ગુજરાત સ્ટેટ ઈલિજીબિલિટી ટેસ્ટ PDF

ગુજરાત સ્ટેટ એિલ બીિલટી ટેસ્સ્ટટ િવષય : મનોિવજ્ઞાન GSET અભ્યાસ મ કોડ નં : ૧૪ 1. મનોિવજ્ઞાન નો ઉદભવ કેટલીક મુખ્ય પૂવ ય ણાલીઓમાં મનોવૈજ્ઞાિનક િવચારધારા: ભગવદ્ ગીતા, બૌદ્ધ ધમર્, સુફીવાદ અને એકીકૃત યોગ. ભારતમાં શૈક્ષિણક મનોિવજ્ઞાન: પૂવર્ સ્વતં તા...

ગુજરાત સ્ટેટ એિલ બીિલટી ટેસ્સ્ટટ િવષય : મનોિવજ્ઞાન GSET અભ્યાસ મ કોડ નં : ૧૪ 1. મનોિવજ્ઞાન નો ઉદભવ કેટલીક મુખ્ય પૂવ ય ણાલીઓમાં મનોવૈજ્ઞાિનક િવચારધારા: ભગવદ્ ગીતા, બૌદ્ધ ધમર્, સુફીવાદ અને એકીકૃત યોગ. ભારતમાં શૈક્ષિણક મનોિવજ્ઞાન: પૂવર્ સ્વતં તા યુગ; આઝાદી પછીનો યુગ; 1970 ના દાયકામાં: સામાિજક મુ ાઓને ધ્યાનમાં લેવાની શ આત; 1980: સ્વદેશીકરણ; 1990 ના દાયકામાં: ાંત સંબંધો, અભ્યાસક્ષે પસંદગીની કટોકટી; 2000 ના દાયકા: િશક્ષણ ક્ષે માં ભારતીય મનોિવજ્ઞાન નો ઉ ભવ. મુ ાઓ: સામાિજક સામનો; સંસ્થાનવાદ અને મનોિવજ્ઞાન; અલગ ક્ષે ીય ઓળખનો અભાવ. પિ ચમી: ીક વારસો, મધ્યયુગીન સમય અને આધુિનક સમયગાળો. સંરચનાવાદ, કાયર્વાદ, મનોિવ લેષણવાદ, ગેસ્ટાલ્ટ, વતર્નવાદ, માનવતાવાદ, અિસ્તત્વવાદ, ાન્સપરસોનલ, જ્ઞાનાત્મક ાંિત, બહુ સાંસ્કૃિતકવાદ. શૈક્ષિણક મનોિવજ્ઞાનના ચાર સ્થાપના માગર્ - વુંન્ટ, ોઈડ, જે મ્સ, ડલ્થે. મુ ાઓ: ાયોિગક-િવ લેષણાત્મક દાખલા (લોિજકલ અનુભવ) ના સખત પાલન કરવાને કારણે મનોિવજ્ઞાનમાં સંકટ. આધુિનક મનોિવજ્ઞાન પર ભારતીય ભાવ. માિહતીના ાંત ના આવશ્યક પાસાં: ઓન્ટોલો , એિપસ્ટેમોલો અને પદ્ધિતશાસ્. પા ચાત્ય મનોિવજ્ઞાનના દાખલા: સકારાત્મકતા, પોસ્ટ-પોિઝ ટિવઝમ, જ ટલ પ ર ે ય, સામાિજક સંરચનાવાદ, અિસ્તત્વમ ફેનોમીનોલો , અને સહકારી તપાસ. ાંત ના િવવાદો. મનોવૈજ્ઞાિનક માિહતી પરના ભારતીય દાખલા: યોગ, ભગવદ ગીતા, બૌદ્ધ ધમર્, સુફીવાદ અને એકીકૃત યોગ. િવજ્ઞાન અને આધ્યાિત્મકતા (અિવ ા અને િવ ા). ભારતીય મનોિવજ્ઞાનમાં આત્મજ્ઞાન ની ાધાન્યતા. 2. સંશોધન પદ્ધિત અને આંકડાશાસ્ સંશોધન: અથર્, હેતુ અને પ રમાણો. સંશોધન સમસ્યાઓ, ચલો અને યાત્મક વ્યાખ્યાઓ, પૂવર્ધારણા, નમૂનાઓ. સંશોધન હાથ ધરવા અને અહેવાલ તૈયાર કરવામાં નીિતશાસ્ સંશોધનનાં દાખલા: સંખ્યાત્મક, ગુણાત્મક, િમ પદ્ધિતઓ સંશોધનની પદ્ધિતઓ : િનરીક્ષણ, સવ ક્ષણ (મુલાકાત, નાવલી, ાયોિગક, અધર્- ાયોિગક, ક્ષે અધ્યયન, આંતર સાંસ્કૃિતક અધ્યયન, ઘટનાશાસ્ , સ્થળ પરીક્ષણ, લ ય જૂ થો, કથાત્મક, વ્યિક્ત અધ્યયન, નૃવંશિવજ્ઞાન) મનોિવજ્ઞાનમાં આંકડાશાસ્ : મધ્યવત િસ્થિત અને સારમાન ના માપ. સામાન્ય સંભાવના વ. ાચિલય [T-ટેસ્ટ] અને િબન ાચિલય પરીક્ષણો [સાઇન ટેસ્ટ, િવલ્કોક્સન સહી કરેલા રેન્ક ટેસ્ટ, માન-િવ્હટની ટેસ્ટ, શ્કલ- વાિલસ ટેસ્ટ, ેડમેન]. શિક્ત િવ લેષણ. અસરનું કદ. સહસંબંધક પૃથ્થકરણ: સહસંબંધ [પ રબળ ગુણાકાર, માંક પદ્ધિત], આંિશક સહસંબંધ, બહુ િવધ સહસંબંધ. િવશેષ સુસંગતતા પદ્ધિતઓ: બાયિસ રયલ, પોઇન્ટ બાયિસ રયલ, ટે ાકો રક, ફી ગુણાંક. િનયત સહસંબંધ: સાદો ચલીય િનયત સહસંબંધ, બહુ ચલીય િનયત સહસંબંધ ઘટક િવ લેષણ: ધારણા , પદ્ધિતઓ, રોટેશન અને અથર્ઘટન. સંશોધન યોજના: એનોવા [એકમાગ ય, પૃથ્થકરણ ઘટકીય], યદચ્છીક બ્લોક યોજના, કસોટી પુનઃકસોટી, લે ટન સ્ક્વેર, કોહોટર્ સ્ટડીઝ, ટાઇમ િસરીઝ, મેનોવા, એન્કોવા. એક િનદશર્ યોજના. 3. મનોવૈજ્ઞાિનક કસોટીઓ કસોટીઓ ના કાર કસોટીઓ ની રચના: િવગત લેખન, કસોટીનું િવગત િવ લેષણ માણીકરણ: િવ વસનીયતા, યથાથર્તા અને માનાંકો કસોટીના ક્ષે ો: બુિદ્ધ, સજર્ નાત્મકતા, ન્યુરોસાયકોલો કલ પરીક્ષણો, યોગ્યતા, વ્યિક્તત્વ માપન, અિભ િચ કસોટીઓ મનોવલણ માપન તુલા- િસમેન્ટીક ડફરિન્શયલ, સ્ટેપલ્સ, િલકટર્ તુલા. કમ્પ્યુટર આધા રત મનોવૈજ્ઞાિનક કસોટીઓ િવિવધ ક્ષે ો માં મનોવૈજ્ઞાિનક કસોટીઓ નો ઉપયોગ: મનોિચ કત્સા, સંગઠનાત્મક અને ઔ ોિગક, િશક્ષણ, સલાહ, લશ્કરી. કાર કદ માગર્દશર્ન. 4. વતર્નના જૈ િવક આધારો સંવેદિનક તં , સામાન્ય અને િવિશ સંવેદન, ાહક અને યા તં , ચેતાકોષરચના, કાય , કાર, ચેતો પગમ, ચેતો પગમીય વાહ, ચેતા ેષક, કેન્ ીય અને પ રઘવત ચેતાતં અને કાય : ચેતા લવચીકતા શરીર લક્ષી મનોિવજ્ઞાનની પદ્ધિતઓ :આ મક પદ્ધિતઓ, એનાટોિમકેલ પદ્ધિતઓ, લેસન પદ્ધિત, કેિમકલ પદ્ધિત, માઇ ોઇલેક્ ોડ અભ્યાસો, િબન આ મકઃ પદ્ધિતઓ, EEG સ્કે નંગ પદ્ધિતઓ સ્નાયિવક અને ંિથ તં : કારો અને કાય ેરણાનો જૈ િવક આધાર: ભૂખ, તરસ, ઘ અને તીયતા આવેગનો શારી રક આધાર: િલિમ્બક િસસ્ટમ, અંતઃસ્ ાવો દ્વારા વતર્નનું િનયમન અનુવંશ અને વતર્ન : રંગસૂ ોની િવસંગતતાઓ, અનુવંશ અને વાતાવરણ (જો ડયા બાળકોનો અભ્યાસ) 5. ધ્યાન, ત્યક્ષીકરણ , િશક્ષણ, સ્મૃિત અને િવસ્મૃિત ધ્યાનસ્વ પ ધ્યાનનું :, ધ્યાનના િતમાનો ત્યક્ષીકરણઅિભગમો :, ગેસ્ટાલ્ટ, અને શરીરલક્ષી અિભગમ ત્યક્ષીકૃત સંગઠનગેસ્ટાલ્ટ :, આકૃિત અને પ ચાત ભૂિમકા, સંગઠનના િનયમો ત્યક્ષીકૃત સાત્યતા, આકાર અને રંગ, મ, અવકાશ, ડાઈ અને ગિતનું ત્યક્ષીકરણ અને ેરણા ત્યક્ષીકરણમાં..ભૂિમકા િશક્ષણની સંકેત ઓળખ િસદ્ધાંત: ધારણાઓ અને ઉપયોગીતા અવચેતન ત્યક્ષીકરણ અને સંબંિધત ઘટકો,માિહતી પૃથ્થકરણ, અિભગમ, સંસ્કૃિતઓ અને ત્યક્ષીકરણ, ત્યક્ષીકૃત શૈલીઓ, તારાહની ઓળખ, ઇકોલોિજકલન પ ર ે ય શીખવાની યા: મૂળભૂત િસદ્ધાંતો: થોનર્ડાઈક, ગથરી, હલ શાસ્ ીય અભીસંધાન : િતમાન, યા અને સંબંિધત ઘટના સાધનાત્મક શૈક્ષિણક ઘટના ાંત અને સૈદ્ધાંિતક મુ ાઓ બલન: સામાન્ય પ રબળો અને ઉપ મો, વતર્ન પ રવતર્ન અને તેની ઉપયોગીતા િશક્ષણમાં બોધાત્મક અિભગમ: સુષુપ્ત િશક્ષણ, િનરીક્ષણમૂલક િશક્ષણ, શાિબ્દક િશક્ષણ અને િવભેદન િશક્ષણ. િશક્ષણના વતર્માન વલણો, િશક્ષણ નું ચેતાશરીરશાસ્ સ્મૃિત અને િવસ્મરણ સ્મૃિત યા : અંકન, સં હ, પુન: ાિપ્ત સ્મૃિતની અવસ્થાઓ : સંવેદિનક સ્મૃિત, ટૂંકા ગાળાની સ્મૃિત (કામચલાઉ સ્મૃિત), લાંબાગાળાની સ્મૃિત (ઘોષણાત્મક, ઘટનાત્મક, કાયર્વાહીગત અને અથર્િવષયક સ્મૃિત િવસ્મરણ ના િસદ્ધાંતો: િવક્ષેપ કે અંતરાય, ઉ ીપક અંકન અથવા પુનઃ ાિપ્ત િનષ્ફળતા, ે રત િવસ્મૃિત 6. િવચાર, બુિદ્ધ અને સજર્ નાત્મકતા િવચાર યાના િસદ્ધાંતો: સાહચયર્વાદી અિભગમ, ગેસ્ટાલ્ટવાદી અિભગમ, માિહતી પૃથ્થક્કરણ અિભગમ, ગુણોનો સમૂહ મોડલ સંકલ્પનાનું ઘડતર: િનયમો, કાર અને વ્યૂહરચનાઓ, ચંતનમાં સંકલ્પનાઓની ભૂિમકા, ભાષા અને િવચારણા સમસ્યાઉકેલ: કારો, વ્યૂહરવહનાઓ અને અવરોધો િનણર્ય યા: કારો અને મોડલ્સ મેટાકોગ્નીશન: મેટકૉિગ્નટીવ જ્ઞાન અને મેટકૉિગ્નટીવ િનયમન બુિદ્ધ: સ્પીઅરમેન; થસ્ટર્ન; જે ન્સન; કેટલ; ગાડર્નર; સ્ટનબગર્; ગોલમેન; દાસ, કર અને પેરીલા સજર્ નાત્મકતા: ટોરેન્સ, ગેટ્ઝેલ્સ અને જે ક્સન, િગલફડર્, વોલેક અને કોગન બુિદ્ધ અને સજર્ નાત્મકતા વચ્ચે સંબંધ. 7. વ્યિક્તત્વ, ેરણા, આવેગ, મનોભાર અને ઉપાય વ્યિક્તત્વના િનધાર્રકો: વ્યિક્તત્વના અધ્યયન માટે જૈ િવક અને સામાિજક-સાંસ્કૃિતક અિભગમો: મનોિવ લેષણાત્મક, નવમનોિવ લેષણાત્મક , સામાિજક િશક્ષણ, લક્ષણ અને કાર, બોધાત્મક, માનવતાવાદી અિસ્તત્વવાદી, વ્યિક્તઅતીત મનોિવજ્ઞાન. અન્ય િસદ્ધાંતો: રોટરના લોકસ િનયં ણ, સેિલગમેનની વણર્નાત્મક શૈલીઓ, કોહલબગર્નો મનોબળનો િસદ્ધાંત. મૌિલક ેરણાત્મક સંકલ્પનાઓ:: મૂળવૃિતઓ કે સહજવૃિતઓ, જ રયાત, ઇરાણ, યાશીલતા કે ગૃતતા, ોત્સાહન, ેરણાત્મક ચ. ેરણા ના અધ્ધયન ના અિભગમો: મનોિવ લેષણાત્મક, ઈથોલો કલ, S-R બોધાત્મક, માનવતાવાદી સંશોધનાત્મક વતર્ન અને િજજ્ઞાસા વૃિ ઝુકરમેન સંવેદિનક શોધ. િસિદ્ધ, સંબંધ અને સ ાની જ રયાત, ેરણાત્મક યોગ્યતા, સ્વ િનયમન આવેગ: આવેગની શારી રક સહસંબંધતા આવેગના િસદ્ધાંતો: જે મ્સ લ ગ, કેનન બાડર્, શેકટર અને સંગર, લેઝારસ, લંડસ્લે આવેગનું િનયમન સંઘષર્ : સ્ ો અને કારો મનોભાર અને તેને ઓછો કરવાના ઉપાયો: િતમાનો, A B C D કારનું વતર્ન, મનોભારનું વ્યવસ્થાપન (જૈ વ િતપુિ , સંગીત સારવાર પદ્ધિત, વાસો વાસની કસરતો, ગિતશીલ સ્નાયુબદ્ધ રાહત, માગર્દ શર્ત છબી, મનની ગૃત અવસ્થા, ધ્યાન, યોગાસન, મનોભાર િનવારણ તાલીમ) 8. સામાિજક મનોિવજ્ઞાન સ્વ પ, અવકાશ અને સામાિજક મનોિવજ્ઞાનનો ઇિતહાસ પરંપરાગત સૈદ્ધાંિતક િ કોણ: ક્ષે િસદ્ધાંત, જ્ઞાનાત્મક િવસંગતતા, સમાજશાસ્ , મનોિવષ્લેણાત્મક અિભગમ, સામાિજક જ્ઞાન. સામાિજક ત્યક્ષીકરણ [સંદેશાવ્યવહાર, આરોપણ]; વલણ અને સાંસ્કૃિતક સંદભર્માં તેનો ફેરફાર; વ્યાવસાિયક વતર્ન જૂ થ અને સામાિજક ભાવ [સામાિજક સુિવધાઓ; સામાિજક િનિષ્ યતા]; સામાિજક ભાવ [સુસંગતતા, પીઅર ેશર, સમ વટ, પાલન, આજ્ઞાપાલન, સામાિજક શિક્ત, િત યા]. આ મણ. જૂ થની ગિતશીલતા, નેતૃત્વ શૈલી અને અસરકારકતા. આંત રક જૂ થ સંબંધોની પદ્ધિત [ન્યુનતમ જૂ થ યોગ અને સામાિજક ઓધખ પદ્ધિત, સંબંિધત વંિચતતા પદ્ધિત, વાસ્તિવક સંઘષર્ પદ્ધિત, સંતુલન પદ્ધિત, ઇિક્વટી િથયરી, સામાિજક િવિનમય પદ્ધિત] વ્યવહા રક સામાિજક મનોિવજ્ઞાન: સ્વાસ્થ્ય, પયાર્વરણ અને કાયદો; વ્યિક્તગત અવકાશ, ભીડ અને ાદેિશકતા. 9. માનવ િવકાસ અને હસ્તક્ષેપો િવકાસલક્ષી યાઓ: કૃિત, િસદ્ધાંતો, િવકાસના પ રબળો, િવકાસના તબક્કા. સફળ વૃદ્ધાવસ્થા. િવકાસના િસદ્ધાંતો: મનોિવ લેષણવાદી , વતર્નવાદી અને જ્ઞાનાત્મક િવકાસના િવિવધ પાસાં: સંવેદનાત્મક- સ્નાયિવક, જ્ઞાનાત્મક, ભાષા, ભાવનાત્મક, સામાિજક અને નૈિતક. સાયકોપેથોલો : ખ્યાલ, માનિસક િસ્થિત, વગ કરણ, કારણો મનોપચાર પદ્ધિત: મનોિવ લેષણ, વ્યિક્ત-કેિન્ ત, ગેસ્ટાલ્ટ, અિસ્તત્વવાદી, સ્વીકૃિત કિમટમેન્ટ થેરેપી, િબહેિવયર થેરેપી, આરઇબીટી, સીબીટી, એમબીસીટી, પ્લે થેરાપી, સકારાત્મક મનોરોગ િચ કત્સા, ાંઝેક્શનલ એનાિલિસસ, ડાયાલેિક્ટક વતર્ ક ઉપચાર, આટર્ થેરેપી, પરફો મ ગ આટર્ થેરપી, ફેિમલી થેરેપી. શૈક્ષિણક િસિદ્ધમાં શાળાના પ રબળોમાં ેરણા અને શીખવાની િસદ્ધાંતોની એિપ્લકેશનો તેની અસરકારકતા શીખવે છે શાળાઓમાં માગર્દશર્ન: જ રયાતો, સંગઠનાત્મક વ્યવસ્થા અને પદ્ધિતઓ પરામશર્: યા, કુશળતા અને તકનીકો 10. ઉ ભવતા ક્ષે ો િતગત સમસ્યા, ગરીબી, અપંગતા અને સ્થળાંતરના મુ ાઓ: સાંસ્કૃિતક પૂવર્ હ અને ભેદભાવ. કલંક, અંતર અને સામાિજક પીડા; બાળ દુ પયોગ અને ઘરેલું હંસા. શાંિત મનોિવજ્ઞાન: હંસા, અ હંસા, મે ો સ્તરે સંઘષર્ િનવારણ, સંઘષર્ના િનરાકરણમાં મી ડયાની ભૂિમકા. સુખાકારી અને સ્વ-વૃિદ્ધ: સુખાકારીના કારો [ હીડોિનક અને ઈયુડીમોિનક], ચા ર ય ક્ષમતા, િસ્થિતસ્થાપકતા અને આઘાત પછીનો િવકાસ. સ્વાસ્થ્ય: આરોગ્યને ોત્સાહન આપતા અને આરોગ્ય સાથે ચેડા કરનારા વતર્ કો, વનશૈલી અને લાંબી રોગો [ડાયાિબટીઝ, હાયપરટેન્શન, કોરોનરી હાટર્ ડસીઝ], સાયકોન્યુરોઇમ્યુનોલો [કેન્સર, એચ.આય.વી / એડ્સ] મનોિવજ્ઞાન અને તકનીકી ઇન્ટરફેસ: ડિજટલ લ ન ગ; ડિજટલ િશ ાચાર: સાયબર ગુંડાગીરી; સાયબર અ લીલતા: વપરાશ, સૂિચતાથર્; ડિજટલ વપરાશ માં માબાપની ભૂિમકા.