488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

• Bu kanun, 1 Temmuz 1964'te kabul edilmiştir ve 15 Mart 2025 tarihinde güncellenmiştir.
• Kanun numarası 488'dir.

Birinci Bölüm: Mükellefiyet ve İstisnalar

• Kanuna ekli (1) sayılı tabloda belirtilen kağıtlar damga vergisine tabidir.
• "Kağıtlar" terimi, yazılıp imzalanan, imza yerine geçen işaret taşıyan ve bir durumu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilen belgeleri kapsar.
• Elektronik imza ile oluşturulan manyetik veya elektronik veri şeklindeki belgeler de bu tanıma dahildir.
• Yabancı ülkelerdeki Türkiye temsilciliklerinde düzenlenen kağıtlar, Türkiye'de resmi dairelere ibraz edildiğinde, devir veya ciro işlemi gördüğünde veya hükümlerinden faydalanıldığında vergiye tabidir.
• Vergiye tabi kağıtların yerini alan veya onlarla aynı mahiyetteki mektup ve şerhler de damga vergisine tabidir.
• Bu kağıtların yenilenmesi, uzatılması, değiştirilmesi, devri veya bozulmasına ilişkin ek belgeler de vergiye dahildir.
• Damga vergisinin mükellefi, kağıtları imzalayanlardır.
• Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlerde damga vergisini kişiler öder.
• Yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, bu kağıtları Türkiye'de resmi dairelere ibraz edenler öder.
• Ticari ve mütedavil kağıtların vergisini ise bunları ilk satan, kabul eden veya kullanan kişiler öder.
• Bir kağıdın hangi vergiye tabi olacağı, o kağıdın mahiyetine göre belirlenir ve tabloda belirtilen vergi uygulanır.
• Kağıtların mahiyetinin belirlenmesinde, kanunlarda belirtilmiş şekillerde adlarına bakılır.
• Belirtilmemişse, üzerindeki yazının anlamı ve tazammun ettiği hükme bakılır.
• Mahiyeti belirlenmek istenen kağıtta başka bir kağıda atıf varsa, atıf yapılan kağıdın hükümleri dikkate alınarak vergi alınır.
• Birden fazla nüsha düzenlenen kağıtlarda, maktu vergiye tabi olanların her nüshası ayrı ayrı vergilendirilir.
• Nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabidir.
• Poliçe ve emre yazılı ticari senetlerin sadece tedavüle çıkarılan nüshaları vergiye tabidir.
• Bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunuyorsa, her biri ayrı ayrı vergilendirilir.
• Akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma ise, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden vergilendirme yapılır.
• Asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca vergiye tabidir.
• Kefalet ve garanti taahhüdü durumunda yalnızca birinden damga vergisi alınır.
• Sözleşmenin müeyyidesi niteliğindeki pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi gibi taahhütlerden ayrı bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.
• Kağıtlara konulan imzanın birden fazla olması verginin tekrar alınmasını gerektirmez.
• Maktu vergiye tabi olup birden fazla kişinin imzasını taşıyan makbuz ve ibranamelerde damga vergisi imza sayısına göre alınır.
• Nispi vergiye tabi olup birden fazla kişinin imzasını taşıyan makbuz ve ibranamelerde, her imza sahibine ait hisse belli ise, vergi hisselere göre ayrı ayrı ödenir.
• Resmi daire veya bir gerçek veya tüzel kişi adına kağıtlara konulan birden fazla imza tek imza hükmündedir.
• Kanunda belirtilen resmi daireler, genel ve özel bütçeli idareler, mahalli idareler, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları ile belediye ve köylerdir.
• Bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmeler resmi daire sayılmaz.
• Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisinden muaftır.

İkinci Bölüm: Vergileme Ölçüleri ve Nispet

• Damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır.
• Nispi vergide kağıtların türü ve niteliği, maktu vergide ise kağıtların mahiyetleri esastır.
• Belli para terimi, kağıtların içerdiği veya yazılı rakamların ifade ettiği parayı belirtir.
• Cari hesap şeklindeki krediler ve her türlü ikrazata ait taahhütnamelerde ve mukavelenamelerde, ikraz veya temlik edilen para miktarının veya azami haddinin gösterilmesi zorunludur.
• Gösterilmediği takdirde, olayın meydana çıktığı tarihte cari hesapta kayıtlı kredi veya ikrazat miktarına göre damga vergisi ve cezası hesaplanır.
• Yabancı paralar Maliye Bakanlığı'nca belirlenen kur üzerinden Türk parasına çevrilerek damga vergisi alınır.
• Kağıtların damga vergisi, kanuna ekli (1) sayılı tabloda belirtilen nispet veya miktarlarda alınır.
• Hesaplanan vergi tutarı, tablodaki sınırlamalar saklı kalmak üzere 800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz.
• Cumhurbaşkanı, yeniden değerleme oranının %50 fazlasını geçmemek ve %20'sinden az olmamak üzere yeni oranlar belirleme yetkisine sahiptir.
• Belli parayı içeren sözleşmelerin değiştirilmesi halinde, artan miktar aynı oranda vergiye tabidir.
• Sadece bedeli artan sözleşmelerde, bu hüküm uygulanmaz.
• Sözleşmelerin devri halinde, aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
• Sözleşme süresinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.
• Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır.
• Yabancı memleketlerden Türkiye üzerine düzenlenen kağıtlar aynı, yabancı memleketlerin birinden diğeri üzerine düzenlenip Türkiye'de tedavüle çıkarılanlar ise yarı nispette vergiye tabidir.

Üçüncü Bölüm: Verginin Ödenmesi

• Damga vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
• Hangi ödeme şeklinin hangi işlemler için kullanılacağını Maliye Bakanlığı belirler.
• Aşağıdaki kağıtların damga vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir:
  • Makbuz ve ibra senetleri, faturalar, ulaştırma ile ilgili kağıtlar, elektrik, havagazı, telefon ve su abonman mukavelenameleri, Maliye bakanlığının müsaadesi alınmak şartiyle vergiye tabi diğer kağıtlar.
• Maliye Bakanlığı yukarda yazılı olanların ve diğer kağıtların vergisini basılı damga konulması şekliyle ödetmeye yetkilidir.
• Kanunda gösterilen haller dışında damga vergisi makbuz karşılığında ödenir.
• Maliye Bakanlığı makbuz karşılığı ödemeye ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
• Genel ve özel bütçeli dairelerle il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki kağıtlara ait vergilerin, bu ödemelerin yapılması, avans suretiyle ödemelerde avansın itası, sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesine Maliye Bakanlığınca izin verilebilir
• Basılı damga konulacak kağıtların vergisi, yüzde beş noksanı ile peşin olarak ödenir.
• Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.
• Maliye Bakanlığı bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kâğıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tâbi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir.
• Genel bütçeli daireler dışında kalan ve istihkaktan kesinti yapmak durumunda bulunan daire ve müesseseler tarafından bir ay içinde kesilen Damga Vergisi, ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.

Dördüncü Bölüm: Sorumluluk

• Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazımgelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur.
• Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar.
• Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez.
• Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir.
• 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar, taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar.
• Yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen ticari ve mütedavil kağıtların Damga Vergisi ve cezası, mükelleflerine rücu hakkı saklı bulunmak üzere hamillerinden alınır

Beşinci Bölüm: Çeşitli Hükümler

• Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tesbit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.
• Noterler, damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları vergi ve cezası ödenmedikçe tasdik edemezler veya bunların suretlerini çıkarıp veremezler.
• Birinci fıkra hükmüne aykırı olarak işlem yapılması halinde, mükellef hakkında Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanmakla birlikte, noterlerden de tasdik ettikleri veya üzerinde işlem yaptıkları her kâğıt için kanunen alınması gereken cezası ayrıca alınır.
• Bankalar, kamu iktisadi teşebüsleri ve iştirakleri ile 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar, vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları usulüne uygun olarak vergi ve cezası ödenmedikçe işleme koyamazlar.
• Vergi ve cezası ödenmeden bu kâğıtları işleme koyan kişi ve kuruluşlardan, kâğıdın mükelleflerinden alınacak ceza tutarınca ayrıca ceza alınır.
• Vergi cezası alınması gereken kağıtların hamilleri tarafından terk edilmesi bu cezanın alınmasına mani değildir.
• Maliye Bakanlığından müsaade alınmak şartiyle makbuz karşılığı yapılacak ödemelerle istihkaktan kesinti yapılması şeklindeki ödemelerde uyulması gereken esaslar Maliye Bakanlığınca tayin edilerek ilgililere bildirilir.