สารละลาย: ความหมาย, ประเภท, และความเข้มข้น

สารละลาย

• สารละลายคือสารเนื้อเดียวที่ไม่บริสุทธิ์ เกิดจากการรวมตัวของสารตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปเป็นเนื้อเดียวกัน
• องค์ประกอบของสารละลายแบ่งเป็น 2 ส่วน:
  • ตัวทำละลาย: สารที่ทำให้สารอื่นละลายได้โดยไม่ทำปฏิกิริยาเคมี
  • ตัวละลาย: สารที่ถูกตัวทำละลายทำให้ละลาย

ประเภทของสารละลาย

• จำแนกตามสถานะของสารละลาย:
  • สารละลายของแข็ง: เช่น นาก, ทองเหลือง
  • สารละลายของเหลว: เช่น น้ำเกลือ, น้ำเชื่อม
  • สารละลายแก๊ส: เช่น กลิ่นหอมในอากาศ
• จำแนกตามปริมาณของตัวละลาย:
  • สารละลายอิ่มตัว: ตัวละลายไม่สามารถละลายเพิ่มได้อีกที่อุณหภูมิและปริมาณตัวทำละลายเดิม
  • สารละลายไม่อิ่มตัว: ตัวละลายยังสามารถละลายเพิ่มได้อีกที่อุณหภูมิและปริมาณตัวทำละลายเดิม
• จำแนกตามความเข้มข้น:
  • สารละลายเข้มข้น: มีปริมาณตัวละลายมาก แต่ปริมาณตัวทำละลายน้อย
  • สารละลายเจือจาง: มีปริมาณตัวละลายน้อย แต่ปริมาณตัวทำละลายมาก

ความเข้มข้นของสารละลาย

• ความเข้มข้นของสารละลายคืออัตราส่วนปริมาณตัวถูกละลายต่อปริมาณตัวทำละลาย
  • ปริมาณของตัวถูกละลายในสารละลายทั้งหมด
  • ปริมาณของตัวถูกละลายในตัวทำละลายทั้งหมด
• หน่วยความเข้มข้นใช้บอกปริมาณของตัวถูกละลายและตัวทำละลายในสารละลาย

หน่วยร้อยละ

• หน่วยร้อยละแบ่งเป็น 3 ประเภท:
  • ร้อยละโดยมวลต่อมวล (%W/W): บอกมวลของตัวถูกละลายในสารละลาย 100 หน่วยมวลเดียวกัน
  • ร้อยละโดยปริมาตรต่อปริมาตร (%V/V): บอกปริมาตรของตัวถูกละลายในสารละลาย 100 หน่วยปริมาตรเดียวกัน
  • ร้อยละโดยมวลต่อปริมาตร (%W/V): บอกมวลของตัวถูกละลายในสารละลาย 100 หน่วยปริมาตรเดียวกัน (มวลเป็นกรัม ปริมาตรเป็นลูกบาศก์เซนติเมตร หรือ มวลเป็นกิโลกรัม ปริมาตรเป็นลิตร)

สูตรคำนวณหน่วยร้อยละ

• % โดยมวล = (มวลของตัวละลาย/มวลสารละลาย) x 100
• % โดยปริมาตร = (ปริมาตรของตัวละลาย/ปริมาตรสารละลาย) x 100
• % โดยมวล/ปริมาตร = (มวลของตัวละลาย/ปริมาตรสารละลาย) x 100

ข้อสังเกต

• สารละลายของแข็งในของเหลว มักเป็น % โดยมวล/ปริมาตร
• สารละลายของเหลวในของเหลว หรือ แก๊ส มักเป็น % โดยปริมาตร