บทที่ 2: ทรัพยากรธรรมชาติของไทย

บทที่ 2: สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของไทย

• ประเทศไทยมีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ เช่น ดิน น้ำ ป่าไม้ แร่ธาตุ และสัตว์ป่า กระจายอยู่ทั่วประเทศ
• ทรัพยากรธรรมชาติมีแนวโน้มเสื่อมโทรมเนื่องจากประชากรเพิ่มขึ้น
• จึงจำเป็นต้องวางแผนจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน

1. ดิน

• ดินเป็นทรัพยากรสำคัญต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก
• คุณสมบัติของดินแตกต่างกันตามภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และชนิดของหิน
• ดินในประเทศไทยมีหลายประเภท ได้แก่
  • ดินตะกอนลุ่มน้ำ: พบในที่ราบลุ่ม เหมาะปลูกข้าว
  • ดินลานตะพักลำน้ำ: พบในที่ราบ เหมาะปลูกพืชไร่และสวนผลไม้
  • ดินภูเขา: พบในภูเขาสูง มีหินและทรายปน เหมาะปลูกไม้ยืนต้น

2. ป่าไม้

• ป่าไม้มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ

• ให้ประโยชน์ทั้งทางตรง (เนื้อไม้) และทางอ้อม (ควบคุมน้ำ ลดการสึกกร่อน)

• ป่าไม้ในประเทศไทยมีหลากหลายประเภท ได้แก่

  • ป่าไม้ไม่ทิ้งใบ (evergreen forest): กระจายในพื้นที่สูงเกิน 600 เมตรและฝนตกชุก เช่น ป่าดิบเขา
  • ป่าดิบ (tropical evergreen forest): มี 3 ระดับชั้น ได้แก่ ชั้นบน ชั้นกลาง และชั้นล่าง
  • ป่าดิบเขา (hill evergreen forest): พบในพื้นที่ภูเขาสูงกว่า 1,000 เมตร
  • ป่าสนเขา (coniferous forest): พบในภูเขาสูงกว่า 700 เมตร
  • ป่าเลนน้ำเค็ม (mangrove forest): พบตามชายฝั่งทะเล
  • ป่าพรุ (swamp forest): พบในพื้นที่พรุ น้ำจืดและน้ำกร่อย

• ประเทศไทยมีเนื้อที่ป่าไม้ในแต่ละภาคแตกต่างกัน บันทึกข้อมูลป่าไม้ปี พ.ศ. 2552

3. น้ำ

• น้ำมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต
• ประเทศไทยได้รับน้ำฝนปริมาณสูงเฉลี่ย 1,695 มิลลิเมตรต่อปี แต่วางแผนเก็บรักษาน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ
• แหล่งน้ำสำคัญ ได้แก่ น้ำผิวดิน น้ำใต้ดิน และน้ำฝน
• โครงการอ่างเก็บน้ำ เขื่อน เป็นการควบคุมและจัดการน้ำ
• มีเขื่อนสำคัญ เช่น เขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อนวชิราลงกรณ์

4. อากาศ

• อากาศบริสุทธิ์มีความจำเป็นต่อสิ่งมีชีวิต
• องค์ประกอบหลัก อากาศบริสุทธิ์ คือ ไนโตรเจน ออกซิเจน คาร์บอนไดออกไซด์
• มลพิษทางอากาศมีผลเสียต่อสิ่งมีชีวิต

5. สัตว์ป่า

• จำนวนสัตว์ป่าลดลง เนื่องจากการล่าและการสูญเสียที่อยู่อาศัย
• รัฐบาลมีมาตรการอนุรักษ์สัตว์ป่า เช่น พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535
• มีสัตว์ป่าสงวน และสัตว์ป่าคุ้มครอง

6. แร่ธาตุ

• แร่ธาตุเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป ต้องการสำรวจเพื่อหาแหล่งใหม่
• ประเทศไทยมีแร่ธาตุหลากหลายประเภท
  • แร่โลหะ (ดีบุก เหล็ก แมงกานีส ทังสเตน วุลแฟรม ตะกั่ว สังกะสี ทองคำ)
  • แร่อโลหะ (ฟลูออไรด์ ยิปซั่ม ดินมาร์ล ดินขาว เกลือ หินมีค่า หินอ่อน)
• แหล่งแร่สำคัญและประโยชน์ในด้านต่างๆ

7. เงิน และ ทองแดง

• แหล่งเงิน และทองแดง พบกระจายอยู่ตามสถานที่ต่างๆ คุณภาพและปริมาณไม่มากพอ