+Сессия 3-4_БИНОМ есептер жинағы_Информатика ЦГ.pdf

1.1 Біздің айналамыздағы ақпарат 1-тапсырма. Матчты талқылау Оқу мақсаты: 5.2.1.1 әртүрлі ақпарат түрлерінен мысалдар келтіру және ақпаратты әртүрлі формаларда ұсыну Тапсырманың контексті: жеке Әлішер мен Расул – футбол жанкүйерлері. Өздерінің сүйікті командаларының маңызды матчының алдында Әлішер...

1.1 Біздің айналамыздағы ақпарат 1-тапсырма. Матчты талқылау Оқу мақсаты: 5.2.1.1 әртүрлі ақпарат түрлерінен мысалдар келтіру және ақпаратты әртүрлі формаларда ұсыну Тапсырманың контексті: жеке Әлішер мен Расул – футбол жанкүйерлері. Өздерінің сүйікті командаларының маңызды матчының алдында Әлішер алдағы ойынды Расулмен телефон арқылы талқылауды жөн санады. Телефонмен сөйлесу барысында олар командалардың тактикасы туралы пікір алмасты, ойын нәтижелерін болжады және негізгі ойыншыларды талқылады. Әңгіме шулы әрі тартысты болды, өйткені екі дос та матчты асыға күтіп, өз ойларымен белсенді бөлісті. 1-сұрақ. Әлішер мен Расулдың футбол ойыны туралы әңгімесінде ақпараттың қандай түрі қолданылды? A. Мәтіндік ақпарат B. Дыбыстық ақпарат C. Визуалды ақпарат D. Графикалық ақпарат Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Телефон Әлішер мен Расул арасындағы ақпаратты беруде қандай рөл атқарады? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________  1.2 Ақпаратты шифрлау 1-тапсырма. Мәтіндік ақпаратты кодтау және кодтан шығару Оқу мақсаты: 5.2.1.3 мәтіндік ақпаратты кодтау және декодтау Тапсырманың контексті: жеке Бұл тапсырманың шешімін таппас бұрын оқушылармен «кодтау», «декодтау» және «Цезарь шифры» терминдерін қайталаңыз. Цезарь шифры – бұл мәтіндегі әрбір әріп алфавиттегі әріптен белгіленген сандық позицияға ауыстырылатын әдіс. Мысалы, 3 әріпке ауыстыратын болса, «А» әрпі «В»-ға, «Б» әрпі «Ғ»-ға айналады және т.б. Әйгерім мен Ербол таза ауада ойын ойнағанды ұнатады. Олардың сүйікті ойындарының бірі – шифрлау арқылы бір-біріне құпия хабарламалар жіберу. Олар хабарламаларын кодтау үшін 3 әріпке жылжытумен Цезарь шифрын қолдануға шешім қабылдады. Енді олар бірнеше сөйлемдерді шифрлап кодтамақшы. 1-сұрақ. Әйгерімге 3 әріп алға жылжытумен Цезарь шифрын қолдана отырып, «СӘЛЕМ» хабарламасын кодтауға көмектес. A. ТУЛИГА B. СУЛДИЗ C. ҮГҢБФ D. ҰГҢЗО Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Ербол 4 әріпке жылжыту арқылы Цезарь шифрын пайдаланып, кодталған «БАРЫС» хабарламасын алды. Шешімін тап. A. ТЁОЛА B. ҒГУЖП C. ДГҰЮҮ D. ЖИСЮҮ Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2  2-тапсырма. Оқу мақсаты: 5.2.1.3 мәтіндік ақпаратты кодтау және декодтау Тапсырманың контексті: жеке Хабарламаларды кодтау және декодтау үшін өзіңнің қарапайым шифрыңды ойлап тап. Оның қалай жұмыс істейтінін түсіндір және осы шифр арқлы "КІТАП" хабарламасын кодта. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 3  1.3 Растрлық кескіндерді жасау және редакциялау 1-тапсырма. Растрлық кескін элементінің түсі мен орналасуын анықтау Бұл тапсырманы шешпес бұрын оқушылармен негізгі терминдерді қайталау ұсынылады: "растр", "пиксель", "кескіннің ажыратымдылығы". Оқу мақсаты: 5.2.2.2 растрлық кескіндерді жасау және өңдеу Тапсырманың контексті: жеке Марат пен Әлия растрлық редактордың көмегімен досына құттықтау картасын жасап, оған "Туған күніңмен!" деген мәтін қосты. 1-сұрақ. Мәтіннің түсін және орналасқан жерін анықта. A. Ақ түсті мәтін ортада B. Қызыл түсті мәтін төменгі оң жақ бұрышта C. Көк түсті мәтін жоғарғы сол жақта D. Жасыл түсті мәтін ортада Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 4  1.4 Растрлық кескіндерді өңдеу 1-тапсырма. Растрлық суреттермен жұмыс Оқу мақсаты: 5.2.2.2 растрлық кескіндерді жасау және өңдеу Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Бағдаршам суретін салу үшін қандай құралдар қолданылған? A. "Тіктөртбұрыш" және "Өшіргіш" B. "Тіктөртбұрыш " және "Сопақша" C. "Құйып бояу" және "Өшіргіш" D. "Ерекшелеу" және "Мәтін" Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. "Жаяу жүргіншілер өткелі" жол белгісін сыз және боя. Ол үшін келесі қадамдарды қолдануға болады: 1. Жаңа файл құр. 2. Көк түсті шаршы сал. 3. Көк шаршының ішіне ақ үшбұрыш сал. 4. Ақ үшбұрыштың ішіне жаяу жүргіншінің белгісін сал. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 5  1.5 Векторлық кескіндерді құру 1-тапсырма. Векторлық кескін элементін анықтау Осы тапсырманы орындамас бұрын оқушылармен негізгі терминдерді қайталау ұсынылады: "векторлық сурет", "геометриялық фигуралар". Оқу мақсаты: 5.2.2.3 векторлық суреттер жасау және өңдеу. Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Қайықтың суретін қарастыр. Суретте қайықтың желкені түрінде векторлық кескіннің қай элементі көрсетілгенін анықта? A. Тіктөртбұрыш B. Ұшбұрыш C. Сызық D. Эллипс Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Векторлық редакторда үй суретін салу Оқу мақсаты: 5.2.2.3 векторлық суреттер жасау және өңдеу Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Келесі қадамдарды пайдаланып, векторлық редакторда үйдің суретін сал: 1. Векторлық редакторда жаңа құжат құр. 2. Үйдің негізгі корпусын жасау үшін құжаттың ортасына тіктөртбұрыш сал. 3. Үшбұрыш сыз да, оның ұшын жоғары қаратып, үйдің төбесі ретінде үйдің корпусының үстіне қой. 4. Үй корпусының төменгі жағына есікті бейнелейтін кішкене тіктөртбұрыш сал. 6  5. Үй корпусына терезені бейнелейтін екі кішкентай тіктөртбұрыш сал. 6. Әр элемент үшін құйып бояуды қолдан. 7. Өз қалауыңа сай қосымша мәліметтерді қос. Бұл мұржа, үйдің айналасындағы шөп немесе күн және оның сәулесі сияқты элементтер болуы мүмкін. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Алдыңғы тапсырмада салған үйді келесі қадамдарды пайдаланып өңде: 1. Үй шатырының түсін өзгерт. Түспен толтыру құралын қолдана отырып, шатырды білдіретін үшбұрыш үшін жаңа түсті пайдалан. 2. Терезелер мен есіктерге жақтау қос. "Контур" құралын қолдану арқылы терезелер мен есікті білдіретін тіктөртбұрыштар үшін сызықтың түсі мен қалыңдығын таңда. 3. Терезенің өлшемін өзгерт. Терезені айрықшалап, оны үлкейту немесе кішірейту үшін өлшемін өзгерт. 4. Есікті жылжыт. "Ерекшелеу" құралын қолданып, есікті білдіретін тіктөртбұрышты жаңа орынға жылжыт. 5. Өз қалауыңа сай қосымша элементтерді қос. Бұл үйдің айналасындағы гүлдер, күн сәулелері, аспандағы құстар немесе мұржадан шыққан түтін сияқты элементтер болуы мүмкін. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 7  1.6 Растрлық және векторлық кескіндерді салыстыру 1-тапсырма. Растрлық және векторлық кескіндердің сипаттамаларын анықтау Оқу мақсаты: 5.2.2.4 растрлық және векторлық графиканың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Төмендегі тұжырымдамалардың қайсысы растрлық графикаға тиісті? A. Пиксельге негізделген B. Математикалық формулаларға негізделген C. Үлкейту кезінде сапасын жоғалтуы мүмкін D. Кескінде жеке элементтерді өңдеген жеңіл Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Төмендегі тұжырымдамалардың қайсысы векторлық графикаға жатады? A. Пиксельге негізделген B. Математикалық формулаларға негізделген C. Үлкейту кезінде сапасын жоғалтпайды D. Файлдың өлшемі үлкен Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Суреттерге қара және әрқайсысы үшін графика түрін анықта: 8  А В Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Растрлық және векторлық суреттерді салыстыру Оқу мақсаты: 5.2.2.4 растрлық және векторлық графиканың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Келесі жағдайды қарастыр: саған мектеп жобасына логотип жасау керек. Логотип жасау үшін қандай графика түрін таңдар едің және неге? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауап үлгісі: ___________ 2-сұрақ. Күнделікті өмірде растрлық графиканы қолдануға мысал келтір және бұл жағдайда растрлық графиканың қандай артықшылығы бар екендігін түсіндір. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауап үлгісі: ___________ 9  1.7. Робот түрлері және оларды қолдану салалары 1-тапсырма. Робот анықтамасын тұжырымдау Оқу мақсаты: 5.3.4.1 робот анықтамасын тұжырымдау Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Келесі тірек сөздерді қолдана отырып, робот анықтамасын тұжырымда: жұмыс, адамдарға көмектесу, орындау, құрылғы, автоматты түрде. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауап үлгісі: ___________ 2-тапсырма. Роботтардың әртүрлі түрлерін және олардың қолданылу салаларын зертте. Роботтың әр түрінің функциясына және оның рөліне назар аудар. Оқу мақсаты: 5.3.4.2 Робот түрлерінің үлгілеріне және оларды қолдану салаларына мысал келтіру Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ. Робот атаулары мен олардың қызметі арасындағы сәйкестікті анықта. 1. Тұрмыстық роботтар А. логистика және жеткізу сияқты жүктерді жылжыту үшін қолданылады 2. Медициналық роботтар В. үй шаруашылығында, мысалы, тазалау, тамақ дайындау сияқты тапсырмаларды орындауға арналған 3. Өнеркәсіптік роботтар С. хирургиялық операциялар, массаж және жоғары дәлдік пен манипуляцияны қажет ететін басқа да медициналық процедуралар үшін қолданылады 4. Көлік роботтары D. күнделікті операцияларды орындау үшін өндірістерде қолданылады. Мысалы, жинақта, бояу және материалдарды өңдеудің басқа түрлері Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 10  1.8. Гироскопиялық датчик 1-тапсырма. Гироскопиялық датчикті қолдану мысалдары Оқу мақсаты: 5.3.4.4 Гироскопиялық датчиктің жұмыс істеу қағидасын түсіндіру Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Гироскопиялық датчикті қолдануға сәйкес келетін дұрыс жауапты таңда. A. Температураны бақылау үшін тоңазытқыштарда қолданылады. B. Жүрек соғысының жиілігін өлшеу үшін смарт сағатта қолданылады. C. Жол қауіпсіздігін жақсарту үшін өздігінен жүретін көліктерді басқаруда қолданылады. D. Байланысты жақсарту үшін ұялы телефондарда қолданылады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Гироскопиялық датчикті қолдануға сәйкес келетін дұрыс жауапты таңда. A. Кескін сапасын жақсарту үшін теледидарларда қолданылады. B. Орман өртін бақылау және оның ошақтарын анықтау үшін дрондарды басқаруда қолданылады. C. Ойын консольдерінде ойын кейіпкерлерінің қозғалысын басқару үшін қолданылады. D. Микротолқынды пештерде жылыту қуатын автоматты түрде реттеу үшін қолданылады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 11  1.9. Роботтың сызық бойымен қозғалысы 1-тапсырма. Түс датчигін пайдалану мысалдары Оқу мақсаты: 5.3.3.3 робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигін қолдану Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Роботтың қозғалысын ұйымдастыру үшін түс датчигін пайдаланудың дұрыс мысалын таңда. A. Қоршаған ортаның температурасын анықтау үшін қолданылады. B. Едендегі сызықты тану және қадағалау үшін қолданылады. C. Ең жақын кедергілерге дейінгі қашықтықты өлшеу үшін қолданылады. D. Қоршаған ортадағы дыбыстық сигналдарды жазу үшін қолданылады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Роботтар қозғалысы жарысы өтетін орынның екі талабын анықта. A. Полигон түсі – ақ; B. Қозғалатын сызық түсі – ақ; C. Қозғалатын сызық түсі – қара; D. Бастау сызығы – сары. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 12  1.10. Робо-сумо 1-тапсырма. Оқу мақсаты: 5.3.3.4 объектіні табу үшін ультрадыбыстық датчикті пайдалану; 5.3.3.3 робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигін қолдану. Тапсырманың контексті: жаһандық Диас пен Бейбарыс роботтарын робо-сумо жарысына дайындауда. Робо-сумо жарыстарында жеңіске жету үшін маңызды емес параметрді анықта: A. Қозғалтқыштардың қуаты мен саны; B. Салмағы; C. Тұрақтылық; D. Робот қаптамасының түсі. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Оқу мақсаты: 5.3.3.4 объектіні табу үшін ультрадыбыстық датчикті пайдалану; 5.3.3.3 робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигін қолдану. Тапсырманың контексті: жергілікті Робо-сумо жарысы үшін роботқа арналған программаны қарастыр. 1-сұрақ. Программадағы бастапқы блокты анықта. Бағалау сызбасы Жауап форматы: қысқаша жауаппен Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Осы программадағы ультрадыбыстық датчиктің мақсатын анықта. 13 Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 14  6.11. Компьютерде жұмыс істегенде өзіңе қалай зиян келтірмеуге болады? 1-тапсырма. Компьютерде жұмыс істегенде өзіңе қалай зиян келтірмеуге болады? Оқу мақсаты: 5.4.1.1 қауіпсіздік ережелерін бұзу салдары туралы талдау Тапсырманың контексті: жеке Жанел көбіне компьютерде үздіксіз жұмыс істейді. 1-сұрақ. Жанел әдетін өзгертпесе, оның салдары қандай болуы мүмкін? A. Ұйқысы жақсарады; B. Көзінің көруі нашарлайды; C. Шаш сапасы бұзылады; D. Көңілі көтеріледі. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Компьютерде ұзақ уақыт жұмыс істегенде дененің дұрыс орналаспауының қандай салдары болуы мүмкін? A. Көзінің көруі жақсарады; B. Омыртқасы қисаяды; C. Психикалық белсенділігі артады; D. Бұлшықеті нығаяды. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Қай қауіпсіздік шарасы компьютерде жұмыс істегенде көздің шаршауын басуға көмектеседі? A. Экранға жақын қарау; B. Үзіліс пен көз жаттығуларын жасау; C. Компьютерде үзіліссіз жұмыс істеу; D. Саусақ жаттығуларын жасау. Бағалау сызбасы: Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 15 4-сұрақ. Балаларда компьютерде жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзудың салдары қандай болуы мүмкін? A. Көру қабілетінің нашарлауы және арқа ауруы; B. Жаңа достар табу; C. Компьютерлік ойындарға деген құштарлық; D. Үздік бағалар. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 16  6.12. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? 1-тапсырма. Компьютерде деректерді қалай қорғауға болады? Оқу мақсаты: 5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Сен компьютеріңдегі жеке фотосуреттерді қорғағың келеді. Төмендегі әдістердің қайсысы құжаттарға пароль орнатуға көмектеседі? A. Файлдарды сыртқы қатты дискіге тасымалдау; B. Жұмыс үстелінің фонын өзгерту; C. Программалық жасақтамада "құпия сөзбен қорғау" функциясын қолдану; D. Антивирусты орнату. Бағалау сызбасы: Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? Оқу мақсаты: 5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ. Жаһандық цифрлық қауіпсіздік жағдайында келесі әдістердің қайсысы компьютердегі жеке деректерді қорғауда ең тиімді болып табылады? A. Браузерде парольдерді сақтау; B. Программалық жасақтаманы үнемі жаңартып отыру; C. Күдікті хаттарды ашу; D. Қарапайым парольді пайдалану. Бағалау сызбасы: Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 17  6.13. Ақпараттың цифрлық тасымалдаушылары 1-тапсырма. Ақпараттың цифрлық тасымалдаушылары Оқу мақсаты: 5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату Тапсырманың контексті: ұлттық 1-сұрақ. Қазақстанда деректерді сақтау үшін келесі цифрлық ақпарат тасығыштардың қайсысы кең таралған? A. Винил пластинкалары; B. CD дискілері; C. USB флеш-дискілері; D. Флоппи дискілері. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 18  6.14. Интернетте жұмыс істеудің қандай қауіп- қатері бар? 1-тақырып. Біреудің жұмысын заңсыз көшірудің салдары Оқу мақсаты: 5.4.2.1 біреудің жұмысын көшірудің заңсыздығы туралы айту Тапсырманың контексті: ұлттық 1-сұрақ. Қазақстанда Интернеттегі басқа біреудің жұмысын заңсыз көшіру мәселесі жиі кездеседі. Неліктен бұл проблема болып саналады? A. Бұл шығармашылықтың дамуына ықпал етеді; B. Бұл авторлық құқық пен заңды бұзады; C. Бұл ақпаратпен тез арада бөлісуге ықпал етеді; D. Бұл жұмыс сапасын жақсартады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Төмендегі нұсқалардың қайсысы басқа біреудің жұмысын көшіру туралы заң бұзушылыққа әкеледі? A. Мақаланың дәйексөзін автор мен дереккөзді көрсете отырып пайдалану; B. кітаптағы мәтінді авторын көрсете отырып пайдалану; C. фотосуретті Интернеттен дереккөзді көрсетпей көшіру; Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 19  6.15. Эргономика дегеніміз не? 1-тапсырма. Эргономиканы қолдану Оқу мақсаты: 6.4.1.1 эргономика міндеттерін (барынша жайлылық пен тиімділік үшін) тұжырымдау және шешу Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Төмендегі нұсқалардың қайсысы жұмыс орнының эргономикасын жақсартады? A. Тым төмен немесе тым жоғары үстелде жұмыс істеу; B. Биіктігі реттелетін және артқы тірегі бар орындықты пайдалану; C. Компьютерде үзіліссіз жұмыс істеу; D. Компьютерде жұмыс істеген кезде еденде отыру. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Жұмыс орнын ұйымдастыру кезінде эргономиканың екі аспектісін көрсет. A. Көзден компьютер экранына дейінгі қашықтық; B. Бөлмедегі қабырға түсі; C. Орындық пен үстелдің биіктігі; D. Еденде кілемнің болуы; E. Бөлмедегі терезе өлшемі; F. Бөлмеде гүлдердің болуы. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Диас компьютерде ұзақ уақыт жұмыс істегеннен кейін арқасының ауырсынуы мен көзінің шаршауына шағымдана бастады. Эргономика қағидаларын ескере отырып, оның жұмыс орнын жақсартуға қатысты ұсыныстар айт. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Интернетке тәуелділік мәселелерін талқылау Оқу мақсаты: 6.4.2.1 интернетке тәуелділік мәселелерін талқылау 20 Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ. Төмендегі белгілердің қайсысы адамның интернетке тәуелді болатынын білдіруі мүмкін? A. Интернетті күніне 1 сағаттан аз пайдалану; B. Интернеттегі уақыт үшін басқа істерден бас тарту; C. Үй тапсырмасын орындау кезінде ақпаратты іздеу үшін Интернетті пайдалану; D. Телефон арқылы достармен сөйлесу. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Интернетті шамадан тыс пайдаланудың қандай екі салдары болуы мүмкін? A. Мектептегі үлгерімнің жақсаруы; B. Әлеуметтік оқшаулану; C. Ашық ауада серуендеу уақытының артуы; D. Зейіннің бұзылуы; E. Денсаулықтың нашарлауы; F. Дене белсенділігінің артуы. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 3-тапсырма. Интернетке тәуелділікпен күресу стратегиясын әзірлеу 3-сұрақ. Интернетке тәуелділікті болдырмау үшін оқушы өз әрекет жоспарына енгізе алатын екі дұрыс қадамды таңда. A. Интернетке кіруді уақыт бойынша шектеу; B. Интернетті тек мектеп тапсырмаларын орындау кезінде ақпарат іздеу үшін пайдалану; C. Интернетте достармен көбірек уақыт өткізу; D. Әрекеттер үшін мессенджерлерді пайдалану; E. Онлайн ойындар мен әлеуметтік медиа үшін уақытты арттыру; F. Мұғалімдермен және сыныптастармен сөйлесу үшін тек Интернетті пайдалану. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 21  6.16. Компьютер қалай жұмыс істейді? 1-тапсырма. Компьютер құрылғылары Оқу мақсаты: 6.1.1.2 компьютердің негізгі құрылғыларының өзара әрекеттесуін түсіндіру Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Жүйелік блоктың қай компоненті компьютердің "миы" деп аталады? Бағалау сызбасы Жауап форматы: қысқаша жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Суретті компьютер жадынан мониторға бейне сигналы ретінде жіберетін құрылғы қалай аталады? Бағалау сызбасы Жауап форматы: қысқаша жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Сыртқы құрылғыларды қосуға арналған қосқыштары бар құрылғының атауын анықта. A. Процессор; B. Аналық тақша; C. Бейнекарта; D. Қатқыл диск. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 4-сұрақ. Компьютерде қатқыл диск не үшін қажет екенін түсіндір. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 22 2-тапсырма. Операциялық жүйенің функциялары Оқу мақсаты: 6.1.2.1 операциялық жүйелердің негізгі функцияларын атау Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Төменде келтірілген тапсырмалардың қайсысын операциялық жүйе орындайды? A. Компьютердің аппараттық ресурстарын басқару; B. Мәтіндік құжаттарды өңдеу; C. Қолданбаларды іске қосу; D. Графиктер мен кестелер құру; E. Дыбыс пен бейнені өңдеу; F. Файлдарды сақтау және ұйымдастыру. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Заманауи операциялық жүйелер графикалық пайдаланушы интерфейсін пайдаланады. Себебін түсіндір? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 23  6.17. Сымсыз желілер 1-тапсырма. Сымсыз желінің ерекшеліктері Оқу мақсаты: 6.1.3.1 Сымсыз байланыстың артықшылықтарын түсіндіру Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Сымсыз желілердің сымды желілерден айырмашылығы неде? A. Олар деректермен алмасу үшін сымдарды пайдаланады; B. Олар деректерді жіберу үшін сымдарды пайдалануды қажет етпейді; C. Олар сымды жалғамай жұмыс істей алмайды; D. Олар сымды желілерге қарағанда баяу жұмыс істейді. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Сымсыз желілердің сымды желілерден басты артықшылығы неде? A. Деректерді тасымалдау жылдамдығы жоғары; B. Жабдықтың төмен құны; C. Құрылғыны орналастырудағы ұтқырлық және икемділік; D. Деректер қауіпсіздігі жоғары. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Кейбір жағдайларда неліктен сымсыз желілерде тұрақты қосылым болмауы мүмкін екенін түсіндір? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауап үлгісі: ___________ 24  6.18. 3D-редактор 1-тапсырма. 3D модельдерін пайдалану мысалдары Оқу мақсаты: 6.3.1.1 3D-модельдер қолдану мысалдарын келтіру Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Төмендегі мысалдардың қайсысы 3D модельдерін пайдалануды неғұрлым дәл көрсетеді? A. Мәтіндік құжат жасау; B. Ғимараттар мен сәулет құрылыстарын жобалау; C. Музыка тыңдау; D. Хаттар жазу. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. 3D модельдері маңызды рөл атқаратын екі мысалды таңда. A. Компьютерлік ойындарды жасау; B. Кітап оқу; C. Медициналық бейнелеу және хирургиялық жоспарлау; D. Сабақ кестесін құру; E. Анимациялық фильмдер шығару; F. Дыбыс жазу. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бірнеше жауапты таңдау. Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Арман болашақта мамандығын 3D модельдер жасаумен байланыстырмақшы. 3D модельдеу пайдалану тиімді саланы және оны сол салада қалай қолдануға болатынын сипатта. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. 3D-редактордың мүмкіндіктері Оқу мақсаты: 6.3.1.2 3D-редактордың мүмкіндіктерін сипаттау 25 Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Төмендегі тапсырмалардың қайсысын SketchUp 3D редакторында орындауға болады? A. Шығарма жазу; B. бейнефайлдарды өңдеу; C. музыка тыңдау; D. ғимараттың 3D моделін жасау. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. SketchUp редакторын интерьер дизайны үшін қалай қолдануға болатынын түсіндір. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 26  6.19. Нысандардың 3D модельдері 1-тапсырма. Нысандардың 3D модельдерін құру Оқу мақсаты: 6.3.1.5 3D-редактордағы нысандардың модельдерін құру Тапсырманың контексті: жергілікті Бұл тапсырманы орындамас бұрын оқушылармен SketchUp 3D редакторындағы негізгі жобалау құралдарын қарастыру ұсынылады. 1-сұрақ. Нұсқаулықты басшылыққа ала отырып, үйдің 3D үлгісін жаса. Нұсқаулық: 1. SketchUp 3D редакторын аш. 2. Тіктөртбұрыш пен сызық құралдарын пайдаланып, үйдің негізін жаса. 3. Қабырғаларға көлем қосу үшін созу құралын пайдалан. 4. Кесу және қою құралы арқылы үйдің алдыңғы жағына есік пен терезелерді қос. 5. Модельді шынайырақ ету үшін қабырғаларға, шатырға және терезелерге текстураны қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Нұсқаулықты басшылыққа ала отырып, автомобиль моделін құрастыр. Нұсқаулық: 1. SketchUp 3D редакторын аш. 2. Негізгі геометриялық пішіндерді (тіктөртбұрыштар, цилиндрлер және т.б.) пайдалана отырып, автомобиль моделін құрастыр. 3. Автомобиль моделіне дөңгелектерді, терезелерді және есіктерді қос. 4. Автомобиль шанағына және терезелерге қолайлы текстураларды қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 27  6.20. Гиперсілтемелер 1-тапсырма. «Плагиат» ұғымын түсіндір Оқу мақсаты: 6.4.2.2 "Авторлық құқық", "плагиат" ұғымдарын түсіндіру Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. «Плагиат» терминіне сәйкес келетін анықтаманы таңда. A. Басқа біреудің идеяларын немесе шығармашылық жұмысын рұқсатсыз немесе авторды көрсетпей пайдалану; B. Автордың рұқсатымен басқа адамдардың идеяларын заңды пайдалану; C. Авторын көрсетпей, өз жұмысыңды жариялау; D. Басқа адамдардың шығармаларын талқылау. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Плагиатқа сәйкес келетін мысалды таңда. A. Мәтінді Интернеттен жүктеп алып, дереккөзді көрсетпей жұмыста пайдалану; B. Өз әңгімеңді жариялау; C. Авторды көрсете отырып, дәйексөзде дереккөзге сілтеме жасау; D. Белгілі ақынның өлең құрылымын пайдалана отырып, өз өлеңіңді жазу. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-тапсырма. Авторлық құқық Оқу мақсаты: 6.4.2.2 "Авторлық құқық", "плагиат" ұғымдарын түсіндіру Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. «Авторлық құқық» термині нені білдіреді? A. Бұл автордың кез келген материалдарды рұқсатсыз пайдалану құқығы; B. Бұл автордың өз шығармаларын заңсыз пайдаланудан қорғау құқығы; C. Бұл халық шығармаларын еркін пайдалану құқығы; D. Бұл үкіметтің шығармалар мазмұнын бақылау құқығы. Бағалау сызбасы 28 Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Авторлық құқықтың бұзылу мысалын келтір. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 29  6.21. Ақпараттың өлшем бірліктері Тапсырмаларды талдамас бұрын, оқушылармен бірге физикалық шамаларды қайталаңыз. 1-тапсырма. Бейне және фото өлшемдерін салыстыру Оқу мақсаты: 7.2.1.1 ақпаратты өлшеу бірліктері, ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқаға аудару. Тапсырманың контексті: жеке Көлемі 2048 Кб бейне мен 0,5 МБ фотосурет жүктеп алынды 1-сұрақ. Бейне өлшемін Мб-пен есепте. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Фотосуреттің өлшемін Кб-пен есепте. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 3-сұрақ. Қай файлдың салмағы көп және неше байтқа көп? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 30  6.22. Файл мөлшері Әртүрлі форматтағы файл өлшемдерін салыстыру және мұрағаттармен жұмыс істеу бойынша практикалық тапсырманы орындамас бұрын оқушылар кейбір теориялық білімдермен және практикалық дағдылармен таныс болуы керек, мысалы:  әртүрлі файл пішімдері:.txt,.docx,.xlsx,.pdf;  файл өлшемдерін қалай көруге болады;  архивтер және олардың форматтары:.zip,.7z;  мұрағаттарды құру және орамнан шығару;  файл өлшемдерінің әртүрлілігі. Тәжірибелік тапсырма. Мәтіндік файлдардың өлшемдері Оқу мақсаты: 7.1.2.1 бірдей ақпаратты сақтайтын түрлі форматтағы файлдардың өлшемдерін салыстыру Тапсырманың контексті: жеке Мәтіндік файл құру 1. Мәтіндік редакторды аш (мысалы, Блокнот). 2. Келесі мәтінді енгіз: Бұл файл өлшемдерін салыстыруға арналған мәтін мысалы. Мәтін барлық файлдарда бірдей болады. 3. Файлды text.txt ретінде сақта. 4. Microsoft Word немесе ұқсас программаны іске қос. 5. Мәтіндік файлдан бірдей мәтінді көшіріп қой. 6. Файлды text.docx ретінде сақта. 7. Microsoft Word немесе ұқсас программаны іске қос. 8. Бірдей мәтінді көшіріп қой. 9. Файлды text.pdf ретінде сақта. 10. Файлды тінтуірдің оң жақ түймешігімен басып, «Свойства» пәрменін таңдау арқылы әрбір файлдың өлшемін қара. 11. Файл өлшемдерін жазып ал. 1-сұрақ. Ең кіші файл қандай формат болды? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Ең үлкен файл қандай форматта болды? Бағалау сызбасы 31 Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 3-сұрақ. Файл өлшемдері неліктен олардағы ақпарат бірдей болса да, әртүрлі болатыны туралы қорытынды жаса. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 32  6.23. Электрондық кесте элементтерін пішімдеу Практикалық тапсырманы орындамас бұрын оқушылармен мәтіндік процессорда кесте элементтерін: деректерді енгізу, ұяшықтарды ерекшелеу, стильдерді қолдану (қалың мәтін, көлеңкелеу), ұяшықтардың жиектері және мәтінді туралау сияқты пішімдеуді қарастыру ұсынылады. Тәжірибелік тапсырма. Электрондық кестені пішімдеу Оқу мақсаты: 7.2.2.2 Электрондық кестенің элементтерін пішімдеу Тапсырманың контексті: жергілікті 1. Электрондық кесте программасын іске қос (мысалы, Microsoft Excel немесе Google Sheets). 2. Кестеге келесі деректерді енгіз: 1-тапсырма. Тақырыптарды пішімдеу 1. Тақырыптары бар ұяшықтарды таңда (Аты, Тегі, Сыныбы, Ұпай саны). 2. Қою бояулы қаріпті пайдалан және өлшемін 14-ке дейін арттыр. 3. Тақырыптары бар ұяшықтар үшін ұяшықты бояу пәрменін таңда (мысалы, сары). 4. Негізгі мәтінді ортаға турала. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Мәліметтерді пішімдеу 1. Кестедегі барлық деректерді таңда. 2. Барлық ұяшықтардың айналасын жиектеп сызып шық (мысалы, қара сызықтар). 3. Негізгі мәтінді ортаға турала. 4. Сынып ұяшықтарына көк бояуды қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 33 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 3-тапсырма. Түсті пішімдеу 1. «Баға» бағанындағы ұяшықтарды таңда (D баған). 2. Мәндері 85-тен жоғары ұпай сандарын жасыл түспен және 85-тен аз немесе оған тең ұпай сандарын қызыл түспен боя. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 34  6.24. Деректер типтері Тапсырманы орындамас бұрын оқушылар электрондық кестелердегі негізгі деректер түрлерін (мәтіндік, сандық, формула) және әртүрлі деректер пішімдерін пайдалану жолын білуі керек. Сондай-ақ деректерді енгізу және электрондық кестенің негізгі функцияларын пайдалана білу маңызды. Тәжірибелік тапсырма. Деректер типтері Оқу мақсаты: 7.2.2.5 электрондық кестеде деректердің әртүрлі түрлерін қолдану Тапсырманың контексті: жергілікті 1-тапсырма. Кестені құру 1. Электрондық кесте программасын іске қос (мысалы, Microsoft Excel немесе Google Sheets). 2. Үш бағаналы жаңа кесте сыз: A: Пішім атауы (мәтіндік) B: Бастапқы мәні (сандық формат) C: Пішімделген мән (әртүрлі деректер пішімдері) Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Кестені деректермен толтыру 1. А бағанында деректер пішімдерінің атауларын енгіз:  жалпы;  сандық;  ақшалай;  қаржылық;  күн форматының қысқаша түрі;  күн форматының толық түрі;  уақыт;  пайыздық;  бөлшектік;  көрсеткіштік. 2. В бағанында әрбір пішім үшін бастапқы мәнді енгіз (барлық жерде «2» тырнақшасыз). Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 35 3-тапсырма. Пішімдеуді қолдану 1. C бағанындағы ұяшықтарды таңда. 2. А бағанындағы пішім атауларына сәйкес С бағанындағы ұяшықтарға сәйкес деректер пішімдерін қолдан.  Жалпы: Мәнді сол күйінде қалдыр.  Сандық: Екі ондық таңбалы сан пішімін қолдан.  Ақшалай: Рубль белгісі бар ақша форматын қолдан.  Қаржылық: Рубль белгісі бар қаржылық форматты қолдан.  Күн форматының қысқаша түрі: күн пішімінің қысқаша түрін қолдан.  Күн форматының толық түрі: күн пішімінің толық түрін қолдан.  Уақыт: Уақыт пішімін қолдан.  Пайыздық: Пайыз пішімін қолдан.  Бөлшектік: Бөлшек пішімін қолдан.  Көрсеткіштік: Экспоненциалды пішімін қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: 1-сұрақ. Пішімделген мәндерге талдау жаса. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 36  6.25. Шартты пішімдеу Оқушылар кестелердегі шартты пішімдемес бұрын кестелермен жұмыс істеу негіздерін, деректер үшін ұяшықтарды пайдалану, автоматты есептеу формулаларын құру және деректерді визуализациялау үшін шартты пішімдеу қағидаларын түсінуі керек. Тәжірибелік тапсырма. Оқу үлгерімін бағалау Оқу мақсаты: 7.2.2.4 электрондық кестеде шартты пішімдеуді қолдану Тапсырманың контексті: жергілікті Шартты пішімдеуді пайдаланып, деректерді визуализациялау. 1-тапсырма. Кірістірілген AVERAGE функциясы 1. Электрондық кестені аш. «Оқушының аты», «Математика», «Әдебиет», «Орташа ұпай саны» деген төрт бағаннан тұратын жаңа кесте жаса. 2. «Оқушының аты», «Математика», «Әдебиет» бағандарын деректермен толтыр (мысалы, оқушылардың аты-жөні және олардың математика мен әдебиеттен алған бағалары). 3. Математика және әдебиет бойынша орташа ұпайды есептеу үшін «Орташа ұпай саны» бағанындағы кірістірілген AVERAGE функциясын пайдалан. 4. Автотолтыруды пайдаланып, барлық оқушылардың орташа балын есепте. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: 2-тапсырма. Шартты пішімдеу: Ұяшықтарды ерекшелеу ережелері Шартты пішімдеуді «Орташа ұпай саны» бағанына қолдан:  егер оқушының ұпай саны 3,5-тен төмен болса, ұяшықтың фон түсі қызыл болуы керек;  егер оқушының ұпай саны 3,5 мен 4,5 аралығында болса, ұяшықтың фон түсі сары болуы керек. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 37 __________________________________________________________________________________ 3-тапсырма. Шартты пішімдеу: Гистограммалар және түс деңгейлері Шартты пішімдеу арқылы «Математика» бағанына – Гистограмманы, ал «Орташа ұпай саны» бағанына – Түс деңгейлерін қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 4-тапсырма. Шартты пішімдеу: Белгішелер жиыны Шартты пішімдеу арқылы «Әдебиет» бағанына – Белгішелер жиыны – Бағыттарды, ал «Орташа ұпай саны» бағанына – Белгішелер жиыны – Индикаторларды қолдан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: тәжірибе Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 38  6.26. Мәліметтер типі 1-тапсырма. Python программалау тіліндегі мәліметтер типі Оқу мақсаты: 6.3.3.1 деректер түрлерін жіктеу Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Тізімнен бүтін сандық мәліметтер түрін таңда: A. int; B. float; C. str; D. bool. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. 3.14 санын сақтау үшін қандай мәліметтер типі қолайлы? A. str; B. int; C. bool; D. float. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Программа орындалуының нәтижесін анықтау Оқу мақсаты: 6.3.3.1 деректер түрлерін жіктеу Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Программа кодының орындалуының нәтижесін анықта. a= 'Salem' print('a = ', type(a)) 39 Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Программа орындалуының нәтижесін анықтау a= 3.14 b= int(a) print(b) Бағалау сызбасы Жауап форматы: қысқаша жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 40  6.27. Арифметикалық өрнектердің жазылу ережелері 1-тапсырма. Python программалау тіліндегі арифметикалық өрнектер Оқу мақсаты: 6.3.2.1 Python тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу Тапсырманың контексті: жеке 1-сұрақ. Python тілінде арифметикалық өрнектерді орындаудың дұрыс тәртібін анықта: a=5+2*3 A. Алдымен қосу амалы, содан кейін көбейту орындалады; B. Алдымен көбейту амалы, содан кейін қосу орындалады; C. Екі нұсқа да дұрыс, өйткені операциялар тәртібі маңызды емес; D. Операциялар бір уақытта орындалады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Python тілінде мына математикалық формуланы жаз: a + 3 𝑏2 − 3 𝑦= + 2b 2𝑎 Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Python программалау тіліндегі арифметикалық өрнектер Оқу мақсаты: 6.3.2.1 Python тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу Тапсырманың контексті: жергілікті Екі санды қосудың программалық кодының үзіндісін қарастыр: a = int ( input () ) b = int ( input () ) 41 c=a+b print ( c ) 1-сұрақ. Программалық кодтың бұл бөлігінің мақсаты не? A. Пайдаланушыдан екі санды енгізуді сұрайды және олардың көбейтіндісін шығарады; B. Пайдаланушыдан екі санды енгізуді сұрайды және олардың айырмасын шығарады; C. Пайдаланушыдан екі санды енгізуді сұрайды және олардың қосындысын шығарады; D. Пайдаланушыдан екі санды енгізуді сұрайды және олардың арифметикалық ортасын шығарады. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 2-сұрақ. Осы кодтың бірінші жолында не орындалады: a = int(input())? A. Программа `a` айнымалысының мәнін экранға шығарады; B. Программа `a` айнымалысына 1 мәнін тағайындайды; C. Программа пайдаланушы енгізген мәнді оқиды және оны `a` айнымалысына меншіктейді; D. Программа пайдаланушы енгізген мәнді оқиды және нәтижені `a` айнымалысына меншіктей отырып, бүтін санға түрлендіреді. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 3-сұрақ. Пайдаланушы a = 5 және b = 3 сандарын енгізсе, код орындалғаннан кейін қандай нәтиже көрсетіледі? A. 8; B. 15; C. 53; D. 2. Бағалау сызбасы Жауап форматы: бір дұрыс жауапты таңдау Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: ___________ 42  6.28. Сызықтық алгоритмдерді программалау 1-тапсырма. Python тілінде программалау Оқу мақсаты: 6.3.2.1 Python тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу Тапсырманың контексті: жергілікті 1-сұрақ. Тіктөртбұрыштың ауданын есептеуге арналған Python программасын жаз. Пайдаланушы тіктөртбұрыштың ұзындығы мен енін енгізуі қажет. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Егер пайдаланушы ұзындығы үшін 5 мәнін және ені үшін 3 мәнін енгізсе, программа қандай нәтиже көрсетеді? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: ___________ 43  6.29. While циклі Бұл тапсырмаларды орындамас бұрын оқушылар Python негізгі синтаксисін, шегіністерді, айнымалылар туралы мәлімдемелерді, деректер түрлерін, арифметикалық операцияларды және салыстыру операторларын түсінуі керек. 1-тапсырма. Синтаксистік және логикалық қателер Оқу мақсаты: 8.3.3.1 While цикл операторын пайдалану Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ. Кодтағы қатені тап: number = 10 while number > 0: print(number) number -= 1 Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Кодтағы қатені тап: n=5 while n > 0: if n % 2 == 0: print(n, "жұп сан") else: print(n, "тақ сан") n -= 1 Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 44  6.30. For циклі Циклдік тапсырмаларды орындамас бұрын оқушылар Python синтаксисін, қашан шегініс жасау керектігін, тізімдер, жолдар, range() функциялары, тізім әдістері және цикл ішінде айнымалы мәндерді қалай пайдалану керектігін білуі керек. 1-тапсырма. Синтаксистік және логикалық қателер Оқу мақсаты: 8.3.3.2 For цикл операторын пайдалану Тапсырманың контексті: жаһандық Кодты зерттеп, қатені тап. 1-сұрақ Кодтағы қатені тап: numbers = [10, 20, 30, 40, 50] total = 0 for i in range(len(numbers)): total = total + numbers(i) print("Нәтижесі:", total) Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ Кодтағы қатені тап: matrix = [[1, 2, 3], [4, 5, 6], [7, 8, 9]] for row in matrix: for col in row: print(col, end=' ') print() Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ 45 __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 3-сұрақ Кодтағы қатені тап: numbers = [1, 2, 3, 4, 5] squares = [] for num in numbers: square = num ** 2 squares.append(square) print(squares) Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 46  6.31. Алгоритмнің трассировкасы Бұл тапсырмаларды орындамас бұрын оқушылар Python синтаксисін, while және for циклдерінің қалай жұмыс істейтінін, шартты операторларды пайдалануды (if, else), айнымалылармен жұмыс істеуді, негізгі арифметикалық операцияларды және санның факториалы туралы түсінікпен таныс болуы керек. 1-тапсырма. For циклі Оқу мақсаты: 8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ. 1 + A + A2 + A3 + AN қосындысын табу есебінің кодын жаз және бақылау кестесін құр, мұндағы A — нақты сан, ал N — 0-ден үлкен бүтін сан. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. Нақты айнымалыны пайдаланып, N факториалын есептеуге арналған кодты жазып, бақылау кестесін құр және нәтижені нақты сан ретінде шығар. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 47 __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. While циклі Оқу мақсаты: 8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ Берілген N бүтін санының 3-тің дәрежесі екенін тексеру үшін кодты жаз және бақылау кестесін құр. Егер ол 3-тің дәрежесі болса, онда нәтижесіне TRUE, егер жоқ болса, FALSE деп шығар. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-сұрақ. 1+2+...+K қосындысы N-нен үлкен немесе оған тең болатын ең кіші K санын табу үшін кодты жазып, бақылау кестесін құр және қосындының мәнін шығар. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 48  6.32. Бірөлшемді массив Оқушылар тапсырмаларды орындамас бұрын массивтердің негіздерін, сұрыптау алгоритмдерін (көпіршікті сұрыптау), қосындысы бар бірегей жұптарды табу үшін хэш-кестелермен жұмыс істеуді және ең үлкен өсетін бағыныңқы қатарды табу үшін динамикалық программалауды пайдалануды білуі керек. 1-тапсырма. Массивтің көпіршікті сұрыпталуы Оқу мақсаты: 9.3.3.1 бір өлшемді массивтерді пайдаланып, Python программалау тілінде программаларды жасау Тапсырманың контексті: жаһандық Көпіршікті сұрыптау алгоритмі қалай жұмыс істейді? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Екінші үлкен элементті табу Оқу мақсаты: 9.3.3.1 бір өлшемді массивтерді пайдаланып, Python программалау тілінде программаларды жасау Тапсырманың контексті: жаһандық 1-сұрақ Массивтің барлық элементтері бірдей болса, не болады? Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 1 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 49  6.33. Белгіленген сипаттары бар элементті іздеу Оқушылар бұл тапсырмаларды орындамас бұрын массивтермен жұмыс істеу негіздерін, соның ішінде индекстеу мен итерацияны білуі керек. Сондай-ақ массивтегі шарттарды тексеру үшін салыстыру операторлары мен шартты операторларды пайдалануды және Python-да функцияларды құру және пайдалану негіздерін түсіну маңызды. Тәжірибелік тапсырма. Бір өлшемді массивте элементтерді табу Оқу мақсаты: 9.3.3.1 бір өлшемді массивтерді пайдаланып, Python программалау тілінде программаларды жасау Тапсырманың контексті: жаһандық 1-тапсырма. Массивтегі берілген мәннен үлкен бірінші элементті тап. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 2-тапсырма. Массивтегі берілген мәнге тең элементтер санын тап. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 3-тапсырма. Берілген мәннің массивте бар-жоғын тексер. Бағалау сызбасы Жауап форматы: толық жауап Максималды ұпай саны: 2 Жауабы: _________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ 50