GÖZ-KULAK EMBRİYOLOJİSİ.pdf

Wondershare PDFelement GÖZ - KULAK EMBRİYOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD Wondershare PDFelement ...

Wondershare PDFelement GÖZ - KULAK EMBRİYOLOJİSİ DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Gözlerin geliştiği kaynaklar: ✓ Prosensefalonun nöroektodermi retina, iris ve optik sinir ✓ Başın yüzey ektodermi lens ve kornea epiteli ✓ Bu ektodermler arasındaki mezoderm göz küresinin vasküler ve fibröz tabakaları ✓ Nöral krest hücreleri koroid, sklera ve kornea endoteli  Wondershare PDFelement ✓ Pax6 göz gelişiminin ana düzenleyici genidir.  Wondershare PDFelement 4.hf 4.hf (22.gün) embriyonun kranial ucunda nöral kıvrımlarda optik yarık (çukur, oluk) Nöral tüp kapanınca optik çukurlar ön beyin diencephalon duvarından komşu mezenkime uzanan içi boş divertikülleri optik veziküller (keseler) oluştururlar. Optik kese boşlukları önbeyin boşluğu ile devamlılık gösterir.  Wondershare PDFelement Optik keseler büyüdükçe distal uçları genişler ve önbeyin ile bağlantıları optik sapları oluşturmak üzere daralır. Optik keseler yüzey ektodermi ile temas eder, yüzey ektodermini etkiler, ektoderm lens plaklarını oluşturmak üzere kalınlaşır. Lens plakları invagine olur ve lens çukurlarını oluşturur.  Wondershare PDFelement Lens çukurlarının kenarları birbirine yaklaşır ve yuvarlak lens keselerini (vezikülleri) oluşturmak üzere birleşir. Bir süre sonra lens keseleri yüzey ektodermi ile olan bağlantılarını kaybederler (5.hf)  Wondershare PDFelement optik kadeh Lens keseleri gelişirken optik keseler gelişmekte olan beyne optik sap ile bağlanan çift duvarlı optik kadehi oluşturmak üzere içeri kıvrılırlar. Lensi içine alırlar. Başlangıçta iç ve dış duvar arasında intraretinal boşluk kısa zamanda kapanır. Optik kadehten retina, optik saptan ise optik sinir gelişir.  Wondershare PDFelement Optik (retinal) fissür, optik kadehlerin ön yüzünde ve optik sap boyunca gelişirler. Bu yarıklardaki mezenşim; hiyaloid arter Optik 7. hafta fissür uçları kaynaşır; pupilla (koroid) fissür Bu fissür sayesinde hyaloid arter lense kadar ilerler.  Wondershare PDFelement Hyaloid arter invajinasyonlarla beynin kamaralarını ve ön kısımlarını beslemek için ilerler,  Wondershare PDFelement Hyaloid arter, ön kamarada dejenere olur. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement RETİNA GELİŞİMİ Prosensefalonun bir uzantısı olarak optik kadeh duvarından gelişir. Optik kadehin ince dış tabakası: retinanın pigment epiteli Optik kadehin içteki kalın tabakası: nöral retina  Wondershare PDFelement Nöral tabaka hücreleri ışığa duyarlı hücrelere (rod ve koni) ve destek hücrelerine farklılaşarak retinanın nöral tabakasını oluşturmuş olurlar.  Wondershare PDFelement İrisin iç tabakasını Retinanın arka oluşturacak olan: pars 4/5’lik kısmı iridika retina fotoreseptör Siliyer cismin oluşumuna hücrelere katılacak olan: pars farklılaşır. Ön siliaris retina 1/5’lik kısmı ise:  Wondershare PDFelement SİLYER CİSİM GELİŞİMİ Retinanın pigment epiteli ile devamlılık gösteren pigmentli kısmı, optik kadehin dış tabakasından gelişir.  Wondershare PDFelement Pigmentsiz kısım nöral retinanın ön uzantısıdır. Silyer cismin bağ dokusu ve silier kaslar, ön sklera yoğunlaşması ve silyer pigment arasındaki optik çukurun kenarında bulunan mezenşimden köken alır.  Wondershare PDFelement İRİS GELİŞİMİ Optik kadehin anterior dış kenarından oluşur. İris epitelini optik çukurun 2 tabakası birden oluşturur. Çift katlı silindirik epitelin ortaya çıkmasını sağlar. Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement İris epiteli silyer cismin çift katlı epiteli, nöral retina ve retinanın pigment epiteli ile devamlılık gösterir İrisin bağ dokusunu buraya göç eden nöral krest hücreleri oluşturur Dilator ve sfinkter pupilla kasları optik çukurun nöroektoderminden oluşur  Wondershare LENS GELİŞİMİ PDFelement Yüzey ektoderminden köken alan lens keseciğinden gelişir. Bu kesenin ön duvarı kübik epitelle döşelidir ve subkapsüler lens epitelini oluşturur.  Wondershare PDFelement Lens kesesinin posterior duvarını oluşturan yüksek silindirik epitel hücreleri uzayarak primer lens liflerini oluştururlar Bu lifler uzadıkça lens kesesi boşluğunu kapatırlar (7.hf sonu)  Wondershare PDFelement Lensin dış kenarındaki kübik hücreler uzayarak nukleuslarını kaybederler: sekonder lens lifleri Sekonder lens lifleri, primer lens liflerinin dışına yerleşir Primer lens lifleri yaşam boyunca varlığını sürdürürken sekonder lens lifleri yetişkinlik çağında yapılmaya devam ederler  Wondershare KORNEA GELİŞİMİ PDFelement Korneanın 3 kaynağı vardır: Yüzey ektodermi: dış kornea epiteli Mezenşim: stroma Nöral krest: kornea endoteli Lens kesesinin uyarısı yüzey ektodermini şeffaf, çok katlı kornea epiteline dönüştürür.  Wondershare PDFelement KOROİD VE SKLERA GELİŞİMİ 5.hf sonunda göz primordiumu gevşek mezenşim ile çevrilidir. Optik çukurun çevresindeki nöral krest kökenli mezenşim, retina pigment epitelinin uyarması sonucunda koroid (iç vasküler, pigmente tabaka) ve sklera (dış fibröz tabaka)’yı oluşturur. Koroidin kan damarları ilk olarak 15. haftada belirir. Wondershare PDFelement Wondershare PDFelement  Wondershare Kulak gelişiminde 1. ve 2. faringeal arkuslar çok önemlidir. PDFelement (3 germ layer) (+ middle ear)  Wondershare PDFelement İÇ KULAK GELİŞİMİ En erken gelişmeye başlayan kısımdır. 4.hafta başlarında (22.gün) arka beyin kaudal seviyesinde yüzey ektoderm kalınlaşması; otik plaklar  Wondershare Arka PDFelement beyin kaudal seviyesinde yüzey ektoderm kalınlaşması; otik plaklar 4.hf İnvaginasyon; otik çukur Otik kese (vezikül) Yüzey ektodermi ile bağlantı kesilir Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Otik kesenin 2 bölgesi tanımlanabilir; 1. Dorsal-utriküler bölüm (Daha geniş olan üst kısım): Endolenf kanalı, utrikül ve yarım daire kanallarını oluşturur. Her yarım daire kanalının bir ucu genişler ve ampulla oluşur. Ampulladaki tüy ve destek hücrelerini de dorsal kısım oluşturur. 1. Ventral-sakküler bölüm (Daha dar olan alt kısım): Kohlear kanalı ve sakkulusu oluşturur. Hepsi yüzey ektoderminden köken alır.  Wondershare PDFelement Ön sakkuler bölümden gelişen tubuler divertikül kohlear kanalı oluşturur Kohlear kanalın kendi etrafında kıvrılması sonucu: kohlea  Wondershare PDFelement Kohlear kanalın duvarındaki hücrelerden korti organı farklılaşır. Başlangıçta kanalın epitel hücreleri benzer iken zamanla değişir ve hücre tiplerine (hair cell, destek vb) dönüşür.  Wondershare PDFelement Hücresel farklılaşmalarla kohlear kanal meydana gelir.  Wondershare PDFelement ORTA KULAK GELİŞİMİ Tubotimpanik girinti 1. faringeal poştan meydana gelir Tubotimpanik girintinin genişlemiş distal parçası 1. faringeal yarıkla temastadır  Wondershare PDFelement 1. faringeal yarık ileride timpan zarının yapısına katılacaktır Tubotimpanik girintinin farinksle olan bağlantısı uzamaya devam eder: faringotimpanik tüp (östaki borusu), yalancı çok katlı silli prizmatik epitel (solunum epiteli). Orta kulak tek katlı kübik epiteldi.  Wondershare PDFelement 1. faringeal arkusun kıkırdağının proksimal kısmından ayrılan küçük kıkırdaklar; malleus ve incus Kıkırdak kısmı gerilerken perikondriyum malleusun anterior ligamentini yapar. 1. faringeal arkus mezenşimi malleusa bağlı tensor timpani kasını oluşturur. Stapedius kası ise 2. faringeal arkustan oluşur.  Wondershare PDFelement DIŞ KULAK GELİŞİMİ 1. faringeal arkusun dorsalinden dış kulak yolu gelişir. Bu bölgedeki ektoderm hücreleri prolifere olarak kalın epitel plak (meatal tıkaç) oluştururlar. Bu plağın ortasındaki hücreler fetal evrenin sonunda dejenere olur ve dış kulak yolu içindeki boşluk ortaya çıkar (7.ay). Yani 7. ayda bu kalın epitelyal tıkaç kaybolur. Dış kulak yolu erişkindeki boyutuna ancak 9 yaş civarında erişir Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement 1. faringeal membran timpanik zarın dış yüzünü oluşturur Faringeal membranın etrafındaki mezenşim çoğalarak timpanik zarın kollajen liflerine farklılaşır. Timpanik zarın köken aldığı yapılar: 1. faringeal arkus ektodermi Tubotimpanik girinti endodermi 1. ve 2. faringeal arkus mezenşimi Wondershare PDFelement  Wondershare PDFelement Kulak Kepçesi 1. ve 2. faringeal arkus bölgesinde ortaya çıkan 6 adet mezenşim kabarıntısı pinna’yı oluşturur. Kabarıntılar 1. faringeal arkusu çevreler. Kulak kepçeleri boyun tabanında gelişirken en son gelişen kulak memesidir. Yüz gelişirken kulak kepçeleri normal konumlarına yer değiştirirler. Yukarı doğru çıkarlar. Wondershare PDFelement