การปรับตัวและการแทรกแซงทางคลินิก

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Lipoproteins ประกอบด้วยอะไร?

โปรตีนและไขมัน (correct)

โปรตีนและคาร์โบไฮเดรต

ไขมันและวิตามิน

ไขมันและแร่ธาตุ

ค่าปกติของ Hemoglobin (Hb) สำหรับผู้ชายคือเท่าไหร่?

14 g% (correct)

10 g%

12 g%

16 g%

การวัด % ของจำนวน RBC ในพลาสมานั้นเรียกว่าอะไร?

Mean corpuscular volume

Erythrocyte count

Hematocrit (correct)

Hemoglobin

สาเหตุใดที่อาจทำให้ Hemoglobin สูงขึ้น?

การขาดน้ำ Signup and view all the answers

ค่าปกติของ Hematocrit สำหรับผู้หญิงคือเท่าไหร่?

35% Signup and view all the answers

RBC count ปกติสำหรับผู้ชายคือเท่าใด?

4.5 ล้าน/mm3 Signup and view all the answers

สภาพใดที่ทำให้ Hct ต่ำ?

การสูญเสียเลือด Signup and view all the answers

Erythrocyte count สูงสามารถเกิดได้จากสาเหตุใด?

Anoxia Signup and view all the answers

ค่าปกติของ Albumin ในเลือดคือเท่าไหร่?

4 – 6 g% Signup and view all the answers

A/G ratio ปกติคือเท่าไหร่?

2 : 1 Signup and view all the answers

ภาวะ Hyperproteinemia มักเกิดจากสาเหตุใด?

Dehydration Signup and view all the answers

Lipase จะสูงขึ้นในภาวะไหน?

Acute pancreatitis Signup and view all the answers

บทบาทหลักของโปรตีน Albumin คืออะไร?

รักษาความดัน osmotic Signup and view all the answers

Globulin ประกอบไปด้วยอะไร?

Antibody Signup and view all the answers

Fibrinogen มีค่าปกติอยู่ที่เท่าไหร่?

0.2 – 0.6 g% Signup and view all the answers

ภาวะ Hypoalbuminemia สัมพันธ์กับภาวะใด?

Malnutrition Signup and view all the answers

Amylase จะสูงในภาวะใด?

Acute pancreatitis Signup and view all the answers

ภาวะ Hemoconcentration มักเกิดจากอะไร?

Dehydration Signup and view all the answers

ค่า Anion gap สามารถคำนวณได้จากสูตรใด?

Anion gap = Na+ - (Cl- + HCO3-) Signup and view all the answers

ในกรณีที่ Anion gap มากกว่า 15 mEq/L สาเหตุหลักมักเกิดจากอะไร?

การคั่งของ Acid metabolites Signup and view all the answers

ค่า Serum osmolality สามารถคำนวณได้จากสูตรใด?

Serum osmolality = 1.86 [Na+] + [glucose]/18 + [BUN]/2.8 Signup and view all the answers

กรณีที่เกิดการเพิ่มค่า urine osmolality คือภาวะใด?

ภาวะขาดน้ำ Signup and view all the answers

กรณี Anion gap น้อยกว่า 5 mEq/L มักบ่งบอกถึงอะไร?

การเพิ่มของ Unmeasured cations Signup and view all the answers

การดูแลและวินิจฉัยผู้ป่วยที่มีภาวะลิ้นบกพร่อง จะเห็นการเปลี่ยนแปลงใดบ้างในค่า?

ค่า Ca2+ ลดลง Signup and view all the answers

ภาวะใดที่ทำให้ serum osmolality ลดลง?

H2O overload Signup and view all the answers

ความผิดปกติที่เกิดจากการสูญเสีย Albumin ในผู้ป่วย Renal impairment จะทำให้เกิดอะไร?

Anion gap ต่ำ Signup and view all the answers

ค่า K+ มีผลต่อการคำนวณ Anion gap อย่างไร?

ควรตัดค่า K+ ในการคำนวณ Signup and view all the answers

กลไกใดที่ใช้ในการซ่อมแซมหรือรักษาสมดุลในร่างกายโดยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทิศทางตรงข้ามกับสิ่งรบกวน?

Negative feedback loop Signup and view all the answers

การรักษาในกรณีที่ไม่สามารถรักษาโรคให้หายขาด แต่มิได้มีอาการทางคลินิกเรียกว่าอะไร?

Remission Signup and view all the answers

กลุ่มสมบัติของ Protein มีความสำคัญต่อการวินิจฉัยอาการอย่างไร?

บ่งบอกถึงการทำงานของไต Signup and view all the answers

การอักเสบเรื้อรัง (Chronic inflammation) เป็นการอักเสบที่เกิดขึ้นกี่วันหลังจากภาวะการอักเสบเฉียบพลัน (Acute inflammation)?

เกินกว่า 2 สัปดาห์ Signup and view all the answers

กระบวนการใดที่เกิดขึ้นในครั้งแรกของการอักเสบเฉียบพลัน?

Vascular changes เกิดขึ้น Signup and view all the answers

กลไกการปรับตัวที่ผิดปกติซึ่งตอบสนองไปในทิศทางเดียวกับสิ่งรบกวนเรียกว่าอะไร?

Positive feedback loop Signup and view all the answers

อาการไหนที่ส่วนใหญ่ไม่ใช่ผลของการอักเสบ?

เกิดรอยแผลเป็น Signup and view all the answers

หลักการใดที่ใช้ในการบรรเทาอาการของโรคเพื่อช่วยให้ร่างกายต่อสู้และชดเชยความเสียหาย?

Supportive treatment Signup and view all the answers

การเปลี่ยนแปลงใดที่ทำให้หลอดเลือดขยายตัวในช่วงเริ่มต้นของการอักเสบเฉียบพลัน?

Histamine Signup and view all the answers

การตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งรบกวนที่ทำให้เกิดการอักเสบเป็นสิ่งใด?

ผลเสียต่อเนื้อเยื่อ Signup and view all the answers

ระบบใดที่เป็นตัวควบคุมกระบวนการปรับตัวที่เกิดขึ้นเร็วแต่ฤทธิ์สั้น?

ระบบประสาท Signup and view all the answers

WBC (white blood cells) แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลักคืออะไร?

Granulocyte และ Agranulocyte Signup and view all the answers

ซึ่งการตรวจสอบขนาดของ RBC แสดงถึงลักษณะใด?

ความปกติหรือความผิดปกติของเซลล์ Signup and view all the answers

การมี Eosinophilia หมายถึงการมีเซลล์ใดในระดับสูง?

Eosinophil Signup and view all the answers

Neutropenia เกิดจากสาเหตุใด?

การติดเชื้อแบคทีเรีย Signup and view all the answers

ซึ่งข้อความใดไม่ถูกเกี่ยวกับ neutrophil?

มีนิวเคลียสเต็มที่ตลอดชีวิตของมัน Signup and view all the answers

ขนาดที่เรียกว่า Microcyte มีขนาดประมาณเท่าไหร่?

น้อยกว่า 6.0 ไมครอน Signup and view all the answers

ขนาดปกติของ RBC ที่เรียกว่า normocyte มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณเท่าไหร่?

ประมาณ 7.2 ไมครอน Signup and view all the answers

Typhoid fever จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในประเภทของ WBC อะไร?

Lymphocytosis Signup and view all the answers

Anaerobic bacteria จะส่งผลให้เกิดอาการชนิดใด?

จำนวน WBC สูง Signup and view all the answers

การเป็นอาการ Neutrophilia จะเกิดขึ้นในภาวะใด?

Acute infection Signup and view all the answers

Study Notes

ผลลัพธ์ของการเกิดโรค (Outcomes)

Prognosis หมายถึง การทำนายอาการของโรค

การปรับตัว (Adaptation) และดุลยภาพ (Homeostasis)

Adaptation เป็นกระบวนการที่ระบบพยายามซ่อมแซมหรือคงให้ อยู่ในภาวะสมดุลทั้งทางเคมีและฟิสิกส์ของของเหลวในร่างกาย (homeostasis)
Adaptation mechanism หรือ compensatory mechanism เป็นกลไกในการปรับตัว
ห่วงโซ่ป้อนกลับเชิงลบ (Negative feedback loop) เป็นกระบวนการซ่อมแซม homeostasis โดยเหนี่ยวนำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทิศตรงข้ามกับสิ่งรบกวน
ห่วงโซ่ป้อนกลับเชิงบวก (Positive feedback loop) ตอบสนองไปในทิศทางเดียวกับสิ่งรบกวน ทำให้เพิ่มความไม่สมดุล เป็นการปรับตัวที่ผิดปกติและอันตราย อาจเรียกว่า vicious cycle (วงจรชั่วร้าย) หรือ decompensation state
ระบบควบคุมการปรับตัว (Regulatory System) มีทั้ง ระบบประสาท (Nervous system) เกิดเร็วแต่ฤทธิ์สั้น และระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) เกิดช้าแต่ฤทธิ์นาน

การแทรกแซงทางคลินิก (Clinical intervention)

เป็นการทำให้โรคหายหรือทุเลาลง
วัตถุประสงค์:
- ยับยั้งกลไกที่ทำให้เกิดโรค
- บรรเทาอาการ (signs และ symptoms)
- ช่วยให้ร่างกายสามารถต่อต้านและชดเชยความเสียหายจากโรคได้
ประเภทของการแทรกแซง
- รักษาหายขาด (Cure)
- หายจากอาการ (Remission) รักษาไม่หาย แต่ผู้ป่วยไม่มีอาการทางคลินิก
- รักษาแบบชี้ขาด (Definitive treatment) รักษาจนหายในลักษณะของ cure หรือ remission
- รักษาแบบบรรเทาอาการ หรือ ประคับประคอง (Palliative treatment หรือ Supportive treatment)

การอักเสบ (Inflammation)

เป็นการตอบสนองของร่างกายต่อสิ่งที่ทำให้เนื้อเยื่อของร่างกายได้รับบาดเจ็บ
สาเหตุ:
- สิ่งมีชีวิต: แบคทีเรีย เชื้อรา หนอนพยาธิ โปรโตซัว เป็นต้น
- สิ่งไม่มีชีวิต: ความร้อน ไฟฟ้า แรงกระทบกระแทก สารเคมี (ภายใน & ภายนอกร่างกาย) การตายของเซลล์ เป็นต้น
ประเภทของการอักเสบ แบ่งตามระยะเวลา
- การอักเสบเฉียบพลัน (Acute inflammation) เกิดขึ้นเร็วหลังจากได้รับสิ่งกระตุ้น คงอยู่ไม่เกิน 2 สัปดาห์
- การอักเสบเรื้อรัง (Chronic inflammation) เกิดนานกว่า อาจเกิดหลัง acute inflammation

การอักเสบเฉียบพลัน (Acute inflammation)

การเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือด (Vascular changes)
- จุดเริ่มต้นของ acute inflammation
- เหตุการณ์แรกคือ หลอดเลือดขยายตัว อาจพบการหดตัวชั่วขณะก่อนการขยายตัว (transient vasoconstriction) เริ่มเกิดใน arteriole ก่อน และใน capillaries ตามมา
- การขยายตัวของหลอดเลือดเป็นผลจาก histamine, nitric oxide เป็นต้น  permeability ของหลอดเลือด

ค่าเลือด (Blood Chemistry)

การเจาะเลือดเพื่อตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบ (Blood Chemistry) ใช้ประเมินร่างกายว่ามีความผิดปกติทางร่างกายหรือไม่ เช่น ไต ตับ หัวใจ และความผิดปกติอื่นๆ
Electrolytes คือ ส่วนประกอบที่ละลายน้ำ เช่น โซเดียม โพแทสเซียม โคลไรด์ ไบคาร์บอเนต
แมกนีเซียม (Mg2+) แคตไอออนสำคัญภายในเซลล์ และในปฏิกิริยาที่ต้องใช้เอนไซม์ การรับประทานอาหารตามปกติมักไม่ทำให้ขาด Mg2+
Anion gap เป็นค่าที่ใช้ในการประเมินความผิดปกติของระดับกรด-ด่างในเลือด
- Anion gap = (Na+ + K+) - (Cl- + HCO3-) ในทางปฏิบัติ จะตัดค่า K+ เพราะมีผลต่อค่า anion gap น้อย
- ค่าปกติ: 12 mEq/L
- สาเหตุของการผิดปกติของ Anion gap
 - Anion gap > 15 mEq/L unmeasured anions สูงขึ้น
 - การคั่งของ Acid metabolites ในผู้ป่วย Renal impairment
 - การสร้างหรือการคั่งของ Formic acid ในผู้ป่วยที่ได้รับพิษจาก Methanol
 - การสร้างและการสะสมของ Lactic acid, Ketone acid, ในผู้ป่วย DM ที่ควบคุมอาการได้ไม่ดี
 - Anion gap < 5 mEq/L unmeasured cations เพิ่มขึ้น
 - เกิดจากพิษจาก Li
 - การคั่งของ Ca2+, Mg2+ ในผู้ป่วยที่ต่อมไร้ท่อบกพร่อง
Osmolality เป็นการวัดความเข้มข้นของสารละลาย โดยวัดจาก น้ำหนักของสารละลายต่อหน่วยน้ำหนักของตัวทำละลาย
- Serum osmolality (mg/dL) = 1.86 [Na+] + [glucose]/18 + [BUN]/2.8
  - Increased serum osmolality : Na+ overload, Dehydration, Acidosis
  - Decrease serum osmolality : Addison’s disease, H2O overload, Hepatic cirrhosis
- Urine osmolality วัดความสามารถของไตในการทำให้เจือจางและเข้มข้น บ่งชี้การทำงานของไตที่ไวกว่าค่า Specific gravity
  - Increased urine osmolality : Dehydration, Hyperglycemia
  - Decreased urine osmolality : Diabetes inspidus, Water overload

โปรตีน (Protein)

Total protein ค่าปกติ 6 – 8 g%
Hyperproteinemia ไวน้อยกว่าการหา A/G ratio (albumin/globulin ratio)
สาเหตุ: Dehydration, Hemoconcentration
Hypoproteinemia สาเหตุ: Cirrhosis, Nephrotic syndrome
Albumin โปรตีนขนาดเล็กที่สุด สร้างที่ตับ มีอยู่ประมาณ 52 – 68% ของ total protein ค่าปกติ 4 – 6 g% หน้าที่ของ Albumin คือ รักษา oncotic pressure, ขนส่งกรดอะมิโนจากตับไปยังเนื้อเยื่ออื่น, ลำเลียงสาร organic/inorganic ที่ละลายน้ำได้น้อย
- Hyperalbuminemia สาเหตุ: Dehydration, Hemoconcentration
- Hypoalbuminemia
  สาเหตุ: Cirrhosis, Nephrotic syndrome
Globulin เป็น antibody ค่าปกติ 1 – 3 g%
A/G ratio (Albumin-Globulin Ration) ค่าปกติ 2 : 1
- A/G ต่ำ ไวกว่าการวัด total protein สาเหตุ: liver disease, malnutrition
Fibrinogen ค่าปกติ 0.2 – 0.6 g%

เอนไซม์ (Enzyme)

Amylase สร้างจากตับอ่อน ต่อมน้ำลาย ตับ ย่อย polysaccharide ใน GI tract
- acute pancreatitis : สูงอย่างรวดเร็ว แต่กลับสู่ปกติภายใน 48-72 ชั่วโมง ในปัสสาวะจะสูงนาน 1 wk
Lipase สร้างจากตับอ่อน ย่อยไขมัน (glycerol ester)
- acute pancreatitis : สูงอยู่นาน 10 วัน
Lipoproteins เกิดจากการรวมกันระหว่าง protein กับไขมัน (cholesterol, TG, phospholipid, fatty acid เป็นต้น) ใช้ Dx ความผิดปกติของ lipid metabolism

วิชาโลหิตวิทยา (Hematology)

การตรวจนับเม็ดเลือดครบชุด (Complete blood count, CBC)
Hemoglobin (HgB, Hb) เกิดจาก globin & heme ทำหน้าที่ลำเลียง O2 และ CO2 ค่าปกติ ชาย 14 g% หญิง 12 g% Hb = 3 x RBC
- Hb สูง สาเหตุ: dehydration, erythocytosis (RBC มาก)
- Hb ต่ำ สาเหตุ: anemia, cirrhosis, hemorrhage
Hematocrit (Hct, Crit, PCV) วัด % ของจำนวน RBC ในพลาสมาจากวิธีการปั่นแยก PCV = packed cell volume ค่าปกติ ชาย 40% หญิง 35% Hct = 3 x Hb Hct = 9 x RBC
- Hct สูง สาเหตุ: dehydration
- Hct ต่ำ สาเหตุ: anemia, hemorrhage
Erythrocyte count (RBC count) ค่าปกติ ชาย 4.5 ล้าน/mm3 หญิง 4.0 ล้าน/mm3
- RBC count สูง สาเหตุ: anoxia (ร่างกายขาด O2), shock
- RBC count ต่ำ สาเหตุ: hemorrhage
Leukocyte count (WBC count) อายุไขประมาณ 13 – 20 วัน Absolute neutrophil count (ANA) = % (segs + bands) x total WBC count (cell/mm3)
- แบ่ง WBC เป็น 2 กลุ่ม
  - Granulocyte : neutrophil, eosinophil, basophil
  - Agranulocyte : lymphocyte, monocyte
- Polymorphonuclear cell มักหมายถึง neutrophil และเรียก neutrophil ย่อว่า PMNs/Polys/ Segs (มีปริมาณ 50-70%ของWBC)
- Bands หรือ Stab คือ neutrophil ที่โตไม่เต็มที่ มีนิวเคลียสแต่ยังไม่เป็น lobe
- WBC สูง สาเหตุ: pain, anoxia, pneumonia, RF
- WBC ต่ำ สาเหตุ: cirrhosis, viral infection, Typhoid fever
- Neutrophilia สาเหตุ: pneumonia, RF, MI
- Neutropenia สาเหตุ: septicemia, Typhoid fever
- Lymphocytosis สาเหตุ: Typhoid fever, viral hepatitis
- Lymphopenia สาเหตุ: SLE, HF
- Monocytosis สาเหตุ: Cirrhosis, Typhoid fever
- Eosinophilia สาเหตุ: Bronchial asthma
Stained Red cell examination
- ขนาดปกติ : เรียกว่า normocyte เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7.2 ไมครอน
- รูปร่าง : biconcave disc
- สี : สีสม้ ตรงกลางซีดเล็กน้อย เรียกว่า normochromic cell, เมื่อโตเต็มที่จะไม่มีนิวเคลียส

การตรวจดูขนาดของเซลล์เม็ดเลือดแดง (RBC)

Anisocytosis RBC มีขนาดไม่เท่ากัน สาเหตุ: ขาด Fe, VitB12, folic acid
Microcyte RBC มีขนาด < 6.0 ไมครอน สาเหตุ: ขาด Fe, Thalassemia

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Quiz นี้เกี่ยวกับกลไกการปรับตัวของร่างกายและการแทรกแซงทางคลินิกเพื่อรักษาโรค คุณจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับการทำงานของ homeostasis และการตอบสนองเชิงลบและเชิงบวกที่เกิดขึ้นในระบบต่าง ๆ ของร่างกาย อันนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจการรักษาและการฟื้นฟูในภาวะวิกฤต