Excel Project (Russian)

**ТАҚЫРЫБЫ:** Электронды кесте мен программалау тілінің байланысы **МАЗМҰНЫ** 1. Электронды кесте MICROSOFT EXCEL 2. Microsoft Excel интерфейсі ========================== 3. MS Excel терезесі 4. MS Excel бағдарламасындағы жұмыс парақтары 5. Кестелік есептеулер 6. Деректерді талдау...

**ТАҚЫРЫБЫ:** Электронды кесте мен программалау тілінің байланысы **МАЗМҰНЫ** 1. Электронды кесте MICROSOFT EXCEL 2. Microsoft Excel интерфейсі ========================== 3. MS Excel терезесі 4. MS Excel бағдарламасындағы жұмыс парақтары 5. Кестелік есептеулер 6. Деректерді талдау 7. Параметрлерді таңдау 8. Сценарий менеджері 9. Деректерді біріктіру 10. Жиынтық кестелер 11. Тізімді өңдеу 12. 13. 14. Практикалық жұмыс **ТҮЙІНДЕМЕ** *Жобалық жұмыстың зерттеу нысаны:* MS Excel қолданбалы программасында Разработчик командаларының көмегімен VISUAL BASIC программау тілінде жоба құру. *Жобалық жұмыстың мақсаты:* Разработчик лентасы арқылы программалау тілі мен электронды кестені ұштастыра білуі. VISUAL BASIC программалау тілін басқа программалау тілдерінен айырмашылықтарын көрсету. *Тақырыпты зерттеудің өзектілігі:* VISUAL BASIC программалау тілінде басқа программалау тілдеріне қарағанда осы программалау тілдің командалары мен батырмаларының қызметін анықтап, оларды басқа салаларда қолдану мүмкіншілігін ашып көрсету. *Жобалық жұмыстың нәтижeci:* Жобада Разработчик лентасының қызметін көрсетіп, осы лентадағы VISUAL BASIC программау тілінде батырмалар мен кодтардың қызметін анықтап, калькулятор жобасын құру. *Жобалық жұмыстың қолдaну aяcы:* Разработчик лентасының ең пайдалы мүмкіндіктерінің бірі- макростарды жасау мүмкіндігі. Макростар-бұл қайталанатын тапсырмаларды автоматтандыру үшін жазуға және ойнатуға болатын бірқатар командалар. Сонымен қатар, Visual Basic редакторы сізге Excel электрондық кестелерін одан әрі басқаруға мүмкіндік беретін жеке кодты жазуға және өңдеуге мүмкіндік береді. Разработчик лентасының көмегімен Excel жұмыс процесін оңтайландыру мүмкіндіктері шексіз пайдалануға мұмкіндік береді. Әдебиеттерге шолу жасалды, мақалада MS Excel-ді пайдаланудың теориялық тәсілдері мен олардың командалары арасындағы байланыстарға ерекше назар аударылады. Сондай-ақ, VISUAL BASIC программалау тілінің көмегімен практикалық тапсырма сипатталған. **АННОТАЦИЯ** *Объект исследования проектной работы:* Создание проекта на языке программирования VISUAL BASIC с помощью команд разработчика в прикладной программе MS Excel. *Цель проектной работы:* Умение сочетать язык программирования и электронную таблицу с помощью ленты разработчика. Показать отличия языка программирования VISUAL BASIC от других языков программирования. *Актуальность изучения темы:* В языке программирования VISUAL BASIC, в отличие от других языков программирования, определение функции команд и кнопок данного языка программирования и раскрытие возможности их применения в других областях. *Результат проектной работы:* Создание проекта калькулятора с указанием в проекте функции ленты разработчика, определением функции кнопок и кодов на языке программирования VISUAL BASIC на этой ленте. *Область применения проектной работы:* Одна из самых полезных функций ленты разработки - это возможность создавать макросы. Макросы-это серия команд, которые вы можете записывать и воспроизводить для автоматизации повторяющихся задач. Кроме того, редактор Visual Basic позволяет писать и редактировать собственный код, что позволяет дополнительно управлять электронными таблицами Excel. Возможности оптимизации рабочего процесса Excel с помощью ленты разработчика позволяют использовать его бесконечно. Был проведен обзор литературы, в статье особое внимание уделяется теоретическим подходам к использованию MS Excel и взаимосвязям между их командами. Также описано практическое задание с помощью языка программирования VISUAL BASIC. **ANNOTATION** *The object of research of the project work:* Creating a project in the VISUAL BASIC programming language using developer commands in the MS Excel application program. *The purpose of the project work:* The ability to combine a programming language and a spreadsheet using the developer\'s feed. Show the differences between the VISUAL BASIC programming language and other programming languages. *The relevance of studying the topic:* In the VISUAL BASIC programming language, unlike other programming languages, the definition of the function of commands and buttons of this programming language and the disclosure of the possibility of their application in other areas. *The result of the project work:* Creating a calculator project with specifying the developer ribbon function in the project, defining the function of buttons and codes in the VISUAL BASIC programming language on this ribbon. *Scope of project work:* One of the most useful features of the development feed is the ability to create macros. Macros are a series of commands that you can record and play back to automate repetitive tasks. In addition, the Visual Basic editor allows you to write and edit your own code, which allows you to additionally manage Excel spreadsheets. The possibilities of optimizing the Excel workflow using the developer ribbon allow you to use it indefinitely. A literature review was conducted, the article pays special attention to theoretical approaches to the use of MS Excel and the relationships between their teams. A practical task using the VISUAL BASIC programming language is also described. **КІРІСПЕ** Microsoft Excel-бағдарламаланатын кесте калькуляторы болып табылатын Microsoft Office бағдарламаларының бірі. Барлық жалпы кестелік процессорлар мүмкіндіктері: - үш өлшемді кестелермен жұмыс жасау, олардың әрқайсысы екі өлшемді кестелердің аталған жиынтығы болып табылады; - әр түрлі кестелерден мәліметтер бойынша Диаграммалар құру; - кесте ұяшықтарын сандық немесе басқа тізбектермен (аптаның күндері, айлары, жылдары және т. б.), соның ішінде пайдаланушылармен автоматты түрде толтыру; - сыртқы мәліметтер базасымен жұмыс істеу; - кестелерді жобалау кезінде қаржылық, математикалық, статистикалық және басқа есептеулерді орындауға мүмкіндік беретін көптеген кіріктірілген функцияларды қолдану; - сызықтық емес теңдеулер мен оңтайландыру есептерін итерациялық әдістермен шешу; - мәтін атрибуттарын басқарудың әртүрлі құралдарын қолдану (қаріп, әріп биіктігі, сызба, бағыт, түс, Туралау және т. б.); - басып шығарар алдында құжатты алдын ала қарау; - берілген формулалар бойынша кесте элементтерінің мәндерін есептеу; - алынған нәтижелерді талдау; - стандартты емес функцияларды жүзеге асыру үшін бағдарламалау тілдерін қолдану; - кірістірілген графикалық редактордың көмегімен қарапайым схемалар жасау; Ақпаратты орналастыру, өңдеу және талдау үшін, кестелік нысанда ұсынылған, арнайы әзірленген бағдарламалық жасақтама: электрондық кестелер немесе кестелік процессорлар. MS Excel бағдарламасы Microsoft Office пакетіне кіреді. MS Excel бағдарламасындағы өңдеу объектісі немесе құжат XLSХ кеңейтімі бар файл. **Теориялық блок** 1. MICROSOFT EXCEL **Электрондық кестелер**, немесе кестелік процессорлар -- ақпараттың тікбұрышты массивтерін құруға, сақтауға және өңдеуге арналған бағдарлама. - жүзеге асыру әртүрлі есептеулер бірге пайдалану функциялары және формулалар; - - қабылдау үлгілері деректер, қанағаттандыратын белгілі бір критерийлер; - - - Кез келген электрондық кесте тік бағандар мен көлденең жолдардан тұрады. Баған мен жолдың қиылысуы электрондық кесте ұяшығын құрайды. Ұяшық электрондық кестенің негізгі объектісі болып табылады. Ұяшық әртүрлі типтегі деректерді сақтай алады: сандар, күндер, мәтін, формулалар. Әрбір кесте ұяшығының өз адресі болады. Ұяшық адресі ұяшық орналасқан баған мен жолдың нөмірін белгілеу болып табылады. Электрондық кестелер тек экономикалық және бухгалтерлік есептерде ғана емес кең қолданыс тапты. Олардың қолдану аясы әлдеқайда кең. Электрондық кестелердің басты артықшылығы деректерді өңдеу құралдарын пайдаланудың қарапайымдылығында. Қазіргі уақытта мұндай көптеген бағдарламалар белгілі: Microsoft Excel, Lotus, QuattroPro, SuperCalc, Multiplan және басқалары. Бұл типтегі бағдарламалардың ерекшелігі оларда ақпаратты құрылымдау тікелей деректерді енгізу кезеңінде жүзеге асырылады, өйткені олар кестелердің құрылымдық элементтеріне -- ұяшықтарға байланған. Олардың басты артықшылығы - кез келген операндтың мәні өзгерген кезде формула тәуелділіктерімен байланысты барлық деректерді лезде қайта есептеу мүмкіндігі. Microsoft Excel интерфейсі ========================== *Жұмыс парағы*-- ұяшықтарға бөлінген деректерді сақтауға арналған кеңістік (нақты электрондық кесте). Жұмыс парақтарын кестелерді құру, математикалық деректерді өңдеу, мәліметтер базасын басқару, мәтіндік ақпаратты сақтау және өңдеу, диаграммаларды салу және т.б. MS Excel бағдарламасын бірінші рет іске қосқанда суретте көрсетілген құжат терезесі пайда болады. Терезенің негізгі құрамдас бөліктері түсіндірме жазбалармен белгіленеді. 3. **MS Excel терезесі** *Бағандар*А, В, С латын әріптерімен белгіленеді\... Егер әріптер жеткіліксіз болса, екі әріпті AA, AB, AC\... және т.б. Кестедегі бағандардың максималды саны - 1048000. *Жолдар*бүтін сандармен нөмірленеді. Кестеде болуы мүмкін жолдардың максималды саны - 65536. Excel бағдарламасындағы ұяшықтар бағандар мен жолдардың қиылысында орналасқан. Ұяшық нөмірі баған мен жол нөмірлерінің бірігуі ретінде олардың арасында бос орынсыз қалыптасады. Сонымен A1, CZ31, HP65000 жарамды ұяшық нөмірлері болып табылады. Excel ұяшық нөмірлерін автоматты түрде енгізеді. MS Excel бағдарламасындағы жұмыс парақтары ========================================== Жұмыс кітаптары бір файлда 255-ке дейін кестелерді, диаграммаларды немесе VBA бағдарламаларын (макростар, модульдер, т.б.) қамтиды. Олармен жұмыс істеу принципі кәдімгі іскерлік жазу кітапшаларымен жұмыс істеуге ұқсас: парақтарды жою және блокнотқа енгізу, олардың атын өзгерту, сұрыптау және көшіру. Атау индексі жұмыс парақтарының тікенектерін (тақырыптарын) қамтиды: 1-парақ, 2-парақ және т.б. Құжат бастапқыда 16 жұмыс парағын қамтиды. Парақтар арасында ауысу -- құжаттың оңға, солға, басына және соңына жылжыту үшін тақырыпты немесе түймелерді басыңыз. *Парақ кірістіру*. Жаңа парақ белсенді жұмыс парағының алдында кірістіріледі. - парақ атауында тінтуірдің оң жақ түймешігімен контекстік мәзірді ашыңыз және Move/Copy директивасын таңдаңыз; - Парақтың атауында тінтуірдің сол жақ түймесін басып, оны көтермей, парақтардың тікенектері бойымен қажетті орынға жылжытыңыз. **Атын өзгерту**жұмыс парағын контекстік мәзірден немесе тақырыпта тінтуірдің сол жақ батырмасын екі рет басу арқылы жасауға болады. Екі жағдайда да жаңа атау жазуға болатын диалогтық терезе пайда болады. 5.Кестелік есептеулер ===================== Формулалар мен функцияларды пайдалану мүмкіндігі электрондық кесте бағдарламасының маңызды мүмкіндіктерінің бірі болып табылады. Бұл, атап айтқанда, кестедегі деректерді математикалық өңдеуге мүмкіндік береді. Формула енгізу «=» белгісінен басталады. «=» таңбасынан кейін ұяшыққа аргументтер, арифметикалық амалдар мен функциялардан тұратын математикалық өрнек жазылады. Арифметикалық амалдарды белгілеу үшін стандартты белгілер қолданылады: " + , -- , \* , / " және " \^ " таңбасы (дәрежеге дейін көтеру). Кестенің ең маңызды қасиеті -- ұяшық адресі. Сондықтан енгізілген ақпарат түріне қарамастан -- мәтін, сандар, күндер және т.б. -- формулада аргумент ретінде сандардан басқа ұяшық адрестеріне сілтемелер қолданылады. *Абсолютті сілтеме*әрқашан белгілі бір ұяшықты немесе ұяшықтар ауқымын көрсетеді. Абсолютті сілтеме баған және/немесе жол мекенжайының алдында «\$» доллар белгісімен белгіленеді (мысалы: \$B\$3). Тек пайдаланушы абсолютті сілтемені өзгерте алады. *Салыстырмалы сілтеме*сілтеме пайдаланылатын ұяшыққа қатысты интервал мекенжайын есептейді. Формулаларды бір ұяшықтан екінші ұяшыққа жылжытқанда, салыстырмалы сілтемелер автоматты түрде реттеледі. Бұл қасиет толтыру маркерін (таңдалған ұяшық жақтауының төменгі оң жақ бұрышындағы кішкентай қара шаршы) пайдаланып ұяшықтарды бірдей формулалармен автоматты түрде толтыруға мүмкіндік береді. *Аралас сілтемелер*-- бұл салыстырмалы және абсолютті адрестеуді біріктіретін сілтемелер (\$H4, H\$4). Формуланы өңдеу кезінде адрестеу әдісін өзгерту үшін ұяшық сілтемесін таңдап, F4 пернесін басыңыз. Формула басқа жұмыс парағында немесе тіпті басқа файлдағы кестеде орналасқан ұяшықтарға сілтемелерді қамтуы мүмкін. Бұл үшін кейін «=» белгісін қойып, жұмыс парағының атын енгізіңіз (парақ атын тінтуірмен басыңыз), содан кейін ұяшық мекенжайын енгізіңіз. Мұндай сілтеменің түрі =Shet1!B10. Кейбір формулалар мен олардың комбинациялары өте кең таралғандықтан, Excel бағдарламасы функциялар деп аталатын 200-ден астам алдын ала бағдарламаланған формулаларды ұсынады. Шарлауды жеңілдету үшін барлық функциялар санаттарға (математикалық, статистикалық, логикалық және т.б.) бөлінген. Кірістірілген функция шебері жұмыстың барлық кезеңдерінде функцияларды дұрыс қолдануға көмектеседі. Ол көптеген функцияларды екі қадаммен құруға және есептеуге мүмкіндік береді. Функция шебері сонымен қатар олардың біреуі екіншісіне аргумент болған кезде кірістірілген функцияларды жасауға мүмкіндік береді. Енгізілген формулаларды өңдеуді теру жолында немесе формуланың өзі бар ұяшықта екі рет басу арқылы белсендіруге болады. Күрделі формулалармен және деректердің үлкен көлемімен жұмыс істегенде топ атауларын жасау пайдалы болуы мүмкін. Ол үшін ұяшықтарды белгілегеннен кейін менюдің Формулалар Name Manager командасын орындау керек. Пайда болған терезеде топтың атын (атын) енгізу керек. Осы әдіс арқылы енгізілген атаулардың толық тізімі теру жолының сол жағында орналасқан және көрсеткіні басқан кезде пайда болады. Формулаларды құру кезінде адрестерді топ атауларымен ауыстыруға болады. 6.Деректерді талдау =================== Microsoft Excel бағдарламасындағы деректерді талдау кестелік деректерді басқаратын үрдістер мен үлгілерді жақсырақ түсінуге мүмкіндік беретін әдістерге жатады. Мәліметтердің үлкен көлемін талдау үшін MS Excel кестелерді өңдеудің келесі әдістерін ұсынады: - «Егер не» талдауы; - Жиынтық кестелер; - топтастыру процедурасы (жоғарыда сипатталған); - шоғырландыру; - фильтрация; - аралық нәтижелерді қорытындылау. Excel бағдарламасының есептеу мүмкіндіктері «тікелей» және «кері» есептерді шешуге мүмкіндік береді; рұқсат етілген аргумент мәндерінің ауқымын зерттеуді орындау, функцияның берілген мәніне сәйкес келетін аргументтердің мәнін таңдау. Параметрлерді таңдау үшін Деректер Қандай жағдайды талдау Параметрлерді таңдау командасын пайдаланыңыз. Диалогтық терезеде функцияның қажетті мәні көрсетіледі: Changing ұяшық мәні өрісінде функция аргументтерінің бірінің мәнін қамтитын ұяшықтың мекенжайы көрсетіледі. Excel кері есепті шешеді: берілген функция мәні үшін аргумент мәнін таңдау. Таңдау сәтті болса, нәтиже көрсетілетін терезе көрсетіледі -- таңдалған аргумент мәні үшін функцияның ағымдағы мәні, функция аргументінің жаңа мәні сәйкес ұяшықта қамтылған. OK түймешігін басқан кезде, таңдалған аргумент мәні аргумент ұяшығында сақталады, Болдырмау түймешігін басқанда, аргумент мәні қалпына келтіріледі. Егер параметрді таңдау сәтсіз болса, аргументтерді таңдау мүмкін еместігін көрсететін сәйкес хабарлама көрсетіледі. Функция аргументтерінің әртүрлі мәндерін көрсетуге негізделген нұсқалық қаржылық есептеулер үшін Excel көмегімен жүзеге асырылған сценарий тәсілін қолданған жөн. Сценарий реттеушісі өзгертіліп жатқан жұмыс парағы ұяшықтарына ауыстырылатын мәндер тізімін жасау үшін пайдаланылады. Әрбір сценарий парақты қайта есептеу нәтижелерін болжау үшін пайдаланылуы мүмкін болжамдар жиынтығы болып табылады. Сценарий менеджерінің көмегімен сіз: - әрқайсысында жұмыс парағының ұяшықтарында 32-ге дейін ауыстыру мәндерін қамтитын бірнеше сценарийлер жасау; - - - - - - Сценарий - өзгермелі ұяшықтар мәндерінің аталған жиыны. Функция аргументтері болып табылатын ұяшықтарға әртүрлі мәндер берілуі мүмкін. Пәрмен деректері Қандай жағдайды талдау Сценарий реттеушісі ағымдағы жұмыс парағының ұяшықтары үшін диалогтық терезені шығарады. Сценарийлер терезесі ағымдағы жұмыс парағы үшін сценарийлер тізімін көрсетеді. Ашық жұмыс кітаптарында орналасқан сценарийлерді біріктіруге болады немесе Біріктіру түймешігін басқан кезде ағымдағы жұмыс кітабының басқа парақтарында. Жаңа сценарий жасау үшін Қосу түймесін басыңыз, сонда жаңа диалогтық терезе пайда болады. Сценарий атауы өрісінде жаңа сценарийдің атын енгізіңіз - таңбалар тізбегі, ең үлкен атау ұзындығы 255 таңбадан аспайды. Ескертпе терезесінде сценарийді түсіндіретін мәтін жазуға болады. Әдепкі бойынша мұнда пайдаланушы аты мен сценарий жасалған күні енгізіледі. Өзгерістерге тыйым салу қосқышын пайдалану арқылы өзгертілген ұяшықтардың мәндері өңдеуден қорғалған. Жасыру қосқышы тізімде сценарий атауын көрсетпеуге мүмкіндік береді. OK түймесін басқан кезде өзгертілетін ұяшықтардың мәндерін енгізу үшін диалогтық терезе пайда болады. Белгілі бір сценарий бойынша өзгертілген ұяшықтардың мәндерін ауыстыру нәтижелерін көру үшін Сценарий реттеушісі тілқатысу терезесінде тізімнен сценарий атын таңдап, Шығару түймесін басыңыз. Excel өзгертілген сценарий ұяшықтарының мәндерін ауыстыруды жүзеге асырады және функцияның мәнін есептейді. Барлық өзгертулер формулалары бар және өзгертілген сценарий ұяшықтарына сілтемелері бар ұяшықтардағы жұмыс парағында көрсетіледі; жаңа нәтиже мәндері де шығарылады. Жабу түймесі Script Manager терезесінен шығады, ал соңғы қаралған сценарийдің мәндері өңделген ұяшықтарда сақталады. Есеп беру түймесі сценарийлер бойынша есептерді дайындауға арналған, оны басқан кезде қорытынды есептің түрін таңдау үшін диалогтық терезе пайда болады; Нәтиже ұяшықтары өрісі мәндері өзгертілетін сценарий ұяшықтарына тәуелді ұяшықтардың мекенжайын көрсетеді. - сценарий нәтижелері -- әрбір сценарий үшін өзгертілген ұяшықтардың құрамы мен таңдалған нәтиже ұяшықтарының мәнін қамтитын кестелік есеп; - мәндерді өңделетін ұяшықтарға ауыстыру және ауыстыру нәтижелерін есептеу нәтижелерінің еркін кестесі. 9.Деректерді біріктіру ====================== Біріктіру (біріктіру) процедурасы мәліметтердің берілген категориясы үшін анықтамалық кестенің деректеріне негізделген жаңа кестені -- жиынтықты құруға мүмкіндік береді. Біріктіруді орындаған кезде пайдаланушы қорытындылар есептелетін функция түрін де көрсетуі керек. Суреттегі кестенің мысалын пайдаланып деректерді біріктіруді қарастырайық. Санат ретінде біз барлық сауда нүктелері арқылы сатылатын өнімнің әрбір түрінің санын таңдаймыз. 1. 2. 3. 4. Курсорды Сілтеме жолына қойыңыз. 5. 6. Біріктіру терезесіндегі Қосу түймешігін басыңыз. 7. 8. «Сол жақтағы бағанда» құсбелгісін қойып, OK түймесін басыңыз. Біріктіру нәтижесінде алынған қорытынды кесте күріште көрсетілген. 3.5 (баған атаулары қолмен көшіріледі). Бастапқы кестедегі жалпы жолдар да біріктіруге қосылуы мүмкін екенін ескеріңіз. **Ескерту.**Бұл кесте әрбір элементтің бағасын дұрыс емес қорытындылайды. Бұған жол бермеу үшін Атауы және Саны бағандары үшін ғана шоғырландыру, Баға бағанын енгізу бойынша ұйымдастыру және Сома бағанын есептеу арқылы ұйымдастыру қажет болды. Бұл жағдайда кесте суретте көрсетілген пішінді алады.  10.Жиынтық кестелер =================== Жиынтық кесте шебері кестелік деректерді қорытындылаудың басқа әдісін пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл шебердің ерекшеліктерінің бірі оның тек біртекті кестелік деректермен қанағаттанарлық жұмыс істеуі болып табылады. Суретте көрсетілген кесте. Жиынтық кесте шебері үшін 3.3 қазірдің өзінде өте күрделі: тақырыпшалар кедергі жасайды сауда нүктелерінің атауларымен. Сондықтан шебер бұл деректерді өңдеуі үшін оны суретте көрсетілген пішінге түрлендіру керек. Келесіде бұл кесте біртекті деп аталады. Біртекті кестені құру үшін бастапқы кестені (3.3-сурет) жаңа жұмыс парағына көшіру керек, барлық сауда нүктелерінің атауларын және жалпы жолдарды жою, қолмен «Сілтеме. станциясы» және оны жазбалармен толтырыңыз. Жиынтық кестені құруға арналған бастапқы деректер Бұл кесте жиынтық кестені құру үшін қолайлы. Жиынтық кесте шебері кестені 4 қадаммен жасайды: 1. Кірістіру → Жиынтық кесте мәзірінің командасы арқылы жиынтық кесте шеберіне қоңырау шалыңыз*.*Бірінші қадамда қосқыш «Microsoft Excel тізімінде немесе дерекқорында» деректер көзіне нұсқауы керек. 2. Бастапқы деректерді қамтитын ауқымды көрсетіңіз. Біздің жағдайда бұл B3:F13. Ұяшықтар алдын ала таңдалса, шебер оны өзі анықтайды. 3. Кестенің жоғарғы сол жақ бұрышына сәйкес келетін «Кестені ұяшық мекенжайына орналастыру» өрісінде көрсетіңіз. Егер бұл ұяшық парақта көрінсе, оны тінтуірмен шертіңіз. 4. Жаңа жиынтық кестенің қандай болатынын анықтаңыз. Суретте. суретте үшінші қадамдағы шебер терезесі көрсетілген. Шеберге белгілі өрістерді пайдаланып, болашақ кестенің макетін жасау керек. Тінтуірдің өндірушісін Есеп сүзгісінің аймағына, Жанармай маркасы түймесін Line аймағына, түймесі *Саны* **--** В аймақ **Баған**,және «Қосынды» түймесін «Мәндер» аймағына басыңыз. Баға өрісі жиынтық кесте элементтеріне қосылмаған. Құрылған жиынтық кестеде бетті ұйымдастыру бар. Бұл көрінеді, себебі «Өндіруші» өрісінде бағдарлама автоматты түрде жасалған тізім бар. Осы тізімнің элементтерін таңдау арқылы кестедегі деректерді бір компанияға немесе олардың барлығына бірден көруге болады. «Аты» және «Саны» да жиынтық кестедегі өрістер болып табылады. Жолдар мен бағандарды қалыптастыру кезінде бағдарлама олардың элементтерін реттеп, қайталануды жойды. Кестеде нөлдердің орнына бос ұяшықтар болуы мүмкін. 11.Тізімді өңдеу ================ MS Excel-дегі тізім құрылымы бірдей арнайы ұйымдастырылған кестелерге жатады. Тізімдерді жазбалары бар ішкі дерекқорлар ретінде қарастыруға болады жолдар және өрістер бағандар болып табылады. MS Excel тізімдерді өңдеуге арналған арнайы операцияларды әзірледі.  Автосүзгі қажетті ақпаратты табудың кең мүмкіндіктерін береді. Оны жасау үшін A1:E6 ауқымын таңдап, мәзірден Деректер → Сүзгі тармағын таңдау керек. Сүзгінің жасалғанын көрсететін белгі тізімді кеңейтетін кесте тақырыптарындағы түймелер болып табылады. Сіз басқан кездеБұл түйме алғашқы 10 жолды немесе барлығын немесе белгілі бір шарт бойынша таңдауға мүмкіндік беретін терезені ашады. Мысалы, суретте көрсетілген тізім үшін. 3.10, қордағы барлардың ішінен экран диагоналі 14 болатын теледидарларды таңдау керек. Бұл үшін «Экран өлшемі» тақырыбындағы түймешікті «14-ке тең» сандық сүзгі жағдайын орнатыңыз. Суретте көрсетілген тізім. Содан кейін қор терезесінде шартты орнатыңыз: «0-ден үлкен». Суретте көрсетілген тізім.  12.Диаграммалар =============== **Диаграммалар**MS Excel бағдарламасы өндіріс көлемін, сату көлемін және бизнестегі тұтынушы сұранысын көрсету үшін жиі пайдаланылады ғылыми есептеулердің нәтижелерін көрсету, мәліметтерді салыстыру (мысалы, жоспар мен нәтиже) т.б. Диаграмма алдын ала дайындалған сандық мәліметтер негізінде Диаграмма шебері (MS Word редакторына ұқсас) көмегімен құрастырылады. Диаграмманы құруға негіз болатын деректер блогы белгілі талаптарға сай болуы керек: - Деректерді жинақтау керек. Кестедегі әрбір сан диаграмма элементіне сәйкес келеді, сондықтан сандар көп болмауы керек. - Егер кестеде көптеген жолдар болса, онда мүмкіндігінше аз бағандар болуы керек (және керісінше). - - Кестеде қысқа және анық жолдар мен баған тақырыптары болуы керек. Диаграмманы әзірлеу барысында оларды бағдарлама белгілерді, легендаларды және т.б. жасау үшін пайдаланады. 13.Функцияның графигі ===================== Бір өлшемді функция 𝑦 = 𝑓(𝑥) кестелік немесе аналитикалық түрде көрсетілуі мүмкін. Excel бағдарламасындағы графиктің бастапқы деректері жолдарда немесе бағандарда орналасқан. Егер функция аналитикалық түрде көрсетілсе, онда графикті құру үшін берілген аргумент мәні үшін функция мәндерінің санын есептеуге арналған бағдарламаны көрсету қажет. Мысалы, 𝑦 = 𝑥3 − 12𝑥2 + 3 функциясының графигін салайық. Аргументтің мәндері А бағанында, ал функцияның мәндері В бағанында болсын. 1. 2. 3.  4. 5. 6. 7. Диаграмма тақырыбы мен ось белгілерін реттеңіз. Функцияның құрастырылған графигі суретте көрсетілген. Оны өңдеуге болады. Диаграмма элементтері үшін контекстік мәзірді ашу үшін тінтуірдің оң жақ түймешігімен басыңыз. Мысалы, контекстік мәзір арқылы тор қосылды. **14.ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС** Разработчик лентасының көрінісі VISUAL BASIC командасын таңдаған соң бізге жұмыс алаңы ашылады.  VISUAL BASIC программалау тілі арқылы Калькулятор жобасы құрылады. Төмендегі терезеде ашылған форма терезесіне қажет кнопкалар орналастырылып, сәйкесінше кодтары жазылады.  VISUAL BASIC программалау тіліндегі жазылған кодтау терезелері  VISUAL BASIC программалау тілі арқылы жасалған Калькулятор жобасының көрінісі **ҚОРЫТЫНДЫ:** Excel бағдарламасындағы Разработчик лентасы-бұл жетілдірілген мүмкіндіктер мен құралдарға қол жеткізуге мүмкіндік беретін қуатты құрал. Таспаға лентаны қосу Excel бағдарламасын айтарлықтай жақсартады және күрделі тапсырмаларды тиімді орындауға мүмкіндік береді. Осы жобада айтылған қадамдарды орындау арқылы сіз Excel лентасына жылдам қоса аласыз. Егер сіз Excel дағдыларын келесі деңгейге көтергіңіз келсе, Разработчик лентасын қолданып көріңіз және оның өнімділік пен тиімділікті қалай арттыратынына көз жеькізуге болады. Жобаның негізгі мақсаты - Разработчик лентасы арқылы программалау тілі мен электронды кестені ұштастыра білуі. Яғни жобада VISUAL BASIC программалау тілінде батырмалар мен кодтарды қалай қолдануға болады, сонымен қатар басқа программалау тілдерінен айырмашылықтарын көрсету. **Әдебиеттер:** 1. *Гельман В.Я.* Медицинская информатика.СПб. "Пи­тер". 2001. 2. *Герасевич В..* Компьютер для врача. СПб. 2002. 3. *Симонович С. В.* Информатика. Базовый курс. СПб. "Пи­тер". 2003. 4. *Глушаков С.В., Сурядный А.С.* Персональный компьютер. М. Фолио. 2004. 5. *Шилина А.Л. Экспресс-курс* Microsoft Excel XP. М.:АСТ Мн Харвест, 2007. 6. *Андаспаева А.А.* Новичку о работе на персональном компьютере Windows - 95, 98 7. Алматы. 2001 г. 8. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. 2004. 9. Жапарова Г.Ә. Информатика негіздері. 2006.