Karel ende Elegast MOOC PDF

Literatuur Middelnederlandse ridderroman: “Karel ende Elegast” Luisteren Inleiding MOOC: massive open online course Reeks online colleges over de hoogtepunten van de Nederlandstalige literatuur in de middeleeuwen Makers: taalwetenschappers, historici, theologen...

Literatuur Middelnederlandse ridderroman: “Karel ende Elegast” Luisteren Inleiding MOOC: massive open online course Reeks online colleges over de hoogtepunten van de Nederlandstalige literatuur in de middeleeuwen Makers: taalwetenschappers, historici, theologen, literatuurwetenschappers … Initiatief UA Waarom Middelnederlandse literatuur? Inzicht krijgen in geesten en harten van middeleeuwers Waarom MOOC? Tekst, beeld en klank cf. mondelinge literatuur en handschriften “Karel ende Elegast” (+ 10’) https://moocmnl.kantl.be/karel-en-kruisvaartepiek/ Karel de Grote Wanneer? 768 - 814 Waar? Karolingische rijk 800: Karel de Grote werd door de paus als keizer gekroond Al heel snel ontstonden er verhalen over Karel de Grote en zijn ridders. Hoe begonnen? Er mag aangenomen worden dat het begon met de persoonlijke herinneringen van de deelnemers aan de oorlogen. Wat deden beroepsvertellers ermee? Ze bewerkten die persoonlijke herinneringen en droegen ze daarna voor aan een luisterend publiek. Einde 11de eeuw: “chansons de geste” = verhalen over de heldendaden van Karel de Grote en zijn riders Hoe voorgedragen? met muzikale begeleiding Vertalingen in Middelnederlands van “chansons de geste”: twee vbn. Roelantslied & Renout van Montalbaen 1  Probleem met deze verhalen: De ingewikkelde verhalen van duizenden verzen zijn in stukken overgeleverd. Dit probleem was er niet voor: Karel ende Elegast Karel ende Elegast A. Wanneer? 13e eeuw B. Vier kenmerken? Het verhaal is in zijn geheel bewaart gebleven, de tekst telt slechts 1400 verzen, bevat maar één avontuur en is de best geslaagde variant. C. Inhoud van het verhaal Waar zijn we? Het kasteel van Karel de Grote in Ingelheim am Rhein Wanneer? De nacht voorafgaand aan de hofdag Welke opdracht krijgt Karel? Sta op, trek je wapenrusting aan en ga stelen. Van wie krijgt hij die? God Wie is Elegast? Een leenman die door Karel ooit verbannen was uit het rijk en nu als roofridder in de bossen leeft. Wie is Adelbrecht? Karel de Grote noemde zichzelf zo om zijn identiteit te verbergen. Wie is Eggeric? Een machtige vazal die getrouwd is met de zuster van Karel en waarbij ze gaan inbreken. Wat ontdekt Karel door te gaan stelen? Elegast vertelt Karel dat hij Eggeric heeft horen zeggen dat hij op de hofdag een staatsgreep wilt plegen. Hierdoor wordt het voor hem duidelijk waarom hij van God moest gaan stelen. Wat is een godsoordeel? Wanneer er niet duidelijk is welke partij er de waarheid spreekt, wordt er een tweegevecht georganiseerd waarbij de verrader dreigt dood te gaan. Hoe loopt het verhaal af voor de drie personages? o Karel: begrijpt de opdracht die God hem gegeven had o Elegast: krijgt de weduwe van Eggeric als vrouw o Eggeric: gaat dood in het tweegevecht 2 D. Ruimte Teken een driehoek en vul de gegevens aan: plaatsen en personages God Ingelheim - Karel Woud - Elegast Eggermonde - Eggeric ➔ Standenmaatschappij… Deze driehoek is de weergave van de diepere betekenis van het verhaal: Het verhaal gaat over een koning met een schijnbaar trouwe (Eggeric) en ontrouwe vazal (Elegast). Later komt de waarheid aan het licht en verwisselen de vazallen van plaats. Welke andere boodschap krijgt de toehoorder/lezer nog i.v.m. God? God beschermt Karel, zijn trouwer dienaar, en zorgt dat het rijk wordt herstelt van alle verstoringen. Het verhaal laat zien dat God ons bijstaat als we Hem maar blindelings vertrouwen en leven naar Zijn geboden. Karaktertrekken in de feodale wereld: o Positief: moed, trouw, eer o Negatief: lafheid, ontrouw, schande E. Ander voorbeeld van de knappe verteltechniek: … De voorbereidingen van de inbraak bij Eggermonde Hoe valt Adelbrecht als dief door de mand? Hij wilt met een ploegijzer een gat in de muur maken terwijl dit landbouwtuig hier uiteraard niet geschikt voor is. Reactie van Elegast: Hij vindt dat die onhandige metgezel, Adelbrecht, buiten moet wachten op de buit die hij zal brengen. 3  Wat benadrukt de passage met het toverkruid? (2) Het benadrukt de onwennigheid van Karel als dief en laat tegelijk zien hoe die de diefstal niet heeft verhinderd. F. Motieven Het verhaal bevat ook elementen uit een andere verhaalsoort. Verhaalsoort: sprookjes Elementen: een meesterdief die kan toveren en koning die gaat stelen G. Verspreiding De Karelverhalen bleven niet beperkt tot Frankrijk, maar … zijn over heel Europa verspreidt. Zelfs op de Faröer, een eilandengroep in de Noordzee, balladen over het thema gezongen. 4