Prosseminar - Wykład 1 (PDF)

PROSEMINARIUM – WYKŁAD 1 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA DANE KONTAKTOWE E-mail: [email protected] Telefon: (+48) 22 59 34 215 Dyżur: wtorek 17:00-18:00 (pok. 15, bud. VII) LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Lisiński M., Szarucki M.: Metody ba...

PROSEMINARIUM – WYKŁAD 1 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA DANE KONTAKTOWE E-mail: [email protected] Telefon: (+48) 22 59 34 215 Dyżur: wtorek 17:00-18:00 (pok. 15, bud. VII) LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Lisiński M., Szarucki M.: Metody badawcze w naukach o zarządzaniu i jakości. PWE, 2020. Czakon W. (red.): Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu. Wyd. Nieoczywiste, 2015. Wójcicki W.: Prace i egzaminy dyplomowe. Regulaminy, standardy, wskazówki. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2006. Zenderowski R.: Technika pisania prac magisterskich i licencjackich. Wydanie XI. CeDeWu, 2020. Beins B.C.: APA Style Simplified. Writing in Psychology, Education, Nursing, and Sociology. John Wiley & Sons Inc, 2021. TREŚCI PROGRAMOWE Znaczenie pracy dyplomowej; Zasady dotyczące przygotowywania pracy dyplomowej na Wydziale Ekonomicznym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Układ pracy dyplomowej i dopuszczalne jej rodzaje. Metody badawcze wykorzystywane w pracy dyplomowej; Piśmiennictwo naukowe i sposób jego wykorzystania w pracy dyplomowej - zasady prawidłowego cytowania i poszanowania praw autorskich. Reguły stylu bibliograficznego APA. Formalne wymogi złożenia i obrony pracy dyplomowej. EFEKTY UCZENIA SIĘ Absolwent zna i rozumie specyfikę badań w zarządzaniu. (WIEDZA) Absolwent zna i rozumie normy i style opisów bibliograficznych w pracach dyplomowych. (WIEDZA) Absolwent potrafi analizować przyczyny i skutki zjawisk zachodzących w gospodarce w zakresie zarządzania. (UMIEJĘTNOŚCI) Absolwent jest gotów do aktualizacji posiadanej wiedzy o najważniejsze zagadnienia badawcze. (KOMPETENCJE) SPOSÓB WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ: Test (pisemny lub komputerowy). Test składa się z 15 pytań testowych, z wariantami od „a” do „d”. W przypadku każdego z 15 pytań testowych tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Brak punktów ujemnych za udzielenie niepoprawnej odpowiedzi. Warunkiem zaliczenia jest wskazanie poprawnych odpowiedzi na co najmniej 8 pytań. Test zostanie przeprowadzony na ostatnim spotkaniu wykładowym. Poprawa testu zostanie przeprowadzona w trakcie sesji poprawkowej. ZNACZENIE PRACY DYPLOMOWEJ ZNACZENIE PRACY LICENCJACKIEJ Wieńczy określony etap kształcenia. Jest zadaniem poważnym, a tylko wykonanie poważnego zadania może być źródłem satysfakcji. Trwale dokumentuje sprawność nauczania pozostając w aktach Wydziału i Biblioteki Głównej SGG (2 egzemplarze). Jest sprawdzianem twórczości, pomysłowości i samodzielności myślenia. Jest zawsze obowiązkiem, ale bywa też interesującym doświadczeniem. Jest ważnym źródłem wiedzy o kompetencjach Dyplomanta dla Pracodawcy.  ZASADY DOTYCZĄCE PRZYGOTOWYWANIA PRACY DYPLOMOWEJ NA WYDZIALE EKONOMICZNYM SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 1/6 Praca dyplomowa jest samodzielnym opracowaniem zagadnienia naukowego lub praktycznego albo dokonaniem technicznym, prezentującym ogólną wiedzę i umiejętności studenta związane ze studiami na danym kierunku, poziomie i profilu oraz umiejętności samodzielnego analizowania i wnioskowania. Praca dyplomowa potwierdza posługiwanie się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami społecznymi odnoszącymi się do efektów uczenia się określonych w programie studiów dla danego kierunku, poziomu i profilu studiów, związanymi z dyscypliną wiodącą, do której ten kierunek studiów został przyporządkowany. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 2/6 Praca dyplomowa przygotowywana dla studiów pierwszego stopnia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego licencjata, w przypadku gdy program studiów przewiduje przygotowanie takiej pracy, potwierdza wykorzystywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych prowadzących do rozwiązywania konkretnych zagadnień teoretycznych i/lub praktycznych. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 3/6 Praca licencjacka: tematem dostosowana jest do ukończonego kierunku studiów, ma zdefiniowany problem badawczy oraz może (lecz nie musi) zawierać hipotezę badawczą / hipotezy badawcze, wykorzystuje aktualną literaturę naukową krajową i/lub zagraniczną, prezentuje zagadnienie adekwatne do wiedzy i umiejętności zdobytych podczas studiów pierwszego stopnia, wykazuje przygotowanie do prowadzenia badań naukowych w przypadku kierunku o profilu ogólnoakademickim, wykorzystuje instrumentarium badawcze poznane podczas studiów, prezentuje umiejętność samodzielnej interpretacji przedstawionego zagadnienia, może być również: studium przypadku, artykułem opublikowanym w czasopiśmie naukowym lub rozdziałem w monografii, z uwzględnieniem odpowiednich zapisów. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 4/6 Za pracę dyplomową licencjacką w formie artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub rozdziału w monografii, może zostać uznana publikacja związana z efektami uczenia się osiąganymi na danym kierunku, poziomie i profilu studiów, w czasopiśmie recenzowanym znajdującym się w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych ogłoszonym komunikatem ministra właściwego do spraw edukacji i nauki. Praca licencjacka w formie artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub rozdziału w monografii, wymaga zgłoszenia do właściwego Prodziekana Wydziału wniosku o uznanie przygotowywanej publikacji za pracę dyplomową. Artykuł naukowy uznaje się za opublikowany również w przypadku nadania numeru DOI. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 5/6 Praca dyplomowa w formie artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub rozdziału w monografii, wykonywana jest samodzielnie lub jako współautorstwo nie więcej niż 2 osób, przy czym wkład studenta stanowi nie mniej niż 50% i jest potwierdzony w oświadczeniu składanym przez obu współautorów. Oświadczenia współautorów dołączane są wraz ze składanym egzemplarzem pracy. Student zobowiązany jest złożyć wniosek o uznanie przygotowywanego artykułu naukowego za pracę dyplomową, w wybranym przez siebie temacie, w terminie nie krótszym niż jeden semestr przed planowanym terminem ukończenia studiów, wskazując w tym wniosku współautora artykułu. Zgodę na uznanie przygotowywanego artykułu naukowego za pracę dyplomową na wniosku wydaje Prodziekan Wydziału. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PRACY LICENCJACKIEJ 6/6 Prodziekan Wydziału na pozytywnie zaopiniowany i uzasadniony przez promotora/promotorów pracy dyplomowej wniosek złożony przez zainteresowanych studentów może wyrazić zgodę na przygotowanie pracy dyplomowej dla studiów pierwszego stopnia zespołowo, wspólnie przez nie więcej niż 3 studentów. Wspólna praca dyplomowa dla studiów pierwszego stopnia, w spisie treści zawiera wyraźne wskazanie autorów poszczególnych jej części. Poszczególne części wspólnej pracy dyplomowej, podlegają odrębnej ocenie każdej z tych części, dokonywanej przez promotora/promotorów pracy dyplomowej, a także wymagają odrębnych recenzji. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PROMOTORA I RECENZENTA 1/3 Promotorem pracy dyplomowej na danym kierunku studiów może być nauczyciel akademicki posiadający wykształcenie i/lub dorobek naukowy związany z dyscypliną, do której kierunek studiów jest przyporządkowany lub obszar jego zainteresowań naukowych obejmuje tematykę pracy. Informacji na temat wykształcenia, dorobku naukowego oraz obszarów zainteresowań badawczych nauczycieli akademickich dostarcza Baza Wiedzy SGGW oraz strona internetowa Wydziału Ekonomicznego SGGW (Dla studentów Wybory seminariów dyplomowych Obszary tematyczne prac dyplomowych). WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PROMOTORA I RECENZENTA 2/3 Rola promotora: nadaje pracy kierunek – rola kompasu, pomaga sformułować temat pracy, pytania badawcze, cel – określa merytoryczny zakres pracy, chroni studenta przed wyborem tematów nierealnych (brak literatury, tematy błędne merytorycznie), doradza przy doborze metod i technik badawczych, pomaga znaleźć lub wskazuje źródła w literaturze fachowej, w kolejnych etapach kontroluje postępy w przygotowaniu pracy co ogranicza możliwość popełnienia błędu, akceptuje całą pracę co uruchamia procedurę przygotowania do obrony. WYMOGI FORMALNE STAWIANE WOBEC PROMOTORA I RECENZENTA 3/3 Recenzentem pracy dyplomowej powinien być nauczyciel akademicki, którego zakres zainteresowań naukowych związany jest z problematyką recenzowanej pracy. Jeżeli promotorem pracy dyplomowej jest nauczyciel akademicki posiadający stopień naukowy doktora, recenzentem w przypadku pracy licencjackiej powinien być nauczyciel akademicki posiadający co najmniej stopień naukowy doktora.  NAJWAŻNIEJSZA DECYZJA (KTÓRĄ POWINNIŚMY PODJĄĆ JUŻ W I SEMESTRZE) TO WYBÓR WŁAŚCIWEGO TEMATU (ORAZ PROMOTORA) PRACY LICENCJACKIEJ.  OBOWIĄZKIEM STUDENTA JEST RÓWNIEŻ ZŁOŻENIE WNIOSKU O ZATWIERDZENIE TEMATU PRACY DYPLOMOWEJ DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROSEMINARIUM – WYKŁAD 2 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA UKŁAD PRACY DYPLOMOWEJ WYMAGANIA REDAKCYJNO-EDYCYJNE STAWIANE WOBEC PRAC LICENCJACKICH 1/3 Praca dyplomowa powinna stanowić tradycyjne zwarte opracowanie (format A4). Marginesy: górny - 2,5 cm., dolny - 2,5 cm., boczne - lustrzane: wewnętrzny 3,5 cm., zewnętrzny 2,5 cm. Czcionka Times New Roman, rozmiar 12 pkt, z wyjątkiem stron od 1 do 5, dla których rozmiar czcionki dla poszczególnych elementów podany został w Zarządzeniu Rektora. Odstęp między wierszami 1,5 wiersza, tekst wyjustowany (wyrównanie do bocznych marginesów), odstęp przed i po akapicie 0 pkt. Przypis dolny czcionka 10, odstęp między wierszami pojedynczy, tekst wyjustowany. Zaleca się, aby objętość pracy licencjackiej wynosiła od 30 do 60 stron. WYMAGANIA REDAKCYJNO-EDYCYJNE STAWIANE WOBEC PRAC LICENCJACKICH 2/3 Druk jednostronny, bez numeracji stron: strona 1 - strona tytułowa, strona 3 - oświadczenie opiekuna pracy; oświadczenie autora pracy, strona 5 – streszczenie strona przedostatnia - wyrażenie zgody na udostępnienie pracy w bibliotece; strony 2, 4, 6 i ostatnia, pozostają niezadrukowane; Druk dwustronny, strony numerowane od numeru 7 (spis treści): wszystkie pozostałe strony zawierające treść pracy według określonego spisu treści – numeracja ciągła. UWAGA: W przypadku prac przygotowanych zespołowo, na stronie 2 umieszcza się wkład poszczególnych autorów. WYMAGANIA REDAKCYJNO-EDYCYJNE STAWIANE WOBEC PRAC LICENCJACKICH 3/3 Student ma obowiązek przedstawienia do oceny pracę napisaną poprawną polszczyzną – bez błędów gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych. Promotor ma prawo odrzucić, bez czytania całości, pracę z istotnymi błędami gramatycznymi, stylistycznymi i ortograficznymi. Prace napisane źle językowo mogą być także dyskwalifikowane przez recenzentów. UKŁAD PRACY DYPLOMOWEJ Układ pracy dyplomowej przygotowanej w formie tradycyjnego zwartego opracowania powinien zawierać następujące elementy (zgodnie z aktualnie obowiązującym Zarządzeniem Rektora): strona tytułowa (tytuł pracy powinien być jednoznaczny w rozumieniu oraz interpretacji); wkład autorów pracy (tylko i wyłącznie w pracach przygotowanych zespołowo); oświadczenie promotora/opiekuna oraz autora pracy; streszczenie, tytuł pracy i słowa kluczowe w języku polskim oraz angielskim; spis treści; wykaz skrótów używanych w pracy z objaśnieniem (w zależności od potrzeb wynikających z treści pracy); wstęp (wprowadzenie); przegląd literatury; zagadnienia metodyczne (cele i metody badawcze); omówienie i dyskusja wyników; podsumowanie i wnioski; bibliografia (spis literatury); spis tabel, rysunków, zdjęć itd.; aneks (jeżeli jest taka potrzeba); zgoda na udostępnienie pracy w czytelniach Biblioteki SGGW w tym w Archiwum Prac Dyplomowych SGGW. STRONA TYTUŁOWA WKŁAD AUTORÓW PRACY, W PRACACH PRZYGOTOWANYCH ZESPOŁOWO OŚWIADCZENIE PROMOTORA/OPIEKUNA ORAZ AUTORA PRACY STRESZCZENIE Streszczenie powinno być zwięzłe, klarowne i precyzyjne, aby czytelnik mógł w krótkim czasie zrozumieć istotę pracy licencjackiej. Należy unikać nadmiernego opisu i starać się skoncentrować na kluczowych aspektach badawczych. Oto elementy, które powinno zawierać streszczenie pracy licencjackiej: tytuł pracy; cel główny pracy (do czego dążył Autor/Autorka) podczas swoich badań i analiz; metody badawcze, techniki analizy danych; główne wnioski i rezultaty badań (najważniejsze odkrycia i zidentyfikowane zależności); implikacje przeprowadzonych badań oraz możliwości dalszych studiów nad tym tematem; słowa kluczowe (słowa lub frazy związane z treścią pracy, ułatwiające wyszukiwanie i indeksowanie). SPIS TREŚCI Musi być przejrzysty. Zawiera wyodrębnione rozdziały i podrozdziały (mniejszych jednostek nie trzeba wskazywać w spisie). W edytorze Word najlepiej jest wykorzystać automatyczne style i automatyczny spis treści. WSTĘP (WPROWADZENIE) Wstęp to sekcja pracy licencjackiej, która wprowadza czytelnika w kontekst, zakres oraz strukturę całej pracy. Ma za zadanie zainteresować czytelnika, przedstawić problematykę badawczą i przekonać, dlaczego dana praca jest ważna. Oto kluczowe elementy, które powinien zawierać wstęp: Motywacja i zainteresowanie: Należy podzielić się osobistą motywacją do podjęcia tematu. Dlaczego akurat ten temat jest dla Ciebie ważny i fascynujący? Problem badawczy: Należy przedstawić konkretny problem badawczy, który chce się zanalizować (w formie pytania). Struktura pracy: Należy przedstawić czytelnikowi plan pracy licencjackiej. Nakreślić, jakie tematy będą omawiane w kolejnych rozdziałach, aby dać czytelnikowi rozeznanie w strukturze całej pracy. PRZEGLĄD LITERATURY 1/4 Zaleca się, aby bibliografia obejmowała co najmniej 25 pozycji bibliograficznych, w tym kilka obcojęzycznych. W pracach dyplomowych obowiązuje styl bibliograficzny APA. Przegląd literatury powinien stanowić solidne fundamenty teoretyczne dla pracy dyplomowej, dostarczając aktualnych informacji, teorii i kontekstu badawczego. Powinien on ukazywać, w jaki sposób przeprowadzone badanie wpisuje się w dotychczasowy rozwój wiedzy naukowej. PRZEGLĄD LITERATURY 2/4 Pozycje bibliograficzne obejmują: publikacje książkowe (opracowania zwarte); rozdziały monograficzne; artykuły w czasopismach; materiały pokonferencyjne; akty normatywne; źródła internetowe. PRZEGLĄD LITERATURY 3/4 PRZEGLĄD LITERATURY 4/4 Checklista wiarygodności pozycji bibliograficznych: Czy przedstawiane fakty znajdują potwierdzenie w innych źródłach (elektronicznych i drukowanych)? Czy autor informacji jest podpisany pod publikacją? Czy można znaleźć inne publikacje autora? Czy źródło ma podane odsyłacze do innych publikacji? Czy jest znana firma lub organizacja będąca wydawcą? Czy na liście publikacji cytowanych w źródle znajdują się publikacje naukowe? Czy firma lub organizacja posiada jakiś uznany certyfikat, ocenę świadczącą o jakości publikowanych informacji? Czy są rozdzielane fakty od opinii? Czy źródło prezentuje różne opinie na wybrany temat i je ze sobą konfrontuje? Czy prezentowane informacje mają format zwartej publikacji (broszury, katalogu, kompletnej bazy danych)? Czy opisywane informacje są przedstawione w sposób poprawny typograficznie i językowo. ZAGADNIENIA METODYCZNE (CELE I METODY BADAWCZE) Sekcja zagadnień metodycznych powinna zawierać cele pracy oraz kompleksowy opis zastosowanych metod badawczych, ich uzasadnienie, narzędzia, procedury analizy. To kluczowa część pracy licencjackiej, która pozwala na zrozumienie procesu badawczego i wiarygodność uzyskanych wyników. Oto kluczowe elementy, które powinny zawierać zagadnienia metodyczne: cel główny; hipoteza badawcza/hipotezy badawcze (nie są wymagane) wraz z uzasadnieniem; zadania badawcze (cele szczegółowe); zakres pracy (przedmiotowy, podmiotowy, czasowy); zastosowane metody badawcze (pozyskiwania materiału badawczego, przetwarzania materiału badawczego oraz prezentacji wyników); a także w zależności od rodzaju pracy: kryterium wyboru obiektu badawczego (w pracach w formie studium przypadku); dobór próby badawczej (w pracach z wykorzystaniem sondażu diagnostycznego i techniki ankiety); uzasadnienie dla przyjętego zakresu czasowego badań (w pracach zawierających analizę w ujęciu czasowym). OMÓWIENIE I DYSKUSJA WYNIKÓW Wyniki badań to sekcja pracy licencjackiej, która prezentuje zebrane dane, analizę, interpretację i wnioski w sposób klarowny i zgodny z celem pracy. Oto kluczowe elementy, które powinny być uwzględnione w sekcji wyników badań: charakterystyka respondentów; interpretacja otrzymanych wyników/odpowiedzi; dyskusja z wynikami innych autorów. Ta część pracy nie może składać się z samych tabel czy rysunków z lakonicznym np. jednozdaniowym opisem. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Podsumowanie i wnioski stanowią kluczowy fragment pracy licencjackiej, który integruje całość pracy, prezentuje główne wyniki badania oraz wnioski płynące z przeprowadzonych analiz i badań. Oto kluczowe elementy, które powinny być uwzględnione w podsumowaniu i wnioskach: „bilans” pracy (nieco erudycji – własne uwagi); odpowiedź na cel główny, zadania badawcze i (ew.) hipotezy badawcze; wskazanie elementów nowatorskich pracy; wskazanie ograniczeń przeprowadzonego badania; wskazanie przyszłych kierunków badań. BIBLIOGRAFIA Bibliografia w pracy licencjackiej to lista źródeł, które zostały wykorzystane, cytowane lub z których Autor czerpał informacje. Bibliografia powinna być sporządzona zgodnie z wytycznymi stylu APA. Pozycje bibliograficzne powinny być ponumerowane i uporządkowane alfabetycznie według nazwisk autorów lub tytułów, jeśli autorzy są nieznani. SPIS TABEL I RYSUNKÓW Wszystkie tabele i rysunki w pracy licencjackiej muszą być ponumerowane i zatytułowane. Spis tabel i rysunków wskazuje na jakich stronach zostały one umieszczone. W edytorze Word najlepiej jest wykorzystać automatyczne numerowanie tytułów tabel i rysunków. ZGODA NA UDOSTĘPNIENIE PRACY W CZYTELNIACH BIBLIOTEKI SGGW W TYM W ARCHIWUM PRAC DYPLOMOWYCH SGGW  RODZAJE PRAC DYPLOMOWYCH  PODZIAŁ PRAC LICENCJACKICH Praca Badawcza: To podstawowy rodzaj pracy licencjackiej, w której Autor/Autorka prowadzi badania nad określonym problemem. Analiza wyników badawczych i wnioskowanie stanowią kluczowy element tej pracy (UWAGA: w pracach badawczych Autor/Autorka dokonuje przeglądu piśmiennictwa). Praca Teoretyczna: Skupia się na analizie i syntezie istniejącej literatury naukowej oraz teorii związanych z danym tematem. Autor/Autorka dokonuje analizy krytycznej teorii i wypracowuje nowe spojrzenie na problem.  ZADANIE DOMOWE Na kolejne zajęcia proszę przynieść napisaną na komputerze stronę tytułową​. Wskazując na niej: imię/imiona Autora numer albumu wybrany temat w języku polskim i angielskim proponowanego promotora instytut i ew., katedrę, w której jest zatrudniony promotor​ DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROSEMINARIUM – WYKŁAD 3 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA SPRAWDZENIE ZADANIA DOMOWEGO  METODY BADAWCZE WYKORZYSTYWANE W PRACY DYPLOMOWEJ WPROWADZENIE Wykorzystane w pracy licencjackiej metody badawcze służą osiągnięciu celu głównego, realizacji zadań badawczych oraz weryfikacji hipotez badawczych. PODZIAŁ METOD BADAWCZYCH Metody pozyskania materiału badawczego Metoda studiów literaturowych; Metoda dokumentacyjna; Metoda sondażu diagnostycznego (z wykorzystaniem techniki wywiadu i / lub ankiety). Metody interpretacji wyników badań Analiza; Synteza. Metody prezentacji wyników badań Metoda opisowa; Metoda graficzna; Metoda tabelaryczna. GDZIE JESTEŚMY? Metody pozyskania materiału badawczego Metody interpretacji wyników badań Metody prezentacji wyników badań  STUDIA LITERATUROWE 1/9 Studia literaturowe mogą być przeprowadzone przy zastosowaniu podejścia tradycyjnego (zwykle o charakterze przeglądu narracyjnego), jak i podejścia systematycznego (opierającego się na klarownej metodologii, która dotyczy każdego etapu przeprowadzania badania).  STUDIA LITERATUROWE 1/9 Metoda przeglądu systematycznego jest rozwijana od lat 90. XX w. Początkowo koncentrowała się głównie wokół ocen efektywności i tworzenia metaanaliz. Tradycyjne przeglądy systematyczne łączone są z naukami medycznymi i naukami o zdrowiu, łączą się bowiem z ideami Evidence-Based Medicine (EMB – medycyną opartą na dowodach – w domyśle naukowych) oraz Evidence-Based Practice (EBP – praktyką opartą na dowodach).  STUDIA LITERATUROWE 3/9 W przeciwieństwie do przeglądów tradycyjnych, charakterystyką metody przeglądu systematycznego jest to, że cały proces pozyskiwania, oceny i syntezy literatury powinien być dokładnie dokumentowany i przebiegać według ściśle określonych standardów (Tranfield, Denyer i Smart, 2003). Ma to prowadzić do minimalizowania stronniczości przeglądu oraz umożliwiać czytelnikowi wgląd w procedurę postępowania przyjętą przez autorów (możliwość replikowania).  STUDIA LITERATUROWE 4/9 Przygotowanie systematycznego przeglądu literatury może stanowić cel sam w sobie, lecz często taki przegląd jest jedynie etapem wstępnym realizacji własnego badania. Jakość tego badania w decydującym stopniu zależy od jakości systematycznego przeglądu literatury. Pominięcie etapu przeglądu literatury lub przeprowadzenie go na podstawie kilkunastu przypadkowo dobranych źródeł może spowodować, że przeprowadzone badanie będzie: niepotrzebne (odpowiedź na pytanie badawcze jest od dawna znana); błędnie zaplanowane (nie uwzględniono ważnych zmiennych, o których wiadomo, że wywierają wpływ na badane zjawisko; użyto metod, o których wiadomo, że nie sprawdzają się w danym typie badania); niewystarczająco osadzone w dotychczasowym dorobku empirycznym (autor badania nie będzie w stanie pokazać czy uzyskane przez niego/nią wyniki pozostają w zgodzie z dotychczasowymi rezultatami, czy je podważają); niewystarczająco osadzone w dotychczasowych teoriach (autor badania nie uwzględnia ważnych perspektyw teoretycznych lub błędnie łączy ze sobą wyniki uzyskane w ramach odrębnych podejść teoretycznych, które różnią się np. przyjętymi założeniami).  STUDIA LITERATUROWE 5/9 Kryterium Przegląd tradycyjny Przegląd systematyczny Może się pojawić, ale nie musi być Pytanie badawcze szczegółowe i konkretne. Skoncentrowanie Zawsze wymagane. na ogólnym, szeroko zakreślonym temacie. Postępowanie według jawnej i rygorystycznej metodyki badań – jawne i udokumentowane metody: Brak jawnej i rygorystycznej Metodyka wyszukiwania literatury; metodyki. kryteriów włączenia i wyłączenia; oceny jakości (rzetelności); syntezy wyników badań. Wyczerpujące i z zastosowaniem odpowiedniego bilansu tzw. czułości Brak ustalonych kryteriów wyszukiwania; i precyzji; prowadzone w elektronicznych Sposoby wyszukiwania materiałów strategie wyszukiwania mogą bazować bazach danych, poprzez wyszukiwanie na doświadczeniu eksperta. ręczne z bibliografii istotnych prac naukowych i czasopism. Wymagane; można ograniczyć wybór do określonego typu badań (np. włączyć Kryteria włączenia i wyłączenia Niekonieczne. tylko prace naukowe przygotowane w języku angielskim). Źródło: Opracowanie własne na podstawie Orłowska, Mazur i Łaguna, 2017.  STUDIA LITERATUROWE 6/9 Kryterium Przegląd tradycyjny Przegląd systematyczny Czasochłonne ze względu na wymagany Termin realizacji Przeprowadzane relatywnie szybko. rygor. Powtarzalność Niełatwo powtarzalne. Powtarzalne wskutek jawnych metod. Wyniki i wnioski są jasne i istotne dla Wyniki i wnioski mogą wydawać się odbiorców (odpowiedź na pytanie niejasne i podane w nieprzystępny sposób Wyniki i wnioski badawcze), podane w przystępnej formie dla decydentów i innych odbiorców dla użytkowników spoza środowiska spoza środowiska badaczy. naukowego (decydenci i in.). Źródło: Opracowanie własne na podstawie Orłowska, Mazur i Łaguna, 2017. STUDIA LITERATUROWE 7/9 Zadanie Czas trwania Wstępne wyszukiwanie literatury, sformułowanie pytania Pierwszy miesiąc badawczego, kryteriów włączenia i wyłączenia Pełne wyszukiwanie literatury i zarządzanie bibliografią Dwa kolejne miesiące Selekcja artykułów Kolejny miesiąc Pozyskiwanie artykułów Dwa kolejne miesiące Sprawdzanie pozycji cytowanych*, ocena jakości źródeł Dwa kolejne miesiące Ekstrakcja danych Kolejny miesiąc Synteza danych Kolejny miesiąc Analiza danych Kolejny miesiąc Raport wstępny Kolejny miesiąc Raport finalny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mazur i Orłowska, 2018. 12 miesięcy STUDIA LITERATUROWE 8/9 Kryteria włączenia i wyłączenia literatury zależą od pytania badawczego, które determinuje rodzaj najbardziej adekwatnych dowodów. Nie istnieje uniwersalna lista kryteriów używana w każdym przeglądzie systematycznym. Wśród najczęściej wymienianych wskazuje się: typ publikacji; etap publikacji; język publikacji; afiliacja; dom wydawniczy. STUDIA LITERATUROWE 9/9 TS = (Agriculture) AND TS = („Machine learning”) Kryterium Filters Liczba publikacji Rodzaj Topic (tytuł artykułu i/lub streszczenie 4,134 wyszukania i/lub słowa kluczowe) Kryteria włączenia Typ publikacji Artykuły i materiały pokonferencyjne 3,708 Język Angielski 3,568  METODA DOKUMENTACYJNA Metoda, w której analizuje się istniejące już materiały, które zostały pozyskane od przedsiębiorstwa, instytucji, urzędu, placówki szkolnej itp.. Można analizować różne dokumenty, np. akty prawne, dokumenty urzędowe, regulaminy, raporty, statystyki.  METODA SONDAŻU DIAGNOSTYCZNEGO 1/2 Metoda ta pozwala na poznanie określonego zjawiska społecznego, ustalenie jego zasięgu, zakresu, poziomu i intensywności, następnie na ocenę i w wyniku tego na zaprojektowanie modyfikacji. Metoda ta daje opis pewnych zjawisk masowych oraz ważniejszych procesów przebiegających w zbiorowościach i umożliwia ich wyjaśnienie. Metodę sondażu można stosować, gdy osoby wybrane jako respondenci są w stanie dostarczyć potrzebnych informacji. Należy pamiętać o tym, że sondaż diagnostyczny nie daje wiedzy o faktach, ale wiedzę o opiniach na temat tych faktów. METODA SONDAŻU DIAGNOSTYCZNEGO 2/2 Podstawowe techniki sondażu diagnostycznego: CATI CAWI Techniki wspierane komputerowo, realizowane w formule zdalnej lub face-to-face. CAPI CASI PAPI PAPSI  CATI (Z ANG. COMPUTER ASSISTED TELEPHONE INTERVIEW) Wywiad telefoniczny ze wspomaganiem komputerowym. W CATI tradycyjny papierowy kwestionariusz jest zastąpiony skryptem elektronicznym, który wyświetla na ekranie komputera ankieterskiego pytania przewidziane do zadania respondentowi; rejestruje on również odpowiedzi badanych (ankieterzy wprowadzają je bezpośrednio do komputera). Technologia taka eliminuje konieczność druku formularzy, ich dystrybucji (dostarczania ankieterom i późniejszego odbierania wypełnionych kwestionariuszy), jak również potrzebę ręcznego tworzenia komputerowego zbioru danych – kodowania/wprowadzania danych. Badania techniką CATI znajdują zastosowanie w przypadku tych prób badawczych, w których respondenci nie korzystają z Internetu.  CAWI (Z ANG. COMPUTER ASSISTED WEB INTERVIEW) Badanie ankietowe, w trakcie którego kwestionariusz jest udostępniany przez dowolną przeglądarkę WWW lub/i aplikację mobilną szerokiemu spektrum badanych, co daje – w porównaniu z innymi technikami – dużo większy zasięg. Podstawowe zalety badań techniką CAWI: CAWI doskonale sprawdza się w przypadku pytań intymnych lub krępujących. Respondent wypełnia ankietę samodzielnie, a eliminacja czynnika, którym jest ankieter, sprzyja uzyskaniu szczerych odpowiedzi. Koszt badania CAWI jest stosunkowo niski, co ma kluczowe znaczenie w przypadku ograniczonych budżetów. Podstawowe wady badań techniką CAWI: Technika ta może być zastosowana tylko do respondentów posiadających dostęp do Internetu (nadal z Internetu korzystają głównie ludzie młodzi, lepiej wykształceni i zamożniejsi). Brak wiedzy, kto w rzeczywistości wypełnia kwestionariusz ankiety. CAPI (Z ANG. COMPUTER ASSISTED PERSONAL INTERVIEW) Badanie ankietowe wspierane komputerowo, w trakcie którego prowadzący badanie ankieter wprowadza dane pomiarowe bezpośrednio do urządzenia przenośnego (laptop, tablet, smartfon). CASI (Z ANG. COMPUTER ASSISTED SELF INTERVIEW) Badanie ankietowe w którym respondent osobiście wypełnia kwestionariusz na komputerze ankietera. UWAGA: CAPI i CASI to techniki, które wykorzystują kontakt bezpośredni, dlatego sprawdzają się, jeżeli celem jest dotarcie do grup respondentów wykluczonych technologicznie oraz osób nie używających komputera czy telefonu.  PAPI (Z ANG. PAPER AND PEN PERSONAL INTERVIEW) Bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe, w trakcie których ankieter odczytuje kolejno respondentowi pytania, po czym wprowadza do formularza wybrane / udzielone przez niego odpowiedzi. PAPSI (Z ANG. PAPER AND PEN PERSONAL SELF INTERVIEW) W trakcie badania kwestionariusz ankiety jest wręczany respondentom którzy wypełniają go samodzielnie bez wsparcia ankietera. ELEMENTY KWESTIONARIUSZA ANKIETY/WYWIADU 1/2 Wstęp: Krótka prezentacja celu badania i informacje o jego anonimowości. Prośba o udział i wyjaśnienie, dlaczego opinia respondentów jest ważna. Pytania metryczkowe: Wiek. UWAGA: Odpowiedzi na pytania metryczkowe są nie tylko Płeć. podstawą do dokonania charakterystyki próby badawczej. Pozwalają one odnaleźć ewentualne zależności jakie Wykształcenie. występują między odpowiedziami na pytania zamknięte, Zawód. a cechami respondentów. Tym samym, bardzo często są wykorzystywane do weryfikacji hipotez badawczych. Miejsce zamieszkania.  ELEMENTY KWESTIONARIUSZA ANKIETY/WYWIADU 2/2 Pytania otwarte: Pozwalają respondentom na swobodne wyrażenie swoich opinii i poglądów. Pytania zaczynające się od „Jak” lub „Proszę opisać”. Pytania zamknięte (z ograniczonymi możliwościami odpowiedzi): TAK/NIE/NIE WIEM. Skala Likerta (od 1 do 5, gdzie 1 oznacza „zdecydowanie się nie zgadzam”, a 5 „zdecydowanie się zgadzam”). Wybór jednej lub kilku odpowiedzi spośród kilku (np. wybór z listy). Podziękowanie i zakończenie: Podziękowania dla respondentów za wzięcie udziału w badaniu. Pozostawienie miejsce na ewentualne uwagi lub komentarze respondentów. TECHNIKI WYBORU PRÓBY BADAWCZEJ 1/2 Techniki wyboru próby Losowe Nielosowe (probabilistyczne) (nieprobabilistyczne) Techniki losowe – polegają na losowym doborze elementów do próby, a każda Techniki nielosowe – polegają na wyborze jednostka populacji ma jednakową możliwość próby według subiektywnej oceny badacza lub wejścia do próby. Oznacza to, że wyboru „na chybił trafił”. Techniki te nie prawdopodobieństwo dostania się do próby jest wymagają wiedzy i kwalifikacji oraz nie jednakowe i większe od zera, a selekcja odbywa pozwalają na określenie poziomu błędu się według automatycznego planu i jest oparta i wyznaczenie poziomu dokładności. szacowań na zasadach losowych.  TECHNIKI WYBORU PRÓBY BADAWCZEJ 2/2 Próba reprezentatywna to próba, której struktura ze względu na badane cechy (zmienne) jest zbliżona do struktury populacji statystycznej, z której pochodzi. Reprezentatywność próby (próba reprezentatywna) można uzyskać, stosując zarówno losowe (probabilistyczne), jak i nielosowe (nieprobabilistyczne) techniki wyboru próby. Należy jednak zaznaczyć, że większą szansę na reprezentatywność próby daje zastosowanie technik losowego jej wyboru. Uwaga: Zazwyczaj w pracach dyplomowych próba nie jest reprezentatywna, brak podstaw do statystycznych wnioskowań o populacji. GDZIE JESTEŚMY? Metody pozyskania materiału badawczego Metody interpretacji wyników badań Metody prezentacji wyników badań  ANALIZA Analiza - rozkład na składniki (czynniki), wyodrębnienie cech, właściwości, składników badanego przedmiotu lub zjawiska. Przykłady: Analiza statystyczna Analiza deskryptywna: Przedstawianie charakterystyk podstawowych, takich jak średnia, odchylenie standardowe, mediany itp., aby opisać zbiór danych. Analiza porównawcza: Porównywanie danych między różnymi grupami lub przypadkami w celu wyciągania wniosków na temat różnic lub zależności. Analiza korelacji: Identyfikacja zależności między różnymi zmiennymi w celu określenia, czy i jak zmienne są ze sobą powiązane. Analiza regresji: Określenie, w jaki sposób jedna zmienna wpływa na inną oraz prognozowanie wartości jednej zmiennej na podstawie innych. Analiza Treści: Analiza zawartości: Opiera się na systematycznym badaniu i kategoryzacji zawartości tekstu, aby zidentyfikować wzorce i tendencje występujące w treści. Analiza semantyczna: Obejmuje zrozumienie znaczenia słów i wyrażeń w kontekście badawczym.  SYNTEZA Synteza - tworzenie bardziej złożonego konstruktu z prostszych elementów. Przykłady: Synteza literatury: Badacze mogą przeprowadzać syntezę literatury, gdzie integrują wyniki i wnioski z wielu badań naukowych na dany temat, aby uzyskać ogólne spojrzenie i zidentyfikować trendy, luki w wiedzy lub możliwe dalsze kierunki badań. Synteza kwalitatywna: W badaniach jakościowych, synteza może polegać na integrowaniu różnych perspektyw, opinii i doświadczeń uczestników badania w celu zrozumienia pełniejszego kontekstu badanego zjawiska. GDZIE JESTEŚMY? Metody pozyskania materiału badawczego Metody interpretacji wyników badań Metody prezentacji wyników badań  METODA OPISOWA Metoda opisowa polega na włączeniu wyników badań np. ankietowych, czy statystycznych do tekstów o prezentowanych zjawiskach. Przy większej liczbie danych , tekst staje się jednak nieczytelny.  METODA GRAFICZNA Metoda graficzna służy prezentacji danych, informacji lub zjawisk za pomocą wykresów, diagramów, schematów, map lub innych wizualnych elementów. UWAGA: W pracy licencjackiej wszystkie wizualne elementy określane są jako rysunki. Nie ma potrzeby dokonywania bardziej szczegółowego podziału.  WYKRES SŁUPKOWY PRZYKŁAD Wykres słupkowy przedstawia zgrupowane dane w formie prostokątnych słupków o długości proporcjonalnej do wartości. Słupki są kreślone poziomo. Dobrym przykładem użycia takiego wykresu jest porównanie danych obejmujących wiele (10 lub więcej) kategorii lub mających długie etykiety kategorii, jak w przypadku wykresu „Wyjazdy turystyczne Polaków w latach 2008-2012”.  WYKRES KOLUMNOWY Wykres kolumnowy służy do graficznego prezentowania danych. Słupki na wykresie kolumnowym są pionowe, a oś wartości — wyświetlana z lewej strony wykresu. Dobrym przykładem użycia takiego wykresu jest porównanie danych obejmujących nie więcej niż 10 kategorii z krótkimi etykietami. PRZYKŁAD  WYKRES LINIOWY Wykres liniowy to typ wykresu, na którym dane są prezentowane w postaci punktów (znaczników) połączonych liniami prostymi. Wykres liniowy często służy do wizualizowania zmian wartości w kolejnych przedziałach czasowych — wtedy linia jest kreślona chronologicznie. Dobrym przykładem użycia takiego wykresu jest porównanie zmian wielu wartości w czasie, na przykład na wykresie szeregu czasowego „Dostępne ilości wg kategorii produktów”. PRZYKŁAD  WYKRES PUNKTOWY Wykres punktowy umożliwia wyświetlenie wartości dwóch zmiennych z zestawu danych przy użyciu współrzędnych kartezjańskich (ten wykres jest również nazywany diagramem punktowym). Liczbę prezentowanych zmiennych można zwiększyć do trzech, jeśli do wyświetlania punktów będą używane różne kolory o określonych znaczeniach. Dane są wyświetlane w postaci zbioru punktów, przy czym wartość jednej zmiennej określa pozycję punktu na osi poziomej, a wartość drugiej zmiennej — pozycję na osi pionowej. PRZYKŁAD  WYKRES KOŁOWY Wykres kołowy prezentuje proporcje wartości liczbowych w postaci koła proporcjonalnie podzielonego na wycinki. Długość łuku każdego wycinka na wykresie kołowym jest proporcjonalna do prezentowanej wartości (podobnie jak jego kąt wewnętrzny i pole powierzchni). Na wykresie kołowym można pokazać tylko jedną serię danych np. struktura sprzedaży wg krajów. PRZYKŁAD  WYKRES BĄBELKOWY Wykres bąbelkowy to wykres punktowy wzbogacony o dodatkowy atrybut. Podobnie jak w przypadku wykresu punktowego, współrzędne X i Y bąbelka są zależne od wartości dwóch z jego atrybutów. Na wykresie bąbelkowym występuje także trzeci atrybut, od którego zależy rozmiar bąbelka. Przykładem może być wykres Porównanie kosztów i zysków, na którym rozmiar bąbelka zależy od łącznego udziału w sprzedaży. PRZYKŁAD  METODA TABELARYCZNA Metoda tabelaryczna służy prezentacji danych lub informacji w postaci tabeli, która ułatwia organizację, porównanie i analizę różnych elementów w sposób klarowny i zrozumiały. Tab. 1. Emisja dwutlenku siarki (SO2) , tlenków azotu (NOx), tlenku węgla (CO) w latach 2000-2003 Emisja (Mg/rok) Nagłówek Rok SO2 NO x CO PM 10 2000 30,33 1,45 1356,22 134,28 2001 121,11 15,12 1023,10 11,51 2002 1,22 12,00 334,23 1,99 2003 123,45 0,23 10,44 44,33 PRZYKŁAD Źródło: opracowanie własne na podstawie: Ochrona Środowiska, 2006, s. 23. UWAGA: Każda tabela musi być opatrzona opisowym tytułem i zawierać źródło. Zadaniem nagłówka jest możliwość identyfikacji każdej grupy danych. Nagłówki powinny zawierać jednostki pomiarowe użytych zmiennych. Dane liczbowe należy wyrównać do prawej (setki pod setkami, części dziesiętne pod częściami dziesiętnymi itd.). Nie należy dokonywać zapisu liczb z większą dokładnością niż jest to konieczne. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROSEMINARIUM – WYKŁAD 5-6 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA  PIŚMIENNICTWO NAUKOWE I SPOSÓB JEGO WYKORZYSTANIA W PRACY DYPLOMOWEJ - ZASADY PRAWIDŁOWEGO CYTOWANIA I POSZANOWANIA PRAW AUTORSKICH PIŚMIENNICTWO NAUKOWE Piśmiennictwo naukowe to zbiór publikacji, które stanowią wiedzę naukową w danej dziedzinie/dyscyplinie. Składniki piśmiennictwa naukowego: Artykuły naukowe: Są to krótkie lub dłuższe prace naukowe opublikowane w czasopismach naukowych. Artykuły naukowe zawierają wyniki badań, analizę, wnioski i odniesienia do innych prac naukowych. Artykuły naukowe mogą mieć formę recenzyjną. Artykuły popularnonaukowe: Publikacje popularyzujące zagadnienia naukowe wśród czytelników niebędących specjalistami w danej dziedzinie. Monografie: Rozbudowane, recenzowane publikacje zwykle dotyczące szczegółowego badania w określonym obszarze naukowym. Monografie skupiają się na jednym temacie, zagadnieniu badawczym lub problemie. Materiały pokonferencyjne: Materiały prezentowane na konferencjach naukowych, które mogą obejmować abstrakty, pełne artykuły. Prace dyplomowe (licencjackie, inżynierskie, magisterskie, doktorskie). GDZIE ODNALEŹĆ PIŚMIENNICTWO NAUKOWE? 1/2 Bazy ogólnodostępne: BazEkon: Baza bibliograficzno-pełnotekstowa z zakresu nauk ekonomicznych i pokrewnych tworzona przez Biblioteki Uniwersytetów Ekonomicznych w Krakowie, we Wrocławiu, w Poznaniu, w Katowicach oraz Bibliotekę Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. CEJSH: Central European Journals of Social Sciences and Humanities to baza danych zawartości czasopism z zakresu nauk społecznych i humanistycznych wydawanych w Europie Środkowej. DOAJ: Wielodziedzinowa baza recenzowanych zagranicznych czasopism naukowych publikowanych w otwartym dostępie. GDZIE ODNALEŹĆ PIŚMIENNICTWO NAUKOWE? 2/2 Bazy dostępne po zalogowaniu: Web of Science: Platforma Web of Science obejmuje bazy danych produkowane przez firmę Clarivate, w tym bazy abstraktowo- bibliometryczne, tzw. indeksy cytowań. Scopus: Opisy bibliograficzne oraz abstrakty artykułów z czasopism naukowych, materiałów konferencyjnych, publikacji handlowych i serii książkowych z zakresu nauk przyrodniczych, technicznych, medycznych oraz społecznych. CYTOWANIE INNYCH AUTORÓW 1/2 Cytat - stosowany jest dla bezpośredniego/dosłownego przytaczania cudzych słów (zarówno wypowiedzianych, jak i zapisanych). Musi on być zawsze wyróżniony w tekście, na przykład cudzysłowem lub kolorem i kształtem samej czcionki; a w przypadku prac dyplomowych (prac licencjackich, prac magisterskich) musi być również opatrzony odpowiednim przypisem. Natomiast cytowanie jest to przywoływanie dzieł poprzedników, ich myśli, wywodów, poglądów, stwierdzeń na jakiś temat i wszelkich informacji zawartych w innych publikacjach. Polega więc ono na zapożyczaniu cudzych myśli - z jednoczesnym wskazaniem źródeł. CYTOWANIE INNYCH AUTORÓW 2/2 2 rodzaje cytowań: Cytowanie sparafrazowane - czyli omówienie własnymi słowami oraz uogólnienie wypowiedzi innych autorów lub faktów naukowych. Cytowanie dosłowne - poprzez cytat, czyli dosłowne przytoczenie fragmentu czyjejś wypowiedzi. Uwaga: Zarówno w przypadku cytatu przytoczonego bezpośrednio, jak i omówienia go własnymi słowami (w formie parafrazy), zawsze należy podać jego źródło. PRZYKŁADY WŁAŚCIWYCH POWOŁAŃ NA PIŚMIENNICTWO NAUKOWE 1/2 Cytowanie sparafrazowane Cytowanie dosłowne (do 40 słów) PRZYKŁADY WŁAŚCIWYCH POWOŁAŃ NA PIŚMIENNICTWO NAUKOWE 2/2 Cytowanie dosłowne (powyżej 40 słów) Przy dosłownym cytowaniu tekstu składającego się z więcej niż 40 słów wyróżnia się go w postaci osobnego bloku tekstu poprzedzonego oraz zakończonego wierszem odstępu. Cały cytat powinien posiadać dodatkowe wcięcie (5 spacji) i nie znajdować się w cudzysłowie. PLAGIAT Jeśli nie oznaczy się w odpowiedni sposób - cudzych treści i nie udokumentuje się solidnie ich pochodzenia, to takie działanie będzie uznawane za plagiat (przestępstwo). Zakazane jest nie tylko plagiatowanie tekstu innych autorów, ale także dublowanie wszelkich informacji zaczerpniętych z badań innych twórców, na przykład: wykresów słupkowych, autorskich wzorów i innych materiałów graficznych; tabel; informacji werbalnych (przykładowo - powielenie pytań ankiety, które zostały wykorzystane już wcześniej przez innego badacza). Prace dyplomowe podlegają procedurze antyplagiatowej. JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 1/8 Każda praca dyplomowa przed zatwierdzeniem jej do obrony powinna zostać zbadana przez system JSA.  JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 2/8 Dyplomant powinien przekazać Promotorowi odpowiednio przygotowane pliki, w jakich zapisana jest jego praca dyplomowa. Promotor (lub odpowiedni pracownik administracyjny uczelni z rolą Biuro) zakłada nowe badanie w systemie i wysyła pliki pracy dyplomowej do zbadania. System po zakończeniu badania przesyła do Promotora raport, który powinien zostać dokładnie przeanalizowany. Na jego podstawie Promotor zwraca pracę do poprawy dyplomantowi lub akceptuje uzyskany raport i podejmuje decyzję o dopuszczeniu lub niedopuszczeniu pracy do obrony. JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 3/8 System zaczyna badanie pracy od wyekstrahowania samego tekstu, to znaczy pozbawionego formatowania i grafik. Należy zauważyć, że statystyki znaków mogą się nieznacznie różnić w zależności od formatu przesłanej pracy (pdf/doc), gdyż system pobiera tekst z grafik w przypadku plików z rozszerzeniem doc. Kolejnym etapem badania jest wyszukanie fragmentów prac podobnych do treści pracy badanej w indeksach baz porównawczych. UWAGA: Dane z prac sprawdzanych w JSA są porównywane do danych z następujących repozytoriów: baza aktów prawnych i orzeczeń sądowych i administracyjnych; Internet, w tym Wikipedia; ORPPD tj. Ogólnopolskie Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych; baza dokumentów OpenAccess; prywatna baza instytucji (jeśli wskazana). JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 4/8 JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 5/8 System JSA wykrywa: podobieństwa: klony prac dyplomowych; zapożyczenia fragmentów z dokumentów w bazach referencyjnych; fragmenty podobne semantycznie do tekstów z baz referencyjnych (niezależnie od szyku słów we frazie). manipulacje, tj.: dzielenie wyrazów mikrospacjami; różnego typu łączenie wyrazów; zamianę czcionek w wyrazach; ukryte znaki specjalne. zmiany stylu pisania pracy. JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 6/8 JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 7/8 JEDNOLITY SYSTEM ANTYPLAGIATOWY (JSA) 8/8 Raport JSA „W przypadku gdy wyniki raportu z badania oraz jego analiza nie budzą wątpliwości Promotora związanych z rozmiarem zapożyczeń lub manipulacji w celu ukrycia niesamodzielności pracy, Promotor akceptuje raport badania po czym drukuje Raport ogólny i w sekcji Wnioski tego raportu dokonuje stosownych oznaczeń dotyczących wyników badania.” UWAGI KOŃCOWE „W przypadku gdy Promotor stwierdził, że Praca przekazana przez Autora Pracy jest niesamodzielna informuje o tym odpowiednio Dziekana Wydziału (…). Dziekan (…) może skierować wniosek do Rektora w celu zbadania niesamodzielności Pracy lub manipulacjami w tekście mającymi na celu ukrycie jego niesamodzielności odpowiednio przez Uczelnianą Komisję Dyscyplinarną ds. Studentów (…).”  ĆWICZENIE Proszę przygotować spis literatury składający się z co najmniej 10 publikacji (w tym chociaż 2 obcojęzycznych), które korespondują tematycznie z planowaną pracą licencjacką.  CZYM JEST STYL APA? APA (American Psychological Association) - to standardowy styl redagowania prac naukowych, szczególnie w dziedzinie nauk społecznych (w psychologii, socjologii, edukacji, ekonomii, czy zarządzaniu). Styl APA określa zasady dotyczące struktury, formatowania, czy cytowania piśmiennictwa. Jego zastosowanie ma na celu jasne i klarowne przekazywanie informacji oraz ułatwianie przeglądania i zrozumienia prac naukowych. UWAGA: Praca licencjacka oceniana jest pod kątem zgodności z wytycznymi stylu bibliograficznego APA. Niespełnienie reżimu pisarskiego może skutkować obniżeniem oceny przez promotora i recenzenta.  ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 1/9 Jeden autor – bez względu na to, ile razy jest przywoływana praca, należy podać nazwisko autora i rok publikacji pracy; w przypadku więcej niż jednej pracy danego autora, opublikowanej w tym samym roku należy dodać kolejne litery alfabetu przy dacie (2015a, 2015b). Przykład 1: Jak stwierdza Nowak (2019, s. 17)… Przykład 2: Badania wskazują, że... (Angielski, 1997, s. 30).  ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 2/9 Dwóch autorów – bez względu na to, ile razy przywoływana jest praca, zawsze należy podać nazwiska obu autorów i rok publikacji pracy; w przypadku więcej niż jednej pracy tych autorów, opublikowanej w tym samym roku, należy dodać kolejne litery alfabetu; nazwiska autorów zawsze należy łączyć spójnikiem „i”. Przykład 1: Jak sugerują Nowak i Angielski (1989, s. 77)… Przykład 2: Badania wskazują, że... (Nowakowa i Angielska, 1995, s. 79– 102).  ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 3/9 Trzech autorów – przywołanie po raz pierwszy: należy wymienić nazwiska wszystkich autorów, rozdzielając je przecinkami i stawiając spójnik „i” pomiędzy ostatnimi nazwiskami; przy kolejnych wskazaniach tej samej pracy można zastosować określenie „i współpracownicy” (w przypadku umieszczenia przywołania nazwisk w strukturze zdania) lub „i in.” (w przypadku, gdy nazwiska autorów nie stanowią części struktury zdania). Przykład 1: Przywołanie po raz pierwszy: Jak sugerują Nowakowa, Angielski i Nowak (2019, s. 68)... Kolejne przywołania: Badania Nowakowej i współpracowników (2019, s. 68) wskazują, że...  ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 4/9 Czterech i więcej autorów – wymienić należy tylko nazwisko pierwszego autora, zarówno gdy praca jest przywoływana po raz pierwszy, jak i w późniejszych przywołaniach, natomiast pozostałych autorów należy określić jako współpracowników (w strukturze zdania) lub zastąpić skrótem i in. (gdy nazwiska nie stanowią części struktury zdania). W bibliografii należy umieścić nazwiska wszystkich autorów pracy. Przykład 1: Nowak i współpracownicy twierdzą, że... (1999, s. 85). Przykład 2: Pierwsze badania na ten temat (Nowak i in., 2007, s. 45) sugerują...  ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 5/9 Przywoływanie jednocześnie kilku prac – należy wymienić je alfabetycznie, według nazwiska pierwszego autora; przywołania kolejnych prac muszą być oddzielone średnikiem i umieszczone w nawiasie; lata wydania prac tego samego autora/autorów muszą być oddzielone przecinkiem. Przykład 1: (Kowalczyk, 2015, s. 67; Nowak i Kowalczyk, 2018, s. 78–98). Przykład 2: (Kowalczyk, 1995, 2009, 2017a, 2017b; Nowak i Kowalczyk, 2018). ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 6/9 Przywoływanie pracy za innym autorem – stosuje się w tekście, natomiast w bibliografii umieszcza się jedynie pracę czytaną. Przykład 1: Jak wykazał Kozioł (1998; za: Sarna, 2018, s. 34)... Przykład 2: Badania sugerują, że... (Kozioł, 1991; za: Sarna, 2008, s. 78). ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 7/9 Jeśli nie ma autora – w tekście podaje się tytuł pracy (UWAGA: książki, słowniki zapisuje się kursywą). Jeśli tytuł jest długi, można podać tylko jego początek (dwa-trzy pierwsze słowa). Przykład 1: Jak ustalili ekonomiści (Współczesne teorie ekonomiczne…, 2019, s. 42). ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 8/9 Źródła internetowe - najlepiej wskazać autora tekstu/artykułu, który pobrano z danej strony internetowej. Jeżeli nie ma takiej możliwości, należy podać nazwę strony, z której korzystano – jeżeli jest to możliwe należy dodać datę (rok) opublikowania tekstu/artykułu. Przykład 1: Tekst tekst tekst tekst (Nazwisko, 2001) tekst tekst. Przykład 2: Tekst tekst tekst tekst (MNiSW, 2001) tekst tekst. ZASADY PRZYWOŁYWANIA PUBLIKACJI W TEKŚCIE 9/9 Akty prawne – podaje się początek tytułu (w bibliografii pojawi się pełny tytuł) i rok. Przykład 1: Tekst tekst (Ustawa, 2019) tekst tekst. Przykład 2: Tekst tekst (Ustawa o finansach, 2019, art. 3, par. 1) tekst tekst. SPORZĄDZANIE BIBLIOGRAFII 1/3 Zestawienie powinno zawierać jedynie prace przywoływane lub cytowane w tekście, które były przeczytane przez autora tekstu, nie należy umieszczać w bibliografii prac, które przywoływano za innym autorem. Nie należy numerować/wypunktowywać kolejnych prac, każdą nową pracę należy zacząć od nowego akapitu. Prace zapisuje się alfabetycznie według nazwiska pierwszego autora. Prace tego samego autora należy podać w alfabetycznej kolejności tytułów publikacji. SPORZĄDZANIE BIBLIOGRAFII 2/3 KSIĄŻKI Książka jednego autora: Angielski, M. (1998). Współczesne teorie w naukach o zarządzaniu i jakości. Warszawa: Wydawnictwo SGGW. Książka wielu autorów: Angielski, M., Niemiecki, J. (2005). Historia ekonomii. Warszawa: Wydawnictwo SGGW. Opis rozdziału w książce: Angielski, M. (2011). „Historia ekonomii”. W: J. Niemiecki (red.). Współczesne teorie w naukach o zarządzaniu i jakości (s. 77–99). Warszawa: Wydawnictwo SGGW. Opis książki pod redakcją: Angielski, M., Niemiecki, J. (red.). (2004). Współczesne teorie w naukach o zarządzaniu i jakości. Warszawa: Wydawnictwo SGGW. SPORZĄDZANIE BIBLIOGRAFII 3/3 POZOSTAŁE Tekst ze strony internetowej: MNiSW/Niemiecki, J. (2021). Materiały archiwalne dotyczące historii nauk ekonomicznych. Pobrano z: http://ekonomia.edu.pl/biuletyn/b14/b14_1.pdf (dostęp: 01.04.2021). Jeśli nie ma autora: Słownik poprawnej polszczyzny. (2003). Warszawa: PWN. Akty prawne: Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 z późń. zm.) SPORZĄDZANIE OPISÓW TABEL I RYSUNKÓW Opis tabeli: Nad tabelą: Tab. 1. …………….. (Tytuł tabeli) – Tytułu tabeli nie należy kończyć kropką! Pod tabelą: Źródło: wskazanie źródła według zasad obowiązujących przy tworzeniu przypisów. Opis rysunku: Pod rysunkiem: Rys. 1. …………… (Tytuł rysunku) - Tytułu rysunku nie należy kończyć kropką! Pod tytułem: Źródło: wskazanie źródła według zasad obowiązujących przy tworzeniu przypisów. ĆWICZENIE Dla podanych pozycji literaturowych przygotuj opis bibliograficzny zgodny z wytycznymi stylu APA. https://www.mdpi.com/1996-1073/14/22/7457 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220000574/T/D20220574L.pdf https://mtbiznes.pl/poltext/produkt/zarzadzanie https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2015/01/trzy-misje-uczelni-trzy-sciezki- kariery/ https://www.taylorfrancis.com/books/edit/10.4324/9781003165965/trust- organizations-digital-economy-joanna-paliszkiewicz-kuanchin-chen (dotyczy rozdziału: Jasiulewicz, Pietrzak, Wyrzykowska). DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROSEMINARIUM – WYKŁAD 7 DR PIOTR PIETRZAK INSTYTUT ZARZĄDZANIA PRACA DOMOWA  Kisielińska, J., Roman, M., Pietrzak, P., Michał, R., Łukasiewicz, K., Kacperska, E. (2021). Utilization of Renewable Energy Sources in Road Transport in EU Countries—TOPSIS Results. Energies, 14(22), s. 7457. DOI: https://doi.org/10.3390/en14227457. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 marca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2022 poz. 574). Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220000574/T/D20220574L.pdf (dostęp: 07.11.2024). Koźmiński, A.K., D. Jamielniak, Latusek-Jurczak, D., Pikos, A. (red.) (2023). Zarządzanie. Nowe otwarcie. Warszawa: Poltex. Leja, K. (2015). Trzy misje uczelni, trzy ścieżki kariery. Pobrano z: https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2015/01/trzy-misje-uczelni-trzy-sciezki-kariery/ (dostęp: 07.11.2024). Jasiulewicz, A., Pietrzak, P., Wyrzykowska, B. (2021). „Trust and the Digital Economy: A Framework for Analysis”. W: J. Paliszkiewicz, K. Chen (red.). Trust, Organizations and the Digital Economy (s. 96-107). New York: Routledge. FORMALNE WYMOGI ZŁOŻENIA I OBRONY PRACY DYPLOMOWEJ WYMOGI FORMALNE KONIECZNE DO SPEŁNIENIA PRZED EGZAMINEM DYPLOMOWYM 1/4 Prace dyplomowe, w wersji ostatecznej (przyjęte i ocenione przez promotora/opiekuna), powinny być składane we właściwym dziekanacie w terminach określonych w regulaminie studiów. Dołączona do pracy wersja elektroniczna (płyta CD) powinna być identyczna z ostatecznym wydrukiem pracy, który został oprawiony. Nazwa pliku na płycie CD musi zawierać skrót nazwy wydziału, nazwisko autora i co najmniej jeden wyraz tytułu oddzielony podkreślnikami (np. we_kowalski_zroznicowanie.doc; we_kowalski_zroznicowanie.pdf). W nazwach pliku nie należy używać polskich znaków diakrytycznych. Opis na płycie CD musi być identyczny z opisem na opakowaniu płyty i zawierać: imię i nazwisko autora, numer albumu, tytuł pracy, stopień studiów, tytuł i nazwisko promotora/opiekuna, datę złożenia pracy. WYMOGI FORMALNE KONIECZNE DO SPEŁNIENIA PRZED EGZAMINEM DYPLOMOWYM 2/4  WYMOGI FORMALNE KONIECZNE DO SPEŁNIENIA PRZED EGZAMINEM DYPLOMOWYM 3/4 Do dziekanatu składa się dwa egzemplarze pracy: do biblioteki oraz do akt, zgodnie ze wzorami aktualnie obowiązującymi na Uczelni. Do prac dołącza się wniosek o dopuszczenie do obrony oraz raport z Jednolitego Systemu Antyplagiatowego podpisany przez promotora/opiekuna pracy. Jeżeli w trakcie pisania pracy zmianie uległ jej temat, do pracy dołącza się podanie o modyfikację tematu pracy. Obowiązek sprawdzenia, czy praca dyplomowa spełnia wszystkie wymogi formalne, spoczywa na promotorze/ opiekunie oraz właściwym dziekanacie. WYMOGI FORMALNE KONIECZNE DO SPEŁNIENIA PRZED EGZAMINEM DYPLOMOWYM 4/4 RECENZJA PRACY 1/2 Praca dyplomowa poddawana jest recenzji. Recenzentem pracy dyplomowej powinien być nauczyciel akademicki posiadający wykształcenie i/lub dorobek naukowy związany z dziedziną i dyscypliną, do której praca dyplomowa jest przyporządkowana i obszar jego zainteresowań naukowych obejmuje tematykę pracy (potwierdzony dorobkiem recenzenta). Jeżeli promotorem pracy dyplomowej jest nauczyciel akademicki posiadający stopień naukowy doktora, recenzentem, w przypadku pracy licencjackiej powinien być nauczyciel akademicki posiadający co najmniej stopień naukowy doktora z minimum 7-letnim doświadczeniem na stanowiskach badawczo-dydaktycznych. RECENZJA PRACY 2/2 Ocena pracy obejmuje: ocenę właściwości sformułowania tematu i zgodności treści z tematem, ocenę układu pracy i jej struktury, ocenę merytoryczną, ocenę nowatorstwa w ujęciu problemu, ocenę wykorzystanych źródeł, ocenę formalnej strony pracy, propozycje dotyczące sposobu wykorzystania wyników badań. Wzór formularza oceny pracy dyplomowej dla promotora/opiekuna oraz recenzenta jest identyczny. Student zapoznaje się z wynikami recenzji w systemie eHMS. PRZEBIEG EGZAMINU DYPLOMOWEGO 1/4 Warunkiem ukończenia studiów na Wydziale Ekonomicznym SGGW jest: uzyskanie zaliczeń z modułów wymaganych programem studiów (średnia ocen uzyskanych w trakcie studiów wpływa w 50% na ocenę końcową na dyplomie); uzyskanie oceny pozytywnej z pracy dyplomowej (średnia arytmetyczna ocen promotora i recenzenta pracy wpływa w 25% na ocenę końcową na dyplomie); zdanie egzaminu dyplomowego (egzamin dyplomowy uznaje się za zdany po uzyskaniu oceny pozytywnej za każde z pytań egzaminacyjnych; ocena egzaminu dyplomowego jest średnią arytmetyczną ocen wystawionych za każde z pytań i podawana jest z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku oraz wpływa w 25% na ocenę końcową na dyplomie). PRZEBIEG EGZAMINU DYPLOMOWEGO 2/4 Egzamin odbywa się przed komisją powołaną przez Prodziekana, składającą się z minimum 3 osób, w tym promotora/opiekuna lub recenzenta. Przewodniczącym komisji jest nauczyciel akademicki posiadający co najmniej stopień naukowy doktora habilitowanego. Na egzaminie studenci przedstawiają założenia, wyniki oraz wnioski z pracy dyplomowej (w formie prezentacji ppt), a także odpowiadają na dwa wylosowane pytania z zakresu przedmiotów kierunkowych oraz jedno pytanie dotyczące obszaru pracy dyplomowej. Zakres zagadnień egzaminu dyplomowego ustalany jest odrębnie dla każdego kierunku studiów i obejmuje łącznie od 60 do 100 zagadnień (studia I oraz II stopnia). Zagadnienia są ogłaszane studentom co najmniej trzy miesiące przed terminem egzaminu. PRZEBIEG EGZAMINU DYPLOMOWEGO 3/4 PRZEBIEG EGZAMINU DYPLOMOWEGO 4/4 Ocena na dyplomie, w skali określonej w aktualnie obowiązującym Regulaminie studiów wystawiana jest w zależności od końcowego wyniku studiów i średniej ocen za studia zgodnie z zasadą: bardzo dobry (5,0) - końcowy wynik studiów nie niższy niż 4,50 i średnia ocen za studia co najmniej 4,00; dobry plus (4,5) - końcowy wynik studiów w przedziale 4,25-4,49 i średnia ocen za studia co najmniej 3,75; dobry (4,0) - końcowy wynik studiów w przedziale 3,75-4,24 i średnia ocen za studia co najmniej 3,50; dostateczny plus (3,5) - końcowy wynik studiów w przedziale 3,50-3,74 i średnia ocen za studia co najmniej 3,25; dostateczny (3,0) - w pozostałych przypadkach. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ