Sociologisch Perspectief Op Criminaliteit PDF

SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF OP CRIMINALITEIT HOORCOLLEGE 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE: AARD EN OMVANG CRIMINALITEIT DR. ASHWIN RAMBARAN WOENSDAG 4 SEPTEMBER 2024 2 THEMA COLLEGE 2: AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT “(…) Een hiermee verbonden...

SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF OP CRIMINALITEIT HOORCOLLEGE 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE: AARD EN OMVANG CRIMINALITEIT DR. ASHWIN RAMBARAN WOENSDAG 4 SEPTEMBER 2024 2 THEMA COLLEGE 2: AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT “(…) Een hiermee verbonden gedachte is dat de beeldvorming de beleving van de werkelijkheid van criminaliteit en straf bepalen.” (p.341) Belang van beschrijvende criminologie! 3 RELATIE MET LEERDOELEN Leerdoelen SPoC 1. Ken je gerenommeerde theorieën om criminaliteit te verklaren en begrijp je wat die inhouden 2. Herken en begrijp je overeenkomsten en verschillen tussen die theorieën 3. Kun je (kernelementen van) die theorieën herkennen in en relateren aan (m.a.w. toepassen) a. empirische onderzoeken naar criminaliteit b. (praktijk-) casussen op het gebied van criminaliteit en criminaliteitsbestrijding (m.a.w. toepassen) 4 “C&R is ontstaan, (…) omdat “de bestrijding van criminaliteit en het bevorderen van de rechtshandhaving sinds jaren belangrijke pijlers zijn onder het Nederlands kabinetsbeleid. Goede en betrouwbare statistische informatie is daarom van belang voor beleidsmakers, politici, wetenschappers en pers.” (…) “op de kwalificatie “goede en betrouwbare statistische informatie” wel wat af te dingen is.” (openbareministerie.nl) In rood: kerndoel Criminaliteit en Rechtshandhaving (C&R) - de jaarlijkse statistiekbijbel over de criminaliteitsontwikkeling in Nederland 5 WAT GAAN WE VANDAAG BESPREKEN? Aard en omvang van criminaliteit beschrijvende criminologie (definitie) of criminografie: “beschrijving van de statistische verdeling van criminaliteit in tijd en ruimte” (Sutherland en Cressey, 1970) Ook beleidsinformatie over politie en justitie kan hieronder vallen (activiteiten van politie en justitie). Het gaat over omvang, aard en ontwikkeling van verschillende, specifieke vormen van criminaliteit. Slachtofferschap van criminaliteit zelf-rapportage (via slachtofferenquêtes) Geregistreerde criminaliteit aangifte (door slachtoffers en daders) viz. “brengdelicten” (strafbare feiten die burgers en bedrijven melden) registratie door de politie; politiecijfers viz. “haaldelicten” (strafbare feiten die politie zelf constateert) ‘dark number’ (term om niet-geregistreerde criminaliteit aan te duiden – verborgen criminaliteit) & aandacht van de politie (selectiviteit) 6 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Welke bronnen voorhanden over aard en omvang criminaliteit? Slachtofferenquêtes Politiecijfers Zelfrapportages daders Gerechtelijke statistieken 7 7 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Onderzoek onder slachtoffers enquêtes naar slachtofferschap van delicten in een bepaalde periode (bijvoorbeeld Veiligheidsmonitor) voordeel: inzicht in specifieke slachtoffer- en delictcategorieën inzicht in feitelijk ervaren slachtofferschap 8 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Onderzoek onder slachtoffers VRAAG: Van welk delict worden Nederlanders het vaakst slachtoffer? A. Vandalisme B. Vermogensdelicten (waaronder diefstal) C. Geweld 9 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Slachtofferschap naar delictsoort (in %) in 2023 vs 2021: Totaal: 19.9% vs. 17.1% Geweld: 6.4% vs. 5.2% Vermogen: 10.8% vs. 9% Vernieling: 6.5% vs. 6% Lichte toename? Verklaring? COVID-19 veelvuldig genoemd, terecht? 10 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Wie slachtoffer? licht verschil naar geslacht (gemiddeld mannen 20,6% en vrouwen 19,1%) 15- tot 25-jarigen met 29% en 25- tot 45-jarigen met 24% twee keer zo vaak slachtoffer als 65-plussers (11%) Verklaring? 11 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Waar slachtoffer? vaker slachtofferschap in stedelijke gebieden Wat valt verder op? grensgebieden disproportioneel hoog slachtofferschap Verklaring? 12 13 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Cybercrime (online criminaliteit) Verschillende delictsoorten binnen cybercrime: koop- en verkoopfraude; het (ver)kopen van goederen of diensten zonder die te leveren of te betalen; ook: identiteitsfraude; gebruik zonder toestemming van persoonsgegevens voor financieel gewin (bijvoorbeeld skimmen en phishing) hacken; het ongeoorloofd binnendringen op iemands computer (computer, emailaccount, website) online bedreiging en intimidatie via het internet, waaronder cyberpesten (laster, chantage, stalken, bedreiging) 14 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Cybercrime slachtofferschap in 2023 vs. 2021 Totaal: 19.9% vs. 15.6% Oplichting: 9.3% vs. 9.7% Hacken: 5.5% vs. 6.9% Bedreiging: 2.5% vs. 2.3% Lichte afname? Verklaring? (tijdelijk) verplaatsingseffect ivm COVID-19? 15 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Wie slachtoffer: geslacht geen verschil naar geslacht (gemiddeld mannen 15,8% en vrouwen 15,5%) Verschillen in type? → online stalken voor vrouwen!! Andere factoren? 16 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Wie slachtoffer: leeftijd jongeren tot 25jr. (18.2%) vaker met cybercrime, m.n. online bedreiging en hacken ouderen (behalve 65+) vaker met oplichting/ fraude Verklaring? 17 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Aangifte van delict door slachtoffers VRAAG: Van hoeveel procent van de delicten wordt bij de politie aangifte opgemaakt? A. 30% B. 50% C. 80% D. 100% 18 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Melding en aangifte van slachtofferschap: slechts 1 op de 3 slachtoffers deed melding/aangifte!! merendeels vermogensdelict (inbraak, autodiefstal) Verklaring? 19 BRON: VEILIGHEIDSMONITOR 2023 Top 4 redenen geen aangifte: “het helpt toch niets” (42.9%) “niet aan gedacht/niet belangrijk” (25.6%) “geen zaak voor de politie” (19%) “geen zin of tijd/ teveel moeite” (14.6%) Gevolgen? Krijgen we zo een goed beeld? Nee! → Onderrapportage politiecijfers, plus gevolg… 20 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Onderzoek onder slachtoffers Beperkingen van slachtofferenquêtes: geen informatie over slachtofferloze delicten (onder andere witteboordencriminaliteit; fraude, witwassen, belastingontduiking; economische misdrijven; ‘crimes of the powerful’)) geen informatie over delicten in het bedrijfsleven representativiteit is een aandachtspunt (geen deelname van delen van de bevolking) vraag of slachtoffers zich de delicten goed herinneren en binnen welke termijnen 21 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Politiecijfers 22 Wat valt op? Opnieuw merendeels vermogensdelicten (57%), verkeersmisdrijven (17%) en vernielingen/orde (13%), geweld/seksuele misdrijf (9%) Kortom: overeenstemming met zelf-rapportage! 23 BRON: CBS STATLINE 2023 Waar criminaliteit? Wederom: vaker criminaliteit (dus: slachtofferschap?) in stedelijke gebieden Wat valt verder op? grensgebieden disproportioneel hoog criminaliteitsgehalte Steden en grensgebieden zgn. “hotspots” reden voor extra optreden, beleid, inzet 24 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Politiecijfers: delicten naar gemeente VRAAG: In welke van deze gemeenten vinden de meeste delicten plaats? A. Nijmegen B. Maastricht C. Arnhem 25 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Misdaadmeter: https://www.ad.nl/binnenland/hoe-veilig-is-jouw-gemeente-bekijk-het-hier~a9240099/ A. Nijmegen # 14 B. Maastricht #5 C. Arnhem # 11 (nb. misdaadmeter geen actuele gegevens) 26 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Politiecijfers meeste en toegankelijke cijfers, maar geen totaal beeld van criminaliteit beperkingen politiecijfers: politiestatistiek vooral misdrijven uit Wetboek van Strafrecht (geen andere vormen van criminaliteit; witteboordencriminaliteit, milieucriminaliteit, economische misdrijven) aangiftebereidheid is laag; ook per delictsoort verschillend (verborgen criminaliteit) prioriteiten van de politie/beleid: op welke delicten richten inspanningen zich? (selectiviteit) inschatting van opsporingsmogelijkheden (opsporingsindicatie) verschil per type criminaliteit (‘haalwerk’; ‘brengwerk’) verschillende manieren van registreren (onbetrouwbaarheid) 27 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Zelfrapportage daders (self report studies) onderzoek onder plegers van delicten enquêtes; veelal onder jongeren Monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit (MZJ, WODC) Voordeel: zicht op de verborgen criminaliteit; geen dark number geeft ook beeld van andere daders dan in statistieken van politie 28 AARD EN OMVANG VAN CRIMINALITEIT Zelfrapportage daders (self report studies) onderzoek onder plegers van delicten enquêtes; veelal onder jongeren Monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit (MZJ, WODC) Beperkingen zelfrapportage daders: kunnen de daders zich de delicten goed herinneren en zijn zij bereid eerlijke informatie te geven (sociaal wenselijke antwoorden) non respons: probleem van representativiteit en geen bereik onder specifieke doelgroepen alleen kleinere, maar veel voorkomende criminaliteit 29 DADERS VAN CRIMINALITEIT Daders van criminaliteit; over wie hebben we het? Kleine boefjes…? Grote boeven… 30 DADERS VAN CRIMINALITEIT Daders van criminaliteit; over wie hebben we het? Winkeldieven? Straatrovers? ‘Cyberkiddies’….? 31 DADERS VAN CRIMINALITEIT Daders van criminaliteit; over wie hebben we het? ‘Witteboordencriminelen’? Criminele families? 32 32 DADERS VAN CRIMINALITEIT Jeugdcriminaliteit 33 BRON: CBS STATLINE 2023 Wat valt op? Jongeren 18 tot 23 jr. vaakst verdachte van misdrijf Dalende trend, uitzondering “COVID piek” Wat valt verder op? Ouderen (65+) nauwelijks verdachte van misdrijf Verklaring? 34 BRON: CBS STATLINE 2023 Wat valt op? Vermogensmisdrijven steekt weer erbovenuit → diefstal met of zonder geweld (ruim 3/4 van de gevallen)! Verkeersmisdrijven stevige tweede, hoe dan? → rijden onder invloed (ruim 3/4 vd gevallen)! 35 DADERS (VERDACHTEN) VAN CRIMINALITEIT In het kort in politiesysteem (2023): 150.000 verdachten 86 % verdachten is man 10 % verdachten is minderjarig deze personen werden ongeveer 257.000 geregistreerd; verdachten komen meerdere keren voor in registraties/plegen vaker misdrijven meerdere misdrijven: in totaal 800.000 misdrijven verdachten vaak van vermogensmisdrijven, gewelds- en seksuele misdrijven en verkeersmisdrijven 36 DE OPHELDERING VAN MISDRIJVEN DOOR DE POLITIE VRAAG: Hoeveel procent van de geregistreerde misdrijven wordt - gemiddeld beschouwd - door de politie opgehelderd? A. 10 % B. 25 % C. 50 % D. 75 % 37 BRON: CBS STATLINE 2023 Ophelderingspercentage ca. 25% bij vermogenscriminaliteit: 14% bij vernieling: 24% bij geweldsdelicten: 43% Factoren bij opheldering: inzet van de politie op delicten; capaciteitsvraagstuk selectiviteit; vraag naar aandachtspunten/ prioriteiten lage pakkans op bepaalde delicten (plus bewijslast) 38 SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF OP CRIMINALITEIT HOORCOLLEGE 2 – PAUZE BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE: AARD EN OMVANG CRIMINALITEIT DE OPHELDERING VAN MISDRIJVEN DOOR DE POLITIE Kernactoren strafrechtsysteem, voor details, zie C&R 2021, p.23 e.v. Nationale Politie taak: zorgen voor de handhaving van de rechtsorde en noodhulp Openbaar Ministerie taak: opsporing en de vervolging van strafbare feiten de Rechtspraak taak: de berechting Andere instellingen in strafrechtsysteem (onder meer): voor details, zie C&R 2021, p.43 e.v. Reclassering Raad voor de Kinderbescherming Raad voor Rechtsbijstand Nederlands Forensisch Instituut Slachtofferhulp Nederland 40 SCHEMA STRAFRECHTKETEN 41  DE GANG VAN MISDRIJVEN DOOR DE STRAFRECHTSKETEN; HET ‘FUNNELING PROCESS’ Aantal 2011* 2021* 2022** %, in 2021 Door burgers ondervonden 8.300.000 4.900.000 N.B. (traditionele) delicten Geregistreerde misdrijven (politie) 1.207.000 754.000 806.000 15% van aantal ondervonden delicten (onderrapportage?!) Geregistreerde verdachten 398.000 236.000 257.000 BRON: *Criminaliteit en Rechtshandhaving 2021 BRON: **Criminaliteit en Rechtshandhaving 2022 42 DE GANG VAN MISDRIJVEN DOOR DE STRAFRECHTSKETEN; HET ‘FUNNELING PROCESS’ 2021 % ca. 3% misdrijven leidt tot gevangenisstraf Door burgers ondervonden 4.900.000 (schatting) Populaire mening: “straffen in delicten Nederland zijn al jaren te Geregistreerde misdrijven 754.000 15% van aantal mild” (politie) ondervonden delicten Is dat terecht? Geregistreerde verdachten 236.000 Aantal strafzaken OM/instroom 168.000 OM Aantal sancties strafzaken door 61.000 rechter Aantal vrijheidsbenemende 21.300 3% van geregistreerde sancties misdrijven 43 DE VERVOLGING EN BERECHTING VAN MISDRIJVEN Wat valt op? Terwijl geldboetes zijn afgenomen, zijn vrijheidsstraffen juist toegenomen; Tegelijkertijd zijn taakstraffen ook toegenomen! (wat het beeld kan verstoren) 44 DE VERVOLGING EN BERECHTING VAN MISDRIJVEN 45 SELECTIVITEIT IN DE STRAFRECHTSPLEGING Klassenjustitie? de systematische benadeling van (potentiële) verdachten met geringe sociaaleconomische hulpbronnen, inclusief personen met een migratieachtergrond (kan ook via zgn. “hotspots policing”; focus op achterstandswijken en niet op “’goede” wijken) in verschillende onderdelen van de strafrechtsketen: wetgeving, opsporing, vervolging en berechting Selectiviteit: het verschijnsel dat systematische factoren bepalen welke natuurlijke of rechtspersonen uit het totaal van wetsovertreders in aanraking komen met de politie en/of justitie 46 SELECTIVITEIT IN DE STRAFRECHTSPLEGING Verschillende vormen van selectiviteit: Selectiviteit door capaciteitsgebrek: politie en justitie kunnen alle zaken niet optimaal behandelen, daardoor blijven de ‘kleinere’ zaken liggen, zoals bijvoorbeeld een winkeldiefstal of inbraak achterstanden leiden er dan ook toe dat zaken geseponeerd worden omdat ze al zo’n lange tijd liggen en de tijd voor mogelijkheid tot vervolgen is verstreken Selectiviteit door regionale verschillen: grote verschillen in het gevoerde beleid in opsporing, vervolging en berechting. Straf is dan dus sterk afhankelijk van waar je woont en voor wie je verschijnt (ovj, rechters, etc) Persoonsgerichte selectiviteit: gelijke zaken worden anders behandeld vanwege bepaalde groepskenmerken; rechterlijke/politiële discriminatie of klassenjustitie. 47 SELECTIVITEIT IN DE STRAFRECHTSPLEGING Klassenjustitie in NL? selectiviteit bij politie, OvJ en rechter omvang/impact selectie niet goed in te schatten (Rovers, 1999, van der Leun, 2014)) Selectiviteit in het optreden van de politie politie werkt met beelden van risicovolle burgers en plaatsen (risicoprofielen en proactief optreden; controles binnen bepaalde gebieden) verdenking gaat eerder uit naar personen met afwijkend uiterlijk en gedrag bewust of onbewust gebruik van (negatieve) stereotyperingen / vooroordelen / intuïtie ‘etnisch profileren’ door politie: het disproportioneel veelvuldig aanhouden van mensen op grond van hun zichtbare etnische achtergrond, zonder dat daar objectieve / redelijke rechtvaardiging voor bestaat 48 SELECTIVITEIT IN DE STRAFRECHTSPLEGING “Selectiviteit in de Nederlandse strafrechtspleging is onvermijdelijk” – Sociale Vraagstukken 49 SELECTIVITEIT IN DE STRAFRECHTSPLEGING Etnisch profileren door de politie personen met een migratieachtergrond hebben (disproportioneel) grotere kans om gecontroleerd te worden door de politie Argumentatie profilering? meer daders onder sommige etnische groepen; ‘gerichte aanpak’ (volgens politie) daarentegen: te vaak personen met een migratieachtergrond aangehouden zonder objectieve verdenking; subjectieve benadering door agenten effecten van profilering is bewijs voor ‘eigen gelijk politie’: stijging aandeel personen met migratieachtergrond in misdaadstatistiek aanpak en resultaten hebben effecten op maatschappelijke beeldvorming, de politiek en op het vertrouwen dat migranten in de politie en rechtspraak krijgen 50 Geregistreerde verdachten zijn disproportioneel mensen geboren in Nederland met 2 ouders geboren in buitenland Is dat (on)terecht? 51 Geregistreerde verdachten zijn disproportioneel mensen van buiten Nederland in Europa Is dat (on)terecht? 52 Geregistreerde verdachten zijn disproportioneel mensen uit Nederlands Cariben, Marokko, Suriname en Turkije Is dat (on)terecht? 53 CRIMINALITEIT IN NEDERLAND: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Ontwikkeling geregistreerde misdrijven: het mysterie van de verdwenen criminaliteit? Over de hele linie: Afname misdrijven sinds de 2000s, in zowel politiecijfer als slachtofferenquêtes Plausible verklaringen voor KLIK HIER VOOR CBS KENNISCLIP misdaadgolf pre-2000s tov post-2000s? 54 CRIMINALITEIT IN NEDERLAND: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Meest voorkomend (1): Vermogenscriminaliteit geregistreerd politiecijfers: 1980s en 1990s verdubbeling; 2000s daling van 30% slachtofferenquêtes: 1990s daling ingezet, 2000s forse daling, laatste jaren sterke afname uitzondering: sterke groei van financieel-economische delicten 2000s, vooral bedrog (oplichting; fraude) bij bedrijven deze groei wellicht ook een gevolg van prioriteiten politie aanpak Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing 55 CRIMINALITEIT IN NEDERLAND: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Meest voorkomend (2): Geweldscriminaliteit geregistreerd politiecijfers: sterke stijging 1990s tot mid-2000s; 2010s aanzienlijke daling; ook daling van jeugdcijfers in slachtofferenquêtes: aanzienlijke afname mid-2000s zelfrapportage scholieren: geen toename van geweld 56 Moord en doodslag: Eerst stabiel, dan halvering tussen 2000s – 2010s., begin 2020s stabiel (uitz. 2022) 57 CRIMINALITEIT IN NEDERLAND: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Mogelijke verklaringen Enorme welvaartsgroei na de Tweede Wereldoorlog = er valt meer te halen De impact van drugs is veranderd: veel voorkomende misdrijven (vermogen, geweld) pre-2000s had te maken met drugsepidemie (hoewel twee nog steeds hand in hand gaan) Burgers en bedrijven investeerden in preventieve: rationale overweging criminelen met assumptie dat bij het plegen van delicten een grofweg kosten-baten afweging wordt gemaakt maken tussen enerzijds opbrengst en anderzijds moeite en belemmeringen Plus sterkere beleidsaanpak: Roep om “Law & Order” & selectiviteit (slagingskans ophogen) 58 VEILIGHEID EN VEILIGHEIDSBELEVING Objectieve en subjectieve (on)veiligheid Objectieve onveiligheid: gemeten op basis van politieregistraties of bevolkingsonderzoek Subjectieve onveiligheid: angst / ingeschatte kans van burgers op slachtofferschap; de perceptie van onveiligheid affectieve dimensie (gevoelens van onveiligheid) cognitieve dimensie (verstandelijke inschatting van de kans op slachtofferschap van criminaliteit) gedragsdimensie (de conatieve component; vermijdingsgedrag) Algemene zorgen om onveiligheid (onvrede / ongenoegen) 59 Onveiligheidsgevoelens van burgers in het algemeen en in de buurt: 1/3 vd mensen (33 procent) voelt zich in algemene zin wel eens onveilig (> dubbele vd onveiligheidsgevoelens in de eigen buurt). Bijna 1/7 (14 procent) voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt, 2% voelt zich er vaak onveilig. 60 Wat valt op: Structurele discrepantie gevoel van onveiligheid in de buurt en algemeen Verklaring? 61 VEILIGHEID EN VEILIGHEIDSBELEVING Vertrouwen in instituties Hoeveel vertrouwen heeft de Nederlandse bevolking in de Nederlandse rechtspraak? A. 25 % B. 50 % C. 75 % 62 Wat valt op: Vertrouwen in de politie is stabiel hoog en neemt gradueel toe Wel verschillen naar achtergrondkenmerken, zie volgende slides 63 Wat valt op: Vertrouwen iets hoger onder vrouwen dan mannen 64 Wat valt op: Vertrouwen hoger onder mensen met een Nederlandse achtergrond, lager onder niet-westers 65 Wat valt op: Geen duidelijke verschillen op basis van leeftijd… 66 Wat valt op: Vertrouwen hoger onder mensen met een hbo, wo opleiding 67 Vertrouwen in instituties Hoeveel vertrouwen heeft de Nederlandse bevolking in de Nederlandse rechtspraak? A. 25 % B. 50 % C. 75 % 68 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN INTERNATIONAAL Wat valt op? Grote variatie tussen landen in aantal geregistreerde misdrijven Lopen lopen niet parallel in fluctuaties (stjiging/daling vindt plaats in verschillende periodes) Kritische noot. per 100.000 inwoners EN dus “vergelijkbaar” ?! 69 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN INTERNATIONAAL Internationale vergelijking criminaliteit kritisch beoordelen Internationale vergelijking politiecijfers lastig: strafbaar gestelde gedragingen niet in elk land gelijk ook delictsoorten vergelijken kan niet, wettelijke definities strafbaar gedrag verschillen aangiftebereidheid per land verschilt Internationale vergelijking dader- en slachtofferschap niet goed mogelijk bronnen voor meten slachtofferschap (voorheen ‘International Crime Victims Survey’ (ICVS)) in deelnemende landen moeten dezelfde vragen worden gesteld in enquête verschillen in sociaal wenselijke antwoorden per land verschillen in welvaartsniveau, verschillen in delicten (meer welvaart leidt tot meer inbraak) Voorbeeld indicatoren: GPI: https://www.visionofhumanity.org/maps/#/ 70 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN INTERNATIONAAL Internationale vergelijking criminaliteit kritisch beoordelen (2) Specifieke gelegenheidsfactoren per land: in sommige landen zijn bijvoorbeeld meer fietsen, leidt tot meer fietsendiefstal Gevoeligheid: hoe veiliger / minder delicten in een land is, hoe groter de gevoeligheid voor criminaliteit is (veilige landen scoren hoog op enquêtes) Gegevens uit verschillende bronnen moeten elkaar aanvullen: geen enkele bron brengt de complete criminaliteit in beeld Selectieve werking justitiële systeem: sommige strafbare gedragingen krijgen meer aandacht van politie dan andere 71 ONTWIKKELING CRIMINALITEIT EN ONVEILIGHEID Globale conclusie aard en omvang criminaliteit Algehele criminaliteit is afgenomen, en ook onveiligheidsgevoelens zijn afgenomen Waarom toch aanhoudende bezorgdheid? impact van High Impact Crimes: overvallen, straatroven, woninginbraken en geweldsdelicten geweld, agressie in uitgaansgebieden, vandalisme / vernieling, (verbaal) geweld tegen publieke beroepsgroepen blijven op relatief hoog niveau drugsafval, liquidaties, …. zichtbaar; maakt veel verontwaardiging los Ook meer aandacht voor vormen andere vormen van geweld, agressie en intimidatie: seksuele intimidatie, huiselijk geweld, kinderverwaarlozing, e.a. eerder gesignaleerd en gemeld en meer media-aandacht 72 VEILIGHEID EN TOENAME OF AFNAME CRIMINALITEIT? De rol van (sociale) media en politiek!! → FRAMING  Belang van beschrijvende criminologie! 73 VERKLARINGEN VOOR ONTWIKKELINGEN? Criminaliteit en onveiligheid nog zichtbaar en ‘voelbaar’ aanwezige fenomenen Mogelijke theoretische verklaringen hiervoor? groei van de welvaart en economische ontwikkelingen (meer gelegenheden; verlokking)? deprivatie en groei maatschappelijke achterstanden en spanningen tussen groepen (‘strain’)? invloed van sociale controle / zelfcontrole? culturele ontwikkelingen: individualisering, tanend gezag overheid en instituties? andere? Komende colleges gaan over theoretische verklaringen van criminaliteit!! Zie boek Lanier et al.: volgende week: economische & biologische benaderingen (coll 3) EN sociale leertheorieën (coll 4) 74 SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF OP CRIMINALITEIT HOORCOLLEGE 2 BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE: AARD EN OMVANG CRIMINALITEIT * BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT! *