Free Radical Polymerization 2024 PDF

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙV: ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ (ΕΤΠ) ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ 6ο εξάμηνο 2023-2024 Ματίνα Βουγιούκα...

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙV: ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ (ΕΤΠ) ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ 6ο εξάμηνο 2023-2024 Ματίνα Βουγιούκα Email: [email protected] Αλυσωτός πολυμερισμός – Πολυμερισμός Ελευθέρων ριζών - Χημικές αντιδράσεις – Κινητική  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Αλυσωτός πολυμερισμός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Η αντίδραση λαμβάνει χώρα με αλυσιδωτές προσθήκες μορίων μονομερούς σε μια αλυσίδα: Απαιτεί την δημιουργία ενεργού κέντρου → χρήση εκκινητών/διεγερτών: Ρίζα (ελευθέρων ριζών), ιόν (ιοντικός) Αμέσως δημιουργούνται μακρομόρια μεγάλου Χρόνος μοριακού βάρους στα οποία κάθε φορά προστίθεται ένα μόριο μονομερούς Τερματισμός αυθόρμητος (δραστικότητα «πεθαίνει») Η συγκέντρωση μονομερούς ελαττώνεται βραδέως Το τελικό ΜΒ είναι ανεξάρτητο της έκτασης της αντίδρασης και συνήθως πολύ υψηλό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα Μn + M → Mn+1 ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 3  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Τύπος μονομερών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Σταδιακός/Πολυσυμπύκνωση Αλυσωτός/πολυπροσθήκη Μονομερή που φέρουν χαρακτηριστικές Διπλός δεσμός C=O των αλδεΰδών και ή δραστικές ομάδες των κετονών ΟΗ, COOH, NH2, Cl, Ν=C=O, O=CH Διπλός δεσμός C=C των αλκενίων 𝛿≥2 1. Ενώσεις βινυλίου CH2=CHX 2. Ενώσεις βινυλιδενίου CH2=CΥX 3. 1,3 διένια CH2=CX-CΥ=CH2 X X ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 4  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Σχάση-Ανόρθωση διπλού δεσμού ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Για να γίνει ο πολυμερισμός χρειάζεται η ανόρθωση (σχάση) διπλού δεσμού Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών Ομολυτική σχάση (Free Radical Polymerization) Ο διπλός δεσμός προσβάλλεται από μια ελεύθερη ρίζα: το ένα ηλεκτρόνιο του διπλού δεσμού ενώνεται με το ελεύθερο ηλεκτρόνιο της ρίζας Ελεύθερη ρίζα (R⚫): ανεξάρτητο χημικό είδος που φέρει περιττό αριθμό ηλεκτρονίων (με μονήρες/ελεύθερο ηλεκτρόνιο), ηλεκτρικά ουδέτερο, πολύ δραστική με μικρό χρόνο ζωής X X ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 5  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Σχάση-Ανόρθωση διπλού δεσμού ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Για να γίνει ο πολυμερισμός χρειάζεται η ανόρθωση (σχάση) διπλού δεσμού Ιοντικός πολυμερισμός (Ionic polymerization) Ετερολυτική σχάση - Ανιοντικός Ο διπλός δεσμός προσβάλλεται από ένα ανιόν ή κατιόν -Κατιοντικός (πολική διάσπαση): τα ηλεκτρόνια του διπλού δεσμού μπορούν να αντιδράσουν παρουσία ενός ανιόντος (Ι-) ή ενός κατιόντος (Ι+) – Διαφορετική ροή ηλεκτρονίων X X X X ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 6  Επίδραση μονομερούς στον μηχανισμό του ιοντικού ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ αλυσωτού πολυμερισμού ΠΟΛΥΜΕΡΩN Το είδος του υποκαταστάτη στο μονομερές Χ (CH2=CHX) καθορίζει τον τύπο του ιοντικού πολυμερισμού και του ενεργού κέντρου (καρβανιόν, καρβοκατιόν) Χ: δέκτης ηλεκτρονίων (ηλεκτραρνητικό) Χ: δότης ηλεκτρονίων X X Kατιοντικός πολυμερισμός Aνιοντικός πολυμερισμός Τα ηλεκτρόνια του διπλού δεσμού Μειώνουν την ηλεκτρονιακή πυκνότητα δίνονται στον κατιοντικό καταλύτη (I+) του C=C: προσβολή από ανιοντικούς και το άλλο άτομο C μένει θετικά καταλύτες (I-), μεταφορά των φορτισμένο → καρβοκατιόν ηλεκτρονίων του διπλού δεσμού στον Ομάδες αλκυλίου (-CH3), άλλο C → καρβανιόν αλκενυλομάδες (-CH=CH2), αλκοξυλομάδες (-OR), φαινυλομάδες Ομάδες –CN, -COOR, -CONH2 ως Χ ως Χ καρβανιόν καρβοκατιόν ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 7  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Ρίζες λιγότερο εκλεκτικές από ιόντα λόγω ηλεκτρικής ουδετερότητας → o πολυμερισμός ελευθέρων ριζών κυριαρχεί βιομηχανικά Ομάδα αλκυλίου π.χ. –CH3 Τα αλογόνα (Cl, F) έχουν ασθενή δράση ως δότες ή δέκτες ηλεκτρονίων → μόνο ελεύθερων ριζών (PVC, PTFE) Ομάδα αιθέρα Εκτός από κετόνες και Ομάδα εστέρα αλδεΰδες (υψηλή πολικότητα) → πολυμερίζονται με ανιόντα ή κατιόντα Μονομερή όπως το στυρένιο και το 1,3 βουταδιένιο και με τους τρεις τρόπους→ σταθεροποίηση μέσω συντονισμού ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 8  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολυμερή αλυσωτού πολυμερισμού ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Διπλός δεσμός C=C των αλκενίων 1. Ενώσεις βινυλίου CH2=CHX Εμπορικά πολυμερή ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 9  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολυαιθυλένιο (ΡΕ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Θερμοπλαστικό, Μονομερές: Αιθυλένιο Γραμμικό και διακλαδωμένο πολυαιθυλένιο ανάλογα με τις συνθήκες πολυμερισμού Διακλαδώσεις στο PE → μείωση της πυκνότητας, αύξηση της αντοχής τήγματος (αλλά ρέει πιο εύκολα), μείωση κρυσταλλικότητας, μείωση Τm Η μείωση της πυκνότητας λόγω των διακλαδώσεων αποτυπώνεται και στο εμπορικό όνομα που χρησιμοποιείται. HDPE: ρ=0.941-0954 g/cm3, Tm=130-140 oC, κρυσταλλικότητα 80-95 % LDPE: ρ=0.910 – 0.940 g/cm3, Tm = 105-120 oC, κρυσταλλικότητα 40-50 % LLDPE: ρ=0.915-0.925 g/cm3, Tm=130 oC, κρυσταλλικότητα > 50 % Γραμμικό πολυαιθυλένιο → HDPE Τm=137 oC HDPE ΡΕ υψηλής πυκνότητας, high density PE Διακλαδωμένο πολυαιθυλένιο → LDPE LDPE Tm=115 oC PE χαμηλής πυκνότητας, low density PE (μεγάλου και μικρού μήκους διακλαδώσεις) Συμπολυμερές αιθυλενίου με α-ολεφίνη Τm=122 oC LLDPE Γραμμικό πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας → LLDPE linear low density PE (μικρού μήκους διακλαδώσεις) ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 10  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Τύποι ΡΕ, ιδιότητες και εφαρμογές ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Αδρανή υλικά και αδιάλυτα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος Με αύξηση Μn + υψηλότερη μηχανική αντοχή, σκληρότητα, υψηλό μέτρο ελαστικότητας - Δύσκολη επεξεργασία Με αύξηση βαθμού διακλαδώσεων: + διαφάνεια, διαπερατότητα - χαμηλότερη κρυσταλλικότητα, πυκνότητα, Τm και σκληρότητα Η ευρύτερη κατανομή μοριακών βαρών για το LDPE σε σχέση με HDPE + υψηλότερη αντοχή κρούσης, υψηλή αντοχή τήγματος, εμφάνιση διατμητικής λέπτυνσης σε χαμηλότερους ρυθμούς διάτμησης Εφαρμογές LDPE και LLDPE σε εφαρμογές film (συσκευασία, σακούλες, shrink film) HDPE σε περιέκτες (μπουκάλια, δεξαμενές) και σωληνώσεις ΡΕΧ (διασταυρωμένο ΡΕ) σε σωληνώσεις Γενικά σε οικιακές συσκευές, παιχνίδια, καλώδια, δεξαμενές καυσίμων ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 11  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Βινυλοπολυμερή με πολικές πλευρικές ομάδες ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Πολυακρυλονιτρίλιο Πολυ(μεθακρυλικός Πολυ(ακρυλικό οξύ) (ΡΑΝ) μεθυλεστέρας) (ΡΜΜΑ) Tg= 104 oC Tm= 317 oC Tg= 106 oC Tg= 85-110 oC ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 12  Πολυ(μεθακρυλικός μεθυλεστέρας) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΡΜΜΑ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Άμορφο θερμοπλαστικό (Ατακτικό) Πυκνότητα 1.17 g/cm3 (άμορφων περιοχών στους 25 οC) Tg = 105 oC Εφαρμογές Φώτα (εξωτερικού χώρου, αυτοκινήτων) Πινακίδες σήμανσης Προστατευτικά γυαλιά Πάνελ παραθύρων Βιοπολυμερές (τσιμέντο οστών) ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 13  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολυστυρένιο (PS) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Άμορφο θερμοπλαστικό (Ατακτικό) Πυκνότητα 1.05 g/cm3 Εσωτερικό ψυγείων Tg = 100 oC Tm = 230 oC (ισοτακτικό) / 270 oC (συνδυοτακτικό) Διογκωμένο πολυστυρένιο Εφαρμογές Μόνωση σε κτίρια Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός Inner liner για ψυγεία (εσωτερικό ψυγείων) Οικιακά είδη (μαχαιροπήρουνα) Συσκευασία ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 14  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολυ(βινυλο χλωρίδιο) (PVC) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Θερμοπλαστικό Πυκνότητα 1.36 g/cm3 Tg = 80 oC (θεωρείται άμορφο αλλά έχει κάποια κρυσταλλικότητα) Εφαρμογές Άκαμπτο PVC Εύκαμπτο PVC Δερματίνες Σωλήνες και σύνδεσμοι Καλώδια Οικοδομικό υλικό ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 15  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολυπροπυλένιο (ΡΡ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Θερμοπλαστικό Πυκνότητα 0.90 g/cm3 Tg = -10 oC Tm = 160-170oC Εφαρμογές Ίνες Μπουκάλια και δοχεία Συσκευασία Οικιακά είδη (π.χ. κουζίνας) Καταναλωτικά είδη (π.χ. βαλίτσες) Πάνελ οργάνων Μόνωση Σωλήνες (π.χ. προστασίας καλωδίων) Βιοιατρικές εφαρμογές ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 16  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Αλυσωτός πολυμερισμός Ελευθέρων ριζών (Free radical polymerization) Χημικές αντιδράσεις - Κινητική ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 17  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Τρία στάδια πολυμερισμού ελευθέρων ριζών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Σπουδαιότερη μέθοδος σε βιομηχανική κλίμακα → ΡΕ, ΡΡ, PTFE, PVC, PS, PMMA, PAN, πολυβουταδιένιο Έναρξη, πρόοδος και τερματισμός ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 18  Έναρξη: Δημιουργία ελευθέρων ριζών από ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ διεγέρτη/εκκινητή ΠΟΛΥΜΕΡΩN Μέσω θερμικής διάσπασης (thermolysis) (συνήθως σε Τ>50 οC) 40-90 oC C O O C 2 C O 2 + 2CO2 Βενζοϋλοϋπεροξείδιο O O O CH3 CH3 CH3 Αζω-δις-ισοβουτυρονιτρίλιο (ΑΙΒΝ) 25-80 oC CH3 C N N C CH3 2 CH3 C + N2 CN CN CN Μέσω φωτολυτικής διάσπασης (σε χαμηλές θερμοκρασίες) Μέσω οξειδοαναγωγικής διάσπασης ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 19  Έναρξη: Προσβολή διπλού δεσμού μονομερούς από ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ρίζα ΠΟΛΥΜΕΡΩN Το ελεύθερο ηλεκτρόνιο της ρίζας ενώνεται με το ηλεκτρόνιο από το ένα άτομο C του διπλού δεσμού (δημιουργείται νέος δεσμός με -CH2) και το εναπομείναν ηλεκτρόνιο μεταφέρεται στο άλλο άτομο C του διπλού δεσμού Λόγω λιγότερης στερεοχημικής παρεμπόδισης Συντελεστής αποτελεσματικότητας ριζών f: το κλάσμα των αρχικών ριζών που ενεργοποίησαν ένα μονομερές. Ορισμένες από τις αρχικές ελεύθερες ρίζες έχουν χαθεί είτε με ανασυνδυασμό μεταξύ τους είτε σε παράπλευρες αντιδράσεις ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 20  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πρόοδος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Η ελεύθερη ρίζα του μονομερούς αυξάνει με συνεχείς προσθήκες μονομερούς με τον ίδιο μηχανισμό → μακρορρίζες Κυριαρχεί Σημαντική όταν Χ μικρό μέγεθος Ασύμμετρα βινυλικά μονομερή: Κυρίως ισομερής διαμόρφωση θέσης κεφαλή- ουρά (head-tail conformation) Επομένως, αποτύπωση της αντίδρασης προόδου (x: βαθμός πολυμερισμού) ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 21  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Τερματισμός (αυθόρμητος) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Αντιδράσεις συνδυασμού (combination): ενώνονται τα δύο μονήρη ηλεκτρόνια των δύο μακρορριζών Τύπος αντίδρασης τερματισμού → τελικό μοριακό βάρος Αντιδράσεις διαφοροποίησης (disproportionation): το ελεύθερο ηλεκτρόνιο της ρίζας αποσπά Η από τη διπλανή μακρορρίζα (CH-H) και το εναπομείναν ηλεκτρόνιο του C-H ενώνεται με το μονήρες ηλεκτρόνιο της δεύτερης ρίζας → νέος C=C ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 22  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Αντιδράσεις τερματισμού ανάλογα με το πολυμερές ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Οι ελεύθερες ρίζες του πολυστυρενίου (PS) απενεργοποιούνται κυρίως μέσω αντιδράσεων συνδυασμού Συνδυασμός στα βινυλικά μονομερή CH2=CHX οι ρίζες του πολυ(μεθακρυλικού μεθυλεστέρα) (PMMA) με διαφοροποίηση, ειδικά σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 60 οC. Oι a-CH3 στα CH2=C(CH3)X προσφέρουν επιπλέον τρία Η να αποσπαστούν→ κυριαρχεί η διαφοροποίηση ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 23  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Αντιδράσεις μεταφοράς (chain transfer reactions) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN Tο μοριακό βάρος του πολυμερούς που προκύπτει από ένα πολυμερισμό με ελεύθερες ρίζες είναι μικρότερο από αυτό που προβλέπεται σύμφωνα με την κινητική Aντιδράσεις μεταφοράς μεταφέρουν τη δραστικότητα από μια αναπτυσσόμενη αλυσίδα (μακρορρίζα) σε ένα άλλο μόριο του συστήματος (ΑΤ): ktr  i + T − A → M i − T + A όπου, ΑΤ μπορεί να είναι μόριο διαλύτη, μονομερούς, διεγέρτης, πολυμερές χωρίς ενεργό κέντρο (νεκρό μακρομόριο), ακαθαρσία ή κάποια άλλη ουσία η οποία έχει προστεθεί στο σύστημα ακριβώς για να προκαλέσει αντιδράσεις μεταφοράς, π.χ. CCl4, CBr4, κλπ. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΜΕΡΩΝ: Αλυσωτός πολυμερισμός - Πολυμερισμός ελευθέρων ριζών 24  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Παραδείγματα αντιδράσεων μεταφοράς σε ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΜΕΡΩN μικρά μόρια Διεγέρτης (άρα άλλη μια αντίδραση διάσπασης διεγέρτη) Μονομερές (οξικός βινυλεστέρας, διακλάδωση) Αν RP