488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

• 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu, Türkiye'de uygulanan damga vergisi ile ilgili temel düzenlemeleri içerir. Kanunun amacı, hangi kağıtların damga vergisine tabi olduğunu, verginin nasıl hesaplanacağını, ödeneceğini ve sorumlulukları belirlemektir.
• Kanun Numarası: 488
• Kabul Tarihi: 1/7/1964

Mükellefiyet ve İstisnalar

• Damga vergisinin konusu, Kanuna ekli (1) sayılı tabloda belirtilen kağıtlardır.
• Kağıt terimi, yazılıp imzalanan veya imza yerine geçen işaret konan belgeler ile elektronik imzalı belgeleri ifade eder.
• Yabancı ülkelerdeki elçiliklerde düzenlenen kağıtlar, Türkiye'de resmi dairelere ibraz edilirse veya hükümlerinden faydalanılırsa vergiye tabidir.
• Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde olan veya onların yerini alan mektup ve şerhler de damga vergisine tabidir.
• Damga vergisinin mükellefi, kağıtları imza edenlerdir.
• Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlerde damga vergisini kişiler öder.
• Kağıdın tabi olacağı vergi, kağıdın mahiyetine bakılarak belirlenir.
• Şekli kanunlarda belirtilmiş olan kağıtlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda ise üzerlerindeki yazının anlamına bakılır.
• Mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf varsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine göre vergi alınır.
• Birden fazla nüshası olan kağıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her nüshası ayrı ayrı vergilendirilir, nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası vergilendirilir.
• Bir kağıtta birden fazla akit veya işlem varsa, her birinden ayrı ayrı vergi alınır. Ancak akitler birbirine bağlıysa en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit üzerinden vergi alınır.
• Kağıtlara konulan imzanın birden fazla olması verginin tekerrürünü gerektirmez; ancak maktu vergide imza adedine göre vergi alınır.
• Kanunda yazılı resmi daire tanımı, genel ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları, belediyeler ve köylerdir.
• Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisinden müstesnadır.

Vergileme Ölçüleri ve Nispet

• Damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide kağıtlardaki belli para, maktu vergide ise kağıtların mahiyetleri esastır.
• Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların ifade ettiği parayı ifade eder.
• Cari hesap şeklinde açılan kredilerle ilgili taahhütnamelerde ikraz veya temlik edilen para miktarının gösterilmesi zorunludur; aksi takdirde vergi cezası uygulanır.
• Damga vergisine tabi kağıtlardaki yabancı paralar, Maliye Bakanlığınca belirlenen fiyat üzerinden Türk parasına çevrilerek vergilendirilir.
• Verginin hesaplanmasında kesirler dikkate alınmaz.
• Kağıtların damga vergisi, kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. Hesaplanan vergi tutarı belirli bir sınırı aşamaz.
• Cumhurbaşkanı, yeniden değerleme oranının belirli yüzdeleri içinde kalmak şartıyla yeni oranlar tespit etmeye yetkilidir.
• Belli parayı içeren mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar vergiye tabidir. Sadece bedeli artan mukavelenamelerde bu hüküm uygulanmaz.
• Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.
• Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatılması halinde verginin dörtte biri alınır.
• Yabancı memleketlerden Türkiye üzerine düzenlenen kağıtlar aynı miktarda, yabancı memleketlerin birinden diğerine düzenlenip Türkiye'de tedavüle çıkarılanlar ise yarı nispette vergiye tabidir.

Verginin Ödenmesi

• Damga vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.

• Ödeme şekillerinin hangi işlemler için uygulanacağını Maliye Bakanlığı belirler.

• Aşağıda yazılı kağıtların Damga Vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir:

  • Makbuz ve ibra senetleri
  • Faturalar
  • Ulaştırma ile ilgili kağıtlar
  • Elektrik, havagazı, telefon ve su abonman mukavelenameleri.

• Bu Kanunda gösterilen haller dışında Damga Vergisi makbuz karşılığında ödenir.

• Genel ve özel bütçeli dairelerle il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki kağıtlara ait vergilerin, ödemelerin yapılması, Avans suretiyle ödemelerde avansın itası sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesine Maliye.

• Basılı damga konulacak kağıtların vergisi, yüzde beş noksanı ile peşin olarak ödenir.

• Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi; : A) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir. : B) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

• İstihkaktan kesinti yapmak durumunda bulunan daire ve müesseseler tarafından bir ay içinde kesilen Damga Vergisi, ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.

Sorumluluk

• Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur.
• Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez.
• Yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen ticari ve mütedavil kağıtların Damga Vergisi ve cezası, mükelleflerine rücu hakkı saklı bulunmak üzere hamillerinden alınır.

Çeşitli Hükümler

• Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tesbit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.
• Noterler, damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası ödenmedikçe tasdik edemezler veya bunların suretlerini çıkarıp veremezler.
• Bankalar, kamu iktisadi teşebüsleri ve iştirakleri ile 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar, vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları usulüne uygun olarak vergi ve cezası ödenmedikçe işleme koyamazlar.
• Vergi cezası alınması gereken kağıtların hamilleri tarafından terk edilmesi bu cezanın alınmasına mani değildir.