ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ଓ ସମ୍ବୋଧନା

Marginalisation vs Inclusion: Meaning and Definition

Marginalisation

• Definition: The process where certain individuals or groups are pushed to the edge of society, limiting their access to resources, opportunities, and participation.
• Characteristics:
  • Often affects vulnerable populations (e.g., disabled, ethnic minorities, low-income families).
  • Results in lack of representation and voice in decision-making.
  • Can lead to social exclusion, discrimination, and economic disadvantage.

Inclusion

• Definition: The practice of ensuring that all individuals, regardless of their background or abilities, have equal access to opportunities, resources, and participation in society.
• Characteristics:
  • Promotes diversity and equal rights.
  • Focuses on accommodating different needs within educational settings.
  • Encourages collaborative learning environments where everyone contributes and benefits.

Key Differences

• Focus:

  • Marginalisation centers on exclusion and disadvantage.
  • Inclusion emphasizes belonging and equal participation.

• Impact:

  • Marginalisation leads to social and economic inequities.
  • Inclusion fosters a supportive community that values every individual's contributions.

Importance of Inclusion in Education

• Enhances learning outcomes for all students.
• Builds a sense of community and belonging.
• Prepares students for a diverse society by promoting understanding and acceptance.
• Addresses the individual needs of learners through differentiated instruction.

ଷ୍ଟାମ୍ପ ଓ ସମାବେଶ: ଅର୍ଥ ଓ ସଂଜ୍ଜ୍ଞା

ଷ୍ଟାମ୍ପ

• ସଂଜ୍ଜ୍ଞା: କିଛି ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଦଳକୁ ସମାଜର କିଛି ଅଂଶରେ ଧକା ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରକିୟା, ଯାହାରା ତାଙ୍କର ସାଧନା, ସୁଯୋଗ ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତିରେ ପରିବା ହୁଏ।
• ଗୁଣଧର୍ମ:
  • ସାଧାରଣତଆ ଓ ଦୁର୍ବଳ ଜନସଂଖ୍ୟା (ଯଥା: ଅଦ୍ଭୁତ, ଜାତୀୟ ଅଲ୍ପ ସଂମାତୀ, କମ୍ ଆୟ ବାର୍ତ୍ତା) ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
  • ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବ ଓ କଥା କହିବାର ଅଭାବ ।
  • ସାମାଜିକ ବିଚ୍ଛେଦ, ରୂଧିବା ବେଳେ, ଅର୍ଥନୀତିକ ଅସମତାରେ ଆଣିପାରେ।

ସମାବେଶ

• ସଂଜ୍ଜ୍ଞା: ସମସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ, ସେମାନଙ୍କର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ବା କଷ୍ଟକାରଣ ମାନେ ଯେହିଁଦିଅନ୍ତୁ, ସମାଜରେ ସମାନ ଆଧାରରେ ସୁଯୋଗ, ସାଧନା ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତିକୁ ବୃହତି କରାଯିବାର ପ୍ରବୃତ୍ତି।
• ଗୁଣଧର୍ମ:
  • ବିବିଧତା ଓ ସମାନ ଅଧିକାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ।
  • ଶିକ୍ଷା ପରିବେଶରେ ଭିନ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଗଣ୍ଧ କରେ।
  • ସମସ୍ତଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ଓ ଲାଭରେ ସହଯୋଗୀ ଶିକ୍ଷା ପରିବେଶକୁ ସରସ୍ୱତ କରେ।

କୀ ତଥ୍ୟ ଭିନ୍ନତା

• କେନ୍ଦ୍ର:
  • ଷ୍ଟାମ୍ପ: ବିଚ୍ଛେଦ ଓ ଅସୁବିଧାରେ ଷ୍ୱାଧୀନତା।
  • ସମାବେଶ: ସାମାବେଶ ଓ ସମାନ ସମ୍ପୃକ୍ତିରଗୁଡିକୁ ଅଧିକ କରିବା।
• ପ୍ରଭାବ:
  • ଷ୍ଟାମ୍ପ: ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୀତିକ ଅସମତା ସୃଷ୍ଟି କରେ।
  • ସମାବେଶ: ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରଶଂସା କୁଥାଏ ଏବଂ ସମର୍ଥକ ଗ୍ରାମ ନିର୍ମାଣ କରେ।

ଶିକ୍ଷାରେ ସମାବେଶର ଗୁରୁତ୍ୱ

• ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଫଳାଫଳ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
• ଏକ ସାମୁଦାୟିକ ଓ ସମାବେଶକର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ।
• ବିବିଧ ସମାଜ ପାଇଁ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ସର୍ବ ସ୍ବୀକୃତି ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ଆଣି ଦେଇଥାଏ।
• ଅନୁଭବ ସହିତ ଛାତ୍ରଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା ସହୀତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ।

ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ବନାମ୍ ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍

ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍

• ସଂଜ୍ଞା: କିଛି ଗୋଷ୍ଠୀ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସମାଜର କିଛି ଅگାଡିରେ ନେଇଯିବାର ପ୍ରୋସେସ୍, ଯାହା ତାହାଙ୍କୁ କମ୍ ଦେଖାଯାଉଛି ଏବଂ ସଂସାଧନ ଓ ଅବସରରେ ପ୍ରବେଶ ସମସ୍ୟା ହୋଇପଡ଼େ।
• ପ୍ରଧାନ ବିଶେଷତା:
  • ସାମାଜିକ ବାହାର ରଖା: ମାର୍ଜିନାଲାଇଜ୍ ହୋଇଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀମାନେ ମୁଖ୍ୟ ସମାଜରୁ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି।
  • ବିଷମାସ୍ଥା: ସେମାନେ ଜାତୀୟତା, ତ୍ରୁତି, ଲିଙ୍ଗ, ଚାରିବାରିକ ସ୍ଥିତି ଆଦିରୁ ପ୍ରଣାଳୀଗତ ବାଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି।
  • ଶକ୍ତି ସମତାର ଅଭାବ: ମାର୍ଜିନାଲାଇଜ୍ ଲୋକଙ୍କର ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସେମାନଙ୍କର କିଛି ଶବ୍ଦ ନାହିଁ।
  • ଶିକ୍ଷାରେ ପ୍ରଭାବ: ଶିକ୍ଷା ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ଲୁଚିତ ସାଧାରଣ ଛାତ୍ର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରେ, ବିକଳ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଦର, ଓ ଚାକିରି ସୁଯୋଗର ଅଭାବ।

ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍

• ସଂଜ୍ଞା: ବ୍ୟକ୍ତି ମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପୃଷ୍ଠଭୂମି କିମ୍ବା ଦକ୍ଷତା ନେଇ ମୁକ୍ତ ଭାଗ ମଧ୍ୟରେ ସମେତିତ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯାହା ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ସତୂଟିକା ମାନ୍ୟତା ଓ ଅବସର ଦେଇଥାଏ।
• ପ୍ରଧାନ ବିଶେଷତା:
  • ସମାନତା: ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍ ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଶ୍ରେୟସ୍ବାର ମାନ୍ୟତା ଓ ସଂସାଧନର ସାମ୍ଥା କରିବାକୁ ଗରୁତ୍ୱ ଦିଏ।
  • ସାହାୟକ ପରିବେଶ: ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ଶୈଳୀମାନେ ସମକ୍ଷା ଭାବି ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଢ଼ିବାକୁ କରେ।
  • ଭାଗୀଦାରି: ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ଭାଗ ନେବା ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କରେ, ଯାହା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତାର ଅନୁଭବକୁ ଉନ୍ନତ କରେ।
• ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍ ସୁବିଧା:
  • ବିଭିନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟରେ ସମାଜିକ ଆହ୍ୱାନତା ଓ ବୁଝିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ।
  • ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଓ ସାମାଜିକ ପରିଣାମକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
  • ସାର୍ଥକ ଚାର୍ଚ୍ଚା ଓ ବିବିଧତା ପାଇଁ ସମ୍ମାନ ବିକାଶ କରେ।

ତୁଳନା

• ଖେମା:
  • ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ବାହାର ହେବା ଓ ସାମାଜିକ ବନ୍ଦ‍ନର ନକାରତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ କେନ୍ତ୍ରିତ ଥାଏ।
  • ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍ ସମସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଧାରାରେ ସମେତିତ ଓ ସଶକ୍ତ କରିବା ପରେ ହେଉଛି।
• ଲକ୍ଷ୍ୟ:
  • ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ପ୍ରତିତିତ ଓ ଅଧିକାର ପାଇଁ ଯୋଗାଯୋଗର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରେ।
  • ଇନ୍କ୍ଲୁଜନ୍ ବିଭିନ୍ନତାକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିବା ଓ ସମାନ ଅବସର ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରେ।

ଏହି କ୍વିଜ୍‌ରେ ମାର୍ଜିନାଲିଜେସନ୍ ଓ ସମ୍ବୋଧନାର ଅର୍ଥ ଓ ପରିଭାଷା ବିଷୟରେ ବିସ୍ତାରିତ ଚର୍ଚ୍ଚା କରାଯିବ। ଏଥିରେ ଦୁଶ୍ଚରିତା ସହ ଯୁକ୍ତ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅଧିକାର ଶ୍ରେଷ୍ଠତାକୁ ସ୍ଥାନ ମିସିବା ପ୍ରଧାନ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯିବ।