Kas Fizyolojisi 2 Ders Notları PDF

16/10/2022 Kas Sistemi II Kas fizyolojisi ve mekaniği Kas duyu reseptörleri Düz kaslar Kalp kası 1 Aksiyon potansiyeli ve kasılma...

16/10/2022 Kas Sistemi II Kas fizyolojisi ve mekaniği Kas duyu reseptörleri Düz kaslar Kalp kası 1 Aksiyon potansiyeli ve kasılma Aksiyon potansiyeli “elektrokimyasal”, kasılma ise “mekanik” bir olaydır. Aksiyon potansiyeli mV olarak ölçülür ve 2 msn’den kısa sürede tamamlanır. Kas kasılması ise gerim olarak ölçülür ve tamamlanması 1 sn. kadar sürebilir. 2 1  16/10/2022 Sarsı eğrisi Sarsı: Bir kas telinde sadece “bir uyarım-kasılma-gevşeme” dizisidir. 3 Sarsı eğrisi tipleri 4 2  16/10/2022 Uyarım şiddeti ve kas gerimi Tek bir kas telinin ürettiği gerim, sadece oluşan çapraz-köprü sayısına bağlıdır. Bir kas teli kasılmak üzere uyarılırsa hep aynı gerimi üretir. Artan uyarı şiddeti kas telinin gerimini de arttırmaz. Yani kas teli ya üretebileceği maksimum gerimle kasılır ya da kasılmaz. Kas mekaniğinin bu özelliği, “ya hep-ya hiç kuralı” olarak bilinir. Tek bir kas teli 5 Kasta summasyon Omuriliğinin anterior boynuzunda yer alan 2 tip motor nöron, doğrudan iskelet kaslarını innerve eder. Bunlardan alfa motor nöronlar kasın kasılmasını başlatır. Bu nöronun aksonu iskelet kasında dallanmalar yapar. Her dal belli sayıda kas telini etkiler. Bir sinir teli dalı ile bunun innerve ettiği kas telleri birlikte “motor birim” oluştururlar. Motor birimdeki kas teli sayısı, kasın yaptığı işin tipine göre değişir. Bu sayı, göz kaslarında 4-6 hücre, bacak kaslarında 1000-2000 hücre olabilir. 6 3  16/10/2022 Kasta summasyon Binlerce kas telinden oluşan bir iskelet kası ya hep-ya hiç kuralına uymaz. Burada uyarının şiddeti arttıkça kasın gerimi de giderek artar. Kasın gerimi, belli bir uyarım şiddetinden sonra sabit kalır. Bunun nedeni bir iskelet kasının çok sayıda MOTOR BİRİMden oluşmasıdır. Artan uyarı şiddetine göre kasın geriminin artması ÇOKLU MOTOR BİRİM SUMMASYONU sonucunda meydana gelir. 7 Motor birim summasyonu Gevşemesine izin verilen kas grubu artan değerlerdeki voltaj ile uyarılırsa, eşik değeri yönünde uyarılan kas birimlerinin sayısı artar 8 4  16/10/2022 Dalga summasyonu Uyarım frekansı ve kasın gerimi 9 Dalga summasyonu Uyarım frekansı ve kasın gerimi Kas telinde kasılma ve gevşeme fazlarının tamamlanmasından çok önce aksiyon potansiyeli ve bunun refraksiyon fazı tamamlanır. Ayrıca, kasın kasılma mekanizmasının bir refraksiyon fazı yoktur. Dolayısıyla, ikinci bir aksiyon potansiyelinin ikinci bir kasılmayı başlatması için kas telinin tamamen gevşemesi gerekmez. Aksiyon potansiyellerinin frekansı arttıkça kasılmaların frekansı da artar. Aynı zamanda kasın gerimi de giderek artar. Böylece çoklu dalga summasyonu oluşur. Bu durum miyofibrillerin çevresindeki Ca++ derişiminin kademeli olarak artmasıyla açıklanır. 10 5  16/10/2022 Dalga summasyonu Bir kas fibresi gevşemesine izin verilmeden, yeniden uyarılırsa “dalga summasyonu” ortaya çıkar: 1. Sarkoplazmadaki Ca++ birikimi (Yani SR’dan sitosole geçiş kadar hızlı bir şekilde, sitosolden SR’ye geçmemesi ve sitosolde yani sarkoplazma içinde birikmesi 2. Mikrofilamentlerin istrahat pozisyonuna dönemeden yeniden uyarılması (yüksek frekans-ancak çok yüksek değil) 11 Tam olmayan tetanus Bir kas fibresi gevşemesine izin verilmeden, yüksek frekansta uyarılırsa “tam olmayan tetanus” ortaya çıkar: Bu durumda kas maksimum gerimine ulaşmıştır. Sarkoplazma içerisindeki Ca++ miktarı yükselmiştir (Kasılma için de bu Ca++ kullanılır). 12 6  16/10/2022 Tam tetanus Bir kas fibresi daha da yüksek frekansta uyarılırsa “tam tetanus” ortaya çıkar. 13 Merdiven etkisi Bir kas fibresi gevşemesine izin verilerek, maksimum voltaj değerinde, kritik frekansta (düşük) uyarılırsa “merdiven etkisi (trappe)” ortaya çıkar: Merdiven etkisinde bir süredir dinlenme durumunda olan bir kasta bir gevşeme fazı tamamlandıktan hemen sonra aynı şiddette bir uyarım daha verilirse kas bir öncekine göre biraz daha güçlü kasılır. Kasılmanın şiddeti belli sayıda uyarımdan sonra sabit kalır. 14 7  16/10/2022 Merdiven etkisi Treppenin olası açıklaması, miyofibrillerin etrafındaki Ca++ düzeyinin yükselmesi olabilir. İlk uyarımda serbestleşen Ca++ iyonları, ikinci uyarımdan önce sarkoplazmik retikulum tarafından tamamen geri alınmamıştır (ya da yeterli hızda geri alınamamıştır) ve ikinci uyarım, kas, iki kasılma arasında tamamen gevşemiş bile olsa, ek Ca++ serbestleşmesine yol açar. Sonuçta ilk birkaç kasılma süresince sarkoplazmadaki Ca++ derişimi hafifce yükselir ve bir sonraki kasılmanın biraz daha şiddetli olmasına yol açar. Sporcuların ısınma hareketleri sırasında oluşan treppe, kas veriminin artmasına katkıda bulunur. 15 Maksimal gerim tipleri Treppede kasın ulaştığı maksimum gerim, tam tetanusda ulaşılanın yaklaşık %25’i kadardır. 16 8  16/10/2022 Kasta summasyon MOTOR BİRİM SUMMASYONU Eşik değerinin üzerindeki uyarıların artış göstererek motor birimlere ulaşması sonucu ortaya çıkan cevaptır. KALSİYUM SUMMASYONU Supramaksimal uyarıların kasın tam gevşemesine izin vermeden tekrarlanması sonucu sitosolde Ca++ birikimi ile ortaya çıkan cevaptır. 17 Kasta tonusu (gerimi) Bir kastaki motor birimlerin bir kısmı, kas kasılmasa bile, aktif haldedir. Bu aktivite bir harekete yol açacak düzeyde gerim üretmez fakat kasın gergin kalmasını sağlar. Bu dinlenme durumundaki gerime “kas tonusu” denir. Farklı motor birimler, birbirlerinden farklı zamanlarda aktivite gösterdikleri için tendona uygulanan güç sabit kalır. Sırtımızın ve başımızın uzun süre dik durabilmesi, uzun süre ayakta durabilmemiz bu sayede sağlanır. 18 9  16/10/2022 Kasılma ve gerim ilişkisi AKTİF GERİM Kasın kasılınca kaldıracağı cisme uyguladığı kuvvete denir. Kasın başlangıç uzunluğu üreteceği aktif gerimi önemli ölçüde etkiler. Kasın uzunluğu arttıkça aktif gerimi de bir noktaya kadar artar. Bu noktadan sonra kas daha da gerilirse aktif gerimi düşmeye başlar. Kas Boyu 1 Kas gerilmemiştir ve kasılınca oluşan gerim küçük olacaktır. Çünkü miyofilamentleri zaten maksimum derecede örtüşmüştür ve sarkomer daha fazla kısalamaz. Kas Boyu 2 Kas optimum gerginliktedir. Kasılınca oluşacak gerim maksimumdur. Çünkü kurulacak çapraz köprü sayısı maksimumdur. Kas Boyu 3 Kas aşırı gerilmiştir ve oluşacak gerim küçüktür. Çünkü miyofilamentler çok az örtüşmektedir ve kurulacak çapraz köprü sayısı küçüktür. 19 Kasılma ve gerim ilişkisi Kasta Germe Germe aktif ya da pasif olabilir. Bir iskelet kasının ya da kas grubunun Aktif germede antagonistik kaslardan biri uyarılma sonucu kasılınca diğeri gerilir. gerilerek boyunun uzaması demektir. Örneğin, patella (gerilme) refleksinde ya da kolun dirsekten bükülmesi sırasında Germe, insanlarda ve birçok hayvanda fleksör kas kasılınca ekstensör kas gerilerek boyunu uzatır. doğal ve içgüdüsel olarak da yapılabilir. Pasif germede kas genellikle bir dış güç yoluyla gerilerek boyu uzatılır. Örneğin, Örneğin, uyku sonrası gerinme, dar bir bir yardımcı antrenör, gerici bantlar ya da mekanik cihazlar bu işi yapabilir. Bir ortamda uzun süre kaldıktan sonra, insan, dizlerini bükmeden ayak uçlarına değmek için öne eğilince arka bacak uzun süreli hareketsizliğin ardından, kasları gerilerek uzar. esneme sırasında çeşitli kaslar gerilir. Bu tip gerilme genellikle sporcular tarafından bir tip egzersiz olarak uygulanır. Germenin kasın esnekliğini arttırma ve onu kasılma için tekrar en uygun duruma getirme gibi yararları vardır. Bazen de krampları gidermek için kullanılır. 20 10  16/10/2022 Kasılma tipleri İZOTONİK KASILMA Kasılma başlayınca gerim artar, kasılma süresince sabit kalır, kasın boyu değişir. Konsentrik Kasılma Kasın maksimum gerimi dirençten büyüktür ve kas aktif olarak kısalır. Ekzentrik Kasılma Kasın maksimum gerimi dirençten küçüktür ve kas aktif olarak uzar. 21 Kasılma tipleri İZOMETRİK KASILMA Kas boyunu değiştirmez, gerimi artar ancak direnci geçemez. Örneğin bir duvarı itmek. Sırt kaslarımız, ayakta dururken ya da otururken yer çekimine karşı bu tipte kasılır. İzometrik kasılmada kasın bütün olarak boyu kısalmaz; tek tek kas tellerinin boyu kısalır. Bu kısalma, iç gerim dış gerime eşit oluncaya kadar sürer. Dış gerim (tendon) direnci yenemediği için daha fazla kısalma olmaz. Günlük normal aktiviteler sırasında izotonik ve izometrik kasılmalar birlikte yapılır. Oturmuş, kitap okuyan bir insanda sırt kaslarının izometrik kasılması omurgayı dik tutup vücut pozisyonunun korunmasını sağlarken, sayfa çevirme hareketi sırasında kolun, elin ve parmakların hareketleri konsentrik ve eksentrik kasılmaların kombinasyonu sonucunda gerçekleşir. 22 11  16/10/2022 Kırmızı ve beyaz kaslar Her kas belli oranda kırmızı ve beyaz kas telleri içermektedir ve kas grubun işlevine göre bu kas tellerinin miktarları değişiklik göstermektedir. 23 Kırmızı ve beyaz kaslar Yavaş Kaslar Hızlı Kaslar (Kırmızı Kaslar) (Beyaz Kaslar) Bol miyoglobin içerir Az miyoglobin içerir Fazla mitokondri içerir Az mitokondri içerir Enerji eldesi: Aerobik solunum Enerji eldesi: Anaerobik solunum Yavaş kasılır Hızlı kasılır Kan damarları çoktur ve uzun Kan damarları azdır ve çabuk süre yorulmadan kasılır yorulur Daha incedir Daha kalındır Sırt kasları, bacak kasları Kol ve göz küresi kasları 24 12  16/10/2022 Kırmızı ve beyaz kaslar Çeşitli sporcu tiplerinde hızlı ve yavaş kas teli sayısının dağılımı nasıldır? Hızlı (Beyaz) Kaslar Yavaş (Kırmızı) Kaslar Maraton koşucuları Az (18) Çok (82) Yüzücüler Az (26) Çok (74) Ortalama erkek ~ Eşit (55) ~ Eşit (45) Halterciler ~ Eşit (55) ~ Eşit (45) Hız koşucuları Çok (63) Az (37) Uzun atlamacılar Çok (63) Az (37) 25 Kas metobolizması KAS KASILMA İÇİN ENERJİSİNİ 1. Depo ATP (milisaniyeler içerisinde tükenir) 2. Depo Kreatin Fosfat (milisaniyeler içerisinde tükenir) 3. Anaerobik solunum (saniyeler içerisinde tükenir) 2 ATP Laktik Asit 4. Aerobik solunum Yağ Asitleri uzun süreli egz. ve dinlenmede 30-32 ATP CO2 H2O Amino Asitler Glikojen 26 13  16/10/2022 Kas metabolizması Kasta Karaciğerde 27 Kas metabolizması 28 14  16/10/2022 Kas metabolizması 29 Fatik (Kas yorgunluğu) Çizgili kasların normal kasılma gücü ve çalışma performansındaki düşüş FATİK (kas yorgunluğu) olarak tanımlanır. Üç tipte fatik’ten bahsedilebilir: 1. PSİKOLOJİK FATİK Duygusal duruma bağlı isteksizlik 2. KAS FATİĞİ Metabolitlerin birikimi ATP tükenmesi 3. SİNAPTİK FATİK Asetilkolin sentezinin uyarım hızına yetişememesi 30 15  16/10/2022 Oksijen açığı Oksijen borcu Yoğun bir egzersiz sırasında kaslar için gerekli olan enerjinin (ATP’nin) en büyük kaynağı aerobik solunumdur. Bunun için, solunum derinliği ve hızı artar. Fakat bir noktadan sonra, alınan oksijen ihtiyacı karşılayamaz. Bu durumda kaslar ATP eldesi için anaerobik solunuma geçer. Bunun sonucunda da laktik asit oluşur. Egzersiz sona erdikten sonra, oluşan bu laktik asidi yıkmak (su ve karbondiokside), harcanan ATP’yi ve kreatin fosfatı yerine koymak, hemoglobin ve miyoglobinden ayrılan oksijeni yerine koymak için bir süre daha hızlı solunum yapılır. Bu ekstra solunum sırasında kullanılan oksijene OKSİJEN BORCU adı verilir. 31 Oksijen açığı 32 16  16/10/2022 İskelet kasları ve egzersiz / spor Cinsiyet Hormonlar: Testesteron Beslenme: Karbonhidrat Karışık İlaçlar ve çeşitli kimyasal Yağ maddeler: Kafein Epinefrin Norepinefrin 33 Kasın enerji metabolizması – özet - 1. Hazır ATP 2. Kreatin fosfat (KP) 3. Anaerobik solunum (Glikojen / Laktik asit) 4. Aerobik solunum (Yağ asitleri) 34 17  16/10/2022 İskelet kasları ve spor KP KP ve Glikojen/LA Glikojen/LA Aerobik solunum glikojen/LA ve aerobik solunum 100 m koşu 400 m koşu 1500 m koşu Ağırlık kaldırma Dalma Basketbol Tenis Maraton 35 İskelet kasları ve spor 36 18  16/10/2022 İskelet kasının duyu reseptörleri 37 İskelet kasının duyu reseptörleri Çizgili kas içerisinde kasın boyu, gerimi ve kasılma hızı hakkında bilgi alan reseptörler bulunur. Bunlara kasın duyu reseptörleri adı verilir. İkiye ayrılırlar: KAS MEKİĞİ ve GOLGİ TENDON ORGANI 38 19  16/10/2022 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Kas içerisinde özel bir kapsül ile çevrelenen intrafusal kas tellerinden oluşmuştur. Orta noktasında primer reseptörler, yanında her iki uçta ise sekonder reseptörler bulunur (afferent). Mekiğin her iki ucunda ise intrafusal kasların kendi motor sinirleri bulunur (efferent). Bunlara kas mekiği gamma motor siniri adı verilir. 39 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Kas mekiği merkezi sinir sistemine kasın boyu ve boyundaki değişme hızıyla ilgili sinyaller iletir. İki tip intrafusal kas teli vardır: Çanta çekirdek ve Zincir Çekirdek. Primer Sonlanma (afferent)- Hem çanta çekirdek hem de zincir çekirdek tellerden sinyal taşırlar. Kas boyundaki hızlı değişmelere (uzama veya kısalma) tepki verirler. MSS’ye kasın boyundaki değişme hızıyla ilgili sinyaller iletirler (dinamik cevap). Sinyal iletimi çok hızlıdır (70-120 m/san.). Sekonder Sonlanma (afferent)- Sadece zincir çekirdek tellerden sinyal taşırlar. Kas yavaşca gerilirse her iki sonlanma birlikte impuls çıkartır ve kasın gerilmesi sona erdikten sonra da sinyal çıkartmayı sürdürür. MSS’ye kasın o andaki boyu ile ilgili sinyaller gönderir (statik cevap). Gama motor sonlanma (efferent)- Gama motor nöronlar omuriliğinin anterior boynuzunda yer alan 2 tip motor nörondan biridir (diğeri alfa motor nöron). Bu nöron kas mekiğindeki intrafusal kas tellerinin iki ucunu innerve eder. Bu bölgelerin kasılma özelliği vardır. 40 20  16/10/2022 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Gama motor sinirler kas mekiğinin dinamik ve statik cevaplarının yoğunluğunu kontrol ederler. İki tip gama motor nöron vardır: Gama dinamik ve gama statik. Gama dinamikler esas olarak çanta çekirdek telleri, gama statikler de zincir çekirdek telleri uyarır. Gama dinamiklerin uyarmasıyla kas mekiğinin dinamik cevabı, gama statiklerin uyarmasıyla da statik cevabı önemli ölçüde artar. Bu sinirler intrafusal kas tellerinin kasılabilen iki ucunu uyarıp reseptör bölgesi olan orta kısmın gerginliğini ve dolayısıyla sinyal çıkartmayı sürdürmesini sağlar. Kas mekiğini uyararak gerginliğini sağlar Sinyal gödermeye devam etmelerini sağlar 41 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Kasın boyu uzatılırsa, kas mekiği gerilir, primer ve sekonder reseptörlerde implus doğar. Primerler reseptörler, kasılmanın başında bolca implus çıkarır ve kasılma ile ilgili bilgileri merkeze taşırlar. Ancak gerim sabit hale geçince implus çıkartmaları kesilir. Sekonder reseptörler, gerim aynı kalsa bile implus çıkartmaya devam ederler. İMPULS iMPULS iMPULS iMPULS iMPULS iMPULS iMPULS 42 21  16/10/2022 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Gerilme refleksi - Patella refleksi Kas refleks yoluyla kasılır. Boyunu küçültür ve reseptörün (kas mekiğnin) uyarılması sona erer. 43 İskelet kasının duyu reseptörleri: Kas mekiği Ancak motor sinir uyarılmasına rağmen kas boyunu küçültemezse kas üzerindeki gerilim artar. Kas mekiği gamma motor sinirlerine uyarı gelerek kas mekiği üzerindeki gerim arttırılır. Bu durumda primer reseptörlerden YENİDEN çıkan uyarılar o kasın motor siniri ile bağlantı kurar ve kasın daha kuvvetli kasılmasını sağlar. Kas mekiğini uyararak Sinyal gödermeye devam İMPLUS gerginliğini sağlar etmelerini sağlar İMPLUS İMPLUS 44 22  16/10/2022 İskelet kasının duyu reseptörleri: Golgi tendon organı Tendon içinde yerleşmiştir. Kas kasılıp tendon üzerine güç uygular ve tendon gerilir. Bu gerginlik belli bir düzeye ulaşınca Golgi tendon organından çıkan sinyaller omuriliğindeki alfa motor nöronu inhibe eder. Böylece, kasın daha fazla kasılıp hem kasın hem de tendonun zarar görmesi önlenir. 45 İskelet kasının duyu reseptörleri: Golgi tendon organı 46 23  16/10/2022 Düz kaslar Vücutta yaygın olarak yerleşmişlerdir. İşlev bakımından çeşitlilik gösterirler. İskelet kası hücrelerinden daha küçüktür (30-200 mikrometre uzunluk, 5-10 mikrometre çap). Mekik şeklindedirler. Ortada bir çekirdek vardır. Miyofilament sayısı daha azdır. Sarkomerler halinde organize olmamışlardır. Bu yüzden çizgili görünüm oluşturmazlar. Hücrelerde kasılma özelliği olmayan ‘intermediyer filamentler’ bulunur. Bu filamentler, hücre içine dağılmış ‘yoğun cisimler’e tutunmuşlardır. Aktin miyofilamentleri de yoğun cisimlere tutunmuşlardır ve hücrede çapraz olarak yerleşmişlerdir. Bu yüzden kasılınca hücrenin boyu kısalır. Kasılma iskelet kasında olduğu gibi, aktin ve miyozin miyofilamentlerinin birbiri üzerinde kaymasıyla gerçekleşir fakat daha yavaştır. 47 Düz kaslar Düz Kaslar- Kasılma İçin Gerekli Kalsiyumu Kaynakları Düz kas hücrelerinde sarkoplazmik retikulum iyi gelişmemiştir ve iskelet kasındaki gibi bir T-tubül sistemi bulunmaz. Bunun yerine, hücre zarının yüzeyinde, caveolae adı verilen bazı girintiler vardır. Bu girintilerin hemen yakınında iskelet kasındaki sarkoplazmik retikulumun rudimenter analoğuna benzeyen, az gelişmiş sarkoplazmik retikulum tubülleri bulunur. Kasılma için gerekli Ca++’büyük oranda hücre dışı sıvıdan gelir. Az miktarda Ca++ da sarkoplazmik retikulum tubüllerinden sağlanır. Caveolae’ye gelen aksiyon potansiyeli, Ca++’un sarkoplazmik retikulum tubüllerinden serbestleşmesine yol açar. 48 24  16/10/2022 Düz kaslar İki tip düz kas vardır: 1. Çok birimli düz kaslar 2. Visseral düz kaslar 49 Düz kaslar 1. Çok birimli düz kaslar: Birbirinden ayrı kas hücrelerinden oluşur. Her hücre diğerlerinden bağımsız aktivite gösterir ve kasılması otonom sinirler tarafından uyarılmaya bağımlıdır. Örnek: Gözde iris ve silli cisim kasları, tüy dibindeki piloerektör kaslar bu tiptir. Düz kasa gelen sinirler, iskelet kasındaki gibi bir uç plak yapısı oluşturmazlar. Bunun yerine, çok sayıda sinaptik yumrular (varikositler) vardır. Bunların içinde nörotransmitter (asetilkolin veya norepinefrin) taşıyan veziküller bulunur. 50 25  16/10/2022 Düz kaslar 2. Tek birimli (visseral) düz kaslar: Birlikte aktivite gösteren yüzlerce veya binlerce düz kas hücresinden oluşan kas kütleleridir. Hücreler tabakalar veya demetler halindedir. Hücre zarları birçok noktada birbirlerine tutunmuştur. Böylece, bir hücrede oluşan güç hücreden hücreye aktarılır. Buna ek olarak, hücreler arasında çok sayıda düşük dirençli iletişim bölgeleri (gap junctions) vardır. Bunlar sayesinde, uyarımın hücreler arasında kolaylıkla yayılması ve hücrelerin birlikte kasılması sağlanır. Bu tip kasa visseral düz kas denmesinin nedeni bağırsak, mide, safra kanalları, uterus, ureter gibi iç organların ve birçok kan damarının duvarının bu tip düz kaslardan oluşmasıdır. 51 Düz kaslar Visseral Düz Kas Hücreleri Arasında İletişim Tek birimli (visseral) düz kas hücreleri arasında iletişim bölgeleri (gap junctions) vardır. 52 26  16/10/2022 Düz kaslar: Visseral düz kas hücrelerinde zar potansiyeli Düz kas hücrelerinin zar potansiyeli, kasın o Tek birimli düz kas hücrelerinde iki tip aksiyon potansiyeli görülür: andaki aktivite durumuna göre değişir. Dinlenme durumunda bu değer -50 ila -60 1.Spike tip mV’tur. 2.Platolu tip Platolu tip aksiyon potansiyelinin başlaması spike Spike tip aksiyon potansiyelleri iskelet kasındakilere tipinkine benzer Fakat repolarizasyon gecikir. Bu tip benzer. Süresi 10-50 msan. olabilir. aksiyon potansiyelinin önemi, bazı düz kaslarda Birçok nedenle görülebilir: kasılmanın uzun süreli olmasını sağlamasıdır (örnek: Elektriksel uyarım, hormonlar, nörotransmitterler, ureter, uterus ve sazı damar düz kasları). gerilme, kasın spontan aktivitesi. 53 Düz kaslar Visseral düz kas hücrelerinde zar potansiyeli Visseral düz kaslar kendiliğinden (spontane) kasılma özelliğine sahiptir. Bunun nedeni, bu tip düz kas hücrelerinin zar potansiyelinde yavaş dalgalanmalar görülmesidir. Bazen bu dalgalanmalar eşik değer düzeyine ulaşır ve aksiyon potansiyelleri oluşur. Bunun sonucunda da kas kasılır. 54 27  16/10/2022 Düz kaslar Plastisite Visseral düz kasların bir özelliği de PLASTİSİTEdir. Kas hücrelerinin gerimini arttırmadan boyunu uzatabilmesi demektir. Bunun en tipik örneği idrar kesesidir. Kese doldukça şişer ve düz kas hücrelerinin boyu uzamaya başlar. Hücreler boy her uzadığında buna kasılarak cevap vermez (gerimini arttırmaz). Böylece, kese işeme refleksinin başlamasına kadar dolmaya devam edebilir. 55 Düz kaslar Düz kasın kasılma mekanizması 1. Ya bir hormonun reseptörüne bağlanması ya da hücre zarının depolarizasyonu, zarda Ca2+ kanallarının açılmasına neden olur. 2. Ca2+ iyonları difüzyonla hücreye girip kalmoduline bağlanır. 3.1. Ca2+ - kalmodulin kompleksi miyozin hafif zincir kinazına bağlanıp aktive eder. 3.2. Ca2+ - kalmodulin kompleksi diğer bir yoldan da caldesmona bağlanıp aktive eder. 4. 1. Aktif miyozin hafif zincir kinazı ATP’den bir fosfatı miyozin başına bağlar. 4. 2. Caldesmon tropomiyozinin yer değiştirmesini sağlar. 5. Çapraz köprü oluşması-kayma hareketi- ayrılma- yeniden köprü oluşması döngüsü başlar. 6. Miyozin fosfataz miyozinden fosfatı ayırır ve kas gevşer. Düz kasın gevşemesi için ATP enerjisi gerekli değildir. 56 28  16/10/2022 Düz kaslarda kasılma tipleri Düz kaslarda iki tipte kasılma gözlenir: 1. Fazik kasılma Hızlı kasılıp gevşeme vardır. Üretilen güç daha azdır. 2. Tonik kasılma Kasılma daha uzun sürelidir. Ancak üretilen güç daha fazladır. 57 Kalp kası Kalp kası hücreleri arasında alçak direnç gösteren geçitler bulunmaktadır. Meydana gelen aksiyon potansiyeli bu sayede hücreler boyunca iletilebilir. 58 29  16/10/2022 59 30