Toplumda Beslenme Durumunun Saptanması - Antropometri (YS5-6) PDF

Dr. Öğr. Üyesi Yonca SEVİM 1  Değişik yaş ve beslenme durumundaki bireylerin fizik boyutlarının (boy uzunluğu, vücut ağırlığı, çevre ölçümleri vb.) ölçülmesi ve vücut bileşiminin (yağ ve kas doku...

Dr. Öğr. Üyesi Yonca SEVİM 1  Değişik yaş ve beslenme durumundaki bireylerin fizik boyutlarının (boy uzunluğu, vücut ağırlığı, çevre ölçümleri vb.) ölçülmesi ve vücut bileşiminin (yağ ve kas dokusunun) saptanmasıdır 2  insan bedeninin yapısal bileşenleri ve fiziksel özelliklerinin, fiziksel aktivite düzeylerinin biyometrik ve antropometrik esaslara göre ölçülüp değerlendirilmesidir 3  Kinatropometri İnsanda fiziksel yapının tanımlanmasıdır Vücut: boyutları yapısı oranları bileşimi tanımlanır Bu tanımla sporcu performansı ve büyüme yorumlanır ve izlenir 4  Beden yoğunluğundan beden kompozisyonunu belirlemede kullanılan yöntemlerin genel ismidir 5 Baş ve yüz dahil olmak üzere yaşayan vücudun ölçümleri anlamına gelir. 6  Vücudun morfolojik yapısının tanımlanmasıdır.  Kaslılık, yağlılık ve incelik (zayıflık) ilişkilerinin bilimsel yöntemlerle belirlenmesidir.  Çalışmalarda sporcuların somatotip özelliklerini belirlemek için «Heath-Carter Somatotip Metodu» kullanılmaktadır. 7 SOMATOTİP SOMATOTİP vücut tipi somametri, vücut tiplerinin, morfolojik ve fizyolojik farklara göre sınıflanması (değişik spor dallarındaki vücut yapısı tipi) 8  Vücudun morfolojik yapısının tanımlanmasıdır.  Kaslılık, yağlılık ve incelik (zayıflık) ilişkilerinin bilimsel yöntemlerle belirlenmesidir. 9  Kresthem ve viola bireyleri astenik, piknik ve atletik tip şeklinde sınıflama çalışması yapmıştır.  Sporcunun ve normal insanların vücut yapısı ile psikolojik yapıları arasında bir ilişki olduğunu belirtmiştir. 10 Vücudun morfolojik yapısının tanımlanması anlamına gelen somatotip, insan vücudunu  endomorfi,  mezomorfi  ektomorfi olmak üzere üç temel bileşene sınıflandırmaktadır. 11  ENDOMORFİ; vücudun yağlılık oranının yüksekliği,  MEZOMORFİ; iskelet-kas yapısının gelişmişliği ve güçlülüğü,  EKTOMORFİ; iskelet-kas yapısının zayıflığı. 12  1. komponenttir.  Vücudun yuvarlaklığı ve yumuşaklığı ile belirlenmektedir. Organizmada yağlılığı ve yağ kitlesinin fazla oluşunu göstermektedir.  Bu tipin özellikleri kısa boyun, yüksek kare omuzlar ve gövdenin üzerinde karının sarkmasıdır. 13  2. komponenttir. sert, kuvvetli ve göze çarpan kaslılıkla beraber kemiklerin iri ve kalın kaslarla çevrili olmasıdır.  Omuzlar geniş ve gövde genellikle yukarıdadır. Bu tipin belirgin özelliği ön kolun kalınlığı, el bilek ve parmakların iriliğidir. 14  3. komponenttir.  Vücudun inceliği, narinliği ve kibar görünümü göze çarpar.  Kemikler küçük ve kaslar incedir.  Omuzlar düşük, kollar ve bacaklar uzun fakat gövde kısadır.  Omuzlar dar, kas oranı azdır. 15  Büyümenin değerlendirilmesi  Yağsız vücut dokusu (kas dokusu) miktarı  Yağ dokusu miktarı Ayrıca:  Vücutta yağın dağılımının saptanması 16  Basit  Güvenilir  Noninvasif  Pahalı değil (?), uygulaması kolay (?)  Eğitimle herkes ölçüm yapabilir  Teknikte standardın sağlanması gerekir  Objektiftir 17  Spesifiktir, istenileni ölçer  Duyarlıdır  Sayılarla ifade edilir, kolay anlaşılır ??  Hızlı  Tek başına kullanılabilir  Tarama testlerinde de yer almaktadır  REFERANS DEĞER veya STANDART 18  Gelişmekte olan Gelişmiş ülkeler ülkeler -bebeklerde büyüme - beslenme yetersizliği geriliği -aşırı kilo - kronik protein: enerji - sporlar dengesizliği 19  Antropometrik ölçümler düzenli ve sürekli kullanıldığında bireyin beslenme durumunu sağlıklı olarak değerlendirebilir, topluma özgü veriler toplanabilir. 20  Tüm Beslenme Gözetim Sistemlerinin bir parçası olabilir.  Tarama  Müdahalelere yanıt  Yetersiz beslenme nedenleri ve sonuçları 21 1. Vücut ağırlığı ve boy uzunluğu 2. Vücut yağının saptanması 3. Yağsız vücut kitlesinin saptanması 22  beslenme yetersizlikleri vücuttaki en önemli ve kalıcı nitelikteki etkilerini büyüme ve gelişme üzerinde gösterir. 23  sağlıklı yaşam için çocuğun büyümesinin belirli aralıklarla uygun standart büyüme eğrilerinde değerlendirilmesi, normalden sapmaların erken tanımlanıp önlemlerin alınması olarak tanımlanmaktadır. 24  çocuğun büyümesinin bir grafik üzerinde izlenmesi ana- babaya ve sağlık personeline çocuğun yeterince büyüyüp büyümediğini en açık olarak görebilme olanağı sağlar.  büyümedeki belirgin olmayan duraklamaların erken dönemde fark edilip kalıcı etkiler yapmadan önlenebilmesi çok önemlidir.  bu nedenle “growth monitoring” unıcef’in dünya çocuklarına sağlıklı yaşam sloganın en başında yer almaktadır. 25 26 27 28 29 30 31 ▪ Çocuğu bireysel olarak sağlık ve beslenme yönünden değerlendirmek. ▪ Öncelikle ele alınacak hedef grup ve bölgeleri belirlemek. ▪ Fiziksel büyümelerinde normalden sapmaları olan çocukların tedavi sonuçlarını değerlendirmek. ▪ Topluma ait hızları hesaplamak. ▪ Büyüme ve beslenme trendlerini belirlenmek ve toplumun antropolojik olarak fiziksel boyutunun değişiminin incelenmesi olarak sıralanabilir. 32  Vücut Ağırlığı (kg)  Boy Uzunluğu (cm)  Baş Çevresi (cm)  Göğüs Çevresi (cm)  Üst Kol Çevresi (cm)  Deri Kıvrım Kalınlığı (cm). 33  Çocuk ve adolesanlarda antropometrik ölçümlerin değerlendirilmesine , Bireyin değerlendirilmesi için persentil değerlerine Toplumun değerlendirilmesi için de Z skor ve gerektiğinde persentil değerlerinin kullanılması önerilmektedir. 34  Çocuk, genç ve yetişkinlerde  3. veya 5. persentillerin altı yetersiz  95. veya 97. persentillerin üstü aşırı beslenmenin göstergeleridir  ±2 standart sapma değerleri bu persentillere eşdeğerdir 35 BOY BEDEN KÜTLE VÜCUT AĞIRLIĞI UZUNLUĞUNA İNDEKSİ % GÖRE Persentillere göre İdeal vücut apırlığı % Vücut yapısı (dirsek WHO sınıflamasına Sürekli VA % genişliği, bilek göre Ağırlık kaybı % çevresi) Yaşa göre Yaş, ölçüm düzeltme faktörü? Ortanca Değer kullanılabilir 36 Birey; Çok zayıf < 5. persentil Zayıf ≥ 5.-15. persentil Normal ≥ 15.-85. persentil Hafif şişman ≥ 85.-95. persentil Şişman ≥ 95. persentil olarak değerlendirilir. 37  Çocuklarda ve gençlerde yetersiz ve dengesiz beslenme büyüme ve gelişmeyi önemli ölçüde etkiler.  Malnütrisyon veya malnütrisyon riski söz konusu olduğunda, neden olan besin ögelerinin ve malnütrisyonun türünün ve derecesinin belirlenmesi gerekmektedir. 38 Malnütrisyon türü Tanımlaması Marasmus Yaşa göre ağırlık medyan değerinin