Untitled Quiz

Machtsverdeling

• De trias politica: wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht.
• Dictatuur: geen scheiding van machten, één persoon of groep heeft alle macht.
• Kenmerken dictatuur: geen vrijheid van meningsuiting, censuur, geen oppositiepartijen, schijnverkiezingen, belangrijke rol voor het leger.
• Ideologische indoctrinatie: systematisch en eenzijdig opdringen van ideeën zonder kritiek.
• Referendumvoordelen: directe democratie, bewustwording.
• Referendumnadelen: verdeeldheid, complexiteit.
• Kenmerken vrije verkiezingen: iedereen mag stemmen, meer dan één partij, anonieme stemming, toegang tot media, eerlijke regels voor tellen.
• De bijbel: biedt geen regeringsvorm, maar een regeringsnorm.
• Grondwet: regelt bevoegdheden en taken.
• Constitutionele monarchie: koningsmacht beperkt tot de grondwet.
• Indirecte democratie: volk stemt voor vertegenwoordigers.
• Directe democratie: volk beslist zelf via referendum.

Politieke Ideologieën

• Socialisme: linkse ideologie die gelijkwaardigheid, een steunende overheid, eerlijke verdeling van inkomen, kennis en macht, en bescherming van zwakkeren bepleit.
• Links:
  • PvdA
  • GroenLinks
  • SP
  • SCPVD
  • Denk
  • Volt
• Sociaal-democraten (PvdA, SP, GroenLinks): gericht op sociale zekerheid.
• Journalisme: midden, harmonie, aanvullende rol van de overheid, verantwoording van burgers voor elkaar.
• Confessionele partijen:
  • CU
  • CDA
  • BBB
  • SGP
• Liberalisme: rechtse ideologie die vrijheid, een terughoudende overheid, persoonlijke en economische vrijheid en de belangen van het individu en het bedrijfsleven bepleit.
• Rechts:
  • Ja21
  • VVD
  • FVD
  • PVV
• Progressief: vooruitstrevend, gericht op verandering.
• Conservatief: behoudend, gericht op behoud van bestaande waarden.
• Reactionair: achteruitstrevend, gericht op terugkeer naar eerdere toestanden.
• Ja21: nationale soevereiniteit, economische vrijheid, streng immigratiebeleid.
• SP: sociale gelijkheid, herverdeling, sterke verzorgingsstaat.
• NSC: burgerlijke hervorming, transparantie, sterkere rechtsstaat.
• PvdD: dierenrechten, duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid vanuit een ecologische invalshoek.
• Denk: sociale gelijkheid, inclusief bestrijding van racisme, rechten van minderheden.
• Volt: Europese samenwerking, duurzaamheid, sociale hervormingen met een progressieve visie.
• GroenLinks/PvdA: combinatie van progressief en sociaal-democratisch, gericht op duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid, een sterke verzorgingsstaat.
• CU: verbindt confessionele waarden met progressieve standpunten.
• BBB: pragmatische partij die opkomt voor boeren, platteland, nationale identiteit, klimaatbeleid.
• SGP: bijbelse waarden, gezinsleven, traditionele normen, kerk en staat zijn ongescheiden, de bijbel als richtlijn.
• PVV: nationalisme, streng immigratiebeleid, controle, behoud van cultuur.
• VVD: economische vrijheid, individuele verantwoordelijkheid.
• FVD: nationale eenheid, directe democratie, nationalistisch.
• D66: pragmatische partij, directe democratie, referendum, pro-Europa, gelijke kansen.
• CDA: bijbel als inspiratieboek, rentmeesterschap.

Politieke Systemen

• Soevereine staat: staat met duidelijke grenzen, hoogste gezag, alleenrecht op geweld.
• Politiek: keuzes maken die iedereen in een staat raken.
• Democratie (demos: volk, kratos: regeren) is de macht van velen.
• Directe democratie: volk beslist zelf via referendum.
• Indirecte/representatieve democratie: volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen nemen.
• Trias politica (Montesquieu): scheiding van machten om machtsmisbruik te voorkomen.
  • Wetgevende macht: maakt wetten.
  • Uitvoerende macht: voert wetten uit.
  • Rechterlijke macht: zorgt voor rechtvaardigheid.
• Kenmerken van een democratie: individuele vrijheid, grondrechten, beperking van macht van politie en leger, onafhankelijke rechtspraak, persvrijheid.
• Parlementair stelsel: parlement is hoogste orgaan.
• Constitutionele monarchie: macht van de koning is beperkt tot de grondwet.
• Presidentieel stelsel: parlement plus president die door het volk gekozen wordt.
• Dictatuur: alle macht is in handen van één persoon of groep, geen invloed voor burgers.
• Kenmerken van een dictatuur: beperkte vrijheid, geen onafhankelijke rechtspraak, censuur, schijnverkiezingen, geen oppositiepartijen.
• Soorten dictaturen: ideologisch, religieus/theocratisch, militair.
• Ideologie: samenhangend geheel van ideeën over de samenleving.
  • Normen en waarden: gedragsregels, principes.
  • Sociaal-economische verhoudingen: verdeling van welvaart.
• Links: minder ongelijkheid, rol van de overheid om kansen te creëren.
• Rechts: minder bemoeienis van de overheid, individuele verantwoordelijkheid, inkomensverschillen zijn onvermijdelijk.
• Stromingen:
  • Socialisme: gelijkheid, solidariteit, herverdeling.
  • Confessionalisme: organische staatsopvatting, verantwoordelijkheid voor elkaar, rentmeesterschap, harmonie, aanvullende rol van de overheid.
  • Liberalisme: vrijheid, individuele verantwoordelijkheid, vrije markt, beperkte rol van de overheid.
• Ont-ideologisering: verdwijnen van ideologie als leidraad.
• Pragmatisme: tijdelijke oplossingen, afhankelijk van het probleem.
• Ecologisme: focus op milieuvriendelijkheid en duurzaamheid.
• Populisme: stem van het volk, daadkracht, nationalistisch, vaak in tijden van crisis.
• Progressief: vooruitstrevend, gericht op verandering.
• Conservatief: behoudend, gericht op behoud van bestaande waarden.
• Extreem conservatief: reactionair, achteruitstrevend, terugkeren naar oude toestanden.
• Kosmopolitisme: globalisering, tegenovergestelde van nationalisme.

Politieke Partijen

• Politieke partij: groep mensen met dezelfde ideeën.
• One-issue partijen: vertegenwoordigen een specifieke doelgroep.
• Antidemocratische partijen: tegen de rechtsstaat.
• Functies van partijen:
  • Wensen en eisen in hun programma.
  • Vorming van de mening in de samenleving.
  • Interesseren, selecteren, integreren, articuleren, informeren, participatie.
• Zwevende kiezers: keuze afhankelijk van moment, persoonlijkheid van partijleider.
• EU: vermindert nationale soevereiniteit, partij moet hierdoor samenwerken.
• SP: sociaal-democratisch, Lilian Marijnissen.
• GroenLinks/PvdA: progressief, pragmatisch, sociaal-democratisch, Frans Timmermans.
• Denk: pro-islamitisch, Farid Azarkan.
• Volt: pro-Europa, Laurens Dassen.
• NSC: conservatief, Pieter Omtzigt.
• CU: confessioneel, Mirjam Bikker.
• D66: pragmatisch, Rob Jetten.
• CDA: pragmatisch, Sybrand van Haersma Buma.
• SGP: confessioneel, Kees van der Staaij.
• Ja21: Lilian Marijnissen.
• PVV: nationalist, Geert Wilders.
• VVD: liberaal, Mark Rutte.
• FVD: nationalistisch, Thierry Baudet.

Kiesrecht en Kiesstelsels

• Actief kiesrecht: recht om te kiezen.
• Passief kiesrecht: recht om gekozen te worden.
• Kiesniveaus: rijk (Tweede Kamer), provincie (Provinciale Staten), gemeente (Gemeenteraad), waterschappen, Europees Parlement.
• Evenredige vertegenwoordiging: alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over zetels.
• Zetel: stoel in de Tweede Kamer of gemeenteraad.
• Kiesdeler: aantal geldige stemmen dat nodig is om een zetel te krijgen.
• Voordelen van evenredige vertegenwoordiging: iedere stem telt even zwaar, meerderheid van de bevolking wordt vertegenwoordigd.
• Nadelen van evenredige vertegenwoordiging: langdurige debatten, onoverzichtelijk, kleinere partijen hebben meer spreekrecht.
• Kiesdrempel: minimumpercentage stemmen om mee te doen in de zetelverdeling, voorkomt versnippering.
• Districtenstelsel: land wordt verdeeld in districten, één afgevaardigde per district.
• Voordelen van het districtenstelsel: kiezers kennen kandidaten beter, regionale vertegenwoordiging.
• Nadeel van het districtenstelsel: stemmen kunnen verloren gaan, focus op lokale belangen.
• Meerderheidsstelsel: kandidaat met de meeste stemmen in een district wint.
• Spin doctor: communicatiedeskundige die kandidaten adviseert over media-imago, strategieën.
• Mediacratie: media heeft een grote invloed op kiezers, "regeert" soms.
• Aandachtspunten bij het stemmen:
  • Standpunten: verkiezingsprogramma, partijwebsite.
  • Eigen belangen: student, ondernemer, conservatief, liberaal etc.
  • Kans van de partij: rol bij het vormen van een kabinet.
  • Aantrekkingskracht van de lijsttrekker: persoonlijkheid, debatteren etc.
  • Voorkeursstemmen: stemmen op een kandidaat die lager op de lijst staat.
  • Kiesdeler: 25% van de kiesdeler nodig om in de Tweede Kamer te komen met voorkeursstemmen.