พยาธิวิทยาเนื้องอก: การศึกษาเนื้องอกและมะเร็ง

พยาธิวิทยาเนื้องอก (Neoplasia)

• เนื้องอก หมายถึง การเจริญเติบโตใหม่หรือเนื้อเยื่อผิดปกติ
• Neoplasia หมายถึง การเกิดเนื้องอก
• ก้อนเนื้องอก คือ มวลเซลล์ที่เกิดเนื้องอก เป็นที่รู้จักกันในนาม "มะเร็ง"
• มะเร็ง หมายถึง เนื้องอกชนิดร้ายแรง
• พยาธิวิทยาเนื้องอก คือ การศึกษาเกี่ยวกับเนื้องอก

ลักษณะทางพยาธิวิทยาของโรคเนื้องอก

• ANAPLASIA หมายถึง การขาดความแตกต่าง ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของการเปลี่ยนแปลงร้ายแรง
  • ลักษณะผิดปกติ (Pleomorphism)
  • รูปร่างของนิวเคลียสผิดปกติ
  • การแบ่งตัวของเซลล์ (Mitoses)
  • การสูญเสียขั้ว (Loss of polarity)
  • เซลล์ขนาดใหญ่ (Giant cell)

การเกิดเนื้องอก (Carcinogenesis)

• มะเร็งและเนื้องอก เกิดจากการกลายพันธุ์
• เซลล์จะแบ่งตัวและเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ
• การกลายพันธุ์ของยีนที่ควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์

โรคมะเร็ง

• มะเร็ง ปอด
• มะเร็งตับ
• มะเร็งลำไส้ใหญ่
• มะเร็งเต้านม

ลักษณะการเจริญเติบโตของเนื้องอก (Benign & Malignant)

• เนื้องอกเบื้องต้น (Benign)
  • อัตราการเจริญเติบโต ช้า
  • การแบ่งตัวของเซลล์ น้อย
  • นิวเคลียสปกติ
  • การแพร่กระจายแบบกว้าง
  • มีแคปซูลห่อหุ้มอยู่
• เนื้องอกชนิดร้ายแรง (Malignant)
  • อัตราการเจริญเติบโต เร็ว
  • การแบ่งตัวของเซลล์ มาก
  • นิวเคลียสเพิ่มขึ้น
  • ทำลายเนื้อเยื่อ
  • ไม่มีแคปซูลห่อหุ้ม

การแพร่กระจายของเนื้องอก (Invasion & Metastasis)

• การบุกรุก (Invasion): เนื้องอกแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่อข้างเคียง
• การแพร่กระจาย (Metastasis): เนื้องอกแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ ในร่างกาย

วิธีการตรวจวินิจฉัยมะเร็ง

• การตรวจชิ้นเนื้อ (Gross and Histology examination)
• การตรวจทางเซลล์วิทยา (Cytologic method: Fine needle aspiration (FNA), pap smear)
• การตรวจหาตัวบ่งชี้มะเร็ง (Clinical Tumor Markers)

ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดมะเร็ง

• พฤติกรรมการใช้ชีวิต (Lifestyle factors)
  • สูบบุหรี่
  • ดื่มแอลกอฮอล์
• สิ่งแวดล้อม (Environmental/Occupational factors)
  • สารก่อมะเร็ง
• พันธุกรรม (Genetic predisposition to cancer)
• โรคเรื้อรัง (Chronic inflammation and cancer)

ผลกระทบของเนื้องอกต่อร่างกาย (Effects of TUMOR on the host)

• ผลกระทบในท้องถิ่น (Local effects)
  • อุดกั้น
  • แผล
  • เลือดออก
  • เนื้อตาย
• ผลกระทบต่อฮอร์โมน (Homonal effects)
  • อินซูลิน
• มะเร็งอ่อนแอ (Cancer cachexia)
  • อ่อนแอ
  • เบื่ออาหาร

การจัดระยะของเนื้องอก (Staging of Tumor)

• เป็นการจัดหมวดหมู่มะเร็งเพื่อระบุความรุนแรงและการแพร่กระจายในร่างกาย
• จัดลำดับจากระดับ 0 ถึง 4
• ใช้เพื่อทำนายการรักษาและโอกาสการอยู่รอด

การตั้งชื่อเนื้องอก (Nomenclature)

• การตั้งชื่อเนื้องอกเบื้องต้น (Benign) โดยเพิ่ม "oma" ต่อท้ายชื่อเซลล์
• การตั้งชื่อเนื้องอกชนิดร้ายแรง (Malignant) โดยเพิ่ม "sarcoma" ต่อท้ายชื่อเซลล์

เนื้องอกเฉพาะ (Specific types)

• โพลิป
• ลำไส้ใหญ่
• มะเร็งรังไข่
• มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
• มะเร็งตับ
• ไลโพมา
• คาร์ซีโนมา in situ (CIS)

teratoma

• เกิดจากเซลล์รังไข่และอสุจิ
• ไม่สามารถย้ายไปยังตำแหน่งที่ถูกต้อง
• สามารถสร้างเนื้อเยื่อทุกประเภท
• พบได้ในรังไข่, อัณฑะ และกระดูกหาง