Vestibulair Systeem - Neurofysiologie PDF

6 VESTIBULAIR SYSTEEM 6.1 INLEIDING Het vestibulair stelsel registreet de positie en bewegingen van het hoofd. Verschillende functies: - Evenwicht vh lichaam. - Gevoel van stabiliteit vd wereld. - Stabiel houden vd blik met het visueel interessante ob...

6 VESTIBULAIR SYSTEEM 6.1 INLEIDING Het vestibulair stelsel registreet de positie en bewegingen van het hoofd. Verschillende functies: - Evenwicht vh lichaam. - Gevoel van stabiliteit vd wereld. - Stabiel houden vd blik met het visueel interessante object in centrum vd retina. Stoornis: vertigo of draaiduizeligheid, nausea of misselijkheid en instabiliteitsgevoel. 6.2 HET VESTIBULAIRE LABYRINT 6.2.1 HET LABYRINT IS ONDERDEEL VH BINNENOOR - Sacculus o Detecteert werking van zwaartekracht, positie vh hoofd (tilt) en lineaire acceleratie vh hoofd. o Epitheel: verticaal georiënteerd. - Utriculus (otlith organen – maculae). o Detecteert werking van zwaartekracht, tilt en lineaire acceleratie vh hoofd. o Epitheel: horizontaal georiënteerd. o Otolith-organen: kleine kristallen met hogere densiteit dan endolymfe errond. - Detecteren zwaartekracht en schuine hoofdbewegingen. - Oiv zwaartekracht oefenen ze druk uit op kinocilia à excitatie. o Macula: bevat haarcellen met cilia die in gelatineuze kap uitsteken. - 3 semicirculaire kanalen: staan ong loodrecht tov elkaar. o Gevoelig aan rotatiebewegingen vh hoofd. 55 Kinocilia georiënteerd volgens striola (dwars door macula): - In utriculus naar striola toe. horizontaal vlak - In sacculus weg van striola. 3 semicirculaire kanalen zijn loodrecht op elkaar geplaatst: - Laterale kanaal (of horizontale): ligt 30° schuin tov verticaal vlak horizontale vlak (neutrale positie met het hoofd 30° in flexie rechtopstaand). Elk semicirculair kanaal wordt gestimuleerd of geinhibeerd door beweging in hetzelfde vlak. Ze detecteren rotationele versnellingen van het hoofd. Haarcellen zijn gelegen in verdikking vd semicirculaire kanalen (ampulla) en hun cilia projecteren in gelatineuze cupula. Alle haarcellen zijn op dezelfde manier georiënteerd, zodat ze samen worden geactiveerd of geïnhibeerd. Bij acceleratie Bij rotatie vh hoofd 1. Kracht uitgeoefend op otolithen. 1. Endolymfe blijft in kanalen achter door 2. Kracht overgezet op kap. inertie. 3. Cilia buigen af: 2. Cupula wijkt uit en cilia gaan afbuigen. o Richting kinocillium (grootste) 3. Haarcellen geactiveerd of geïnhibeerd. à depolarisatie o Andere richting à hyperpolarisatie Push-pull-mechanisme: semicirculaire kanalen aan ene kant vh hoofd geactiveerd, aan andere kant geïnhibeerd. 56 6.3 CENTRALE VESTIBULAIRE BANEN Axonen in vesitbulaire zenuw maken synaps met vestibulaire kernen id hersenstam en in vestibulo-cerebellum (rechtstreeks of via vestibulaire kernen). Vanuit vestibulaire kernen lopen banen: - Naar ruggenmerg o Tractus vestibulospinalis lateralis, afkomstig van laterale vestibulaire kern à evenwicht via extensor-responsen. o Tractus vestibulospinalis medialis à controle positie vh hoofd via projecties naar nekspieren. - Via nc. ventralis posterior (VP) in de thalamus o Naar de cortex, dichtbij somatosensoriële representatie vh gezicht (caudale area 3a). o Naar pariëtale & insulaire cortex à oriëntatiezin. - Naar vestibulocerebellum - Naar oogspierkernen o Verbindingen met kernen van n. III, IV en VI zijn noodzakelijk voor vestibulo-oculaire respons à Groot belang bij stabiliteit vd blikrichting. 6.4 VESTIBULO-OCULAIRE REFLEX (VOR) Zorgt ervoor dat we onze ogen op bepaald punt kunnen houden, ondanks rotaties vh hoofd. Zorgt voor compensatie van bewegingen en is bijna altijd actief. Verloop reflex: 1. Semicirculaire kanalen 2. Verbindingen vd vestibulaire kernen met PPFR 3. Via FLM naar oogspierkernen. Reflex heeft korte latentietijd: 1. Bv: hoofd naar links draaien. 2. Horizontale semicirculaire kanaal geprikkeld. 3. Info naar vestibulaire kernen. 4. Excitatorische baan verloopt naar contralaterale PPFR & abducens-kern. 5. Verbinding met rechter m. rectus lateralis. 6. Via FLM zijn er verbindingen met contralaterale linker oculomotoriuskern. 7. Van daaruit naar linker m. rectus medialis. Er is ook inhibitorische baan die naar de ipsilaterale abducenskern projecteert. 57 58