લિંગ નિશ્ચયન અને રંગસૂત્રો

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Download our mobile app to listen on the go

Get App

Questions and Answers

હેન્કિંગના X-કાયને પાછળથી શું નામ આપવામાં આવ્યું?

વાય રંગસૂત્ર
એક્સ રંગસૂત્ર (correct)
રંગસૂત્ર 4
રંગસૂત્ર 3

કીટકોમાં લિંગ નિશ્ચયનની કઈ ક્રિયાવિધિ જોવા મળે છે?

XY
XX
XO (correct)
ZW

તીતીઘોડામાં કયા પ્રકારનું લિંગ-નિશ્ચયન જોવા મળે છે?

ZW પ્રકારનું
XY પ્રકારનું
XO પ્રકારનું (correct)
XX પ્રકારનું

દૈહિક રંગસૂત્રો સિવાય નરમાં તીતીઘોડામાં કેટલા X-રંગસૂત્ર હોય છે?

એક (D) Signup and view all the answers

માદામાં X-રંગસૂત્રની કેટલી જોડ આવેલી હોય છે?

એક (C) Signup and view all the answers

નીચેનામાંથી કયા સજીવોમાં XY પ્રકારનું લિંગ-નિશ્ચયન જોવા મળે છે?

મનુષ્ય (A) Signup and view all the answers

XY પ્રકારના લિંગ-નિશ્ચયનમાં નરમાં રંગસૂત્રોની સંખ્યા કેવી હોય છે?

માદા જેટલી જ (A) Signup and view all the answers

નરમાં XY રંગસૂત્રો પૈકી કયું રંગસૂત્ર નાનું હોય છે?

Y રંગસૂત્ર (B) Signup and view all the answers

પક્ષીઓમાં માદામાં કયા રંગસૂત્રો જોવા મળે છે?

ZW (A) Signup and view all the answers

પક્ષીઓમાં નરમાં કયા રંગસૂત્રો જોવા મળે છે?

ZZ (B) Signup and view all the answers

Flashcards

લિંગી રંગસૂત્ર શું છે?

એવું રંગસૂત્ર જે લિંગ નિર્ધારણમાં ભૂમિકા ભજવે છે.

દૈહિક રંગસૂત્રો શું છે?

શરીરના બાકીના કોષોમાં જોવા મળતા રંગસૂત્રો.

XO પ્રકારનું લિંગ-નિશ્ચયન એટલે શું?

એક પ્રકારનું લિંગ-નિશ્ચયન જેમાં નર પાસે માત્ર એક X રંગસૂત્ર હોય છે.

કેટલાક શુક્રકોષોમાં શું હોય છે?

શુક્રકોષોમાં X-રંગસૂત્ર હોય છે, જ્યારે કેટલાકમાં હોતું નથી.

Signup and view all the flashcards

X-રંગસૂત્ર ધરાવતા શુક્રકોષનું પરિણામ શું આવે છે?

X-રંગસૂત્ર ધરાવતો શુક્રકોષ માદા બને છે.

Signup and view all the flashcards

X-રંગસૂત્ર વગરના શુક્રકોષનું પરિણામ શું આવે છે?

X-રંગસૂત્ર વગરનો શુક્રકોષ નર બને છે.

Signup and view all the flashcards

નર અને માદામાં રંગસૂત્રોની સંખ્યા શું સરખી હોય છે?

નર અને માદામાં રંગસૂત્રોની સંખ્યા સરખી હોતી નથી, પરંતુ X-રંગસૂત્રોની સંખ્યામાં તફાવત હોય છે.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

હેન્કિંગે X-કાય (X-body) નામ આપ્યું, પરંતુ તે તેના મહત્વને સમજી શક્યા નહીં.
અન્ય વૈજ્ઞાનિકોએ શોધકાર્યોથી એ નિષ્કર્ષ આપ્યું કે હેન્કિંગનું X-કાય વાસ્તવમાં રંગસૂત્ર હતું.
તેથી, તેને X-રંગસૂત્ર તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું.
ઘણા બધા કીટકોમાં લિંગ-નિશ્ચયનની ક્રિયાવિધિ XO પ્રકારની હોય છે.
બધા જ અંડકોષોમાં અન્ય રંગસૂત્રો સિવાય એક વધારાનું રંગસૂત્ર પણ હોય છે.
કેટલાક શુક્રકોષોમાં આ X-રંગસૂત્ર હોય છે, જ્યારે કેટલાકમાં હોતું નથી.
X-રંગસૂત્રયુક્ત શુક્રકોષ દ્વારા ફલિત અંડકોષ માદા બને છે અને જો X-રંગસૂત્રરહિત શુક્રકોષ વડે ફલિત થાય તો તે નર બની જાય છે.
X-રંગસૂત્રની લિંગ નિશ્ચયનમાં ભૂમિકા હોવાથી તેને લિંગી રંગસૂત્ર (sex chromosome) નામ આપવામાં આવ્યું.
બાકીનાં બીજાં રંગસૂત્રોને દૈહિક રંગસૂત્રો (autosomes) નામ આપવામાં આવે છે.
તીતીઘોડો XO પ્રકારના લિંગ-નિશ્ચયનનું ઉદાહરણ છે.
નરમાં દૈહિક રંગસૂત્રો સિવાય એક X-રંગસૂત્ર આવેલું હોય છે, જ્યારે માદામાં X-રંગસૂત્રની એક જોડ આવેલી હોય છે.
આ નિરીક્ષણોની પ્રેરણાથી લિંગ-નિશ્ચયનની ક્રિયા સમજવા માટે અન્ય ઘણીબધી જાતિઓમાં પણ તેની શોધખોળ કરવામાં આવી.
ઘણા કીટકો અને મનુષ્ય સહિત સ્તનધારીઓમાં XX પ્રકારનું લિંગ-નિશ્ચયન જોવા મળ્યું.
નર અને માદા બંનેમાં રંગસૂત્રોની સંખ્યા સરખી હોય છે.
નરમાં એક રંગસૂત્ર હોય છે, પરંતુ તેનું જોડીદાર સ્પષ્ટ નાનું હોય છે જેને Y કહેવાય છે.
ડ્રોસોફિલામાં, માદામાં XX રંગસૂત્રની જોડ હોય છે અને નરમાં XY (વિષમયુગ્મી) સ્થિતિ હોય છે.
પક્ષીઓમાં માદામાં અસમાન રંગસૂત્રો ZW હોય છે અને નરમાં સમાન રંગસૂત્ર ZZ હોય છે.