Mobile App Development Lecture (Uyghur) PDF

Ма’ruza-3 Mobil ilova ishlab chiqish tamoyillari, talablarni o'rganish va texnik topshiriqni shakllantirish, platformani tanlash Ma’ruzachi: PhD, dotsent M.M.Mahmudova  Reja:  Mobil ilova ishlab chiqish tamoyillari  Mobil ilova ishlab chiqi...

Ма’ruza-3 Mobil ilova ishlab chiqish tamoyillari, talablarni o'rganish va texnik topshiriqni shakllantirish, platformani tanlash Ma’ruzachi: PhD, dotsent M.M.Mahmudova  Reja:  Mobil ilova ishlab chiqish tamoyillari  Mobil ilova ishlab chiqish talablarni o'rganish va texnik topshiriqni shakllantirish  Mobil ilovalarni ishlab chiquvchi online dasturlar  Savol-javob/ muhokamalar  Adabiyotlar  1. Strategiya Mobil ilovalarni ishlab chiqish jarayonining birinchi bosqichi sizning g'oyangizni muvaffaqiyatli dasturga aylantirish strategiyasini belgilaydi. Buning muhim qismini siz o'zingizning umumiy mobillik strategiyangizga kiritishingiz mumkin. Bir dasturning maqsadlari boshqasidan farq qilishi mumkinligi sababli, rivojlanish jarayonida hal qilish uchun mobillik strategiyasiga hali ham dasturga xos ta'sir mavjud. Ushbu bosqichda siz quyidagilarni amalga oshirasiz: Foydalanuvchi ehtiyojlarini aniqlash: Bozor tadqiqotlari, foydalanuvchilar bilan intervyular va anketalar yordamida potentsial foydalanuvchilarning ehtiyojlarini va muammolarini tushunish. Raqqobatchilar tahlili: O'xshash ilovalar va ularning muvaffaqiyatlari yoki muvaffaqiyatsizliklarini o'rganish. Qanday funksiyalar muvaffaqiyatli bo'lganini aniqlash. Texnik talablar: Ilovaning funksionalligi, ishlash tezligi va xavfsizlik standartlariga oid talablarni belgilash.  2. Tahlil va rejalashtirish Ushbu bosqichda sizning ilova g'oyangiz shakllana boshlaydi va haqiqiy loyihaga aylanadi. Tahlil va rejalashtirish foydalanish holatlarini aniqlash va batafsil funktsional talablarni olish bilan boshlanadi. - Texnologiyalarni tanlash: Dasturlash tillari (Java, Swift, Kotlin) va platformalar (Android, iOS, cross-platform) ni tanlash. Ularning afzalliklari va kamchiliklarini tahlil qilish. - Arxitektura loyihasi: Ilovaning umumiy arxitekturasini rejalashtirish. Backend va frontend o'rtasida qanday aloqalar bo'lishi kerakligini belgilash. - Ma'lumotlar bazasi va server: Ilovaning ma'lumotlarni saqlash va ishlov berish jarayonini rejalashtirish. Qaysi ma'lumotlar bazasini (MySQL, MongoDB) va server xizmatlarini (AWS, Firebase) tanlash zarurligini aniqlash.  3. UI / UX dizayni Ilova dizaynining maqsadi jilolangan ko'rinishga ega foydalanuvchi muammosiz va qiyinchiliksiz tajribalarini taqdim etishdir. Mobil ilovaning muvaffaqiyati foydalanuvchilarning barcha xususiyatlarini qanchalik yaxshi qabul qilganligi va undan foydalanayotganiga qarab belgilanadi. - Wireframe va prototip: Ilovaning dastlabki versiyasini tayyorlash. Foydalanuvchi interfeysining sxemalarini chizish va funksiyalarni ko'rsatish. - UX/UI dizayn: Foydalanuvchi interfeysini va tajribasini loyihalash, ranglar, shriftlar va dizayn elementlarini tanlash. Mobil ilovalar dizayni: Ultimate UX / UI Guide Mobil dastur dizayni - bu mohiyatan qo'shimcha funktsiyalarga ega veb-saytning mobil versiyasini yaratishdir. Shu bilan birga, ishlab chiquvchilarning asosiy vazifasi mukammal UX bilan foydalanuvchi uchun qulay bo'lgan ekotizimni yaratishdir.  Mobil Ilova Dizaynining Asosiy Tamoyillari 1 Soddalik 2 Moslashuvchanlik Dizaynda soddalikka Turli ekran e'tibor qaratish, o'lchamlariga ortiqcha moslashuvchi, qayta elementlardan voz ishlatiladigan va kechish va masshtablanuvchi foydalanishni elementlarni osonlashtirish. yaratish. 3 Fokus 4 Intuitiv Navigatsiya Oson va intuitiv Foydalanuvchilarning navigatsiya tizimini diqqatini asosiy yaratish, vazifaga qaratish va foydalanuvchilarni ortiqcha ma'lumotlarni ovvora qilmaslik. chetda qoldirish. UX - User Experience (foydalanuvchi tajribasi). Boshqacha qilib aytganda, foydalanuvchi interfeysi bilan ishlay oladigan tajriba / taassurot. U maqsadga erisha oladimi va buni bajarish qanchalik oddiy yoki murakkab shuni belgilaydi. UI - User Interface (foydalanuvchi interfeysi) - interfeysning qanday ko'rinishda va qanday strukturaviy xususiyatlarga ega bo'lishi. Mahsulotingiz qanday rangga ega bo'lishi, foydalanuvchilar uchun mahsulotingiz tugmalarini bosish qulay bo’ladimi, unga yozilgan xarflarni o’qish qulaymi… UX/UI - asosan web saytlar, applar, internet ilovalari va boshqa dasturlarning dizayni va qulayliklari bilan shug'ullanadigan soha hisoblanadi. UX - qulaylikni o'z ichiga oladi; UI - chiroylilikni ta'minlaydi. UX/UI dizaynerlar - asosan veb sayt, app, dashboard, aqlli qurilmalar, IT- productlar dizayni va prototipini qilishadi. UX har doim foydalanuvchining ehtiyojlarini o’ringa qo’yadi. Ya'ni foydalanuvchiga nima qilsam u uchun qulay bo’ladi deb, muammolarga dizayn va vizual tarafdan yechimlar topadi. Muomolarga yechim topadi Foydalanuvchilarni o’rganadi Interfeys qulayligi ustida ishlaydi Sketchlar, wireframelar va prototiplarni tuzish bilan shug’ullanadi Ul bu maxsulotning foydalanuvchi IT-productni test qilib, uni doimiy uchun chiroyli, yoqimli va qiziqarli yaxshilash ustida ishlaydi bo’lishini ta’minlaydi. Ya’ni ko'zimiz bilan ko’rsa bo'ladigan dizaynlarni tayyorlaydi. Ranglar bilan ishlaydi To’g’ri font (shrift)larni tanlaydi Vizual dizayn ustida ishlaydi Icon larni yasab chiqadi Ko'zga ko’rinadigan barcha vizual dizaynlarni Ul bajaradi  UI dizaynining asosiy tamoyillari UI dizaynining asosiy tamoyillaridan biri bular to'rtta C ni o'rganishdir : Control (nazorat). Foydalanuvchilar interfeysni nazorat qilishlari kerak. Consistency (izchillik). Hatto tajribasiz foydalanuvchilar uchun ham foydalanuvchi interfeysini monitoring qilish va boshqarishi uchun umumiy elementlardan foydalanish. Comfortability (qulaylik). Mahsulot bilan ishlash oson va qulay bo'lishi kerak. Cognitive load (kognitiv yuklanish). Foydalanuvchilarni kontent bilan zeriktirib qo’yishdan ehtiyot bo'lish juda muhimdir. Iloji boricha aniq va qisqa bo'lishi kerak. UX dizayn Narxi Xususiyatlari G2 ball vositalari Bepul Kengaytirilgan chizma vositalari, avtomatik tartib, uslublar, plaginlar va Figma 4,7/5 boshlanadi vidjetlar, eskiz importi, interaktiv prototiplar Oyiga Avtomatik uslublash, yangi grafik formatlarni, vazifalarni InDesign 4,6/5 $20,99 avtomatlashtirishni, takroriy sahifalar va tarqalishni qo'llab-quvvatlaydi O'rnatilgan imlo tekshiruvi, ranglarni qo'llab-quvvatlash, belgilar, Eskiz $9/oy uslublar, rang o'zgaruvchilari, brauzer prototipini tekshirish, plaginlar, 4,5/5 ko'p miqyosli eksport Uchinchi tomon integratsiyasi, tezkor prototiplash, hamkorlik Adobe XD Oyiga $9,99 4.3/5 qobiliyatlari, cheksiz prototiplar va dizayn xususiyatlari Bepul UI komponentlari va piktogrammalari, surib olib tashlash, sinovdan Balsamiq fayllarni.PNG yoki.PDF formatiga eksport qilish, klaviatura yorliqlari, 4.2/5 keyin oyiga qayta foydalanish mumkin bo‘lgan belgilar $9  Har bir foydalanuvchi, Dizayn jarayonida jumladan, nogironligi bor foydalanuvchi ehtiyojlari, foydalanuvchilarga ham Foydalanuvchi afzalliklari va tajribasiga ilovani qulay qilish, ga asoslanish imkoniyatlarni kengaytirish yo’naltirigan dizayn Foydalanuvchi nis l interfeysining a a d a l ti V izu lar tashqi Foydalanuvchil y a t ar uchun Fo n iy j i ha ko'rinishi, ilovani h ko ranglar va foydalanishda im dizayn qulaylik UX elementlarini yaratish, vizual jihatdan foydalanuvchi dizayninin tartibli qilish tajribasini soddalashtirish al g asosiy Mos Dizaynning barcha Foyd h l ik a nuv c tamoyillari bo'limlarida bir xil uslub va i li tamoyillarni qulay saqlash, ya'ni gi interfeysni bir xil ishlashini Foydalanuvchilarg Mat a ta'minlash. nli i y a ma'lumot berish j i ha rx Ma'lumotlarni tartibli tlar er a uchun matn va I tarzda joylashtirish, shriftlarni to'g'ri muhim elementlarni tanlash vizual ravishda ajratib ko'rsatish Interfeys dizaynida dizayner va mijoz bilishi kerak bo'lgan bir nechta muhim tafsilotlar mavjud: dasturni boshqarish elementlari pastki qismida bo'lishi kerak; 1 2 logotip dasturning barcha ekranlarida takrorlanmasligi kerak; 3 sizning brendingiz xizmat ko'rsatish belgisida va yuklash ekranida bo'lishi kifoya; shriftlar asossiz kichik bo'lmasligi kerak; IGNI veb-studiyasidagi sarlavhalar 4 uchun odatda 18 - 24 piksel shrift, asosiy matn uchun - 14 - 16 piksel, maslahatlar uchun - och kulrang shriftlar 12 - 14 piksel; 5 ranglar xilma-xil bo'lishi kerak va foydalanuvchiga qaysi elementlar bosilishi mumkin va qaysi biri bosilmasligi tabiiy ravishda taklif qilinishi kerak; 6 ma'no jihatidan har xil elementlar rang bilan chegaralanadi; 7 Maslahatlar bo’lishi kerak; agar foydalanuvchi bir necha marta bosilmaydigan elementni bosish ehtimoli 8 bo'lsa yoki sizda nostandart boshqaruv elementlari mavjud bo'lsa, unga ko'rsatma qo'shish kerak.  4. Ilovalarni ishlab chiqish Rejalashtirish mobil ilovalarni ishlab chiqish jarayonida ushbu bosqichning ajralmas qismi bo'lib qolmoqda. Haqiqiy ishlab chiqish / dasturlash ishlari boshlanishidan oldin sizga quyidagilar kerak bo'ladi: texnik arxitekturani aniqlang, texnologiya to'plamini tanlang va rivojlanish bosqichlarini belgilash. Oddiy mobil ilovalar loyihasi uchta ajralmas qismdan iborat: orqa / server texnologiyasi, API (Application Programming Interface) va mobil ilovaning oldingi qismi. Agile metodologiyasi: Ilova ishlab chiqish jarayonini kichik bo'laklarga bo'lish va har bir bo'lakda doimiy ravishda foydalanuvchi fikrlarini olish. Kod yozish va optimallashtirish: Kodni yozish va uni samarali va oson o'qilishi uchun optimallashtirish. Kod standartlariga rioya qilish.  4. Ilovalarni ishlab chiqish p a n iy a Kom g ni n Baholas jud m av i h va u zi l m as t monitori va ng qilish a y o nl a ri j ar o l ash h ni ba Dasturiy ta'minot ni Takomillashtirish va jarayonlarni yaratish optimallashtirish va joriy bo'yicha takliflar etish Mijoz bilan birgalikda dasturiy ta'minotni  5. Sinov  Foydalanuvchi tajribasini sinovdan o'tkazish  Funktsional sinov  Ishlashni sinovdan o'tkazish  Xavfsizlikni sinash  Qurilma va platformani sinovdan o'tkazish. - Qo'lda va avtomatik testlar: Ilova xatolarini aniqlash va foydalanuvchi tajribasini baholash. Muxlislar va beta-testlar o’tkazish. - Xavfsizlik testlari: Ma'lumotlarni himoya qilish va potentsial xavflarni aniqlash.  6. Joylashtirish va qo'llab-quvvatlash Mahalliy mobil ilovani chiqarish uchun ilovalarni do'kon do'konlariga, iOS ilovalari uchun Apple App Store va Android ilovalari uchun Google Play-ga yuborish kerak. Biroq, mobil ilovangizni ishga tushirishdan oldin sizga Apple App Store va Google Play Store da ishlab chiquvchi hisob qaydnomasi kerak bo'ladi. Ilovalarning do'konida chiqarilishi uchun metama'lumotlar tayyorlanishi kerak, shu jumladan:  Ilovangizning nomi  Tavsif  Turkum  Kalit so'zlar  Ishga tushirish belgisi  App Store yoki Play Store  6. Joylashtirish va qo'llab-quvvatlash - Fikr-mulohazalarni yig‘ish: Foydalanuvchilardan fikr olish va ilovani takomillashtirish uchun ishlatish. - Yangilanishlar: Ilovaga yangi funksiyalar qo'shish, xatolarni tuzatish va foydalanuvchilar ehtiyojlariga moslashish. - Analitika va statistikalar: Foydalanuvchi faoliyati, yuklanish vaqtlarini va boshqa ko'rsatkichlarni tahlil qilish uchun analitik vositalardan foydalanish. - Muntazam qo'llab-quvvatlash: Foydalanuvchilarning muammolarini tezda hal qilish va texnik yordam ko'rsatish.  Ilovalaringiz uchun SMART maqsadlaringiz. “Ilova ilovalar “Har oy “Erishish do‘konida ilovadan mumkin “2 oy ichida “Loyihani 3 chiqarilgand yangi 15 ta bo'lgan tayyorlanadig oy ichida an keyin foydalanuvc maqsadlarni an ilova MVP yakunlash yetti kun hiro'yxatdan maksimal ga asoslanishi kerak” ichida yuklab o'tish kerak” belgilash kerak.” olinishi kerak” kerak.” Texnik topshiriq chizmasi Mobil ilovalar uchun eng ko‘p pul sarflagan davlatlar uchligi ham aniqlangan. AQSh, Yaponiya va Janubiy Koreya uchligi Google Play ilovalar xarid qilish bo‘yicha peshqadamga aylangan. Play Store ilovalar xaridi bo‘yicha yillik o‘sishi 30 foizga oshgan bo‘lsa, App Storedagi ayni ko‘rsatkich 15 foizni tashkil qilgan.  AQSh foydalanuvchilari mobil ilovalar, o‘yinlar, va obuna xizmatlariga juda ko‘p mablag‘ sarflashadi. Bu davlatda ayniqsa o'yin ilovalari va streaming xizmatlari ommalashgan.  Yaponiya ham mobil ilovalar va o'yinlarga katta miqdorda pul sarflaydigan davlatlardan biri. Yaponiyalik foydalanuvchilar gacha o'yinlari (mobil o'yinlarning bir turi) kabi to'lov asosidagi o'yinlarga ko'p mablag' ajratishadi.  Janubiy Koreyada ham mobil o'yinlar va ilovalar bozorida yuqori darajada xarajat qilinadi. Koreyalik foydalanuvchilar o'yinlar va texnologiyalarga katta qiziqish bildiradilar va bu borada ko‘p mablag‘ sarflashadi.  Mobil ilovalarni ishlab chiqishda ishlatiladigan eng yaxshi online web ilovalar quyidagilar: 1. Appy Pie Bu platforma texnik bilimga ega bo‘lmagan foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan. Appy Pie drag-and-drop texnologiyasiga asoslangan bo‘lib, oddiy interfeys orqali mobil ilovalar yaratish imkonini beradi. Kod yozishni talab qilmaydi, tezda ilova yaratish imkonini beradi. Ilovalarning asosiy xususiyatlari, jumladan, bildirishnomalar, GPS, kontaktlar, va boshqalar qo'shilishi mumkin. Platformalar: Android, iOS 2. BuildFire BuildFire platformasi ham texnik bilim talab qilmaydi va foydalanuvchilar uchun intuitiv interfeysga ega. U mobil ilovalarni tez yaratish va chiqarish imkoniyatlarini taqdim etadi. Tez rivojlanish, moslashuvchanlik va plaginlar yordamida xususiyatlarni kengaytirish imkoniyati. Platformalar: Android, iOS 3. Thunkable Thunkable ham texnik bilimlarsiz mobil ilovalarni yaratishga mo'ljallangan. Ushbu platforma vizual interfeys orqali bloklar yordamida dasturlashni taklif etadi. Kod yozishni talab qilmasdan, turli komponentlarni bir- biriga ulab, ilovalarni ishlab chiqish mumkin. Bloklar asosida dasturlash, tezkor ishlash va yuqori moslashuvchanlik. Platformalar: Android, iOS 4. Adalo Adalo platformasi mobil va veb ilovalarni yaratishda vizual dasturlashni qo‘llaydi. Dizayn va funksional elementlarni osonlik bilan bir-biriga ulab, professional ilovalar ishlab chiqish mumkin. Drag-and-drop interfeysi, turli plaginlar va integratsiyalar yordamida funksional imkoniyatlarni kengaytirish. Platformalar: Android, iOS, veb 5. Kodular Kodular vizual dasturlash muhitidir va Android ilovalarini kod yozmasdan yaratish imkonini beradi. U oson interfeys va bloklar asosida dasturlash tizimini taklif etadi. Oson interfeys, kodsiz rivojlanish imkoniyati, kuchli hamjamiyat. Platformalar: Android 6. Glide Glide — Google Sheets bilan integratsiya qilingan platforma bo‘lib, unga asoslangan mobil ilovalarni yaratish mumkin. Ma'lumotlarni jadvaldan olish orqali turli funksionalliklarni qo‘shish oson. Google Sheets bilan kuchli integratsiya, oson interfeys va tezkor ilova yaratish. Platformalar: Android, iOS, veb 7. Bubble Bubble vizual interfeys yordamida veb ilovalarni yaratish platformasi bo‘lib, dasturchi ma’lumotlar bazasi, foydalanuvchi interfeysi va biznes mantiqiy qismlarini boshqarishi mumkin. Oson interfeys, kuchli xususiyatlar va turli integratsiyalar. Platformalar: veb ilovalar, Progressive Web Apps (PWAs) 8. Zoho Creator Zoho Creator — bu kross-platforma rivojlanish muhiti bo'lib, texnik bilim talab qilmaydi. Zoho Creator orqali kodsiz ilovalar yaratish mumkin, lekin texnik bilimga ega foydalanuvchilar kod yozib ham loyihalarni kengaytirishlari mumkin. Kuchli biznes ma’lumotlar bazasi va avtomatizatsiya xususiyatlari, kross- platforma imkoniyatlari. Platformalar: Android, iOS, veb 9. AppSheet Google tomonidan taqdim etilgan AppSheet mobil va veb ilovalarni yaratish uchun no-kod platformasi hisoblanadi. AppSheet turli ma’lumotlar manbalarini ulash va ularning ustida ishlash imkonini beradi. Google Sheets, Excel va turli ma’lumotlar bazalari bilan oson integratsiya. Platformalar: Android, iOS 10. AppsGeyser Tavsif: AppsGeyser — bu kod talab qilmasdan Android ilovalar yaratish imkonini beradigan bepul platforma. Bu platforma tez va oson ilova yaratish uchun maxsus mo‘ljallangan. Foydalanishda pulli va bepul ilova shablonlari mavjud, YouTube kanallari, veb- saytlar, ijtimoiy tarmoqlar va o‘yinlar uchun maxsus ilovalar yaratish imkoniyati. Platformalar: Android 1. Ijtimoiy tarmoqlar ilovalari Misollar: Facebook, Instagram, TikTok, Twitter, Snapchat. 2. Video oqim (streaming) ilovalari Misollar: YouTube, Netflix, Amazon Prime Video, Disney+. 3. Online ta'lim ilovalari Misollar: Coursera, Udemy, Duolingo, Khan Academy. 4. Oziq-ovqat yetkazib berish ilovalari Misollar: Uber Eats, DoorDash, Grubhub, Zomato. 5. Sog'liqni saqlash va fitness ilovalari Misollar: MyFitnessPal, Strava, Headspace, Fitbit, Nike Training Club. 6. Moliyaviy boshqaruv ilovalari Misollar: PayPal, Venmo, Robinhood, Revolut. 7. Chat va messenjer ilovalari Misollar: WhatsApp, Telegram, Signal, Facebook Messenger. 8. Online savdo (e-commerce) ilovalari Misollar: Amazon, AliExpress, eBay, Etsy. 9. Transport va taksi xizmatlari ilovalari Misollar: Uber, Lyft, Bolt, Yandex Go. 10. O'yinlar ilovalari Misollar: PUBG Mobile, Candy Crush, Fortnite, Among Us. 11. Bo'sh vaqt va sayohat ilovalari Misollar: Airbnb, Booking.com, TripAdvisor. 12. Ishlab chiqarish va loyiha boshqaruvi ilovalari Misollar: Trello, Slack, Asana, Monday.com. SAVOL-JAVOBLAR/ MUHOKAMALAR  Adabiyotlar va internet resurslar 1. Beginning App Development with Flutter: Create Cross- Platform Mobile Apps. Rap Payne. APress. 2019. 2. UX-стратегия. Чего хотят пользователи и как им это дать. Джейми Леви. Издательство «Питер», 2017. 3. Nazirova E.Sh., Pardayeva G.A. «Mobil ilovalarini ishlab chiqish» fanidan o‘quv qo‘llanma Toshkent 2022. 168 bet. 4. Хo‘jayev O., Quryazov D. «Mobil ilovalarni ishlab chiqish» fanidan tajriba ishlarini bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma. Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Urganch filiali. 2016. 5. Nazirova E.Sh. Yuldasheva Sh., Mahmudova M.M. «Mobil ilovalarni ishlab chiqish» fani bo‘yicha o‘quv-uslubiy ko‘rsatma TATU. Toshkent 2022. 78 bet. 6. www.udemy.com 7. www.flutter.su 8. https://flutter.dev/docs 9. https://developer.android.com/studio/intro