4735 Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Notları

4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Çalışma Notları

Genel Hükümler (Madde 1-4)

• Bu kanunun amacı, Kamu İhale Kanunu'na göre yapılan ihalelerdeki sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanmasına dair esas ve usulleri belirlemektir.
• Kanun, Kamu İhale Kanunu'na tabi kurum ve kuruluşların, bu kanun hükümlerine göre yaptığı ihaleler sonucu düzenlenen sözleşmeleri kapsar.
• Kanun uygulamasında, Kamu İhale Kanunu'nda mevcut tanımlar geçerlidir.
• İhale dokümanındaki şartlara aykırı hükümler içeren sözleşmeler düzenlenemez.
• Kanunda belirtilen durumlar haricinde sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz veya ek sözleşme düzenlenemez.
• Kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerine uyulmasında eşit hak ve sorumluluklara sahiptir.

Sözleşmelerin Düzenlenmesi (Madde 5-7)

• Uygulama birliğini sağlamak amacıyla, mal, hizmet alımları ve yapım işlerine ilişkin Tip Sözleşmeler Resmi Gazete'de yayımlanır.
• İdarelerce düzenlenecek sözleşmelerde Tip Sözleşme hükümleri esas alınır.
• Mal ve hizmet alımlarında, Kurumun uygun görüşü alınması şartıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.

Sözleşme Türleri (Madde 6)

• Kamu İhale Kanunu'na göre yapılan ihaleler sonucunda çeşitli sözleşme türleri düzenlenir:
  • Yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşme.
  • Mal veya hizmet alımında götürü bedel sözleşme.
  • Yapım işlerinde birim fiyat sözleşme.
  • Yapım işlerinde karma sözleşme .
  • Çerçeve anlaşmaya dayalı münferit sözleşme.
• Çerçeve anlaşma ve münferit sözleşmelerde bulunması zorunlu hususları belirleme yetkisi Kuruma aittir.

Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Hususlar (Madde 7)

• İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı belirtilmelidir.
• İdarenin adı ve adresi belirtilmelidir.
• Yüklenicinin adı, ticaret unvanı ve tebligat adresi belirtilmelidir.
• Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar belirtilmelidir.
• Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi belirtilmelidir.
• Avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı belirtilmelidir.
• Fiyat farkının ne şekilde ödeneceği belirtilmelidir.
• Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangilerinin sözleşme bedeline dahil olduğu belirtilmelidir.
• Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği belirtilmelidir.
• Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar bulunmalıdır.
• Kesin teminat miktarı ve iadesine ait şartlar bulunmalıdır.
• Garanti istenen hallerde, garanti süresi ve şartları bulunmalıdır.
• İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları bulunmalıdır.
• Gecikme halinde alınacak cezalar belirtilmelidir.
• Mücbir sebepler ve süre uzatımı şartları, iş artışları ve eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler bulunmalıdır.
• Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar bulunmalıdır.
• Yapım işlerinde, iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar bulunmalıdır.
• Sözleşmede değişiklik yapılma şartları bulunmalıdır.
• Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar bulunmalıdır.
• Yüklenicinin ilgili personel sorumlulukları bulunmalıdır.
• İhale dokümanındaki tüm belgelerin sözleşmenin eki olduğu belirtilmelidir.
• Anlaşmazlıkların çözümü belirtilmelidir.
• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülükler belirtilmelidir.

Sözleşmenin Uygulanması (Madde 8-14)

• Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine, Cumhurbaşkanı sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilmesine ilişkin esas ve usulleri belirler.
• Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.
• 4734 sayılı Kanunun 62. maddesi uyarınca ihale edilen işlerde, toplu iş sözleşmeleri kamu işveren sendikalarından biri tarafından 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır.

İş ve İşyerinin Sigortalanması (Madde 9)

• Yapım işlerinde yüklenici, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar oluşabilecek doğal afetler, hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı sigorta yaptırmak zorundadır.

Mücbir Sebepler (Madde 10)

• Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller:
  • Doğal afetler.
  • Kanuni grev.
  • Genel salgın hastalık.
  • Kısmi veya genel seferberlik ilanı.
  • Kurum tarafından belirlenecek diğer haller.
• Mücbir sebeplerin kabulü için yüklenicinin kusurunun olmaması, taahhüdün yerine getirilmesini engellemesi, yüklenicinin engeli ortadan kaldıramaması ve olayın meydana geldiği tarihten itibaren yirmi gün içinde idareye yazılı bildirimde bulunulması ve yetkili mercilerce belgelenmesi gereklidir.

Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri (Madde 11)

• Mal, hizmet, yapım işlerinin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik komisyonlarca yapılır.
• İmalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması koşuluyla belirli aşamalarda denetlenebilir.

Kesin Teminata İlişkin Hükümler(Madde 12-14)

• Fiyat farkı öngörülen işlerde, sözleşme bedelinde artış olması durumunda, artış tutarının %6'sı oranında ek kesin teminat alınır.
• Bu teminat, ödenecek fiyat farkı üzerinden hesaplanır ve hakedişlerden kesinti ile de karşılanabilir.
• Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanına uygun yerine getirilmesi ve yüklenicinin idareye borcu olmaması durumunda kesin teminat iade edilir.
• Yapım işlerinde geçici kabul tutanağı onayından sonra yarısı, ilişiksiz belgesi ve kesin kabul tutanağı onayından sonra kalanı iade edilir.
• Yapım işleri dışındaki işlerde ilişiksiz belgesi sonrası, garanti süresi varsa yarısı, garanti süresi bitiminde kalanı, yoksa tamamı iade edilir.
• Yüklenicinin idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ödenmemesi halinde, kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlara karşılık mahsup edilir. Kalan kısım yükleniciye iade edilir.
• İki yıl içinde talep edilmeyen teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilirken, diğer teminatlar Hazineye gelir kaydedilir.

Sözleşmede Değişiklik, Devri ve Feshi (Madde 15-24)

• Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedeli aşılmaması ve tarafların anlaşması şartıyla işin yapılma/teslim yeri ve süresi ile ödeme şartlarında değişiklik yapılabilir.
• Zorunlu hallerde ihale yetkilisinin izniyle sözleşme devredilebilir. Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. Bir sözleşme devredildikten sonra üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devirlerde sözleşmeler feshedilir.
• Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti hallerinde uygulanacak hükümler belirtilmiştir.

Sözleşmenin Feshi Halleri

• Yüklenicinin ölümü halinde sözleşme feshedilir. Ancak varislerin aynı şartları taşıması ve talep etmesi durumunda sözleşme devredilebilir.
• Yüklenicinin iflası halinde sözleşme feshedilir.
• Yüklenicinin ağır hastalığı, tutukluluğu veya cezaya mahkumiyeti halinde vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir.
• Ortak girişimlerde ortaklardan birinin ölümü, iflası vb. durumlarda sözleşmenin devamına ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır.
• Yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getirememesi durumunda sözleşme feshedilir ve teminatlar gelir kaydedilir.
• İdarenin sözleşmeyi feshetme nedenleri:
  • Yüklenicinin taahhüdünü yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi.
  • Yüklenicinin yasak fiil veya davranışlarda bulunması.
• İhale sürecinde yasak fiil ve davranışların tespit edilmesi halinde sözleşme feshedilir.
• Taahhüdün %80'i tamamlanmış ve kamu yararı varsa sözleşme feshedilmeyebilir, ancak yükleniciye ceza uygulanır.
• Sözleşmenin feshine ilişkin bildirimler ve fesih sonrası yapılacak işlemler düzenlenmiştir.
• Sözleşmenin feshi halinde, yükleniciler hakkında 26. madde hükümlerine göre işlem yapılır ve idarenin zararı tazmin ettirilir.

Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi (Madde 23)

• Mücbir sebeplerden dolayı sözleşme feshedilirse, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.

İlave İşler, İş Eksilişi ve Tasfiye (Madde 24)

• Öngörülemeyen durumlar nedeniyle iş artışı zorunlu olursa, artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının mümkün olmaması şartıyla sözleşme bedelinin belirli oranlarına kadar aynı yükleniciye yaptırılabilir. Cumhurbaşkanı bu oranı %40'a kadar artırmaya yetkilidir.
• İşin tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir ve işin tamamının sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

Yasaklar ve Sorumluluklar (Madde 25-34)

Yasak Fiil ve Davranışlar (Madde 25)

• Sözleşmenin uygulanması sırasında yasak olan fiil ve davranışlar şunlardır:
  • Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet gibi yollarla sözleşmeye fesat karıştırmak.
  • Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
  • Hileli malzeme kullanmak, usulsüzlük yapmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı imalat yapmak.
  • İdareye zarar vermek.
  • Bilgi ve deneyimi idare zararına kullanmak.
  • Mücbir sebepler dışında taahhüdü yerine getirmemek.
  • Sözleşmeyi usulsüz devretmek veya devralmak.

İhalelere Katılmaktan Yasaklama (Madde 26)

• Yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar, fiilin özelliğine göre belirlenecek süreyle (en az bir yıl, en çok iki yıl) tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanabilir.
• Yasaklama kararları en geç kırkbeş gün içinde verilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır.

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu (Madde 27)

• Suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında ceza kovuşturması yapılır. Ayrıca, belirli süreyle ihalelere katılmaktan yasaklanırlar.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu (Madde 28)

• Görevini kanuni gereklere uygun yapmayan, taraflı davranan görevlilere disiplin cezası uygulanır ve haklarında ceza kovuşturulması yapılır.

Bilgi ve Belgeleri Açıklama Yasağı (Madde 29)

• Görevliler ve danışmanlık hizmeti sunanlar, gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemez, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamaz.

Yüklenicilerin ve Alt Yüklenicilerin Sorumluluğu (Madde 30)

• Yapım işlerinde, yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olmaması, hileli malzeme kullanılması gibi nedenlerle ortaya çıkan zararlardan sorumludur.

Yapı Denetim Görevlilerinin Sorumluluğu (Madde 31)

• Yapı denetimini yerine getiren görevliler, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun yapılmamasından doğan zararlardan sorumludur.

Danışmanlık Hizmeti Sunucularının Sorumluluğu (Madde 32)

• Danışmanlık hizmetlerinde tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkan zararlardan hizmet sunucusu sorumludur.

Tedarikçilerin Sorumluluğu (Madde 33)

• Tedarikçiler, kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi gibi nedenlerle ortaya çıkan zararlardan sorumludur.

Hizmet Sunucularının Sorumluluğu (Madde 34)

• Hizmet sunucuları, kusurlu hizmet sunumu ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zararlardan sorumludur.

Çeşitli Hükümler (Madde 35-38)

• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Kamu İhale Kanunu'nun teminatlara ilişkin hükümleri uygulanır.
• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
• Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.
• Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm eklenerek veya kanunda değişiklik yapılarak düzenlenir.

Son Hükümler (Madde 39-41)

• Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin düzenlenen sözleşmelerde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.
• Diğer kanunların 2886 sayılı Devlet İhale Kanununundan muafiyet tanıyan hükümleri ile bu kanuna uymayan hükümleri uygulanmaz.
• 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu kapsamındaki sözleşmelerde, cezai yaptırımlar ve katılma yasakları bu Kanuna tabi olmak kaydıyla Cumhurbaşkanı özel sözleşme usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
• Bu Kanun 1.1.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
• Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.