Hücre İskeleti,Hücre Bileşkeleri ve Ekstraselüler Matriks(77-89 arası) PDF

Tıbbi Biyoloji Hücre İskeleti,Hücre Bileşkeleri ve Ekstraselüler Matriks(77-89 arası) Hücre Dışı Matriks Bileşenleri&Görevleri Kollagen: 3’lü sarmal gl!koprote!n yapılı Fibronektin: Özelleşmiş yapıştırıcı glikoprotein (h!droks!prol!n, h!droks!l!z!n & Görev:Hücre-m...

Tıbbi Biyoloji Hücre İskeleti,Hücre Bileşkeleri ve Ekstraselüler Matriks(77-89 arası) Hücre Dışı Matriks Bileşenleri&Görevleri Kollagen: 3’lü sarmal gl!koprote!n yapılı Fibronektin: Özelleşmiş yapıştırıcı glikoprotein (h!droks!prol!n, h!droks!l!z!n & Görev:Hücre-matriks yapışmasına gl!s!n am!noas!tler!nce zeng!n) aracılık eder Görev:Güçlend!rme, destek & dokuların organ oluşumunda yapısal oluşumuna katkı sağlar. Elast!n:Esnek, elast!k h!drofon!k Lam!n!n:Yapıştırıcı gl!koprote!n prote!nlerce oluşur ve gl!kol!ze Görev:Hücreler!, t!p 4 kollagen’e & m!krof!br!llerle etk!leş!r heparan sülfata bağlar. Görev:Dokuların uzayıp & kısalmasını sağlarlar. #am!nogl!koz !çer!r Hiyaluronik: Asit Özelleşmiş sülfatlanmamış Proteogl!kanlar: Kor glukozaminoglikandır (çek!rdek,merkez)prote!n!ne bağlanan, Görev:Hücresel hareket & farklılaşma için sıvı heterojen, uzun ortam temin eder& sitokinlere bağlanırlar glukozam!nogl!kan z!nc!rler!d!r.#özelleşm!ş #sitokin:epitel ve endotel hücrelerinden salınabilen !pl!ks! karb. z!nc!r! daha uzun ömürlü, savunma hücrelerinden salınabilen Görev:Neml! kalmayı sağlar, savunma amaçlı moleküllerdir. GLİKOZAMİNOGLİKANLAR (GAG;SÜLFATLANMIŞ POLİSAKKARİT) Proteoglikanların karbonhidrat kısımlarıdır. H!drof!l!k d!sakkar!t pol!merler jelat!n!ms! matr!ks yapı oluşturur. Prote!nle kovalent bağ yapar ve proteogl!kanı oluşturur. #prote!ne bağlayınca da proteogl!kan oluşur. HİYALURONİK ASİT (HA,SÜLFATLANMAMIŞ) # eklem sıvısı için alınıyo gündelik hayatta HA, büyük dallanmamış negat!f yüklü d!sakkar!t pol!merlerd!r (2-25b!n) PROTEOGLİKANLAR Kor prote!n, GAG’a kovalent olarak bağlanır. Ör: Dekorin (kollagen fiberleri dekore eder), agrekan (serin’ce zengin kondroitin & keratan #GAG zincirleri metabolitlerin görevlerinin sülfat zincirleri) yerine getirilmesinde rol oynar. # agrekan çöktürmeyi sağlar.  GLİKOPROTEİNLER LAMİNİN Glikoproteinler, birbirine kovalent bağla not:şekil üzerinde pek durulmuyo bağlanmış, kısa zincirli dallanmış oligosakkarit globüler proteinleridir. #yuvarlak,halkasal proteinlerdir. FİBRONEKTİN 2 disülfit köprüsü ile birbirine bağlı 250kDa’luk 2 dimer’ den oluşur. Hücre bağlanma; Arj!n!n, Gl!s!n & Asparaj!n a.as!t!nden oluşur (RGD d!z!s!). α, β & γ z!nc!rler #şekl! çok kafaya takma bu kısmı b!l yeter. b!rb!r!ne d!sülf!t bağlarla bağlanır. Ayrıca, !ntegr!n, hepar!n, kollagen & f!br!n Bazal lam!nada, t!p IV g!b! başka prote!nlere bağlanır.Kend!s! !le kollagen, hepar!n, heparan de bağlanır. sülfat & entakt!n’e bağlanır. #başka prote!nlere de bağlanması hücre dışı matr!ks!n!n ayrılmaz b!r parça olarak Plazma membranı & vücut sıvısı (çözünen, plazma FN)veya hücre yüzey!nde sude çözünmeyen (hücresel FN) Hücre yapışması, büyüme,hücre göçü farklılaşmasında rol oynar. Ayrıca yara iyileşmesi ve embriyo gelişiminde görev alır. #hedefe göre farklılaşmada rol oynar. ELASTİN F!broblast tarafından sentezlen!r. (f!broblasts—> tropoelast!n +Dokuların ve organların esnemesini sağlar. #esnek yapılıdır.  KOLLAJEN (FİBRÖZ, ÇÖZÜNMEYEN YAPISAL PROTEİN) Kollajen, memelilerde toplam protein’in 25%’ni oluşturur. Deri, hücre dışı matriks,kemik, tendon, kıkırdak ve diğer bağ dokularda yaygın bulunmakta Bu dokularda destek vekorumada rol alır. #üçlü helix yapı ayrılmaz bir saş örgüsüne benzetiyoruz. Kollajen 25 !soform’a sah!pt!r #izoform:aynı proteinin zamana ve dokuya göre farklı varyantı +uzun ömürlü kolajen molekülleri Hidroksilizin, Hidroksiprolin ve Glisin (üçlü sarmal) amino asitince zengin kolejen fibrilleri Kollagen,fibroblast,kondrosit,osteob last ve bazı epitel hücrelerce sentez edilir ve ilgili dokuya aktarılır. kolajen lifleri a zinciri **İki defa sorulmuş Hazırlayan: Beyzanur İbiş