Στρωματογραφία-Ιστορική-γεωλογία.pdf

Ερωτήσεις – Απαντήσεις Στρωματογραφίας – Ιστορικής γεωλογίας 1. Τι ορίζουμε ως Στρωματογραφία; Ως Στρωματογραφία ορίζουμε τον κλάδο των γεωλογικών επιστημών που ασχολείται με τη μελέτη όλων των χαρακτηριστικών και δομών των πετρωμάτων που εμφανίζονται σε στρώματα και η ερμηνεία των στρωμάτων αυτ...

Ερωτήσεις – Απαντήσεις Στρωματογραφίας – Ιστορικής γεωλογίας 1. Τι ορίζουμε ως Στρωματογραφία; Ως Στρωματογραφία ορίζουμε τον κλάδο των γεωλογικών επιστημών που ασχολείται με τη μελέτη όλων των χαρακτηριστικών και δομών των πετρωμάτων που εμφανίζονται σε στρώματα και η ερμηνεία των στρωμάτων αυτών όσον αφορά την προέλευση και το γεωλογικό υπόβαθρο, καθώς και η γεωγραφική τους εξάπλωση και η τοποθέτηση τους σε διαδοχική σειρά. Αρχικά, η μελέτη της Στρωματογραφίας είχε περιοριστεί μόνο στα ιζηματογενή πετρώματα, αργότερα όμως επεκτάθηκε και στα πυριγενή που παρουσιάζουν κάποια στρώση (π.χ. λάβες, τόφφοι) καθώς και στα μεταμορφωμένα που προέρχονται από τα ιζηματογενή. 2. Τι καταγράφονται και τι προσδιορίζονται σε μια στρωματογραφική μελέτη; Κατά τη στρωματογραφική μελέτη καταγράφονται τα εξής: 1) Τύπος πετρώματος 2) Σύσταση 3) Δομή 4) Υφή 5) Απολιθώματα που περιέχονται 6) Συνθήκες απόθεσης 7) Συνθήκες σχηματισμού Στη συνέχεια, κατά τη στρωματογραφική μελέτη προσδιορίζονται τα εξής: 1) Η χρονολογική διαδοχή 2) Η γεωγραφική εξάπλωση 3) Η κατανομή 4) Ο συσχετισμός με άλλα στρώματα (της ίδιας ακολουθίας αλλά και ισόχρονα) 5) Η τοποθέτηση τους σε χρονοστρωματογραφική κλίμακα 3. Ποιες είναι οι κυριότερες στρωματογραφικές μέθοδοι; Οι κυριότερες στρωματογραφικές μέθοδοι είναι οι εξής: 1) Λιθοστρωματογραφία, όπου ασχολείται με τη ταξινόμηση των στρωμάτων μιας περιοχής με βάση τα λιθολογικά χαρακτηριστικά τους 2) Βιοστρωματογραφία, όπου ασχολείται με τη ταξινόμηση των στρωμάτων μιας περιοχής με βάση τα απολιθώματα που βρίσκονται μέσα σ’ αυτά 3) Χρονοστρωματογραφία, όπου ασχολείται με τη ταξινόμηση των στρωμάτων μιας περιοχής με βάση την ηλικία και της χρονικές σχέσεις τους Εκτός από τις τρείς αυτές μεθόδους, έχουμε και: 1) Μαγνητοστρωματογραφία 2) Χημειοστρωματογραφία 3) Κυκλοστρωματογραφία 4) Σεισμοστρωματογραφία  4. Τι ορίζουμε ως σειρά ; Ως σειρά εννοούμε την τοποθέτηση των συμβάντων χρονολογικά από το παλαιότερο προς το νεότερο, χωρίς να γνωρίζουμε τη διάρκεια τους σε έτη. 5. Αναφέρετε τους «νόμους» του Steno. Οι «νόμοι» του Steno χωρίζονται ως εξής: 1) Αρχή της υπέρθεσης, όπου τα παλαιότερα πετρώματα βρίσκονται από κάτω και τα νεότερα στη κορυφή. 2) Αρχή της αρχικής οριζοντιότητας, όπου τα ιζήματα αποτίθενται σε επίπεδα και οριζόντια στρώματα λόγω της βαρύτητας 3) Αρχή της αρχικής πλευρικής συνέχειας, όπου τα ιζήματα αποτίθενται σε μεγάλες εκτάσεις και συνεχόμενα. 6. Ποια είναι η αρχή των σχέσεων εγκάρσιας διάτμησης; Η αρχή των σχέσεων εγκάρσιας διάτμησης χωρίζεται στις εξής τρείς κατηγορίες. Συγκεκριμένα: 1) Ρήγματα, όπου όταν ένα ρήγμα κόβει μια ιζηματογενή ακολουθία, το ρήγμα είναι πάντα νεότερο από τα πετρώματα που κόβει 2) Διεισδύσεις, όπου όταν μια πλουτώνια διείσδυση κόβει μια ιζηματογενή ακολουθία, τα ιζηματογενή πετρώματα είναι παλαιότερα από τη διείσδυση. 3) Ασυνέχειες (δηλ. ακανόνιστες επιφάνειες διάβρωσης), όπου η ασυνέχεια είναι νεότερη από τα πετρώματα που έχουν διαβρωθεί 7. Τι ονομάζουμε συσχετισμό; Συσχετισμός είναι μια διαδικασία παραλληλισμού γεωγραφικά απομακρυσμένων ισόχρονων περιοχών. 8. Τι ονομάζουμε εγκλεισμένα τεμάχη; Εγκλεισμένα τεμάχη είναι στρώματα που περιέχουν κλάστες που αποκόπηκαν από ένα παλαιότερο στρώμα. 9. Τι ορίζουμε ως στρώση; Στρώση είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό των στρωμένων πετρωμάτων και δημιουργείται κατά τη διάρκεια απόθεσης υλικού τους είτε λόγω μεταβολής της φύσης των υλικών είτε λόγω μεταβολής των συνθηκών απόθεσης. Έτσι, σχηματίζεται ένα ομογενές σώμα που ονομάζεται στρώμα και διακρίνεται από τα άλλα με βάση την υφή του, τη σύσταση του, το χρώμα του, τη σκληρότητα του κλπ. Μέσα στο στρώμα εμφανίζεται η στρώση, συνήθως σε οριζόντιες γραμμές. Επιπλέον, το πάχος των στρωμάτων ποικίλλει και, έτσι, ανάλογα με τη τάξη μεγέθους χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: 1) Στρώματα, με πάχος πάνω από 1 cm 2) Ελάσματα, με πάχος κάτω από 1 cm  10. Πού ακριβώς οφείλεται η δημιουργία στρώσης; Η δημιουργία στρώσης οφείλεται στους εξής παράγοντες: 1) Μεταβολές στη σύσταση των υλικών απόθεσης 2) Μεταβολές στο χρώμα του υλικού 3) Μεταβολές στην υφή του υλικού 4) Μεταβολές στο μέγεθος των κόκκων 5) Μεταβολές δομής πετρώματος λόγω αλλαγής βαθμού διαγένεσης και συνεκτικότητας 11. Τι ονομάζουμε πρωταρχική κλίση; Η πρωταρχική κλίση εμφανίζεται στα πρώτα στάδια απόθεσης στα οποία η στρώση δεν είναι οριζόντια, αλλά ακολουθεί την κλίση της επιφάνειας απόθεσης. 12. Τι ονομάζουμε αρχική κλίση; Αρχική κλίση ονομάζεται η κλίση της στρώσης μετά τη διαγένεση και στερεοποίηση του υλικού και πριν από οποιαδήποτε τεκτονική επίδραση. Οφείλεται σε βυθίσεις, κλίσεις και στροφές του υλικού. 13. Ποια είναι τα είδη της στρώσης; Τα είδη της στρώσης είναι έξι. Συγκεκριμένα: 1) Διαβαθμισμένη στρώση 2) Ετήσια στρώση 3) Κυκλοθέμια ή κυκλική στρώση 4) Παράλληλη στρώση 5) Διασταυρούμενη στρώση 6) Συμπαγής στρώση 14. Τι γνωρίζετε για τη διαβαθμισμένη στρώση; Είναι η βαθμιαία απόθεση υλικών από χονδρόκοκκα προς λεπτόκοκκα και συνήθως υπάρχει επαναλαμβανόμενη σειρά τέτοιων στρωμάτων με πολύ μεγάλο πάχος. Υπάρχουν τρείς τέτοιο τύποι: 1) Κανονική ταξινόμηση κόκκων (δηλ. χονδρόκοκκα στο δάπεδο και λεπτόκοκκα στη κορυφή) λόγω βαθμιαίας ελάττωσης ενέργειας 2) Κανονική ταξινόμηση κόκκων με διεσπαρμένο λεπτόκοκκο υλικό σε όλη τη μάζα. Χαρακτηριστικό στους τουρβιδίτες. 3) Αντίστροφη ταξινόμηση κόκκων λόγω βαθμιαίας αύξησης ενέργειας 15. Τι γνωρίζετε για την ετήσια στρώση; Είναι η επαναλαμβανόμενη ετήσια και ρυθμική στρώση με εναλλαγή χονδρόκοκκου – λεπτόκοκκου ιζήματος. Κάθε ζευγάρι τέτοιων στρωμάτων αντιστοιχεί σ’ ένα ημερολογιακό έτος. Τα χονδρόκοκκα (συνήθως σκουρόχρωμα) βρίσκονται σε χειμερινές αποθέσεις, ενώ τα λεπτόκοκκα (συνήθως ανοιχτόχρωμα) βρίσκονται σε θερινές αποθέσεις.  16. Τι γνωρίζετε για τη κυκλοθέμια ή κυκλική στρώση; Είναι η επαναλαμβανόμενη στρώση μεγάλης κλίμακας με τα ίδια στρώματα. 17. Τι γνωρίζετε για τη παράλληλη στρώση; Είναι ένας είδος ρυθμικής στρώσης όπου πολύ λεπτά στρώματα παράλληλα μεταξύ τους εναλλάσσονται δίνοντας μια ελασματοειδή δομή στο πέτρωμα. Σχηματίζεται σε ήρεμο περιβάλλον, ενώ πετρώματα με αυτού του είδους στρώση ονομάζονται ρυθμιτές. 18. Τι γνωρίζετε για τη διασταυρούμενη στρώση; Σχηματίζεται από τη δράση ρευμάτων νερού ή αέρα δημιουργώντας κεκλιμένες επιφάνειες. Αποτελείται από επάλληλα στρωματίδια που αποτέθηκαν υπό γωνία σε σχέση με την πρωταρχική κλίση. Η κλίση της στρώσης μπορεί να φτάσει ή να ξεπεράσει τις 35°. Παρατηρούνται δύο είδη διασταυρούμενης στρώσης· η πρώτη κατά Shrock και η δεύτερη κατά McKee – Weir. Στο είδος κατά Shrock έχουμε τρεις κατηγορίες: 1) Τραπεζοειδής 2) Φακοειδής 3) Σφηνοειδής Παράλληλα, στο είδος κατά McKee – Weir έχουμε τρεις κατηγορίες: 1) Απλή 2) Επίπεδη 3) Σκαφοειδής 19. Τι γνωρίζετε για τη συμπαγή στρώση; Είναι η στρώση χωρίς εσωτερική δομή είτε λόγω γρήγορης απόθεσης λεπτόκοκκων υλικών σε ήρεμο περιβάλλον είτε λόγω ανακρυστάλλωσης είτε λόγω βιοαναμόχλευσης. 20. Ποια είναι τα κριτήρια υπέρθεσης (επαλληλίας); Όταν δεν έχουμε αδιατάρακτη σειρά, αλλά στρώματα τροποποιημένα, ακόμα και ανεστραμμένα, κάνουμε χρήση κάποιων κριτηρίων για την εύρεση της ορθής θέσης των στρωμάτων. Τα κριτήρια αυτά είναι δύο, συγκεκριμένα: 1) Στρωματογραφικά κριτήρια 2) Τεκτονικά κριτήρια 21. Ποια είναι τα στρωματογραφικά κριτήρια; Τα στρωματογραφικά κριτήρια διακρίνονται σε έξι κατηγορίες: 1) Τοπική ακολουθία 2) Διαβαθμισμένη στρώση 3) Διασταυρούμενη στρώση 4) Ασυνέχεια 5) Απολιθώματα 6) Μικρές στρωματογραφικές δομές  22. Ποια είναι τα τεκτονικά κριτήρια; Τα τεκτονικά κριτήρια διακρίνονται σε τρείς κατηγορίες όμως είναι λιγότερο αξιόπιστα από τα στρωματογραφικά κριτήρια: 1) Βαθμός μεταμόρφωσης 2) Μικροπτυχώσεις 3) Επίπεδα σχιστότητας 23. Τι ονομάζουμε ασυνέχεια; Ασυνέχεια είναι η κάθε αλλαγή/διακοπή στη λιθολογική συνέχεια ή συνάφεια ενός στρώματος. Υπάρχουν δύο είδη ασυνεχειών: 1) Στρωματογραφικές ασυνέχειες 2) Τεκτονικές ασυνέχειες 24. Ποιες είναι οι στρωματογραφικές ασυνέχειες; Οι στρωματογραφικές ασυνέχειες είναι οι εξής: 1) Επαφές στρωμάτων 2) Ασυμφωνίες 3) Διαστήματα 25. Ποιες είναι οι τεκτονικές ασυνέχειες; Οι τεκτονικές ασυνέχειες είναι οι εξής: 1) Ρήγματα 2) Επωθήσεις 3) Πολλαπλασιασμός (εφιππεύσεις) 26. Τι είναι οι ασυμφωνίες; Ασυμφωνία είναι η πρόσκαιρη διακοπή μιας στρωματογραφικής ακολουθίας που οφείλεται στο σταμάτημα της διαδικασίας απόθεσης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Το διάστημα αυτό θα δημιουργήσει ένα στρωματογραφικό κενό. Διακρίνονται 4 τύποι ασυμφωνίας: 1) Συνεχής ασυμφωνία, όπου αναπτύσσεται ανάμεσα σε ιζηματογενή και παλαιότερη πυριγενή ή μεταμορφωμένα πετρώματα που έχουν εκτεθεί σε διάβρωση 2) Γωνιώδης ασυμφωνία, όπου νεότερα ιζήματα τοποθετούνται πάνω σε διαβρωμένη επιφάνεια παλαιότερα πτυχωμένων ή με γωνία πετρωμάτων 3) Διαβρωσιγενής ασυμφωνία, όπου υπάρχει επαφή μεταξύ νεότερων και παλαιότερων ιζημάτων που εντοπίζεται με μια εμφανή ανώμαλη διαβρωσιγενή επιφάνεια 4) Παρα – ασυμφωνία, όπου στρώματα συνεχόμενα – παράλληλα, χωρίς ενδείξεις διάβρωσης αλλά παρουσία απολιθωμάτων, αποδεικνύει σημαντικό χρονικό κενό που αντιπροσωπεύεται από μια σχεδόν επίπεδη επιφάνεια  27. Τι είναι τα διαστήματα; Διαστήματα είναι πρωτογενείς ασυμφωνίες. Διάστημα είναι μια σύντομη διακοπή της ιζηματογένεσης που οφείλεται σε τοπικές μεταβολές του χώρου απόθεσης χωρίς καμία αλλαγή στη γενική τροφοδοσία της λεκάνης. Παρατηρούνται σε απότομα πρανή, παράκτιες αποθέσεις, δελταϊκές αποθέσεις, αμμοθίνες κλπ. 28. Τι ονομάζουμε ενότητα; Ενότητα είναι ένα σύνολο στρωμάτων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και στρωματογραφική θέση. 29. Τι ονομάζουμε στρωματότυπο/τυπική τομή; Στρωματότυπος (ή τυπική τομή) είναι μια τομή γεωλογικών στρωμάτων που χρησιμεύει ως τύπος για τον ορισμό και την πιστοποίηση μιας στρωματογραφικής ενότητας ή ενός στρωματογραφικού όρου. Η θέση στην οποία βρίσκεται είναι η τυπική θέση. Ο στρωματότυπος διακρίνεται σε: 1) Ολοστρωματότυπος 2) Παραστρωματότυπος 3) Λεκτοστρωματότυπος 4) Νεοστρωματότυπος 5) Υποστρωματότυπος 30. Τι ορίζουμε ως Λιθοστρωματογραφία; Λιθοστρωματογραφία είναι η ταξινόμηση στρωμένων πετρωμάτων σε ενότητες με βάση τα λιθολογικά τους χαρακτηριστικά (π.χ. σύσταση, χρώμα, πάχος, στρώση κλπ.). Ο διαχωρισμός αυτός σε ενότητες είναι αναγκαίος για τη γεωλογική έρευνα της περιοχής. Η Λιθοστρωματογραφία προηγείται κάθε άλλης στρωματογραφικής μεθόδου έρευνας και συμβάλλει στη μελέτη των φάσεων. 31. Τι ορίζουμε ως Λιθοστρωματογραφικές ενότητες; Λιθοστρωματογραφικές ενότητες είναι καθορισμένα σύνολα στρωμένων ιζηματογενών, ηφαιστειακών, μεταϊζηματογενών ή μεταηφαιστειακών πετρωμάτων με συγκεκριμένα λιθολογικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένη στρωματογραφική θέση. Οι Λιθοστρωματογραφικές ενότητες διακρίνονται στα εξής είδη: 1) Στρώμα 2) Μέλος 3) Σχηματισμός (βασική ενότητα) 4) Ομάδα 5) Υπερομάδα 32. Τι ονομάζουμε φακό και τι γλώσσα; Φακός είναι ένα μέλος που τα όρια του περιέχονται μέσα σε ένα σχηματισμό, ενώ γλώσσα είναι ένα μέλος με σφηνοειδή προέκταση σε ένα σχηματισμό.  33. Τι ορίζουμε ως Λιθοδεματικές ενότητες; Αποτελούν ειδική κατηγορία λιθοστρωματογραφικών ενοτήτων. Λιθοδεματικές ενότητες είναι ενότητες πετρωμάτων που δεν υπόκεινται στο νόμο της υπέρθεσης και περιλαμβάνουν μαγματικά και μεταμορφωμένα πετρώματα χωρίς στρώση. Καθορίζονται με βάση τα λιθολογικά τους χαρακτηριστικά και τα όρια τους είναι είτε πλευρικά είτε κατακόρυφα είτε ακανόνιστα. Χωρίζονται σε: 1) Λιθόδεμα ή λιθόσωμα 2) Σειρά 3) Υπερσειρά 34. Με τι ασχολείται η Βιοστρωματογραφία; Η Βιοστρωματογραφία ασχολείται με τη διάρθρωση και ταξινόμηση των στρωμάτων σε ενότητες με βάση τα απολιθώματα που περιέχουν. Έχει άμεση σχέση με τη Χρονοστρωματογραφία καθώς μέσω των απολιθωμάτων μπορούμε να προσδιορίσουμε τη σχετική ηλικία των στρωμάτων. 35. Ποιες είναι οι διαφορές της Βιοστρωματογραφίας με τη Χρονοστρωματογραφία; Οι διαφορές είναι τρείς. Αναλυτικότερα: 1) Μια τομή μπορεί να έχει τα ίδια απολιθώματα με την τυπική αλλά να μην είναι ισόχρονη 2) Δύο επάλληλες ενότητες μπορεί να ανήκουν σε μια χρονοστρωματογραφική 3) Οι χρονοστρωματογραφικές ενότητες είναι συγκρίσιμες με άλλες ισόχρονες τομές σε ευρεία ή παγκόσμια κλίμακα, ενώ η βιοστρωματογραφική μόνο σε περιορισμένη γεωγραφική κλίμακα 36. Τι ορίζουμε ως Βιοστρωματογραφικές ενότητες; Οι Βιοστρωματογραφικές ενότητες αποτελούν σύνολα στρωμάτων που καθορίζονται ή χαρακτηρίζονται από τα απολιθώματα που περιέχουν. Εξαίρεση αποτελούν τα απολιθώματα από παλαιότερα στρώματα με διάβρωση. Τα όρια τους μπορεί να συμπίπτουν με Λιθοστρωματογραφικές ενότητες είτε όχι. Οι Βιοστρωματογραφικές ενότητες χωρίζονται στα εξής: 1) Βιοζωνίδιο 2) Υποβιοζώνη 3) Βιοζώνη 4) Υπερβιοζώνη 37. Που βασίζονται σε Βιοστρωματογραφικές ενότητες; Οι Βιοστρωματογραφικές ενότητες βασίζονται στα εξής: 1) Στο σύνολο των απολιθωμένων ειδών 2) Μόνο σε ένα τόξο 3) Σε μια συγκεκριμένη αφθονία ειδών 4) Σε καθορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά 5) Στα στάδια της εξελικτικής σειράς κάποιων ειδών 6) Σε συγκεντρώσεις ειδών που χαρακτηρίζουν ένα γνωστό στρωματογραφικό διάστημα  38. Τι ονομάζουμε βιοζώνη και ποια είναι τα είδη της; Βιοζώνη είναι ένα στρώμα ή σύνολο στρωμάτων που χαρακτηρίζεται από την παρουσία ενός ή περισσότερων ταξινομικών ομάδων από τις οποίες παίρνει και το όνομα της. Διακρίνονται 3 βασικά είδη βιοζωνών. Συγκεκριμένα: 1) Ενδιάμεσες βιοζώνες, όπου αντιπροσωπεύουν τις πρώτες ή και τις τελευταίες εμφανίσεις a) Βιοζώνη ολικής ανάπτυξης b) Βιοζώνη συμπίπτουσας ή μερικής ανάπτυξης c) Βιοζώνη γενεολογίας ή φυλογένεσης 2) Βιοζώνες συγκέντρωσης, όπου συνοδεύεται από τρία ή περισσότερα τάξα a) Βιοζώνη συγκέντρωσης ή κοινοζώνη b) Βιοζώνη Oppel 3) Βιοζώνες ακμής ή μέγιστης αφθονίας, όπου χαρακτηρίζεται από ποσοστά διαφορετικά μέγιστα αφθονίας ενός ή περισσότερων τάξων 39. Τι ορίζουμε ως Χρονοστρωματογραφία; Χρονοστρωματογραφία είναι η ταξινόμηση των στρωμάτων με βάση τη χρονική σειρά σχηματισμού τους. Η Χρονοστρωματογραφία βοηθάει στον συσχετισμό των πετρωμάτων από διαφορετικές περιοχές καθώς και στη δημιουργία μιας ενιαίας συστηματικής γεωχρονολογικής ακολουθίας. Χωρίζεται σε δύο ειδών ενότητες: 1) Χρονοστρωματογραφικές 2) Γεωχρονολογικές Σχηματίζεται πρώτα γνώμη για τη χρονοστρωματογραφική ενότητα και έπειτα για τη γεωχρονολογική. 40. Τι ορίζουμε ως Χρονοστρωματογραφικές ενότητες; Μια χρονοστρωματογραφική ενότητα είναι ένα συγκεκριμένο σύνολο πετρωμάτων που σχηματίστηκαν ή αποτέθηκαν σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι χρονοστρωματογραφικές ενότητες βασίζονται σε χρονικά διαστήματα που αντιπροσωπεύουν οι Λιθοστρωματογραφικές, Βιοστρωματογραφικές και Μαγνητοστρωματογραφικές ενότητες. Τα όρια τους είναι γνωστά ως στρωματογραφικά όρια. 41. Γιατί είναι σημαντικές οι Χρονοστρωματογραφικές ενότητες; Οι χρονοστρωματογραφικές ενότητες είναι σημαντικές γιατί επιτρέπουν: 1) Τον συσχετισμό των πετρωμάτων μιας περιοχής με μια άλλη 2) Την τοποθέτηση όλων των πετρωμάτων του φλοιού της Γης σε συστηματική ακολουθία που δείχνει τη σχετική τους θέση και ηλικία με ταυτόχρονη αναφορά στην ηλικία της Γης 3) Τη δημιουργία μιας διεθνούς χρονοστρωματογραφικής κλίμακας 42. Τι ορίζουμε ως Γεωχρονολογικές ενότητες; Η γεωχρονολογική ενότητα αντιπροσωπεύει το χρονικό διάστημα στο οποίο σχηματίστηκαν ή αποτέθηκαν τα πετρώματα της αντίστοιχης χρονοστρωματογραφικής ενότητας. Ο γεωλογικός χρόνος χωρίζεται σε:  1) Μεγααιώνες (παγκόσμια σημασία) 2) Αιώνες 3) Περιόδους 4) Εποχές 5) Ηλικίες 6) Χρόνους (τοπική σημασία) 43. Τι είναι η Γεωχρονολογία; Γεωχρονολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τον προσδιορισμό της ηλικίας των πετρωμάτων. Παρατηρούνται δύο μέθοδοι χρονολόγησης: 1) Σχετική χρονολόγηση, όπου χρησιμοποιούνται οι αρχές της Στρωματογραφίας και τα απολιθώματα για τον προσδιορισμό των σχετικών ηλικιών των πετρωμάτων 2) Απόλυτη χρονολόγηση, όπου προσδιορίζουμε την ηλικία του πετρώματος σε χρόνια (κυρίως με ραδιοχρονολόγηση) 44. Ποιοι είναι οι κλάδοι της Γεωχρονολογίας; Οι κλάδοι τις Γεωχρονολογίας είναι δύο. Συγκεκριμένα: 1) Χρονογραφία ή Γεωχρονογραφία, η οποία χρησιμοποιεί γεωλογικές, βιολογικές, αστρονομικές και κλιματικές μεθόδους για τον προσδιορισμό της απόλυτης ηλικίας 2) Χρονομετρία ή Γεωχρονομετρία, η οποία χρησιμοποιεί φυσικές μεθόδους για τον προσδιορισμό της απόλυτης ηλικίας 45. Ποιες είναι οι χρονογραφικές μέθοδοι; Οι χρονογραφικές μέθοδοι είναι οι εξής: 1) Ετήσια στρώση (ζεύγη ανοικτόχρωμων και σκουρόχρωμων ελασμάτων) 2) Γυρεολογία (κόκκοι γύρης) 3) Δεντροχρονογραφία (ετήσιοι δακτύλιοι ανάπτυξης) 4) Ζωοχρονογραφία (αυξητικοί δακτύλιοι κελυφών ζωών) 5) Λειχηνογραφία (για πρόσφατες παγετώδεις αποθέσεις) 6) Αστρονομικές μέθοδοι (αλλαγές στις τροχιακές ταλαντώσεις της Γης μέσω των κύκλων Milankovitch) 46. Ποια είναι η σπουδαιότερη χρονομετρική μέθοδος; Η σπουδαιότερη χρονομετρική μέθοδος είναι η ραδιοχρονολόγηση η οποία βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα στοιχεία, τα ραδιενεργά, είναι ασταθή και διασπώνται σ’ άλλα καταλήγοντας σ’ ένα σταθερό (θυγατρικό προϊόν). Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να γίνει η διάσπαση αυτή ονομάζεται χρόνος ημιζωής ή ημιπερίοδος ζωής. Επιπλέον, όσο αυξάνεται ο χρόνος τόσο ελαττώνονται τα μητρικά και αυξάνονται τα θυγατρικά προϊόντα. Εκτός απ’ την ραδιοχρονολόγηση υπάρχουν και άλλοι μέθοδοι, όπως: 1) Μέθοδος μόλυβδου 2) Μέθοδος Καλίου – Αργού 3) Μέθοδος του ραδιοάνθρακα  4) Μέθοδος εγγραφής ιχνών 47. Ποιοι είναι οι άλλοι μέθοδοι χρονολόγησης; Εκτός από τις χρονογραφικές και τις χρονομετρικές μεθόδους, υπάρχουν και οι εξής μέθοδοι: 1) Μέθοδος εγγραφής ιχνών 2) Οπτική φωταύγεια 3) Συντονισμός του spin του ηλεκτρονίου 4) Παλαιομαγνητισμός 5) Μαγνητοστρωματογραφία 6) Χημειοστρωματογραφία 48. Τι ονομάζουμε καθοδηγητικά απολιθώματα; Καθοδηγητικά απολιθώματα ονομάζουμε τα χαρακτηριστικά απολιθώματα τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση και τα οποία χαρακτηρίζουν συγκεκριμένες και περιορισμένες γεωλογικές «στιγμές». Η εύρεση τους μάς βοηθάει να χρονολογήσουμε τα πετρώματα που τα περιέχουν. 49. Σε ποιους μεγααιώνες χωρίζονται τα 4,6 δις έτη της Γης; Τα 4,6 δις έτη της Γης χωρίζονται σε δύο μεγααιώνες: 1) Στον Κρυπτοζωικό μεγααιώνα ή Προκάμβριο (4600 – 541 εκ.χρ.) 2) Στον Φανεροζωικό μεγααιώνα (541 – 0 εκ.χρ.) 50. Σε ποιους αιώνες χωρίζεται ο Κρυπτοζωικός μεγααιώνας ή Προκάμβριο; Ο Κρυπτοζωικός μεγααιώνας ή Προκάμβιο καλύπτει το 87% της γεωλογικής ιστορίας και χωρίζεται σε: 1) Άδειος αιώνας (4560 – 4000 εκ. έτη) 2) Αρχαϊκός αιώνας (4000 – 2500 εκ. έτη) 3) Προτεροζωικός αιώνας (2500 – 541 εκ. έτη) Οι δύο τελευταίοι αιώνες χωρίζονται και σε Κατώτερο, Μέσο, Ανώτερο. 51. Σε ποιους αιώνες χωρίζεται ο Φανεροζωικός μεγααιώνας; Ο Φανεροζωικός μεγααιώνας χωρίζεται σε: 1) Παλαιοζωικός αιώνας (541 – 252 εκ. έτη) 2) Μεσοζωικός αιώνας (252 – 66 εκ. έτη) 3) Καινοζωικός αιώνας (66 – 0 εκ. έτη) 52. Σε πόσους περιόδους χωρίζεται ο Παλαιοζωικός αιώνας; Ο Παλαιοζωικός αιώνας χωρίζεται σε έξι περιόδους. Συγκεκριμένα: 1) Κάμβριο 2) Ορδοβίσιο 3) Σιλούριο  4) Δεβόνιο 5) Λιθανθρακοφόρο 6) Πέρμιο 53. Σε πόσους περιόδους χωρίζεται ο Μεσοζωικός αιώνας; Ο Μεσοζωικός αιώνας χωρίζεται σε τρεις περιόδους. Συγκεκριμένα: 1) Τριαδικό 2) Ιουρασικό 3) Κρητιδικό 54. Σε πόσους περιόδους χωρίζεται ο Καινοζωικός αιώνας; Ο Καινοζωικός αιώνας χωρίζεται σε δύο περιόδους. Συγκεκριμένα: 1) Τριτογενές 2) Τεταρτογενές 55. Σε πόσους υποπεριόδους χωρίζεται το Τριτογενές; Το Τριτογενές χωρίζεται σε δύο υποπεριόδους. Συγκεκριμένα: 1) Παλαιογενές 2) Νεογενές 56. Σε πόσες εποχές χωρίζεται το Παλαιογενές; Το Παλαιογενές χωρίζεται σε τρείς εποχές. Συγκεκριμένα: 1) Παλαιόκαινο 2) Ηώκαινο 3) Ολιγόκαινο 57. Σε πόσες εποχές χωρίζεται το Νεογενές; Το Νεογενές χωρίζεται σε δύο εποχές. Συγκεκριμένα: 1) Μειόκαινο 2) Πλειόκαινο 58. Σε πόσους υποπεριόδους χωρίζεται το Τεταρτογενές; Το Τεταρτογενές χωρίζεται σε τρείς εποχές. Συγκεκριμένα: 1) Πλειστόκαινο 2) Ολόκαινο 3) Ανθρωπόκαινο  59. Τι είναι ο στρωματογραφικός συσχετισμός; Ο στρωματογραφικός συσχετισμός είναι ένα απ’ τα βασικά στοιχεία της στρωματογραφικής έρευνας καθώς επιτρέπει την εύρεση των σχέσεων ανάμεσα στις διάφορες φάσεις και τη σύγκριση στρωματογραφικών ενοτήτων σε απομακρυσμένες περιοχές ή και σε παγκόσμια κλίμακα. Η σύγκριση αυτή σε παγκόσμια κλίμακα συμβάλλει στη δημιουργία της γενικής χρονοστρωματογραφικής κλίμακας. 60. Ποια είναι τα κριτήρια του στρωματογραφικού συσχετισμού; Τα κριτήρια του στρωματογραφικού συσχετισμού χωρίζονται σε: 1) Φυσικά ή λιθολογικά a) Φυσική συνέχεια b) Λιθολογική ομοιότητα c) Στοιχεία και μετρήσεις από πυρήνες γεωτρήσεων d) Στρωματογραφική θέση και ακολουθία e) Απόλυτες ηλικίες από ραδιοχρονολογήσεις 2) Παλαιοντολογικά ή βιολογικά a) Απολιθώματα b) Στάδιο εξέλιξης c) Πανιδική ομοιότητα d) Αναλογία των αρτίγονων ειδών 61. Τι είναι ο λιθοστρωματογραφικός συσχετισμός; Λιθοστρωματογραφικός ονομάζεται όταν ο συσχετισμός στρωμάτων ή ενοτήτων σε δύο ή περισσότερες τομές γίνεται με βάση τη λιθολογική τους σύσταση. Ο συσχετισμός αυτός είναι ακριβής και εφαρμοσμένος σε σχετικά κοντινές αποστάσεις. Όσο μεγαλώνει η απόσταση ανάμεσα στις διάφορες τομές, τόσο ελαττώνεται η αξιοπιστία του. Αυτό οφείλεται στην αποσφήνωση των στρωμάτων ή ενοτήτων, στην αλλαγή των φάσεων, στις πλευρικές μεταβάσεις κ.ά. 62. Ποιοι είναι οι διάφοροι τρόποι λιθοστρωματογραφικού συσχετισμού; Οι διάφοροι τρόποι λιθοστρωματογραφικού συσχετισμού είναι οι εξής: 1) Συσχετισμός με βάση την πλευρική συνέχεια 2) Συσχετισμός με βάση λιθολογικά χαρακτηριστικά 3) Συσχετισμός με βάση τη θέση της ενότητας μέσα στην ακολουθία 63. Τι είναι ο βιοστρωματογραφικός συσχετισμός; Βιοστρωματογραφικός συσχετισμός είναι αυτός που βασίζεται σε παλαιοντολογικά δεδομένα. Ουσιαστικά πρόκειται για χρονολογικό συσχετισμό γιατί βασίζεται στη χρονική ισοδυναμία ομοιόμορφων εξελικτικών ακολουθιών απολιθωμάτων ή πανιδικών συνόλων. Είναι πιο επιτυχής σε αδιατάρακτες ακολουθίες και κάνει δυνατό το συσχετισμό σε παγκόσμια κλίμακα. 64. Ποια προβλήματα και δυσκολίες εμφανίζει ο βιοστρωματογραφικός συσχετισμός; Τα προβλήματα και οι δυσκολίες που παρουσιάζει ο βιοστρωματογραφικός συσχετισμός είναι: 1) Μεταβολές φάσεων, ύπαρξη πανιδικών επαρχιών, διαφορετικές περιοχές πανίδων  2) Χρονικές διαφορές κατά την εμφάνιση διάφορων τάξων ανά περιοχή 65. Ποιοι είναι οι διάφοροι τρόποι βιοστρωματογραφικού συσχετισμού; Οι διάφοροι τρόποι βιοστρωματογραφικού συσχετισμού είναι οι εξής: 1) Συσχετισμός με βάση τις ζώνες ολικής ανάπτυξης και συγκέντρωσης 2) Συσχετισμός με βάση την αναλογία των συνήθων ταξινομικών ομάδων 3) Συσχετισμός με βάση τα καθοδηγητικά απολιθώματα 4) Συσχετισμός με βάση μορφολογικά στοιχεία 5) Ποσοτικές μέθοδοι βιοστρωματογραφικού συσχετισμού 66. Τι ονομάζουμε φάση; Φάση είναι η λιθολογική και παλαιοντολογική όψη ενός πετρώματος, όπως επίσης και ο καθορισμός των συνθηκών σχηματισμού του και ο χώρος απόθεσης του. Ο κλάδος που ασχολείται με τις φάσεις ονομάζεται φασεολογία. 67. Ποια είναι τα είδη των φάσεων; Οι φάσεις ταξινομούνται ως εξής: 1) Ισότοπη φάση, όπου τα λιθολογικά και παλαιοντολογικά στοιχεία προέρχονται από όμοιο χώρο 2) Ετερότοπη φάση, όπου τα λιθολογικά και παλαιοντολογικά στοιχεία προέρχονται από διαφορετικό χώρο 3) Αλλότοπη φάση, όπου τα λιθολογικά και παλαιοντολογικά στοιχεία προέρχονται εν μέρει από γειτονικό χώρο 68. Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται οι φάσεις; Ανάλογα με το περιβάλλον όπου σχηματίστηκαν, οι φάσεις διακρίνονται σε: 1) Ηπειρωτικές φάσεις 2) Θαλάσσιες φάσεις 69. Τι ονομάζουμε λιθόφαση; Λιθόφαση είναι η λιθολογική όψη ενός ιζηματογενούς πετρώματος. Συνδέεται άμεσα με τις βιοφάσεις. Ο καθορισμός της βιοφάσης βασίζεται στη ποσοστιαία αναλογία των συστατικών του πετρώματος ή την ύπαρξη κυρίαρχων ή καθοδηγητικών ορυκτών. Τα καθοδηγητικά ορυκτά/πετρώματα καθορίζουν με απόλυτη ακρίβεια το περιβάλλον απόθεσης. Υπάρχουν πολλά τέτοια ορυκτά και πετρώματα, όπως: 1) Γλαυκονίτης 2) Ερυθροστρώματα 3) Βιτουμενιούχες άργιλοι 4) Ανθρακικά πετρώματα 5) Εβαπορίτες 6) Λιθάνθρακες  7) Πυριτικά πετρώματα 70. Τι ονομάζουμε βιοφάση; Βιοφάση είναι η παλαιοντολογική όψη ενός ιζηματογενούς πετρώματος. Ο καθορισμός της βασίζεται στα απολιθώματα «φάσης» που δίνουν πληροφορίες για το περιβάλλον διαβίωσης των αρχικών οργανισμών. Γι’ αυτό χρειάζεται να γνωρίζουμε με ακρίβεια το μέσο διάβρωσης, τους οικονολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. 71. Ποια είναι τα είδη των βιοφάσεων; Διακρίνονται πέντε είδη βιοφάσεων. Συγκεκριμένα: 1) Βιοφάση χωρίς ζωή με πλήρη στρώματα 2) Βιοφάση με ζωή και πλήρη στρώματα 3) Βιοφάση με ζωή και χωρίς στρώση 4) Βιοφάση χωρίς ζωή και στρώση 5) Βιοφάση με ζωή και χωρίς στρώματα 72. Τι γνωρίζετε για την Ιστορική Γεωλογία; Η Ιστορική Γεωλογία βασίζεται στη Στρωματογραφία και προσπαθεί να απεικονίσει την γήινη ιστορία στη διάρκεια του γεωλογικού χρόνου. Συνεπώς, γίνονται παρατηρήσεις στα στρώματα των πετρωμάτων της Γης και στα περιεχόμενα απολιθώματα τους. Η Ιστορική Γεωλογία ασχολείται με πολλά, όπως: 1) Την Παλαιογεωγραφία 2) Την Παλαιοκλιματολογία 3) Την Παλαιοντολογία 4) Την Παλαιοβιογεωγραφία 5) Την Παλαιοοικονομία 6) Την Τεκτονική 73. Με τι ασχολείται η Παλαιογεωγραφία; Η Παλαιογεωγραφία – εκτός από την αναπαράσταση σε χάρτες της εικόνας της Γης – ασχολείται με τη περιγραφή και την απεικόνιση της μορφής της Γης στις διάφορες γεωλογικές περιόδους. Επιπλέον, μελετά τα πετρώματα με στρωματογραφικές μεθόδους καθώς και με στοιχεία άλλων γεωεπιστημών. Τέλος, προσδιορίζει τα αίτια που προκάλεσαν τις μεταβολές αυτές καθώς και τα γεωδυναμικά φαινόμενα που επηρεάζουν την κατανομή ξηράς και θάλασσας. 74. Τι γνωρίζετε για τους παλαιογεωγραφικούς χάρτες; Για τη κατασκευή των παλαιογεωγραφικών χαρτών χρησιμοποιούνται κατά βάση τα ιζήματα και η προέλευση τους. Οι παλαιογεωγραφικοί χάρτες διακρίνονται σε: 1) Απλούς, όπου δείχνουν την εξάπλωση των γεωγραφικών περιοχών μιας γεωλογικής περιόδου 2) Σύνθετους, όπου δείχνουν και τα στοιχεία από τα οποία βγήκαν τα συμπεράσματα αυτά  3) Ειδικούς, όπου αναφέρουν επιπλέον στοιχεία, όπως εξαπλώσεις παγετώνων, παλαιοβιογεωγραφικά ή παλαιοκλιματολογικά στοιχεία κ.ά. 75. Με τι ασχολείται η Παλαιοκλιματολογία; Η Παλαιοκλιματολογία ασχολείται με τον προσδιορισμό του κλίματος που επικρατούσε στις διάφορες γεωλογικές περιόδους της ιστορίας της Γης. Βασίζει τις μετρήσεις της σε κλιματικούς δείκτες, μαθηματικούς υπολογισμούς και φυσικές μεθόδους. Οι μετρήσεις αυτές καλούνται δείκτες κλίματος και διακρίνονται στους εξής: 1) Λιθολογικοί δείκτες, όπου ορισμένα ορυκτά και πετρώματα σχηματίζονται σε συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες. Ειδικότερα: a) Εβαπορίτες b) Αποθέσεις Loess c) Λατερίτες d) Ερυθροστρώματα 2) Βιολογικοί δείκτες, όπου τα απολιθώματα αποτελούν αξιόλογους κλιματικούς δείκτες 3) Γεωμορφολογικοί δείκτες, δηλ. γεωμορφολογικοί σχηματισμοί, όπως οι λιθώνες και οι ποτάμιες αναβαθμίδες 76. Ποιοι είναι οι κλιματικοί δείκτες; Υπάρχουν διάφοροι κλιματικοί δείκτες που επιτρέπουν τον προσδιορισμό του παλαιοκλίματος. Συγκεκριμένα: 1) Δείκτες θερμού κλίματος 2) Δείκτες ψυχρού κλίματος 3) Δείκτες ξηρού κλίματος 4) Δείκτες υγρού κλίματος Ειδικότερα, στους δείκτες θερμού κλίματος έχουμε: 1) Ερυθρά προϊόντα αποσάθρωσης 2) Ανθρακική απόθεση σε σπήλαια 3) Απόθεση CaCO3 στις θάλασσες 4) Κοράλλια 5) Χερσαία ζώα 6) Χλωρίδα Στους δείκτες ψυχρού κλίματος έχουμε: 1) Παρουσία παγετωδών γεωμορφών 2) Ποτάμιες αναβαθμίδες 3) Φαινόμενα αποσάθρωσης και ορυκτολογία 4) Χλωρίδα και πανίδα Στους δείκτες ξηρού κλίματος έχουμε: 1) Ερυθροστρώματα 2) Εβαπορίτες 3) Ερημικές γεωμορφές 4) Χλωρίδα και πανίδα Στους δείκτες υγρού κλίματος έχουμε: 1) Ανόργανες ενδείξεις 2) Λιμναίες αποθέσεις και αναβαθμίδες 3) Αποθέσεις λιθανθράκων και λιγνιτών 4) Χλωρίδα 77. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν το σημερινό κλίμα μιας περιοχής; Οι παράγοντες που επηρεάζουν το σημερινό κλίμα μιας περιοχής είναι: 1) Η κατανομή ξηράς – θάλασσας 2) Το γεωγραφικό πλάτος 3) Η ηλιακή ακτινοβολία 4) Τα θαλάσσια ρεύματα 5) Ο άνεμος 6) Το ανάγλυφο 7) Το υψόμετρο 8) Ο κύκλος του νερού στην ατμόσφαιρα 78. Με τι ασχολείται η Παλαιοβιογεωγραφία; Η Παλαιοβιογεωγραφία ασχολείται με τη γεωγραφική κατανομή οργανισμών σε διάφορες περιόδους του γεωλογικού χρόνου και τις σχέσεις επικοινωνίας ανάμεσα στις χλωρίδες και πανίδες διάφορων περιοχών. Έχει άμεση σχέση με τη παλαιοοικονομία και τη παλαιογεωγραφία. Χωρίζεται σε δυο κατηγορίες/είδη: 3) Παλαιοζωογεωγραφία 4) Παλαιοφυτογεωγραφία 79. Τι γνωρίζετε για τον Άδειο αιώνα; Ο Άδειος αιώνας ανήκει στον Κρυπτοζωικό μεγααιώνα ή Προκάμβριο και χρονολογείται μεταξύ 4560 έως 4000 εκ. έτη. Στον αιώνα αυτόν έγινε ο σχηματισμός της Γης από πλανητοειδή καθώς και ο σχηματισμός του πυρήνα, οι πρώτες συγκρούσεις με μετεωρίτες που προήλθαν από τη ζώνη Kuiper και δημιουργήθηκαν οι πρώτοι ωκεανοί αφού τότε ξεκίνησε η Γη να κρυώνει. 80. Ποιο είναι το παλαιότερο πέτρωμα της Γης και που βρέθηκε; Το παλαιότερο πέτρωμα της Γης είναι κόκκοι ζιρκονίου σε μέγεθος άμμου σε μεταμορφωμένα ιζηματογενή πετρώματα στη περιοχή της Αυστραλίας με ηλικία 4,4 δις έτη. 81. Ποια είναι η παλαιότερη επιφάνεια ξηράς και που βρέθηκε; Η παλαιότερη επιφάνεια ξηράς είναι μια ζώνη απολιθωμένου εδάφους και βρέθηκε στην Αυστραλία με ηλικία 3,46 δις έτη. 82. Τι γνωρίζετε για τον Αρχαϊκό αιώνα; Ο Αρχαϊκός αιώνας ανήκει στον Κρυπτοζωικό μεγααιώνα ή Προκάμβριο και χρονολογείται μεταξύ 4000 έως 2500 εκ. έτη. Στον αιώνα αυτό οι συνθήκες στη Γη ήταν πιο σταθερές απ’ τον Άδειο αιώνα γεγονός που συνεπάγει και σταθερά περιβάλλοντα. Επιπλέον, εδώ εντοπίστηκαν τα πρώτα εκτεταμένα πετρώματα, ενώ το νερό βρίσκεται σε υγρή μορφή στην επιφάνεια. 83. Ποια είναι τα αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη ελεύθερου οξυγόνου στην ατμόσφαιρα; Τα αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη ελεύθερου οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι δύο. Αναλυτικότερα: 1) Κόκκινα στρώματα 2) Ασβεστιτικά πετρώματα 84. Τι γνωρίζετε για τον Προτεροζωικό αιώνα; Ο Προτεροζωικός αιώνας ανήκει στον Κρυπτοζωικό μεγααιώνα ή Προκάμβριο και χρονολογείται μεταξύ 2500 έως 541 εκ. έτη. Αποτελεί το 42% της ιστορίας της Γης και χωρίζεται σε τρείς αιώνες: 1) Παλαιοπροτεροζωικός αιώνας (2,5 – 1,6 δις έτη) 2) Μεσοπροτεροζωικός αιώνας (1,6 – 1 δις έτη) 3) Νεοπροτεροζωικός αιώνας (1000 – 541 εκ. έτη) Η αρχή του Προτεροζωικού αιώνα σηματοδοτεί τη πιο σύγχρονη τεκτονική των πλακών, τη πιο σύγχρονη ιζηματογένεση και το πιο σύγχρονο κλίμα με παγετώνες. Στην αρχή του αιώνα αυτού, μεγάλα τμήματα του φλοιού – γνωστά και ως Προκάμβριες επαρχίες – συνενώθηκαν μαζί για να σχηματίσουν την πρώτη μεγάλη και ενιαία ήπειρο της Γης, την Κένορλαντ. Μέχρι περίπου τα 1,7 δις έτη είχε ολοκληρωθεί ο σχηματισμός της πρώτης υπερηπείρου. 85. Τι γνωρίζετε για την Ουρόνια παγετώδης περίοδο; Εδώ συνέβη η πρώτη παγετώδης περίοδος περίπου μεταξύ 2,45 – 2,22 δις έτη η οποία ήταν γνωστή ως Ουρόνια. Σ’ αυτή τη παγετώδη περίοδο υπήρχαν ιλιόλιθοι, τιλίτες και χαρακτηριστικές γραμμώσεις σε κροκάλες από τη κίνηση του πάγου. Είχε μεγάλη παγκόσμια εξάπλωση με αποθέσεις παγετώνων να έχουν βρεθεί στη Β. Αμερική, Ευρώπη, Ν. Αφρική και Ινδία. 86. Τι γνωρίζετε για τον Μεσοπροτεροζωικό αιώνα; Ο Μεσοπροτεροζωικός αιώνας ανήκει στον Προτεροζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 1,6 έως 1 δις έτη. Εδώ έχουμε τη δημιουργία του ωκεανού εξαιτίας του σπασίματος της Κένορλαντ και τη σύγκρουση των ηπείρων με τη δημιουργία της δεύτερης υπερηπείρου Ροδινία. 87. Τι γνωρίζετε για την υπερήπειρο Ροδινία; Η Ροδινία παρέμεινε ως υπερήπειρος για περίπου 350 εκ. έτη. Περιτριγυριζόταν από έναν ωκεανό, την Μιροβία. Στα 750 εκ. έτη άρχισε να ανοίγει, να χωρίζει και να σχηματίζει την Πανθάλασσα. 88. Τι γνωρίζεται για τον Νεοπροτεροζωικό αιώνα; Ο Νεοπροτεροζωικός αιώνας ανήκει στον Προτεροζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 1000 έως 541 εκ. έτη. Εδώ υπήρχαν εκτεταμένοι παγετώνες. Στα 570 εκ. έτη είχαμε ξανά διάνοιξη ωκεανών, όταν το μπλοκ της Ν. Αμερικής άρχισε να χωρίζει από αυτό της Β. Αμερικής σχηματίζοντας τον ωκεανό Ιαπετό. Στα 630 εκ. έτη εμφανίστηκαν τα πρώτα μετάζωα σαν αποτυπώματα οργανισμών με μαλακά μέρη σε ψαμμίτες.  89. Τι γνωρίζετε για τη Βαράνγκιο παγετώδη περίοδο; Η Βαράνγκιος παγετώδης περίοδος χρονολογείται μεταξύ 850 έως 600 εκ. έτη και είναι γνωστή και ως «χιονόμπαλα γη» λόγω των εκτεταμένων αποθέσεων παγετώνων. Διήρκησε για 250 εκ. έτη γι’ αυτό και θεωρείται η μεγαλύτερη παγετώδης περίοδος στην ιστορία της Γης. Οφείλει τη δημιουργία της στην υπερήπειρο Ροδινία. 90. Τι γνωρίζετε για την Παλαιοζωικό αιώνα; Ο Παλαιοζωικός αιώνας ανήκει στον Φανεροζωικό μεγααιώνα και χρονολογείται μεταξύ 541 έως 252 εκ. έτη. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Παλαιοζωικό = Κάμβριο, Ορδοβίσιο, Σιλούριο 2) Ανώτερο Παλαιοζωικό = Δεβόνιο, Λιθανθρακοφόρο, Πέρμιο Στον Ανώτερο Παλαιοζωικό έχουμε τη δημιουργία της υπερηπείρου Παγγαία από σύγκρουση των τότε ηπείρων. Χαρακτηρίζεται από μακρές περιόδους ιζηματογένεσης που διακόπτονται από ορογενέσεις. Κατά τη διάρκεια του, συνέβησαν δύο ορογενετικά συμβάντα: 1) Καληδόνιος (Ευρώπη), Τακονίκη, Ακάδιος 2) Ερκύνιος ή Βαρίσκιος (Ευρώπη), Αλλεγκάνιος 91. Τι συνέβη στο τέλος του Προτεροζωικού αιώνα; Στο τέλος του Προτεροζωικού αιώνα ή αλλιώς λίγο πριν της αρχές του Παλαιοζωικού αιώνα, η Ροδινία είχε χωριστεί σε έξι μεγάλες και αρκετές μικρότερες ηπείρους με τις θέσεις τους να βρίσκονται γύρω από τον Ν. Πόλο. Οι έξι ήπειροι που χωρίστηκαν είναι: 1) Λαυραντία 2) Βαλτική 3) Καζακστάνια 4) Σιβηρία 5) Κίνα 6) Γκοντβάνα 92. Τι γνωρίζετε για το Κάμβριο; Το Κάμβριο ανήκει στο (Κατώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 541 έως 485 εκ. έτη. Σε αυτόν τον αιώνα, οι ήπειροι μετακινήθηκαν από τους πόλους και βρίσκονται στον Ισημερινό. Οι παγετώνες έλιωσαν, η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε και σχηματίστηκαν ρηχές επιηπειρωτικές θάλασσες. Χωρίζεται σε: 1) Γεώργιο (κατώτερο) 2) Ακάδιο (μέσο) 3) Ποτσδάμιο (ανώτερο) 93. Τι γνωρίζετε για το Ορδοβίσιο; Το Ορδοβίσιο ανήκει στο (Κατώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 485 έως 44 εκ. έτη. Τη περίοδο αυτή, η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας είναι υψηλή, ενώ ρηχές θάλασσες καλύπτουν μεγάλες περιοχές των ηπείρων. Η στάθμη της θάλασσας αυξομειωνόταν κατά το Ορδοβίσιο και έπεσε απότομα στο τέλος του, συμπίπτοντας με τη παγετώδη περίοδο. Εδώ εμφανίστηκαν τα πρώτα χερσαία φυτά και συγκεκριμένα σπόρια (βρύα, φτέρες). Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Ορδοβίσιο 2) Ανώτερο Ορδοβίσιο 94. Τι γνωρίζεται για το Σιλούριο; Το Σιλούριο ανήκει στο (Κατώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 444 έως 419 εκ. έτη. Τη περίοδο αυτή, η στάθμη της θάλασσας ήταν υψηλή λόγω του λιωσίματος των παγετώνων του Ορδοβίσιου. Στο μέσο Σιλούριο, οι ρηχές θάλασσες φαίνεται ότι κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος των ηπείρων από ποτέ άλλοτε. Οι επιηπειρωτικές θάλασσες αποσύρθηκαν προς το τέλος του Σιλούριου. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Σιλούριο 2) Ανώτερο Σιλούριο 95. Τι γνωρίζετε για το Δεβόνιο; Το Δεβόνιο ανήκει στον (Ανώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 419 έως 359 εκ. έτη. Τη περίοδο αυτή, στο βόρειο ημισφαίριο οι ήπειροι είναι κερματισμένες, ενώ στο νότιο ημισφαίριο η Γκοντβάνα βρίσκεται κοντά ή πάνω στο Ν. Πόλο. Η στάθμη της θάλασσας είναι υψηλή, ενώ παρατηρούνται εκτεταμένες αποθέσεις ιζηματογενών πετρωμάτων. Μέχρι το τέλος του Δεβονίου εμφανίστηκαν τα πρώτα δέντρα. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Δεβόνιο 2) Μέσο Δεβόνιο 3) Ανώτερο Δεβόνιο 96. Τι γνωρίζετε για το Λιθανθρακοφόρο; Το Λιθανθρακοφόρο ανήκει στον (Ανώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 359 έως 299 εκ. έτη. Τη περίοδο αυτή υπήρχε άμμος, άργιλος και ασβεστόλιθοι πλούσιοι σε κρινοειδή, βλαστοειδή, βρυόζωα, φουσουλίνες και εβαπορίτες λόγω ξηρών κλιματικών συνθηκών. Στο τέλος του Λιθανθρακοφόρου δημιουργήθηκε η τεράστια υπερήπειρος Παγγαία από τη σύγκρουση της Λαυρασίας με τη Γκοντβάνα. Μεγάλο τμήμα της Παγγαίας κατέλαβε μια θέση πάνω από το Ν. Πόλο με αποτέλεσμα τη δημιουργία και τη κάλυψη της από παγετώνες. Επιπλέον, στο τέλος του Λιθανθρακοφόρου, η Ιαπετός ωκεανός έκλεισε εντελώς διαταράσσοντας τη κυκλοφορία των ρευμάτων του νερού. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Λιθανθρακοφόρο 2) Ανώτερο Λιθανθρακοφόρο 97. Τι γνωρίζετε για το Πέρμιο; Το Πέρμιο ανήκει στον (Ανώτερο) Παλαιοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 299 έως 252 εκ. έτη. Τη περίοδο αυτή υπήρχε μόνο η υπερήπειρος Παγγαία. Η Παγγαία περιτριγυριζόταν από έναν τεράστιο ωκεανό που ονομαζόταν Πανθάλασσα. Στα ανατολικά της Παγγαίας, η περιοχή μεταξύ Γκοντβάνας και Λαυρασίας ονομαζόταν ωκεανός της Τηθύος. Ο παγκόσμιος χάρτης δείχνει ότι η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλή παντού. Οι τεράστιες επιηπειρωτικές θάλασσες χάθηκαν. Το τμήμα της Παγγαίας που αποτελούσε τη Γκοντβάνα συνέχισε να βρίσκεται στον Ν. Πόλο, ενώ οι παγετώνες συνεχίστηκαν στο Πέρμιο. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο Πέρμιο 2) Ανώτερο Πέρμιο 98. Ποιες σημαντικές πανίδες εμφανίζονται στο Κάμβριο; Στο Κάμβριο υπάρχουν οι εξής σημαντικές θέσεις με πανίδες: 1) Πανίδες Εντιακάρας 2) Πανίδες με ζώα με μικρά κελύφη 3) Η πανίδα Chengiang 4) Η πανίδα Burgess shale 99. Τι γνωρίζετε για τις εξαφανίσεις του Ανώτερου Ορδοβίσιου; Θεωρείται η πρώτη καταγεγραμμένη μαζική εξαφάνιση στην ιστορία της Γης. Το συμβάν εξαφανίσεων στο τέλος του Ορδοβίσιου οδήγησε στην απότομη μείωση της ποικιλομορφίας. Αυτό το συμβάν εξαφάνισης σχετίζεται με την ανάπτυξη των παγετώνων στη Γκοντβάνα. Η εξαφάνιση έγινε σε δύο φάσεις: 1) Η πρώτη φάση – που επηρέασε πλαγκτονικούς και νηκτικούς οργανισμούς 2) Η δεύτερη φάση – που επηρέασε πολλές ομάδες τριλοβιτών, κοραλλιών, κωνοδόντων και βρυοζώων. 100. Τι γνωρίζετε για τα τραχεόφυτα/ψιλόφυτα; Τα τραχεόφυτα είναι τα παλαιότερα φυτικά απολιθώματα με αγγειώδεις ιστούς που εμφανίζονται σε πετρώματα του Σιλούριου. Είναι μικρά φυτά χωρίς φύλλα και λεπτούς διακλαδιζόμενους μίσχους. 101. Τι γνωρίζετε για τις μαζικές εξαφανίσεις του Ανώτερου Δεβονίου; Οι εξαφανίσεις στο Ανώτερο Δεβόνιο διήρκησαν για 20 εκ. έτη. Στο διάστημα αυτό διακρίνονται περισσότερα από 24 γεγονότα εξαφανίσεων. Λόγω της μακράς διάρκειας, οι εξαφανίσεις δεν μπορεί να προκλήθηκαν από ένα και μόνο ξαφνικό καταστροφικό γεγονός. Πιθανότατα ήταν το αποτέλεσμα μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης στις θάλασσες που πιθανότατα προκλήθηκε από τις αλλαγές που συνέβησαν στη ξηρά. Μερικοί από τους οργανισμούς που επηρεάστηκαν περισσότερο ή και εξαφανίστηκαν τελείως είναι: 1) Βραχιονόποδα 2) Αμμωνίτες 3) Κωνόδοντα 4) Τριλοβίτες 5) Γραπτόλιθοι  102. Ποια ήταν τα φυτά που υπήρχαν κατά τη διάρκεια του Λιθανθρακοφόρου; Τα φυτά που υπήρχαν κατά τη διάρκεια του Λιθανθρακοφόρου ήταν: 1) Λυκοπόδια 2) Σφενόψιδα 3) Φτέρες 4) Γυμνόσπερμα 103. Τι γνωρίζετε για την μαζική εξαφάνιση του Περμίου; Περισσότερα από το 90% όλων των θαλάσσιων ειδών του Περμίου εξαφανίστηκαν ή μειώθηκαν σημαντικά. Σχεδόν οι μισές από τις γνωστές οικογένειες εξαφανίστηκαν, ενώ οι τροπικές μορφές είχαν μεγαλύτερες απώλειες. Μόνο τα δίθυρα, τα γαστερόποδα και τα ναυτιλοειδή επηρεάστηκαν ελάχιστα. Εξαφανίστηκαν τελείως: 1) Φουσουλίνες 2) Τραπεζοειδή κοράλλια 3) Τετρακοράλλια 4) Βλαστοειδή 5) Τριλοβίτες Ενώ επηρεάστηκαν σημαντικά με ελάχιστα επιζώντα είδη: 1) Βραχιονόποδα 2) Κρινοειδή 3) Βρυόζωα 4) Αμμωνιτοειδή Οι οργανισμοί των ζεστών νερών μετακινήθηκαν πιο κοντά στον Ισημερινό και οι ψυχρές συνθήκες εμπόδισαν τον σχηματισμό κοραλλιογενών υφάλων και ασβεστόλιθων. Το τέλος του Περμίου στιγματίζεται από ένα καταστροφικό συμβάν εξαφανίσεων που κατέληξε με την ολοκληρωτική εξάλειψη πολλών ζωικών ομάδων. Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο συμβάν εξαφανίσεων στην ιστορία της Γης. 104. Τι γνωρίζετε για τον Μεσοζωικό αιώνα; Ο Μεσοζωικός αιώνας ανήκει στον Φανεροζωικό μεγααιώνα και χρονολογείται μεταξύ 252 έως 66 εκ. έτη. Αποτελείται από τρεις περιόδους: 1) Τριαδικό – από 252 έως 201 εκ. έτη 2) Ιουρασικό – από 201 έως 145 εκ. έτη 3) Κρητιδικό – από 145 έως 66 εκ. έτη Ξεκίνησε με την εξαφάνιση των Παλαιοζωικών οργανισμών. Τα μεσοζωικά πετρώματα περιέχουν τα υπολείμματα οργανισμών που είναι τα πιο προηγούμενα από εκείνα του Παλαιοζωικού. Εμφανίστηκαν δύο νέες ομοταξίες σπονδυλωτών – τα πτηνά και τα θηλαστικά – καθώς και τα πρώτα φυτά με άνθη (αγγειόσπερμα) και οι τελεόστεοι. Διήρκησε περίπου 186 εκ. έτη και ολοκληρώθηκε με ένα συμβάν μαζικής εξαφάνισης.  105. Τι γνωρίζετε για το Τριαδικό; Το Τριαδικό ανήκει στον Μεσοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 252 έως 201 εκ. έτη. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο 2) Μέσο 3) Ανώτερο 106. Τι γνωρίζετε για το Ιουρασικό; Το Ιουρασικό ανήκει στον Μεσοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 201 έως 145 εκ. έτη. Χωρίζεται σε: 1) Λιάσιο (κατώτερο) 2) Δογγέριο (μέσο) 3) Μάλμιο (ανώτερο) 107. Τι γνωρίζετε για το Κρητιδικό; Το Κρητιδικό ανήκει στον Μεσοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 145 έως 66 εκ. έτη. Χωρίζεται σε: 1) Κατώτερο 2) Ανώτερο 108. Τι γνωρίζετε για τη Παγγαία και το σπάσιμο της; Στην αρχή του Μεσοζωικού αιώνα υπήρχε μια και μόνο υπερήπειρος – η Παγγαία – που περιβαλλόταν από έναν αχανή ωκεανό. Στο βόρειο ημισφαίριο υπήρχε η Λαυρασία, στο νότιο ημισφαίριο υπήρχε η Γκοντβάνα και ενδιάμεσα υπήρχε ο ωκεανός της Τηθύος. Η Παγγαία άρχισε να «σπάει» στο τέλος του Τριαδικού (205 εκ. έτη). Το σπάσιμο εμφανίστηκε σε 4 στάδια. Ο συνολικός χρόνος σπασίματος ξεπερνάει τα 200 εκ. έτη. 109. Που δημιουργήθηκαν τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του κόσμου; Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του κόσμου δημιουργήθηκαν στον Μεσοζωικό αιώνα (Ιουρασικό και Κρητιδικό) σε πετρώματα που αποτέθηκαν κυρίως σε περιοχές της κρηπίδας της Τηθύος. 110. Τι γνωρίζετε για το κλίμα στο Μεσοζωικό αιώνα; Σε γενικές γραμμές το κλίμα σε όλο το Μεσοζωικό αιώνα ήταν ζεστό, σε αντίθεση με τα ψυχρά κλίματα στο τέλος του Παλαιοζωικού. Αποδεικτικά στοιχεία για τη θέρμανση αποτελούν οι εξαφανίσεις των παγετώνων που ήταν συχνοί σε πολλές περιοχές κατά το Πέρμιο. Το κλίμα σχετίζεται με τη διάνοιξη και το σπάσιμο της Παγγαίας. Επιπλέον, με το λιώσιμο των παγετώνων, η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε στο Ιουρασικό και συνέχισε να ανεβαίνει φτάνοντας σε μέγιστο στο Κρητιδικό. Στο τέλος του Κρητιδικού, το κλίμα άρχισε να γίνεται ψυχρό.  111. Τι γνωρίζετε για τη παλαιογεωγραφία του Τριαδικού; Υπήρχε η Παγγαία και μεγάλα τμήμα της ξηράς βρίσκονταν πολύ μακριά από τη θάλασσα και συνεπώς ήταν ξηρά. 112. Τι γνωρίζετε για τη παλαιογεωγραφία του Ιουρασικού; Εβαποριτικές αποθέσεις άρχισαν να αποτίθενται όταν ξηρές περιοχές καλύφθηκαν από θάλασσα και οι ήπειροι άρχισαν να απομακρύνονται. 113. Τι γνωρίζετε για τη παλαιογεωγραφία του Κρητιδικού; Οι ήπειροι είχαν ξεχωρίσει τελείως και το νερό μπορούσε να κυκλοφορήσει στα ισημερινά και μεσαία πλάτη. Η κυκλοφορία του θαλάσσιου νερού κατένειμε την θερμότητα μεταξύ των ηπείρων και γενικά παντού στη Γη. 114. Τι γνωρίζετε για τον «αιώνα των ερπετών»; Κατά τον Μεσοζωικό αιώνα, τα ερπετά κατοικούσαν και κυριαρχούσαν τόσο στη ξηρά όσο και στη θάλασσα και στον αέρα. Οι δεινόσαυροι εμφανίστηκαν στο Τριαδικό και υπήρξαν τα κυρίαρχα χερσαία σπονδυλόζωα μέχρι το τέλος του Κρητιδικού. 115. Τι γνωρίζετε για τη μαζική εξαφάνιση του Ανώτερου Τριαδικού; Η μαζική εξαφάνιση του Ανώτερου Τριαδικού επηρέασε τη ζωή στη ξηρά και στη θάλασσα. Περίπου 20% των οικογενειών των θαλάσσιων ζώων εξαφανίστηκαν. Τα κωνόδοντα και τα πλακοδόντια (δηλ. θαλάσσια ερπετά) εξαφανίστηκαν. Τα δίθυρα, οι αμμωνίτες, τα βραχιονόποδα, τα εξακοράλλια, οι πλησιόσαυροι και οι ιχθυόσαυροι επηρεάστηκαν σημαντικά αλλά ανέκαμψαν στο Ιουρασικό. Μεταξύ των οργανισμών που επηρεάστηκαν σημαντικά από το συμβάν ήταν τα συνάψιδα και τα μεγάλα αμφίβια. 116. Από ποιους οργανισμούς αποτελούνταν η ζωή στις θάλασσες; Η ζωή στις θάλασσες αποτελούνταν από τους εξής οργανισμούς: 1) Πλανγκτόν 2) Φυτοπλαγκτόν 3) Κοκκολιθοφόρα 4) Διάτομα και Πυριτοστιγοφόρα 5) Ζωοπλαγκτόν 6) Τρηματοφόρα 7) Μεσοζωικά ασπόνδυλα (κοράλλια, δίθυρα, γαστερόποδα) 8) Μαλάκια 9) Ρουδιστές 10) Κεφαλόποδα 11) Αμμωνίτες 12) Καλαμάρια 13) Αρθρόποδα  117. Ποια είναι τα σπονδυλόζωα του Μεσοζωικού; Τα σπονδυλόζωα του Μεσοζωικού είναι: 1) Ιχθύες του Μεσοζωικού (χονδροϊχθύες, οστειοχθύες, άγναθα) 2) Τελεόστεοι 3) Αμφίβια 4) Ερπετά (δεινόσαυροι, πτερόσαυροι) 118. Από πού προέρχονται τα πτηνά; Πιθανότατα τα πτηνά εμφανίστηκαν κοντά στο τέλος του Ιουρασικού. Πολλές διαφορετικές μορφές πτηνών έζησαν κατά τη διάρκεια του Κρητιδικού. 119. Ποια φυτά κυριαρχούσαν στον Κατώτερο Μεσοζωικό; Στον Κατώτερο Μεσοζωικό κυριαρχούσαν φυτά χωρίς άνθη. Αυτά ήταν: 1) Φτέρες 2) Σποριόμορφες φτέρες 3) Λυκοπόδια και Σφενόψιδα 120. Ποια ήταν τα κυρίαρχα δέντρα κατά το Τριαδικό και το Ιουρασικό; Τα κυρίαρχα δέντρα κατά το Τριαδικό και το Ιουρασικό ήταν τα γυμνόσπερμα. Οι τύποι αυτών των δέντρων είναι: 1) Κυκκάδες 2) Γκίνγκος 3) Κωνοφόρα 121. Πώς κλείνει ο Μεσοζωικός αιώνας; Ο Μεσοζωικός αιώνας κλείνει με μια μαζική εξαφάνιση στο τέλος του Κρητιδικού. Εξαφανίστηκαν περίπου 1000 γένη θαλάσσιων ζώων και το 25% όλων των γνωστών οικογενειών ζώων. 122. Τι γνωρίζετε για τις εξαφανίσεις; Πολλές ομάδες έσβησαν σταδιακά ενώ άλλες απότομα. Οι εξαφανίσεις δεν συνέβησαν ταυτόχρονα. Στη ξηρά μόνο μικρά ζώα επιβίωσαν. Το 65% των θηλαστικών επιβίωσε. Από τα ερπετά, μόνο οι χελώνες, τα φίδια, οι σαύρες και οι κροκόδειλοι επέζησαν. Περισσότερο από το 75% του θαλάσσιου πλανγκτόν εξαφανίστηκε. 123. Ποια είναι τα αίτια των εξαφανίσεων; Πολλές υποθέσεις που προσπαθούν να εξηγήσουν την αιτία αυτών των εξαφανίσεων: 1) Εξωτερική ή εξωγήινη καταστροφική αιτία πυροδοτεί το συμβάν 2) Συμβάντα που λαμβάνουν χώρα πάνω στη Γη χωρίς εξωτερικές επιρροές.  124. Τι γνωρίζετε για τον Καινοζωικό αιώνα; Ο Καινοζωικός αιώνας ανήκει στον Φανεροζωικό μεγααιώνα και χρονολογείται μεταξύ 66 εκ. έτη έως και σήμερα. Είναι γνωστός και ως «Ο αιώνας των θηλαστικών» ή αλλιώς «Ο αιώνας των εντόμων». Στον αιώνα αυτόν, παρατηρείται η εξαφάνιση των δεινοσαύρων καθώς και πολλών άλλων οργανισμών. Τα πετρώματα του Καινοζωικού περιέχουν σύγχρονες μορφές ζώων και φυτών πιο προηγμένων από το Παλαιοζωικό – Μεσοζωικό. Γνωρίζουμε περισσότερα για τη ζωή του Καινοζωικού από οποιοδήποτε άλλο αιώνα. Τα απολιθώματα διατηρούνται καλύτερα και εκτέθηκαν λιγότερο διάστημα σε καταστροφικές διεργασίες/διαδικασίες και βρίσκονται στρωματογραφικά υψηλότερα και έτσι μελετιούνται πιο εύκολα. Οι Καινοζωικοί οργανισμοί μοιάζουν περισσότερο με τους σημερινούς. Τα αγγειόσπερμα αναπτύχθηκαν στον Καινοζωικό και έγιναν τα κυρίαρχα χερσαία φυτά. Επιπλέον, συνέβησαν τα εξής: 1) Προσαρμοστική διάσπαση των θηλαστικών 2) Πτώση της θερμοκρασίας που οδήγησε στις Παγετώδεις περιόδους 3) Εξέλιξη των ανθρώπων Αποτελείται από τις εξής περιόδους: 1) Παλαιογενές – από 63 έως 23 εκ. έτη 2) Νεογενές – από 23 έως 2,6 εκ. έτη 3) Τεταρτογενές – από 2,6 εκ. έτη έως και σήμερα 125. Τι γνωρίζετε για τη Παλαιογενή περίοδο; Η Παλαιογενής περίοδος ανήκει στον Καινοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 63 έως 23 εκ. έτη. Χωρίζεται σε: 1) Ολιγόκαινο – από 34 έως 23 εκ. έτη 2) Ηώκαινο – από 56 έως 34 εκ. έτη 3) Παλαιόκαινο – από 65 έως 56 εκ. έτη 126. Τι γνωρίζετε για τη Νεογενή περίοδο; Η Νεογενής περίοδος ανήκει στον Καινοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 23 έως 2,6 εκ. έτη. Χωρίζεται σε θαλάσσια και χερσαία. Η θαλάσσια και η χερσαία αποτελείται από: 1) Πλειόκαινο – από 5,3 έως 2,6 εκ. έτη 2) Μειόκαινο – από 23 έως 5,3 εκ. έτη Υπάρχουν δηλαδή αλλαγές στο εσωτερικό των δύο περιόδων. 127. Τι γνωρίζετε για τη Τεταρτογενή περίοδο; Η Τεταρτογενής περίοδος ανήκει στον Καινοζωικό αιώνα και χρονολογείται μεταξύ 2,6 εκ. έτη έως και σήμερα. Χωρίζεται σε θαλάσσια, χερσαία και εργαλεία. Η θαλάσσια και η χερσαία αποτελείται από: 1) Ολόκαινο – από 0,01 εκ. έτη έως και σήμερα 2) Πλειστόκαινο – από 2,6 έως 0,01 εκ. έτη Η εργαλεία αποτελείται από: 1) Νεολιθική – από 6000 έως 3200 2) Μεσολιθική – από 10000 έως 6000 3) Παλαιολιθική – από 2,5 έως 0,01 εκ. έτη 128. Τι γνωρίζετε για τη παλαιογεωγραφία του Καινοζωικού αιώνα; Ο Ατλαντικός και ο Ινδικός ωκεανός διαπλατύνθηκαν και οι ήπειροι κινήθηκαν στις σημερινές τους θέσεις. Ωστόσο, ο μισός σημερινός ωκεάνιος φλοιός σχηματίστηκε στις υπερωκεάνιες ράχες στον ωκεάνιο φλοιό. 129. Τι γνωρίζετε για τις παλαιογεωγραφικές αλλαγές και την επίδραση τους στο κλίμα; Οι παγετώνες οδήγησαν σε πτώση της στάθμης της θάλασσας. Στον Καινοζωικό δεν είχαμε εκτεταμένες επιηπειρωτικές θάλασσες. Οι επικλήσεις ήταν περιορισμένες. Γενικά, υπήρχε τάση για πτώση της θερμοκρασίας. Πτώση 10 oC στο τέλος του Κρητιδικού, ενώ τάσεις αύξησης της θερμοκρασίας στο Ανώτερο Παλαιόκαινο και το Ηώκαινο. 130. Τι προκάλεσε η παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας; Η παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας προκάλεσε τα εξής: 1) Τους πρώτους παγετώνες στην Ανταρκτική 2) Πτώση της στάθμης της θάλασσας κατά 50 μέτρα 3) Άνοδο του ψυχρού νερού της Ανταρκτικής που κινούνταν βόρεια 4) Μείωση ποικιλομορφίας και εξαφανίσεις 5) Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι και οι βιογενούς προέλευσης ασβεστιτικές αποθέσεις μετακινήθηκαν προς τον Ισημερινό 131. Τι συνέβη στο Πλειστόκαινο; Στο Πλειστόκαινο, οι πιο εκτεταμένοι παγετώνες ξεκίνησαν πριν 1 εκ. έτη. Το τέλος του καθορίζεται από το τέλος της τελευταίας παγετώδους περιόδου. Επιπλέον, υπήρχε άνοδος της στάθμης της θάλασσας, ενώ το 1/3 της Γης ήταν καλυμμένο με πάγο. Ηπειρωτικοί παγετώνες κάλυπταν μεγάλο τμήμα της Β. Αμερικής και Ευρώπης. Οι παγετώνες αυτοί είχαν τα εξής αποτελέσματα: 1) Οι κλιματικές ζώνες του βόρειου ημισφαιρίου μετακινήθηκαν προς νότο 2) Οι αρκτικές συνθήκες επικρατούσαν στην Ευρώπη 3) Πτώση της στάθμης της θάλασσας μέχρι και 120 μέτρα 4) Σχηματισμός βαθιών χαραδρών 132. Γιατί έπεσε η θερμοκρασία; Υπήρχε σταθερή πτώση της θερμοκρασίας στον Καινοζωικό αιώνα λόγω αλλαγής στην κατανομή ξηράς και θάλασσας, όπως και διαρκή εναλλαγή παγετωδών και μεσοπαγετωδών περιόδων. 133. Τι γνωρίζετε για τους κύκλους Milankovitch; Οι κύκλοι Milankovitch είναι η θεωρία για τις μεταβολές της θερμοκρασίας της Γης που οφείλονται στις τροχιακές ταλαντώσεις της Γης. Αυτές οι κυκλικές μεταβολές οφείλονται σε αλλαγές στην απόσταση της Γης από τον ήλιο και την γωνία περιστροφής της λόγω περιοδικών μεταβολών στην τροχιά της Γης. Παρατηρούνται τρεις παράγοντες: 1) Μετάπτωση 2) Εκκεντρότητα 3) Γωνία κλίσης του άξονα της Γης Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων περιοδικά προκαλεί και μια αλλαγή στο ποσοστό της ηλιακής ενέργειας που δέχεται η Γη, που προκαλεί περιοδικά πτώση της θερμοκρασίας και παγετώδεις περιόδους. 134. Γιατί δεν έχουμε ένα αρχείο επαναλαμβανόμενων παγετωδών περιόδων στον γεωλογικό χρόνο; Δεν έχουμε ένα αρχείο επαναλαμβανόμενων παγετωδών περιόδων στον γεωλογικό χρόνο για τους εξής παράγοντες: 1) Το Άλμπιντο ή ανακλαστικότητα της Γης 2) Μείωση του ατμοσφαιρικού CO2, θα προκαλούσε μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και θα οδηγούσε σε ψύξη 3) Η τεκτονική των πλακών είναι σημαντική, καθώς για να σχηματιστούν παγετώνες θα πρέπει μια ήπειρος να βρίσκεται πάνω ή κοντά σε έναν πόλο 4) Ο ισθμός του Παναμά και το ρεύμα του κόλπου 135. Πότε έγινε η εμφάνιση του Homo sapiens; Η εμφάνιση του Homo sapiens έγινε στο τέλος του Πλειστοκαίνου. 136. Ποια είναι τα αίτια των βιολογικών αλλαγών; Οι αλλαγές σχετίζονται άμεσα με τις περιβαλλοντικές και γεωγραφικές αλλαγές του Καινοζωικού αιώνα. Ψυχρότερες και ξηρότερες συνθήκες οδήγησαν στην επέκταση των σαβάνων/στεπών, που επηρέασαν την εξέλιξη των φυτοφάγων θηλαστικών. Η τεκτονική και ειδικότερα οι απομονωμένες ήπειροι προώθησαν την ποικιλομορφία. Αυτό οδήγησε σε διακριτές διασπάσεις σε ξεχωριστές ηπείρους και απομονωμένες θαλάσσιες λεκάνες. 137. Τι συνέβη στο όριο Ηωκαίνου – Ολιγοκαίνου; Μικρή πτώση στην ποικιλομορφία σηματοδοτεί ένα συμβάν εξαφάνισης – γνωστό και ως Grande Coupure – που σχετίζεται με μια δραματική παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας. Πολλά είδη μαλακίων, τρηματοφόρων και οστρακωδών επηρεάζονται. Παράλληλα, οι θαλάσσιοι οργανισμοί επηρεάστηκαν περισσότερο από τους χερσαίους. 138. Ποια ήταν η ζωή στη θάλασσα στον Καινοζωικό; Η ζωή στη θάλασσα περιλαμβάνει τους εξής οργανισμούς: 1) Φυτοπλαγκτόν 2) Ζωοπλαγκτόν 3) Ασπόνδυλα 4) Μαλάκια 5) Εχινόδερμα  6) Αρθρόποδα – Οστρακοειδή 7) Έντομα 8) Σπονδυλόζωα 9) Ψάρια 10) Καρχαρίες 11) Αμφίβια και ερπετά 12) Φίδια 139. Τι γνωρίζετε για τη Βερίγγειο Πορθμό; Ο Βερίγγειος Πορθμός είναι γέφυρα μεταξύ Β. Αμερικής και Ευρασίας. 140. Τι γνωρίζετε για τις εξαφανίσεις μεγάλων Πλειστοκαινικών θηλαστικών; Στο τέλος του Πλειστοκαίνου πολλά μεγάλα θηλαστικά και πτηνά ζούσαν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Μπαίνοντας στο Ολόκαινο αυτά εξαφανίζονται και οι εξαφανίσεις συμπίπτουν με την εμφάνιση του ανθρώπου στις περιοχές αυτές. Υπάρχουν δύο υποθέσεις γι’ αυτό το συμβάν: 1) Κυνήγι από ανθρώπους 2) Κλιματικές αλλαγές που σχετίζονται με την αύξηση της θερμοκρασίας στο τέλος της τελευταίας παγετώδους