10. Sınıf: Osmanlı Kuruluşu ve Gelişimi

Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve Gelişimi

• 10. sınıf 2. ünite, Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti'nin tekrarı yapılacak.
• Videonun amacı Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlatmak.
• Malazgirt Savaşı (1071) ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı.
• Sultan Alparslan, Türk komutanlarına Anadolu'da fetihler yapmalarını ve fethettikleri yerlerin onların olacağını söyledi.
• Türk boyları Anadolu'ya girdi ve Pasinler, Malazgirt, Miryokefalon savaşlarını yaptılar.
• Anadolu Selçuklu Devleti kuruldu ve beylikleri alarak Anadolu'nun hakimi oldu.

Kayıların Anadolu'ya Yerleşmesi

• Ertuğrul Gazi önderliğinde Kayılar Anadolu'ya geldi.
• Selçuklular Kayıları Ankara Karacadağ bölgesine yerleştirdi.
• Kayıların askeri gücü nedeniyle Söğüt'e yerleştirildiler.
• Söğüt, Bizans sınırında olduğundan uç bölgesi olarak kullanıldı.
• Kayılar, Anadolu Selçuklu Devleti zamanında Ankara ve Söğüt bölgesinde yaşadılar.
• 1243'te Moğollar Anadolu'yu istila etti ve Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girdi.
• 1299'da Osmanlılar, Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı olmadıklarını ilan ederek Söğüt-Domaniç merkezli Osmanlı Beyliği'ni kurdular.
• Beyliğin kurucusu Osman Bey'dir.

Anadolu'nun 1243 Sonrası Durumu

• Moğollar, Anadolu'yu parçalayıp her bölgeyi bir komutana verdi.
• Anadolu'da siyasi birlik yoktu.
• Bu dönem, İkinci Beylikler Dönemi olarak adlandırılır.
• İkinci Beylikler Dönemi, Osmanlılar tarafından sonlandırılacak.
• Osmanlı, beylikleri ve Bizans topraklarını ele geçirerek Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlayacak.
• Osmanlı İmparatorluğu'nun temelleri Bizans sınırında atıldı.

Osmanlı Devleti'nin Kurulduğu Coğrafyanın Özellikleri

• Osmanlı Devleti'nin ilk kurulduğu bölgeler haritada açık pembe ile gösterilmiştir.
• İlk dönemlerde denize kıyısı yok ve donanma birlikleri bulunmamaktaydı.
• Topraklarını genişletmek için Türk beylikleri ve Bizans İmparatorluğu ile mücadele etmek zorundaydı.
• Bizans'ın uç sınırında olması, gaza ve cihat anlayışının ön planda olmasını kolaylaştırdı.

Osmanlı'nın Kısa Sürede Büyümesinin Sebepleri

• Coğrafi konumunun elverişli olması ve Bizans'ın zayıf durumu etkili oldu
• Bizans sınırında kurulması Osmanlı'nın işini kolaylaştırmıştır
• Balkanlardaki çatışmalar ve Anadolu'da güçlü bir devletin olmaması işini kolaylaştırır
• Diğer Türk beylikleri ile iyi ilişkiler kurması
• Gaza ve Cihat anlayışında bulunması
• Hoşgörülü ve adil bir politika uygulaması
• İskan (yerleştirme) politikası

Coğrafi Konum ve Bizans'ın Durumu

• Bizans o dönemde güçsüz bir devletti.
• Osmanlı ilk başta Türk beyliklerine saldırmadı, Bizans'a akınlar yaptı.
• Diğer Türk beylikleri, Osmanlı'nın gaza ve cihat anlayışıyla hareket ettiğini görerek ona yardım ettiler.
• Eğer Osmanlı oğulları başka bir yerde olsaydı, büyüyemezdi.
• Bizans sınırında bulunması Osmanlı'nın işini kolaylaştırmış ve gaza ve cihat anlayışı içerisinde hareket etmesini kolaylaştırmıştır.
• Bizans sinirinda olmasi islerini kolaylastirmistir.

Balkanlardaki Durum ve Diğer Faktörler

• Balkanlarda küçük krallıklar vardı ve bunlar kendi aralarında mücadele ediyordu.
• Diğer Türk beylikleri ile iyi ilişkiler kurması ve gaza ve cihat anlayışında bulunması önemliydi.
• Osmanlı, ele geçirdiği topraklara hoşgörülü ve adil davrandığı için uzun süre elimizde tutmamızı kolaylaştırmıştır
• İskan politikası ile fethettiği yerlerde kalıcı olmaya çalıştı.
• Hükümdarların kişisel becerileri ve Merkezi Otoritenin güçlü olması devletin güçlenmesini sağladı.
• Ahilerin desteğini alması etkili oldu.

Ahilerin Desteği

• Ahiler, Anadolu'da kurulmuş bir esnaf ve zanaatkarlar birliğiydi.
• Osmanlı Beyi, ahilerin desteğini alabilmek için Ahi teşkilatının kurucusunun kızı ile evlendi.

Ek Faktörler

• Bizans valilerinin (tekfurların) başı buyruk hareket etmeleri işini kolaylaştırdı.
• Bizans'ta taht kavgalarının olması işini kolaylaştıran faktörler arasında yer allır.
• Hoşgörü politikası yerine istimalet politikası da uygulanmıştır (istimalet = hoşgörü).

Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi Padişahları: Osman Bey

• Osmanlı Devleti'ne ismini veren ve kurucusu olan Osman Bey dönemi anlatılacak.
• Ahi teşkilatının liderinin kızıyla evlenip destek aldı.
• Fetihler yaptı ve Bilecik'i ele geçirerek başkent yaptı.

Bizans İlişkileri ve İlk Savaşlar

• Osmanlı Bizans sınırında olduğuna göre Bizans ile mücadele edecekti.
• Koyunhisar Savaşı, Osmanlı ile Bizans arasında yapılan ilk savaştır.
• Osmanlı Devleti bu savaşı kazanmıştır.
• İlk para bastırıldı ve ilk vergiler alınmaya başlandı.
• Dursun Fakih, ilk Kadı olarak atandı.
• Bursa kuşatması yapıldı, ancak Osman Bey kuşatma devam ederken vefat etti.
• Ölüm döşeğindeyken oğlu Orhan Bey'e Bursa'yı fethetmesini vasiyet etti.

Orhan Bey Dönemi

• Orhan Bey, babasının vasiyeti üzerine Bursa'yı fethetti.
• Karesi oğulları beyliğini aldı (Burası önemlidir).
• Karesi oğulları beyliğinin denize kıyısı olması nedeniyle donanması vardı.
• Böylece ilk defa donanmaya sahip oldu ve balkanlara fetihler düzenlemeye başladı
• Bursa ele geçirildi ve başkent ilan edildi.

Başkent Değişiminin Mantığı

• Fethedilen yerlere yakın olmak için başkentler sürekli değiştirildi.
• Başkent, yeni fetihler için basamak olarak kullanıldı.
• İstanbul Başkent olana kadar bu taktik uygulandı.

Çimpe Kalesi'nin Alınması

• Çimpe kalesinin alınmasıyla Rumeli'ye geçilmiş oldu.
• Bizans İmparatoru Kantakuzen'in yardım istemesi üzerine Orhan Bey yardım etti ve karşılığında Çimpe Kalesi'ni aldı.
• Çimpe Kalesi Rumeli'deki ilk toprak parçasıdır.
• Bu kale askeri üs olarak kullanılmak üzere alındı ve Bizans'a karşı yapılacak saldırılarda kullanıldı.
• Bizans bu kaleyi verdiğine bin pişman oldu.
• Bu kaleyi kullanarak bizans'ı batı topraklarından da sıkıştıracak e zaten doğu toprakları bizimdi hem doğudan hem batıdan bizans'ı araya almış olacağız.

Orhan Bey Dönemindeki Diğer Gelişmeler

• Yaya ve müsellem ordusu oluşturuldu (ilk düzenli ordu).
• Daha önce düzenli ordu yoktu (ordu millet anlayışı vardı).
• İlk defa Divan oluşturuldu (meclis).
• İlk medrese açıldı (okul).
• Orhan Bey döneminde gerçek bir devlet görünümünde olmaya başladık.
• Bizans ile Osmanlı Devleti arasında Palekanon Savaşı yapıldı (Maltepe Savaşı).
• Savaş Gebze yakınlarında yapıldı ve Osmanlı kazandı.
• İskan politikası uygulandı (yerleştirme politikası).

İskan Politikası

• Fethedilen yerlerde kalıcı olmak için Anadolu'daki Türkler Avrupa'daki ele geçirdiğiimiz Bölgelere gönderildi
• İskan politikasının amacı, fethettiğimiz yerlerde kalıcı olmaya çalışmaktır.

I. Murat Hüdavendigar Dönemi

• Batı yönündeki fetihler artarak devam ediyor.
• Edirne fethedildi ve başkent yapıldı.
• Bizans, Haçlılardan yardım istedi.
• Haçlı birlikleri, Hristiyan devletlerinin oluşturduğu birliklerdir.
• Sırpsındığı Savaşı'nda Osmanlı ile Haçlı birlikleri ilk defa karşı karşıya geldi.

Sırpsındığı Savaşı

• İlk savaş ama kimlerle yapılan savaş haçlılar ile yapılan ilk savaş hangisidir derlerse Sırp sındığı Savaşı diyeceğiz.
• Savaşın sebebi, Bizans'ın haçlılardan yardım istemesiydi.
• Haçlılar Tedirgin oldu ve bir araya gelip bize saldırcaklardı.
• Haçlılar ile yapılan Bu ilk savaşı da Osmanlı kazandı.
• İkinci Çirmen Savaşı'nda sırplarla savaşıldı.

Ploşnik Savaşı ve Sonuçları

• Ploşnik Savaşı'nda Osmanlı Bozguna uğradı.
• Osmanlı'nın Batı yönünde ilerleyişi kısa bir süreliğine teke uğramıştır (Ploşnik yenilgisi).
• Osmanlı, Sırplar, Arnavutlar ve Boşnaklar ile savaştı.
• Bu savaş yüzünden Avrupadaki ilerleyisimiz duraksamaya ugradi.

I. Kosova Savaşı ve I. Murat'ın Vefatı

• Haçlı Birlikleri, Sırpsındığı savaşından sonra bir kere daha bize saldırcaklardi.
• I. Kosova Savaşı'nı Osmanlı kazandı.
• Savaşın ardından bölgeye gelen I. Murat, bir Sırp askeri tarafından şehit edildi.
• Bu Sırp askeri Onu hançerle bıçaklıyor.

Teşkilat Faaliyetleri

• Tımar sistemi kuruldu.
• Devşirme sistemi kuruldu.
• Yeniçeri askerleri kuruldu.
• Burası çok önemli bu ü adımı mutlaka bilmeniz gerekiyor.

Tımar Sistemi

• Savaşta başarı elde etmiş komutanlara tımar toprakları verilir.
• Komutanlar bu topraklarda tarım yapar, asker yetiştirir, vergileri toplar ve askerlerin maaşlarını öder.
• Devlet hiçbir şey yapmadan bu komutan üzerinden bu toprakların güvenliğini sağladı ve buradaki vergilerin buradaki askerlerin maaşların ödenmesine kadar her şeyi tımar sistemiyle sağladı.

Devşirme Sistemi

• Savaşlarda esir aldığımız küçük Hristiyan çocuklarını Türk yapma sistemine Devşirme diyoruz.
• Türk ailenin yanına koyuyoruz belli bir süre burada Müslümanlığı Türklüğü öğreniyor.
• Zekileri alıyoruz askere zekileri alıyoruz ne yapıyoruz devlet görevlisi yapıyoruz.
• Güçlü olanları da asker yapıyoruz.

Yeniçeri Askerleri

• Yeniçeri askerleri sistemini de bu dönemde kuruyoruz
• Daha planlı daha programlı daha güçlü bir orduya ihtiyaç olduğu için bu dönemde yeniçeri askeri teşkilatı da kurulacak.

Yıldırım Beyazıt Dönemi

• Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlamaya yönelik adımlar atıldı.
• Aydınoğulları, Saruhan, Menteşe ve Hamitoğulları gibi Anadolu beylikleri Osmanlı topraklarına katıldı.

İstanbul Kuşatması ve Niğbolu Savaşı

• İstanbul'u kuşatan ilk padişah Yıldırım Beyazıt'tır (4 defa kuşattı).
• Kuşatma için Boğaza Anadolu Hisarı'nı yaptırdı.
• Haçlılar ile Niğbolu Savaşı yapıldı ve Osmanlı kazandı.
• Sultan-ı İklimi Rum (Anadolu'nun Sultanı) unvanı verildi.

Ankara Savaşı ve Fetret Devri

• 1402'de Timur ile Ankara Savaşı yapıldı ve kaybedildi.
• Anadolu'da Fetret Devri başladı (11 yıl padişah yok).
• Fetret Devri'ne sebep olan savaş, Timur ile yapılan Ankara savaşıydı.
• 11 yıl boyunca padişahsız geçmesine rağ Balkanlar bölgesinde Osmanlı'ya karşı herhangi bir isyan başkaldırma çıkmamş
• Bunun sebebi hoşgörü politikasından ötürü, istimalet politikasından otürü padişah olmamasına rağmen buradaki insanlar Milletler İsyan etmemişlerdir.
• Ankara Savaşı'nı kaybetmesi ile birlikte Yıldırım Beyazıt'ta zaten timur'a esir düşecek.

I. Mehmet (Çelebi Mehmet) Dönemi

• Fetret devrinden sonra gelip Osmanlı Devleti derleyip toplayıp tekrardan çeki düzen verip Osmanlı Devleti'ndeki sıkıntıları ortadan kaldırdığı için önemlidir
• Kendisine Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu derler
• Mehmet Çelebi ne yaptı 11 yıl süren taht kavgaların yaşandığı fetret devrini sona erdirip Osmanlı Devleti'ni tekrardan Şahlandırmak.

İsyanlar ve İlk Deniz Savaşı

• Şeyh Bedrettin isyanı çıktı (ilk dini sosyal içerikli İsyan).
• Bu İsyan bastırıldı ve Şeyh Bedrin ne oldu idam edildi.
• Düzmeci Mustafa Paşa isyanı da bu dönemde çıkmıştır
• İlk deniz savaşı Venedik ile yapıldı ve kaybedildi.
• Devşirme sistemi daha sistematik hale getirildi.

II. Murat Dönemi

• Kendisine Hayır babası derler Çünkü çok fazla Hayır işiyle uğraştığı için hayır babası unvanını almıştır.
• II. Murat da Yıldırım beyazı gibi İstanbul'u kuşatma altına almıştır ancak İstanbul ele geçiremeyecek.

Balkanlardaki Huzur ve Taht Değişimi

• II. Murat, Balkanlarda huzuru sağlamak amacıyla macarlarla Edirne-Segedin anlaşmasını yaptı.
• Anlaşmayı yaptığımız devletler bize sıkıntı çıkarmaması gerekiyordu.
• Tahtı oğlu II. Mehmet'e (Fatih'e) 12 yaşında bıraktı.
• Iı Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmesinden yararlanmak isteyen Avrupa devletleri Edirne segedin anlaşmasına uymayarak macarlar ve lehlerin önderliğinde oluşturulan haşrı tehlikesi üzerine Osmanlı devlet adamları ı Mehmet'in babasının tekrar tahta geçmesini istediler

Varna savaşı ve Sonrasi

• Haçlı Birlikleri, 12 yaşında küçük bir çocuğun tahta geçtiğini duyunca bize iki kez saldırdılar (Varna ve Kosova savaşları).
• Fatih Sultan Mehmet, babası II. Murat'a, "Eğer padişah sensen gel orduların başına geç, eğer padişah ben isem emrediyorum gel orduların başına geç" dedi.
• II. Murat tekrar tahta geçti ve Varna'da ve II. Kosova Savaşı'nda düşmanları yenilgiye uğrattı.
• Tehlikeleri tamamıyla ortadan kaldırdıktan sonra tekrardan ne yapıyor Oğlu ı Mehmet'e tahtı bırakıyor.
• Molla Fenari (ilk şeyhülislam) atandı.