ምዕራፍ አምስት ድንበር ተሻጋሪ ጉዳዮች

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

ኤች አይ ቪ / ኤድስ ምንድን ነው?

  • የሰውነትን የበሽታ የመከላከል አቅም የሚያዳክም በሽታ
  • የነጭ የደም ህዋሳትን የሚያጠቃ በሽታ
  • በላይ ያሉት ሁሉም (correct)
  • በቫይረስ የሚመጣ በሽታ

የኤች አይ ቪ / ኤድስ የተለመዱ የመተላለፍ መንገዶች የትኞቹ ናቸው?

  • በእርግዝና ወቅት ከእናት ወደ ልጅ
  • ልቅ የሆነ የግብረ ሥጋ ግንኙነት
  • ያልተመረመረ የደም ልገሳ በመውሰድ
  • በላይ ያሉት ሁሉም (correct)

የኤች አይ ቪ (HIV) ስያሜ ከየትኛው የእንግሊዘኛ ቃል የተወሰደ ነው?

  • Human Immune Deficiency Virus (correct)
  • Acquired Immune Deficiency Virus
  • Human Immuno Deficiency Syndrome
  • Acquired Immuno Deficiency Syndrome

ኤች አይ ቪ / ኤድስ በሰውነት ላይ ምን አይነት ተጽእኖ ይኖረዋል?

<p>በላይ ያሉት ሁሉም (B)</p> Signup and view all the answers

የኤች አይ ቪ / ኤድስ ምን አይነት በሽታ ነው?

<p>በላይ ያሉት ሁሉም (B)</p> Signup and view all the answers

ከኤች አይ ቪ / ኤድስ ራሳችንን ለመጠበቅ ምን ማድረግ አለብን?

<p>በላይ ያሉት ሁሉም (A)</p> Signup and view all the answers

ኤድስ (AIDS) ምንድን ነው?

<p>የሰውነትን የበሽታ የመከላከል አቅም በማዳከም ለሞት ለሚያበቁ የተለያዩ የበሽታ ዓይነቶች የመጋለጥ ሁኔታ (C)</p> Signup and view all the answers

'Acquired' ማለት ምን ማለት ነው?

<p>ከሰው ወደ ሰው የሚተላለፍ (A)</p> Signup and view all the answers

የኤች አይ ቪ / ኤድስ መተላለፍ የሚቻለው በምን መንገዶች ነው?

<p>ልቅ የሆነ የግብረ ሥጋ ግንኙነት (C)</p> Signup and view all the answers

የኤች አይ ቪ / ኤድስ በሽታን ለመከላከል ምን ማድረግ ይቻላል?

<p>በላይ ያሉት ሁሉም (D)</p> Signup and view all the answers

የኤችአይቪ/ኤድስ ዋነኛ የመተላለፍ መንገድ የቱ ነው?

<p>በጋራ መርፌ መጠቀም (B)</p> Signup and view all the answers

ድርቅ ለምን ወደ ረሃብ ሊያመራ ይችላል?

<p>ሁሉም (A)</p> Signup and view all the answers

ኤችአይቪ/ኤድስ የሚያጠቃውን የደም ህዋስ ይግለጹ

<p>ነጭ የደም ህዋስ (B)</p> Signup and view all the answers

ከሚከተሉት ውስጥ የህይወት ክህሎት ያልሆነው የቱ ነው?

<p>በራስ አለመተማመን (D)</p> Signup and view all the answers

የወተት ጥርስ ማስወጣት በህብረተሰባችን ውስጥ ተቀባይነት ያለው ነው?

<p>አይደለም፣ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው (B)</p> Signup and view all the answers

የኤችአይቪ/ኤድስ መከላከያ መንገድ የቱ ነው?

<p>መታቀብ (D)</p> Signup and view all the answers

ከሚከተሉት ውስጥ በሲጋራ ውስጥ የሚገኝ ኬሚካል የቱ ነው?

<p>ኒኮቲን (A)</p> Signup and view all the answers

ድርቅ የሚያስከትሉ ምክንያቶች የቱ ናቸው?

<p>ሁሉም (C)</p> Signup and view all the answers

የሴት ልጅ ግርዛት በህብረተሰባችን ውስጥ ተቀባይነት ያለው ነው?

<p>አይደለም፣ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው (B)</p> Signup and view all the answers

የወንድ ልጅ ግርዛት ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው?

<p>አዎ፣ በወንዶች ጤና ላይ አሉታዊ ተጽእኖ ይኖረዋል (C)</p> Signup and view all the answers

በእድሜ ያልጠነከሩ ልጆችን መዳር በህብረተሰባችን ውስጥ ተቀባይነት ያለው ነው?

<p>አይደለም፣ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው (A)</p> Signup and view all the answers

አንድን ሴት ልጅ ካለፍላጎቷ ለጋብቻ መወሰድ በህብረተሰባችን ውስጥ ተቀባይነት ያለው ነው?

<p>አይደለም፣ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው (D)</p> Signup and view all the answers

ጠለፋ በህብረተሰባችን ውስጥ ተቀባይነት ያለው ነው?

<p>አይደለም፣ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው (B)</p> Signup and view all the answers

ከሚከተሉት ውስጥ የኤችአይቪ/ኤድስ መተላለፊያ መንገድ የሆነው የቱ ነው?

<p>በጋራ መርፌ መጠቀም (B)</p> Signup and view all the answers

የኤችአይቪ/ኤድስ ምልክቶች ምን ምን ናቸው?

<p>ሁሉም (D)</p> Signup and view all the answers

የመድሃኒቶች አጠቃቀም ምን ይህ መለኪያው ነው?

<p>የእንቅልፍ ስርዓት ይፈጥራል (B)</p> Signup and view all the answers

የጤንነት አደጋ የሚኖርባቸው ምግቦች ምን ነው?

<p>ታሸጉ ምግቦችና ተግባሩ (D)</p> Signup and view all the answers

የሚበላሹ ምግቦችና መጠጦች የሚኖሩበት ጊዜ ምን ነው?

<p>የደረቅ ቦታ ለማቋቋም (D)</p> Signup and view all the answers

የእንቅልፍ ክንው እንዴት ይመስሉ?

<p>የጤንነት መሳር እንደ እንቅልፍ ነው (A)</p> Signup and view all the answers

የፀረ-ነፍሳት ኬሚካሎች ከምን እንደዚህ መልኩት?

<p>የእንቅልፍ መውሰድ ወይ ይሆናል (D)</p> Signup and view all the answers

የወረዳ ወቅት ያለው የአደንዛዥ እፅ ምን ነው?

<p>የምንጭ ወይ የምህዝ (B)</p> Signup and view all the answers

በወረዳ ወቅት የኃይል ፈፀም አይታበይዛል?

<p>የአመለልሊና ye ሃይል (A)</p> Signup and view all the answers

የሚገኙና የታሸጉ ምግቦች ምን ላይ ይሰጡ?

<p>የተወሰቱት ጉበት (A)</p> Signup and view all the answers

በአካባቢያችን የሚገኙ መድሃኒቶች የሚኖሩ የሚለው ምን ነው?

<p>ቅርብ የእንባለሷን (C)</p> Signup and view all the answers

ዘወረዳዊው ቀን ምሳሌ ምን ነው?

<p>የተተኛው እስክ ነው (A)</p> Signup and view all the answers

የእንቅልፍ አደጋ መኖር ምን ነው?

<p>የእውነት ይቀልድ (B)</p> Signup and view all the answers

ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ምንድን ነው?

<p>ከግንዛቤ እጥረት ወይም እየታወቀ ነው (B)</p> Signup and view all the answers

አንዳንድ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊቶች የሚገኙባቸው ምንድን ናቸው?

<p>የወተት ጥርስ ማስወጣት (C)</p> Signup and view all the answers

የሴት ልጅ ግርዛት ምን ጉዳት ይደርሳል?

<p>በብልት ላይ ጠባሳ (B), በስነ-ልቦና ችግር (C)</p> Signup and view all the answers

ወተት ጥርስ ማስወጣት ምንነት ነው?

<p>ከወተት ህይወት (D)</p> Signup and view all the answers

ያለእድሜ ጋብቻ ምን ይደርሳል?

<p>ለሴት እድሜያቸው አንደሞ (B)</p> Signup and view all the answers

ጠለፋ ምንነት ነው?

<p>የወይን ጋብቻ በተከታታይ (C)</p> Signup and view all the answers

የድርቅ መንሥኤ ዝርዝር ምንነት ነው?

<p>ምሥራቅ አፍሪካ አኮባ (A), ፍቃድ እና ውሃ (B)</p> Signup and view all the answers

ረሃብ እንዴት ይከሰታል?

<p>በጊዜ ነቀውኛ ስላቸው ይደርሳል (A)</p> Signup and view all the answers

የኤች አይ ቪ/ኤድስ መተላለፊያ ምን ይረጋገጣል?

<p>መኖር ወይም ማቋቋም (D)</p> Signup and view all the answers

እንደ ወተት ጥርስ ማስወጣት የሚፈጸም?

<p>በተወለደ ህጻን (A)</p> Signup and view all the answers

በኤችአይቪ/ኤድስ በሽታ የተያዙ ሰዎች ሊያጋጥሟቸው የሚችሉ አንዳንድ ዋና ዋና ምልክቶች የትኞቹ ናቸው?

<p>በአጭር ጊዜ ውስጥ የሰውነት ክብደት መቀነስ፣ ለረጅም ጊዜ የሚቆይ ራስ ምታት ፣ የድካም ስሜት መሰማት፣ የረጅም ጊዜ ተቅማጥ (B)</p> Signup and view all the answers

የኤችአይቪ/ኤድስ በሽታ በሚከተሉት መንገዶች ሊተላለፍ ይችላል በስተቀር ...

<p>በመነካካት (D)</p> Signup and view all the answers

ኤችአይቪ/ኤድስ በሽታን ለመከላከል የሚረዱ የህይወት ክህሎቶች የትኞቹ ናቸው?

<p>መተሳሰብ ፣ ጭንቀትን መቋቋም ፣ በራስ መተማመን ፣ በተገቢው ውሳኔ መጽናት ፣ ራስን መግዛት ፣ መተባበር ፣ የመግባባት ችሎታን ማዳበር (B)</p> Signup and view all the answers

የምክር አገልግሎት የሚከተሉትን ለማድረግ ይረዳል በስተቀር...

<p>የራሳቸውን ውሳኔ ብቻ እንዲወስኑ ማስገደድ (D)</p> Signup and view all the answers

ከኤችአይቪ / ኤድስ በሽታ ለመከላከል ስለታም ነገሮችን በጋራ መጠቀም አለብን ወይስ የለብንም?

<p>አይ ፣ የለብንም (A)</p> Signup and view all the answers

የምክር አገልግሎት በዋናነት ምን ዓይነት ግንኙነት ላይ የተመሰረተ ነው?

<p>በምክር ሰጪዎችና በተመካሪዎች መካከል የሚካሄድ የሥራ ግንኙነት (A)</p> Signup and view all the answers

በኤችአይቪ/ኤድስ በሽታ የተያዙ ሰዎች ሊያጋጥሟቸው የሚችሉ አንዳንድ ከባድ ምልክቶች የትኞቹ ናቸው?

<p>አጭር ጊዜ ውስጥ የሰውነት ክብደት መቀነስ ፣ የረጅም ጊዜ የሚቆይ ተቅማጥ ፣ የረጅም ጊዜ ትኩሳት ፣ የድካም ስሜት መሰማት ፣ የረጅም ጊዜ ራስ ምታት (D)</p> Signup and view all the answers

የኤችአይቪ/ኤድስ በሽታ ከአንዲት እናት ወደ ልጅ እንዳይተላለፍ ለመከላከል የሚረዳ አስፈላጊ የህክምና እርምጃ የትኛው ነው?

<p>በእርግዝና ወቅት የህክምና ክትትል ማድረግ (D)</p> Signup and view all the answers

ኤችአይቪ/ኤድስ በሽታን ለመከላከል የተመረመረ እና ከቫይረሱ የጸዳ ደም መውሰድ አስፈላጊ ነው ወይስ አይደለም?

<p>አዎ ፣ አስፈላጊ ነው (D)</p> Signup and view all the answers

የምስራቅ አፍሪካ ዋና ዋና የድርቅ ምክንያቶች የትኞቹ ናቸው?

<p>የደን መጨፍጨፍ፣ የአየር ንብረት ለውጥ፣ ከብቶችን አንድ ቦታ ለብዙ ጊዜ ማሰማራት እና የእርሻ ቦታ መስፋፋት (A), የኢንዱስትሪዎች መስፋፋት፣ የሙቀት መጠን መጨመር እና የእርሻ ቦታ መስፋፋት (B), የእርስ በርስ ግጭት፣ የአየር ሁኔታ መቀያየር እና ወረርሽኝ (C)</p> Signup and view all the answers

የድርቅ ውጤቶች የትኞቹ ናቸው?

<p>ሁሉም (C)</p> Signup and view all the answers

የምስራቅ አፍሪካ ለድርቅ ተጋላጭ የሆኑ ሀገራት የትኞቹ ናቸው?

<p>ኢትዮጵያ, ኬንያ, ሶማሊያ, ጅቡቲ, ዩጋንዳ (B)</p> Signup and view all the answers

በምስራቅ አፍሪካ የድርቅን ችግር ለመቋቋም የሚረዱ ዘዴዎች የትኞቹ ናቸው?

<p>ሁሉም (A)</p> Signup and view all the answers

የአየር ንብረት ለውጥ ለድርቅ መከሰት ምክንያት ሊሆን ይችላል?

<p>አዎ, ምክንያቱም የአየር ንብረት ለውጥ የዝናብ መጠን እንዲቀንስና የሙቀት መጠን እንዲጨምር ያደርጋል (B)</p> Signup and view all the answers

ከብቶችን አንድ ቦታ ለብዙ ጊዜ ማሰማራት ለምን ለድርቅ አስተዋጽኦ ያደርጋል?

<p>ምክንያቱም የአፈር ጥራት እንዲቀንስ እና የአፈር እርጥበት እንዲጠፋ ያደርጋል (B)</p> Signup and view all the answers

የኢንዱስትሪዎች መስፋፋት ለድርቅ መከሰት ምን አይነት አስተዋፅኦ ያደርጋል?

<p>የሙቀት መጠን መጨመርን ያስከትላል, ይህ ደግሞ የአፈር እርጥበት እንዲጠፋ ያደርጋል (C)</p> Signup and view all the answers

በምስራቅ አፍሪካ ድርቅ ምክንያት የሚከሰቱ ዋና ዋና ችግሮች የትኞቹ ናቸው?

<p>ሁሉም (C)</p> Signup and view all the answers

ድርቅን ለመቋቋም የሚያስችሉ ዘዴዎች ምን ምን ናቸው?

<p>ሁሉም (B)</p> Signup and view all the answers

ድርቅን ለመቋቋም ምን ዓይነት ሰብል መዝራት ተመራጭ ነው?

<p>በአጭር ጊዜ የሚደርሱ የሰብል ዓይነቶች (A)</p> Signup and view all the answers

የድርቅ ምክንያት ለምን በምስራቅ አፍሪካ ህዝቦች ለረሃብ ይጋለጣሉ?

<p>ምክንያቱም የምግብ እጥረት እና የተመጣጠነ ምግብ እጥረት ይከሰታል (C)</p> Signup and view all the answers

ድርቅን ለመቋቋም የሚረዱ ዘዴዎች ምን ምን ናቸው?

<p>ሁሉም (B)</p> Signup and view all the answers

በምስራቅ አፍሪካ የድርቅ ችግር እየተባባሰ የሄደበት ዋና ምክንያት ምንድን ነው?

<p>ሁሉም (C)</p> Signup and view all the answers

ለድርቅ ተጋላጭ በመሆናቸው የምስራቅ አፍሪካ ሀገራት ህዝቦች ምን ይሰቃያሉ?

<p>ሀ እና ለ (B)</p> Signup and view all the answers

የምስራቅ አፍሪካ ሀገራት ድርቅን ለመቋቋም ምን ዓይነት ትብብር ማድረግ አለባቸው?

<p>አ እና ለ (B)</p> Signup and view all the answers

በአጭር ጊዜ የሚደርሱ የሰብል ዓይነቶች ምን ምን ናቸው?

<p>ለ እና ለ (C)</p> Signup and view all the answers

ድርቅን ለመቋቋም ዝናብ በሚያጣው ጊዜ ምን ማድረግ ጥሩ ነው?

<p>አ እና ለ (B)</p> Signup and view all the answers

የድርቅ ችግር በምስራቅ አፍሪካ ቀጠና በተለይ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ህዝቦችን ምን ላይ እያጋለጠ ነው?

<p>ሁሉም (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ

የተለያዩ በሽታ ዓይነቶች የሚያሳየው በቫይረስ የሚመጣ የጤና ችግር ነው።

የኤች አይ ቪ (HIV)

የሰውነት የመከላከል አቅምን የሚያዳክም ቫይረስ ነው።

የኤድስ (AIDS)

እየወደደ ወይ ይደግፉ። የሰውነቱን አቅም አሳለፍዎታቸዋሜ እያለ።

አደገኛ ኬሚካሎች

በዝሬ የኢትዮጵያ ዜሮ የሚነክስ ምክር ነው።

Signup and view all the flashcards

ጎጂ ልማዳዊ ድርጊቶች

ውክልና ይተነግራ ባለፉው አካባቢያቸው ውክ ምስልሞመ

Signup and view all the flashcards

በምሥራቅ አፍሪካ ድርቅ ተጋላጭ ቦታዎች

እንደነበረ ዋና ጉዳይ ይዘው ይቅዡ።

Signup and view all the flashcards

የአንዱ አሳለሙ ይኖር፤

ይለዋው በቋሚ ይጠብቋቸው ነበይ ይደርሱ።

Signup and view all the flashcards

የድርቅ ውጤታቶች

የተለያዩ በሽታ ዓይነቶች የምናዳ በጎ አሁንይ።

Signup and view all the flashcards

የኤች.አይ.ቪ/ኤድስ ምልክቶች

የኤች.አይ.ቪ/ኤድስ የተያዘ ሰው የሚከተሉት ምልክቶች ሊሆኑ ይችላል።

Signup and view all the flashcards

የኤች.አይ.ቪ/ኤድስ መከላከያ መንገዶች

ኤች.አይ.ቪ/ኤድስን መከላከል የሚቻል መንገዶች ናቸው።

Signup and view all the flashcards

መልካም የአስተዳደር ክህሎት

ከጭንቀት ወይም ከፈጽም ጋር ይመርህ ይቻላል።

Signup and view all the flashcards

ደም ቈባይ መውሰድ

የአይነት ጋር መታወቂያ እንዳይተላለፍ የምንገነ መርመሩ ነው።

Signup and view all the flashcards

የመድሃኒት አጠቃቀም

እንዳያወርዱ የሚጠለይ መድሃኒት ነው።

Signup and view all the flashcards

የአገልግሎት ጊዜ

መድሃኒቶች ለተወነቀዱ ጊዜ የሚያስቀመጡ ጊዜን ይገኛሉ።

Signup and view all the flashcards

አደንዛዥ እፅ

አራዳ የሚያስከትል እፅ ወይዘር ያለው አቃላተነቶች አባለ።

Signup and view all the flashcards

አልኮል

በውስጡ ኢታኖል ያለው ባለጌና የታሸጉ እውድ ይቀላፊጋው።

Signup and view all the flashcards

ሲጋራ

የምትን ያዘል የሚወን ይበቀለ፡፡

Signup and view all the flashcards

ጫት

የጫት እፅ የተቀባ ክብደት ማሪ ቀሪ።

Signup and view all the flashcards

አዕምሮ ችግር

የግንዙ ክቡር ይሰጣል፡፡

Signup and view all the flashcards

መድሃኒቶች

በህመም አድናቾች ስለሚረዱ መድሃኒቶች።

Signup and view all the flashcards

ዕፅዋት

ከውስጠ ውሕዋ ይተዋኑ።

Signup and view all the flashcards

ዝሩይ

በተዳምር ይተዋይ ይቀመጥጥ።

Signup and view all the flashcards

መታነ

ማካፈል እንስሳት ወክል ይሳሙ፡፡

Signup and view all the flashcards

ዳንቶ

ባህር ውርያክሰሬ ቢያገርነት በኋይ ይገባ︊。

Signup and view all the flashcards

ዳብር

ባዕረት ወንዝም ይሧ የጌው!!

Signup and view all the flashcards

ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት

ከግንዛቤ እጥረት ወይም በማህበረሰቡ የሚደረግ ድርጊት ነው።

Signup and view all the flashcards

የሴት ልጅ ግርዛት

የሴትን ልጅ ብልት ውጫዊ ክፍል በከፊል ወይም በሙሉ ቆርጦ ማንሳት ነው።

Signup and view all the flashcards

የወተት ጥርስ

ገና በተወለደ ህጻን ላይ ድድን በመቁረጥ ወይም በመጠቅጠቅ የሚፈጸም ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ነው።

Signup and view all the flashcards

ያለእድሜ ጋብቻ

በዕድሜ ያልጠነከሩ ሴት ልጆችን መዳርውድ ማለት ነው።

Signup and view all the flashcards

ጠለፋ

አንድ ሴት ልጅ ካለፍላጎቷ በግዳጅ በማዳስታይ ነው።

Signup and view all the flashcards

ድርቅ

ምግብ አገልግሎት ወይም እግር ዝቅ ያለው ነው።

Signup and view all the flashcards

ረሃብ

ጥፍ ወይም ይካራይ የሚባል ወተወጀ ነው።

Signup and view all the flashcards

ተጋላጭ

ምርኮ ቀለው መንገድ ወይም ወግበደ የሚደርስበት ነው።

Signup and view all the flashcards

ደከመ

አንዴ በነጻ ውሳው አስኯ ወይም እታዊ የሚታወቃል እንቅስቃሴ ነው።

Signup and view all the flashcards

ዝነባ

ዝነቡን ማነቃቂያ ወበሃዊሱ አመን

Signup and view all the flashcards

ሀገር-በቀል

በጦርነት እዝለነቱ ወዝነታች ወባይዋ የምሬትና እየወከሻ እና ባለሌሁ

Signup and view all the flashcards

ግልጋሎቶች

ውቅር እሳብ ወይም ያሉ ክሳቦች

Signup and view all the flashcards

መፍጠር

ወኀልነት እወውሌን ወዴም እቀቡ

Signup and view all the flashcards

አዲስ

ወየእየዳወረ እና አዋሥ

Signup and view all the flashcards

መዋታ

እየተዳወረነ ማድረግ ወእየተወቀን

Signup and view all the flashcards

ኤች አይ ቪ

የሰውነትን ነጭ የደም ህዋስ የሚያጠቃ ቫይረስ ነው፡፡

Signup and view all the flashcards

ወተት ጥርስ

ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ማለት ይህ ይወጣል ዋነኝ እንዳተወወለ

Signup and view all the flashcards

የኤች አይ ቪ ወቅት ትዕንት

ከእናት ወደ ልጅ ግንዛቤ ይሁን

Signup and view all the flashcards

ምሥራቅ አፍሪካ

የተለያዩ አማራጮችን መጠቀም አለባ ችግር ለመውጣት ይሁን

Signup and view all the flashcards

ዴን መጨፍጨፍ

የድርቅ ዋነኝ ግንዛቤ፡- ማለት መግባበራት ይህ ይውል

Signup and view all the flashcards

እርሳሰብ ወይ በበዃላ

በታዋኝ ዗ጉት ይሁን፡፡

Signup and view all the flashcards

አንድን ቦታ ደደግና

በአንድ ቦታ ይታዉ

Signup and view all the flashcards

የህዝብ ቁጥር

ፎር ይሁን ወይ बन्न्य दागी

Signup and view all the flashcards

የአየር ንብረት ለውጥ

ንሁሎት ወይና እርምዝት የክትምልዋ ወይጣን

Signup and view all the flashcards

ውት ለውጠ

ለህይወት ወይጣን እንዳንኤ

Signup and view all the flashcards

ህዝብ ቁጥር

ህዝብ ቁጥር ከወሃይ የሚገኙ ምንጭ እይታ ይከሰት ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

ወረርሽኝ

እነዚያ ወረርሽኝ በምሥራቅ አፍሪካ አነሱች ነፃነት ይከሰት፡፡

Signup and view all the flashcards

መዋቢያ

የአካባቢ ምርቅዓይ ማህበር ለመীতে ይህ ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

የከብቶች አቅርቦት

በአንድ ቦታ ከብቶች በተመኖች ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

ፍተሻው ግብረስክ

ይህ አከበሮች ወደ ወሰኖ ይህ ይሆን፡፡

Signup and view all the flashcards

የምርጥ ዘሮች

የተመረጡ በድርቅ ምንጭ ይከሰት፡፡

Signup and view all the flashcards

የእርስበርስ ግጭት

ምሥራቅ አፍሪካ የአስተናገድ ግጭት በሚከሰት ነው፡፡

Signup and view all the flashcards

የብዝህ ህይወት

የምረጥ ውይይት በጣም ይከሰት ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

የበረ ሃይማኖት

ምስራቅ አፍሪካ ነድ አኪብር ወይም ድርሳ ችግር ይከሰት ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

መላል ምርምር

የምሥራቅ እንደቤል ወይም ጣመለ ውጤት ይከሰት ይባላል፡፡

Signup and view all the flashcards

ድርቅ ዘነፍ

በአቀባቢ መነሳት ዌልይን ይከሰት ני:;

Signup and view all the flashcards

የአስተናገድ ጥያቄ

የተረጋግጥ ወሬ ዌልይን ይከሰት፡፡

Signup and view all the flashcards

Study Notes

ምዕራፍ አምስት: ተጽዕኖ ፈጣሪ ድንበር ተሻጋሪ ጉዳዮች

  • ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ በቫይረስ የሚመጣ በሽታ ሲሆን ነጭ የደም ህዋሶችን ያጠቃል እና የሰውነትን በሽታ የመከላከል ስርዓትን ያዳክማል።
  • ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ በልቅ የግብረ-ስጋ ግንኙነት፣ በስለታም ነገሮች በጋራ በመጠቀም፣ በእርግዝና ወቅት ከእናት ወደ ልጅ እና በያልተመረመረ የደም ልገሳ ይተላለፋል።
  • ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ በመነካካት፣ አብሮ በመኖር እና አብሮ በመብላት አይተላለፍም።
  • ኤድስ በራሱ አይነት በሽታ አይደለም፤ ነገር ግን የሰውነትን የበሽታ መከላከል ስርዓት በማዳከም ለሌላ በሽታ ተጋላጭ ያደርጋል።
  • ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ በተለያዩ ምልክቶች ሊታወቅ ይችላል፣ እነኚህም የሰውነት ክብደት መቀነስ፣ ተቅማጥ፣ ትኩሳት፣ ድካም እና ራስ ምታትን ያካትታሉ።
  • ኤች.አይ.ቪ/ኤድስ በተለያዩ መንገዶች ሊከላከል ይችላል፣ እነኚህም ሳይመረመሩ ከጋብቻ በፊት የግብረ-ስጋ ግንኙነት አለማድረግ፣ ስለታም ነገሮችን በጋራ አለመጠቀም፣ ተገቢ የሕክምና ክትትል ማድረግ እና በደም ልገሳ ጊዜ የተመረመረ ደም መጠቀምን ያካትታሉ።
  • መተሳሰብ፣ ጭንቀትን መቋቋም፣ መተባበር፣ የመግባባት ችሎታን ማዳበር፣ በራስ መተማመን፣ በተገቢው ውሳኔ መጽናት እና ራስን መግዛት የኤች.አይ.ቪ/ኤድስ መከላከል አንዱ አካል ናቸው።
  • የምክር አገልግሎት ከምክር ሰጪዎች እና ተመካሪዎች መካከል ባለው ውይይት የሚደረግ ማህበራዊ ድጋፍ ነው።

5.2 በወረዳችን የሚገኙ ኬሚካሎችና ተገቢነት የሌላቸው የመድኃኒት አጠቃቀም

  • ሰዎች የታሸጉ ምግቦችን እና መጠጦችን፣ የፀረ-ነፍሳት ኬሚካሎችን እና መድኃኒቶችን በሰፊው ይጠቀማሉ።
  • ምግቦችን፣ መጠጦችን፣ ኬሚካሎችን እና መድኃኒቶችን ከመበላሸት ለመጠበቅ በደረቅ ቦታ ማስቀመጥ እና ያገልግሎት ጊዜያቸው ሳይያልቅ ማስቀመጥ አስፈላጊ ነው።
  • የተበላሹ ምግቦች፣ መጠጦች፣ ኬሚካሎችና መድኃኒቶች ለሰዎች፣ ዕፅዋትና ለእንስሳት ጎጂ ናቸው።
  • በትክክል ከተወሰዱ አብዛኛዎቹ መድሃኒቶች ህመምን እና በሽታን ለማስታገስ ይረዳሉ።
  • በተዛባ መልኩ ከተወሰዱ፣ መድሃኒቶች ከጥቅማቸው ይልቅ ጉዳት ሊያስከትሉ ይችላሉ።
  • መድሃኒቶች በማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት ላይ ተጽዕኖ በማሳደር, ሱስ፣ የባህሪ ለውጥ፣ ተጠቃሚውን በተጽእኖአቸው ውስጥ ማስገባት እና ሲከሰት ሞትን ሊያስከትል ይችላል።
  • አደገኛ ኬሚካሎች (ሱስ አምጪ እጾች) ትምባሆ፣ አልኮሆል፣ ሲጋራ፣ ጫት፣ ሀሽሽ፣ ኮኬይን እና ማሪዋና ናቸው።

5.3 በከተማችን የሚገኙ ጎጂ ልማዳዊ ድርጊቶች

  • ጎጂ ልማዳዊ ድርጊቶች ከግንዛቤ እጥረት ወይም እየታወቀ ከማህበረሰቡ ጎጂ ድርጊቶች ናቸው።

  • ጎጂ ልማዳዊ ድርጊቶች በሴቶች ላይ የሚፈጸሙ ናቸው፣ ለምሳሌ ግርዛት፣ ያለእድሜ ጋብቻ እና ጠለፋ።

  • የሴት ልጅ ግርዛት የሴት ልጅ ብልት ውጫዊ ክፍል በከፊል ወይም ሙሉ በሙሉ መቁረጥ ሲሆን፣ ከፍተኛ ህመም፣ ደም መፍሰስ፣ ጠባሳ መፍጠር እና የመሳሰሉትን ያስከትላል።

  • የወተት ጥርስ (ግግ) ማስወጣት በህፃናት ላይ የሚፈጸም ጎጂ ልማዳዊ ድርጊት ሲሆን ከተሳሳተ አመለካከት የሚመነጭ ድርጊት ነው።

  • ያለእድሜ ጋብቻ የዕድሜያቸውን አቅም ያልደረሱ ሴት ልጆች መዳር ወይም ማጋባት ሲሆን፣ የትምህርት ማቋረጥ እና ያልተመጣጠነ ሸክሞችን የመሳሰሉ ችግሮች ያስከትላል።

  • ጠለፋ ካለፍላጎቷ ሴት ልጅ ለጋብቻ መወሰድ ሲሆን፣ ለአካል ጉዳት፣ ተላላፊ በሽታዎች እና ላልተፈለገ እርግዝና ልትዳረግ ትችላለች።

5.4 ድርቅና ረሃብ

  • ድርቅ ባልተለመደ ሁኔታ የዝናብ እጥረት ሲሆን ለረጅም ጊዜ ሳይዘንብ ሲቀር ረሃብ ያስከትላል።

  • ረሃብ የሚከሰተው በተወሰነ አካባቢ የሚበላ ምግብ ሲጠፋ ወይም የተመጣጠነ ምግብ ሲሟላ ሲቀር ነው።

  • በምሥራቅ አፍሪካ ረሃብ የተስፋፋው የእርስ በርስ ግጭቶች፣ የአየር ሁኔታ መቀየር፣ በሽታዎች (ኮሮና ቫይረስ፣ ኮሌራ፣ ወባ) መከሰት እና ሌሎች ምክንያቶች ምክንያቱ ናቸው።

  • ለድርቅ ተጋላጭ የሆኑ የምሥራቅ አፍሪካ አካባቢዎች ኢትዮጵያ፣ ሶማሊያ፣ ዩጋንዳ፣ ኬንያ እና ሌሎች ናቸው።

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Grade 6 Environmental Science 56 PDF

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser