این مکانیسم‌ها عمدتاً ریشه‌های سلولی و مولکولی دارند.
• واژه‌ی Immunology از واژه‌ی لاتین immunitas گرفته شده که به معنای مصونیت از پیگرد قانونی در دوره‌ی روم باستان است.
• سیستم ایمنی شامل سلول‌ها و مولکول‌هایی است که در برابر عفونت‌ها مصونیت ایجاد می‌کنند. پاسخ ایمنی، پاسخ هماهنگ و کامل این سلول‌ها و مولکول‌ها به ترکیبات و عوامل بیگانه است.
• دفاع در برابر میکروب ها وظیفه اصلی فیزیولوژیک سیستم ایمنی است، گرچه مواد بیگانه‌ی غیر عفونی هم می‌توانند پاسخ ایمنی ایجاد کنند.

اهداف مطالعات ایمنی شناسی

• کشف روش‌های پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی، مانند طراحی واکسن.
• پیوند اعضا و درمان بیماری‌های خود ایمنی.
• تشخیص بیماری‌ها با استفاده از آنتی‌بادی‌ها.
• به‌کارگیری سیستم ایمنی در مبارزه با سرطان.
• کاربرد در کشاورزی و محیط زیست.

منابع برای مطالعه بیشتر

• Abbas AK, Lichtman AH, Pillai S. Cellular and Molecular Immunology E-Book.
• Delves PJ, Martin SJ, Burton DR, Roitt IM. Roitt's essential immunology.
• Owen JA, Punt J, Stranford SA, Jones PP. Kuby immunology.

شاخه های ایمنی شناسی

• ایمنی شناسی پایه: اصول و مکانیسم‌های اساسی سیستم ایمنی، انواع سلول‌های ایمنی، مولکول‌های سیگنالی و فرایندهای ایمنی.
• ایمنی شناسی بالینی: کاربرد سیستم ایمنی در تشخیص بیماری‌ها و بررسی پاسخ‌های ایمنی.
• ایمنی شناسی تشخیصی: استفاده از سیستم ایمنی در تشخیص بیماری‌ها و بررسی پاسخ‌های ایمنی.
• ایمنی شناسی محاسباتی (ایمونوانفورماتیک): بررسی سیستم ایمنی با روش‌های محاسباتی.
• ایمنی شناسی غذایی: تاثیر مواد غذایی بر سیستم ایمنی.
• ایمنی شناسی سلولی: بررسی نقش سلول‌ها در سیستم ایمنی.
• ایمنی شناسی محیطی: بررسی تاثیر عوامل محیطی بر سیستم ایمنی.
• ایمنی شناسی تطبیقی: مطالعه و مقایسه سیستم ایمنی در موجودات زنده‌ی مختلف.

تاریخچه ایمنی شناسی

• توسایدید (قرن پنجم پیش از میلاد): نخستین کسی که به عفونت اشاره کرد.
• چین (قبل از قرن پنجم پیش از میلاد): رویدادهای ثبت شده حاکی از نوعی واکسیناسیون.
• ادوارد جنر (1796): روش واکسیناسیون علیه آبله.
• لوئی پاستور (1885): واکسن هاری.
• پل ارلیش (1897): نظریه‌ی ایمنی سلولی

انواع ایمنی

• ایمنی ذاتی (Innate Immunity): خط اول دفاع در برابر عوامل عفونی. شامل پوست، مخاط، اسید معده، و برخی از یاخته‌های خونی
• ایمنی تطبیقی (Adaptive Immunity) یا اکتسابی: خط دوم دفاع با واکنش تخصصی و ماندگار در برابر عوامل عفونی.
• ایمنی غیرفعال (Passive Immunity): دریافت آنتی‌بادی از منبعی دیگر

مقایسه ایمنی فعال و غیرفعال

• ایمنی فعال: پاسخ ایمنی به صورت فعال و خودکار به وسیله سیستم ایمنی فرد ساخته می‌شود. (عمر طولانی، سلول‌های حافظه)
• ایمنی غیرفعال: پاسخ ایمنی ناشی از دریافت آنتی‌بادی از فرد دیگر است. (عمر کوتاه، بدون سلول حافظه)

یاخته های سفید خون (WBCs)

• گرانولوسیت‌ها: نوتروفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها، بازوفیل‌ها
• آگرانولوسیت‌ها: لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها

منشأ یاخته های خونی

• یاخته های بنیادی چندتوان (Stem Cells): مغز استخوان
• انواع: تام‌توان، چندتوان، چند خطی، تک‌خطی

یاخته های کشنده طبیعی (NK cells):

• یاخته‌ای از سیستم ایمنی ذاتی
• فاقد گیرنده‌ی آنتی‌ژن
• می‌توانند سلول‌های سرطانی یا آلوده به ویروس را به‌طور مستقیم شناسایی و از بین ببرند.
• از طریق پروتئین‌های سیتولیتیک (مانند پرفورین و گرانزیم) عمل می‌کنند و سایتوکاین‌های (مثل اینترفرون گاما) تولید می‌کنند.

یاخته های دندریتیک (Dendritic Cells):

• نقش کلیدی در ارائه آنتی ژن به سلول‌های T
• شناسایی، پردازش و ارائه آنتی ژن‌ها به سلول‌های T
• از سلول‌های مونوسیتی مشتق می‌شوند
• در بافت‌های محیطی قرار دارند

نوتروفیل ها

• گرانولوسیت‌های خونی
• قدرت فاگوسیتوز قوی
• مبارزه با باکتری‌ها
• عمر کوتاه (6-8 ساعت)
• افزایش تعداد آنها در عفونت‌ها و التهاب‌ها
• دارای هسته چند قسمتی

ماکروفاژها:

• از سلولهای مونوسیتی که در خون هستند مشتق می‌شوند
• نقش در دفاع بلندمدت و ایجاد پاسخ ایمنی ادامه‌دار
• عملکرد فاگوسیتی قوی
• ای پی سی حرفه‌ای

ائوزینوفیل‌ها:

• مبارزه با انگل‌ها و تعدیل آلرژی‌ها

بازوفیل‌ها:

• نقش در واکنش‌های آلرژیک
• ترشح هیستامین و هپارین

لنفوسیت های تی (T-cells)

• انواع مختلفی دارند (کمک‌کننده، سیتوتوکسیک، تنظیم کننده)
• نقش در پاسخ‌های ایمنی تطبیقی
• بلوغ در تیموس.

لنفوسیت های B (B-cells):

• تولید آنتی بادی
• فعال شدن توسط سلول‌های T کمک‌کننده
• تمایز به سلول‌های پلاسما و سلول‌های حافظه

شوک آنافیلاکسی

• واکنش آلرژیک شدید.
• نیاز به درمان فوری مثل تزریق اپی نفرین

عوامل خطر:

• آلرژن‌ها، داروها، گزش حشرات

ویژگیهای یاخته های دندریدی:

• یاخته های دندریتیک: یک دسته سلول های ایمنی حرفه‌ای هستند
• شکل ظاهری: شاخکهای بسیار پیچیده
• مکان: پوست، روده، وریه
• عملکرد اصلی: ارائه آنتی ژن به سلول های T، و فعال سازی پاسخ ایمنی.

یاخته های ای.پی.سی حرفه ای

• یاخته های دندریتیک
• ماکروفاژها
• لنفوسیت های B

سایر یاخته های دارای فعالیت سایتوتوکسیک:

• ائوزینوفیل ها
• ماکروفاژهای فعال شده
• نوتروفیل ها

هذا الاختبار يستعرض مفاهيم رئيسية في علم الإيميولوجيا، بما في ذلك آليات الدفاع المناعي وكيفية عمل النظام المناعي في الجسم. يغطي الاختبار أهداف الدراسات المناعية وتطبيقاتها على الأمراض المعدية والسرطان. يعد هذا الاختبار مقدمة مثالية لفهم أهم عناصر علم الإيميولوجيا.