6. Sınıf Sosyal Bilgiler: Demokrasi ve Yönetim Biçimleri

Demokrasi ve Yönetim Biçimleri

• Demokrasi, halkın yönetimi anlamına gelir ve halkın kendi kendilerini yönetme hakkıdır.
• Yönetim biçimlerinin çeşitleri bulunur: monarşi, aristokrasi, oligarşi, demokrasi ve totaliter rejim.
• Demokrasi, eşit haklara sahip olan vatandaşların kendilerini yönetme hakkı sağlar.
• Monarşi, bir kişinin gücü ile yönetildiği bir yönetim biçimidir.
• Aristokrasi, soyluların yönetimi ile yönetildiği bir yönetim biçimidir.
• Oligarşi, az sayıda kişinin gücü ile yönetildiği bir yönetim biçimidir.
• Totaliter rejim, bir kişinin veya grubun mutlak gücü ile yönetildiği bir yönetim biçimidir.
• Demokrasinin önemi, halkın kendi kendilerini yönetme hakkının olmasıdır.
• Yönetim biçimlerinin karşılaştırılması, hangi yönetim biçiminin daha iyi olduğunu anlamaya yardımcı olur.

Yönetim Biçimleri Karşılaştırması

• Monarşi ve oligarşi, az sayıda kişinin gücü ile yönetildiği yönetim biçimleridir.
• Aristokrasi ve demokrasi, soyluların veya halkın yönetimi ile yönetildiği yönetim biçimleridir.
• Totaliter rejim, diğer yönetim biçimlerinden daha farklıdır çünkü mutlak güç vardır.
• Demokrasi, halkın kendi kendilerini yönetme hakkının olması nedeniyle en iyi yönetim biçimi olarak görülür.

Devlet ve Yönetim

• Devlet, belirli bir toprak parçası üzerinde yaşayan millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu siyasi ve hukuksal açıdan örgütlenmiş düzenidir.
• Yönetim, egemenliğin nasıl kullanıldığını ifade eden bir durumdur.
• Egemenlik, en üstün karar verme hakkı ve yetkisi demektir.

Demokrasi

• Demokrasi, halkın egemenliğine dayanan yönetim şekli olarak tanımlanır.
• Demokrasi, temel hak ve özgürlüklerin korunduğu bir sistemdir.
• Demokrasi, bir hoşgörü ve erdemlilik rejimidir.
• Demokrasilerde güç ve iktidar hiç kimsenin ya da grubun tekelinde değildir.
• Demokrasilerde halk egemenliği, halkın belirledikleri temsilciler aracılığıyla gerçekleştirilir.

Demokrasinin Temel İlkeleri

• Millet Egemenliği: Yönetim şeklinin demokrasi olabilmesi için egemenliğin millete ait olması gerekir.
• Hürriyet ve Eşitlik: Hürriyet, başkalarına zarar vermeden ve kanunlara aykırı olmamak üzere, kişinin dilediğini düşünebilmesi ve yapabilmesidir.
• Eşitlik, herkesin yasalar karşısında aynı haklara sahip olmasıdır.

Siyasi Partiler

• Demokrasilerde birbirinden farklı düşüncelere sahip birçok siyasi parti vardır.
• Hükümeti kurma görevi, genellikle seçimler sonunda en çok milletvekili kazanan partiye verilir.

Seçimler ve Temsil

• Milletin egemenliği seçme ve seçilme hakkının kullanılmasıyla ortaya çıkar.
• Seçim, demokrasinin vazgeçilmez unsurudur.
• 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.

Çoğulculuk ve Katılım

• Demokrasilerde çoğunluğun düşüncelerinin yönetime yansıması gerekir.
• Katılım ne kadar çok olursa demokrasi adına o kadar olumlu olur.

Hukukun Üstünlüğü

• Demokrasilerde hukukun üstünlüğü ilkesi benimsenmiştir.
• Demokrasinin sağlıklı işlemesi için yasal düzenlemeler yapılması gereklidir.

Monarşi

• Tüm yetkilerin ve güçlerin tek kişide toplanmasıdır.
• Seçim dışı yöntemler kullanılır.
• Yetki, genellikle miras yoluyla (babadan oğula- saltanat) geçer ve tek bir kişide toplanır.

Oligarşi

• Belli bir sınıfın, grubun ya da küçük bir azınlığın egemenliği ve yönetimi altında tutulan yönetim şeklidir.
• Asiller meclisi vardır.
• Bu meclis krala yaptırım uygulayabilir.