ΥΛΗ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ (2) PDF

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1ο ΕΞΑΜΗΝΟ Βούλτσιος Δημήτριος  Μέρος Ι Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες της Πληροφορικής και των Υπολογιστών  Κεφάλαιο 1 Το Παρελθόν, το Παρόν και το Μέλλον των Υπολογιστών Σύνοψη κεφαλαίου Τι είναι η επεξε...

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1ο ΕΞΑΜΗΝΟ Βούλτσιος Δημήτριος  Μέρος Ι Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες της Πληροφορικής και των Υπολογιστών  Κεφάλαιο 1 Το Παρελθόν, το Παρόν και το Μέλλον των Υπολογιστών Σύνοψη κεφαλαίου Τι είναι η επεξεργασία των δεδομένων Τι είναι η Πληροφορική Σταθμοί μέχρι την δημιουργία των πρώτων ψηφιακών υπολογιστών Το μοντέλο Von Neumann Οι πρώτοι εμπορικοί υπολογιστές μέχρι τα PC Ιστορία των μικροϋπολογιστών Είδη υπολογιστών Μέσα αποθήκευσης των δεδομένων Σειριακή και άμεση πρόσβαση σε αρχεία Το μέλλον Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης υπολογιστών Εργονομία Τι είναι η επεξεργασία των δεδομένων Η επεξεργασία δεδομένων είναι οι εργασίες που γίνονται με τα δεδομένα ή στα δεδομένα. Οι εργασίες αυτές στα δεδομένα μπορεί να είναι: καταγραφή ανάκληση μετάδοση χειρισμός Τι είναι η Πληροφορική Η Πληροφορική ασχολείται: μελέτη των υπολογιστών και των θεμάτων, θεωρητικών ή πρακτικών, που αφορούν τους υπολογιστές. Μερικά θεωρητικά θέματα είναι: τα λειτουργικά συστήματα, οι αλγόριθμοι και οι δομές δεδομένων, οι γλώσσες προγραμματισμού, οι μεταγλωττιστές, η διαχείριση πληροφοριών, η τεχνητή νοημοσύνη η αρχιτεκτονική των υπολογιστών, η δικτύωση των υπολογιστών, η ασφάλεια των υπολογιστών Μερικά πρακτικά θέματα είναι: η ανάπτυξη και υλοποίηση των θεωρητικών θεμάτων με υλικό και λογισμικό Σταθμοί μέχρι την δημιουργία των πρώτων ψηφιακών υπολογιστών (1) Άβακας Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων Βίλχελμ Σικάρντ (Γερμανός μαθηματικός): κατασκεύασε την πρώτη μηχανική αριθμομηχανή (1623 μ.Χ.) (Πατέρας της εποχής την Υπολογιστών)-(Υπολογιστικό ρολόι λόγω ότι χρησιμοποιούσε γρανάζια σαν το ρολόι) Blaise Pascal (Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός): ανακάλυψε μία αριθμομηχανή που έκανε πρόσθεση και αφαίρεση (1641 μ.Χ.) Gottfried Wilhelm Leibnitz: Σκέφτηκε 1ος το δυαδικό σύστημα το οποίο είναι η βάση των σύγχρωνων υπολογιστικών συστημάτων Joseph Marie Jacquard (Γάλλος): κατασκεύασε έναν αυτόματο αργαλειό, που με διάτρητες κάρτες ύφαινε διαφορετικά σχέδια. συνεχίζεται Σταθμοί μέχρι την δημιουργία των πρώτων ψηφιακών υπολογιστών (2) Charles Babbage (Άγγλος μαθηματικός και εφευρέτης): ανακάλυψε ένα μηχανικό ψηφιακό υπολογιστή, την Αναλυτική Μηχανή (1830 μΧ) Augusta Ada King (Αγγλίδα μαθηματικός, κόρη του λόρδου Βύρωνα): συμμετείχε στην ιδέα ανάπτυξης της Αναλυτικής Μηχανής (1840 μΧ) Dr. Hollerith (Αμερικανός, υπάλληλος στο τμήμα απογραφής των ΗΠΑ): ανέπτυξε ένα σύστημα ανάγνωσης 10 διάτρητων καρτών το λεπτό – βελτίωσε το χρόνο της απογραφής από 8 σε 2 έτη(1890). John Atanasoff (Αμερικανός καθηγητής): δημιούργησε τον πρώτο ηλεκτρονικό ψηφιακό υπολογιστή, τον AtanasoffBerry Computer (ABC) (1940). Konrad Zuse (Γερμανός): ολοκλήρωσε τον πρώτο προγραμματιζόμενο ψηφιακό υπολογιστή γενικού σκοπού, που αποτελείτο από ηλεκτρικά ρελέ και αυτοματοποιούσε τη διαδικασία υπολογισμών (1941). Alan Turing (Άγγλος μαθηματικός): ολοκλήρωσε τον υπολογιστή Colossus, που θεωρείται ως ο πρώτος ηλεκτρονικός ψηφιακός υπολογιστής που έσπαγε με επιτυχία κωδικούς των Ναζί (1943). John von Neumann (Αμερικανός μαθηματικός): πρότεινε την αποθήκευση ενός προγράμματος στη μνήμη του υπολογιστή, αντί να χρησιμοποιούνται εξωτερικά καλώδια (1945). συνεχίζεται Το μοντέλο Von Neumann Ο Von Neumann πρότεινε οι υπολογιστές να αποθηκεύουν όχι μόνο τα δεδομένα αλλά και το πρόγραμμα στη μνήμη χωρίς να χρειάζεται αλλάζει κάθε φορά η καλωδίωση του υπολογιστή. Οι υπολογιστές που βασίζονται στο μοντέλο του Von Neumann αποτελούνται από τέσσερα υποσυστήματα: Η μνήμη όπου αποθηκεύονται τα δεδομένα και το πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης ενός προγράμματος. Η αριθμητική και λογική μονάδα (ALU - arithmetic logic unit) που κάνει τις αριθμητικές και λογικές πράξεις. Η μονάδα ελέγχου (CU - control unit) ελέγχει την μνήμη, την ALU και την είσοδο/έξοδο των δεδομένων. Η είσοδος/έξοδος των δεδομένων χωρίζεται στο υποσύστημα εισόδου, όπου εισάγονται τα δεδομένα και το πρόγραμμα, ενώ η έξοδος δέχεται τα αποτελέσματα της επεξεργασίας. Οι πρώτοι εμπορικοί υπολογιστές μέχρι τα PC Πρώτη γενιά (1946–1956) − Λυχνίες Δεύτερη γενιά (1956–1963) − Τρανζίστορ Τρίτη γενιά (1963 - 1971) − Ολοκληρωμένα κυκλώματα Τέταρτη γενιά (1971-1989) – Μικροηλεκτρονικά κυκλώματα Πέμπτη γενιά (1989 - Μέλλον) − Τεχνητή νοημοσύνη  Ιστορία των μικροϋπολογιστών (1) Ένας μικροϋπολογιστής είναι ένας μικρός και φθηνός υπολογιστής, ο οποίος βασίζεται σε έναν μικροεπεξεργαστή. Έτος Περιγραφή 1974 Η Intel κατασκευάζει τον πρώτο μικροεπεξεργαστή, τον 8080, με ταχύτητα 2 MHz, με CPU των 8-bit. 1976 Δημιουργείται η Apple Computers από τους Steve Jobs και Steve Wozniak. 1981 Η IBM ανακοινώνει το IBM 5150 PC (με CPU τον επεξεργαστή Intel 8088 στα 4.77 MHz, 64 KB RAM, 40 KB ROM, δισκέτα 5.25 ιντσών με χωρητικότητα 160KB και PCDOS 1.0) 1983 Η Intel παρουσιάζει τους μικροεπεξεργαστές 80286, με ταχύτητα στα 6MHz, 10MHz ή 12MHz. 1984 Η IBM ανακοινώνει το PC AT, έναν υπολογιστή 80286 στα 6 MHz (256 KB RAM, λειτουργικό το PCDOS 3.0, δισκέτα 5.25 ιντσών με χωρητικότητα 1.2 MB και δυνατότητα εγκατάστασης σκληρού δίσκου 20MB και έγχρωμη κάρτα και οθόνη). 1988 Η Intel παρουσιάζει τον μικροεπεξεργαστή 80386SX στα 16MHz. 1989 Η Intel ανακοινώνει τον μικροεπεξεργαστή 486 στα 25MHz. 1995 Η Intel παρουσιάζει τον επεξεργαστή Pentium στα 120MHz. Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 95. Ιστορία των μικροϋπολογιστών (2) Έτος Περιγραφή 1998 Η Intel παρουσιάζει τους επεξεργαστές Pentium II - Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 98. 1999 Η Intel ανακοινώνει τον επεξεργαστή Pentium III. 2001 Η Microsoft εμφανίζει το λειτουργικό Windows ΧΡ, που δεν βασίζεται πλέον στο MS-DOS. 2007 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows Vista. 2009 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 7. 2012 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 8. 2013 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 8.1 και τον Windows Server 2012 R2. 2015 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 10. 2021 Η Microsoft εμφανίζει τα Windows 11. Είδη υπολογιστών Οι υπολογιστές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σύμφωνα με την ταχύτητα και την ισχύ τους σε κατηγορίες: προσωπικοί υπολογιστές (PC) επιτραπέζιοι και φορητοί υπολογιστές υπολογιστές παλάμης συσκευές σύνδεσης με το Internet (με περιορισμένη λειτουργικότητα). ενσωματωμένα συστήματα μίνι υπολογιστής ή μεσαίου εύρους υπολογιστής διακομιστές (server) κύριοι υπολογιστές (mainframe) σούπερ υπολογιστές (supercomputer) Μέσα αποθήκευσης των δεδομένων Ο τρόπος αποθήκευσης των δεδομένων μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των υπολογιστών Διάτρητες κάρτες Ταινίες Σκληροί δίσκοι και εύκαμπτες δισκέτες CD και DVD Μονάδες flash Σειριακή και άμεση πρόσβαση σε αρχεία Στη σειριακή πρόσβαση, για να βρεθεί μία εγγραφή πρέπει να διαβαστούν οι εγγραφές με τη σειρά, μία προς μία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ταινίες, δίσκους ή δισκέτες Η άμεση πρόσβαση επιτρέπει την εύρεση μίας εγγραφής με βάση την τιμή σε ένα πεδίο της και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε δίσκους και όχι σε ταινίες. Το μέλλον Τεχνητή νοημοσύνη: είναι η μελέτη διαδικασιών και ιδεών οι οποίες επιτρέπουν στους υπολογιστές να κάνουν πράγματα τα οποία εκτελούνται κανονικά από ευφυείς ανθρώπους Εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality - VR): είναι ένα ειδικό ψηφιακό περιβάλλον χρήστη, πουμέσω της χρήσης ειδικών γυαλιών, δίνει την αίσθηση ότι είναι πραγματικό ενώ δεν είναι (είναι εικονικό) Επαυξημένη πραγματικότητα (Augmented reality - AR): αποτελεί μία βελτιωμένη έκδοση του φυσικού κόσμου που επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης οπτικών στοιχείων όπως βίντεο ή εικόνων, ή αισθήσεων που μεταφέρονται μέσω αισθητήρων και πολλών άλλων στοιχείων. Μικτή πραγματικότητα (Mixed reality - MR): προσπαθεί να συνδυάσει την Εικονική με την Επαυξημένη Πραγματικότητα. Εκτεταμένη Πραγματικότητα (Extended reality - XR): είναι ένας γενικός όρος που καλύπτει διάφορες τεχνολογίες που βελτιώνουν τις αισθήσεις μας, είτε παρέχοντας πρόσθετες πληροφορίες για τον κόσμο μας είτε δημιουργώντας τελείως εξωπραγματικά περιβάλλοντα. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης υπολογιστών (1) Πλεονεκτήματα: Έκαναν δυνατή τη συνδεσιμότητα των ανθρώπων, και δεν μπορούν πλέον να μένουν κρυφές καταστάσεις βίας, αδικίας, καταπάτησης δικαιωμάτων Έκαναν τη γνώση πιο προσιτή στους ανθρώπους Μπορούν να επεξεργάζονται ταχύτατα μεγάλο όγκο πληροφοριών Παρέχουν αξιοπιστία και συνέπεια Αύξησαν την παραγωγικότητα, ατομικά και συνολικά σε γραμμές παραγωγής Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης υπολογιστών (2) Μειονεκτήματα: Μπορεί να υπάρξει παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων Οποιοσδήποτε μπορεί να υποκριθεί ότι είναι κάποιος άλλος Οδηγούν σε απομόνωση και εθισμός Ο εξοπλισμός των ηλεκτρονικών συσκευών επιβαρύνει το περιβάλλον Πολλές θέσεις εργασίας έχουν χαθεί εξαιτίας της εκτενούς χρήσης υπολογιστών Εργονομία Η εργονομία είναι η σωστή θέση και στάση που πρέπει να έχει το σώμα μας όταν εργαζόμαστε με σκοπό να μειωθούν όσο γίνεται οι κίνδυνοι της δημιουργίας προβλημάτων κόπωσης. Τέλος κεφαλαίου  ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Αναπαράσταση Δεδομένων και Αριθμητικά Συστήματα Σύνοψη κεφαλαίου Ψηφιακές μονάδες Δυαδικό σύστημα Μετατροπή μεταξύ δυαδικών και δεκαδικών αριθμών Οκταδικό και δεκαεξαδικό σύστημα Συμπλήρωμα δυαδικού ως προς 1 Συμπλήρωμα δυαδικού ως προς 2 Μπουλιανή Άλγεβρα  Ψηφιακές μονάδες Ένα bit (binary digit) είναι η μικρότερη μονάδα πληροφορίας του υπολογιστή και μπορεί να βρίσκεται μόνο σε δύο καταστάσεις, σε ενεργή (1) ή ανενεργή (0). Ένα byte αποτελείται από ένα συνδυασμό από bit και αποθηκεύει έναν χαρακτήρα, έναν αριθμό, ένα σημείο στίξης. Η ενεργοποίηση ενός bit γίνεται περνώντας ρεύμα μεγαλύτερο από τα κατάλληλα volt (εδώ τα 5 volt) Δυαδικό σύστημα Το δυαδικό σύστημα είναι αυτό που χρησιμοποιούν οι υπολογιστές – έχει βάση το 2 και ψηφία το 0 και 1 Αναπαράσταση δεδομένων - Σύστημα ASCII: ένα byte αποτελείται από 8 bit και υπάρχουν 28 = 256 διαφορετικοί συνδυασμοί Αναπαράσταση δεδομένων - Συστήματα UTF: ένα byte αποτελείται από 16 bit και υπάρχουν 216 = 65.536 διαφορετικοί συνδυασμοί για να καλύψουν χαρακτήρες πολλών γλωσσών (πχ Ασιατικών)  Μονάδες μέτρησης χωρητικότητας Σύμφωνα με τη τεχνολογία ένα ψηφίο (bit) παρίσταται με την αντίστοιχη κατάσταση ενός σημείου σε ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα δηλαδή με ή. Συνεπώς, τα δεδομένα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μετατρέπονται σε ένα σύνολο και δηλαδή σε μία σειριακή ακολουθία δυαδικής παράστασης και όλες οι διεργασίες που γίνονται σε αυτόν βασίζονται στη διαχείριση αυτών των και. Στους περισσότερους υπολογιστές, ένα τρανζίστορ που κλείνει (η τάση εξόδου είναι μηδέν) αντιπροσωπεύει το δυαδικό αριθμό 0 και ένα τρανζίστορ που ανοίγει (η τάση εξόδου είναι 5 βολτ) αντιπροσωπεύει το δυαδικό αριθμό 1. Ο χρήστης δεν αντιλαμβάνεται ότι τα στοιχεία που εισάγει μετατρέπονται σε ένα σύνολο και διότι όλες οι εργασίες του όπως εισαγωγή γραμμάτων, λέξεων ή αριθμών γίνονται σύμφωνα με την φυσική του γλώσσα και το δεκαδικό σύστημα αριθμών που χρησιμοποιεί. Με το Byte μετράται ο όγκος των πληροφοριών όπου 1 byte = 8 bits ή 8 bits = 1 byte. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λόγω της κατασκευής του μπορεί να επεξεργαστεί αριθμούς με συγκεκριμένο αριθμό bits που ανταποκρίνονται στις δυνάμεις που υψώνεται ο αριθμός 2 π.χ. [8(23), 16(24), 32(25), …].  Το δυαδικό σύστημα αρίθμησης είναι ένα σύστημα αρίθμησης που χρησιμοποιεί μόνο δύο ψηφία τα οποία είναι και δηλαδή λειτουργεί όπως το δεκαδικό σύστημα αλλά με δύο σύμβολα και όχι με δέκα. Ένας δυαδικός αριθμός με n bits όπου n≥1 μπορεί να είναι ένα σύνολο 2n διαφορετικών συμβόλων, κάθε bit μπορεί να πάρει 2 διαφορετικές τιμές (0 ή 1), κάθε byte που αποτελείται από 8 bits μπορεί πάρει 2^8 = 256 διαφορετικές τιμές. Επομένως αριθμοί μεγαλύτεροι του 256 απαιτούν περισσότερα από ένα byte για να περιγραφούν δυαδικά. Η ποσότητα πληροφορίας του ενός byte είναι πολύ μικρή και συνεπώς συχνά χρησιμοποιούνται κάποια πολλαπλάσια της ποσότητας αυτής. Οι μονάδες που χρησιμοποιούνται είναι: 1 KB (Kilo Byte) είναι 2^10 = 1024 bytes 1 MB (Mega Byte) είναι 2^20 = 1024 KB 1 GB (Giga Byte) είναι 2^30 = 1024 MB 1 TB (Tera Byte) είναι 2^40 = 1024 GB 1 PB (Peta Byte) είναι 2^50 = 1024 TB 1 EB (Exa Byte) είναι 2^60 = 1024 PB 1 ZB (Zetta Byte) είναι 2^70 = 1024 EB 1 YB (Yotta Byte) είναι 2^80 = 1024 ZB Μετατροπή από δυαδικό σε δεκαδικό Με ύψωση σε δύναμη του 2 και πολλαπλασιασμό με κάθε ψηφίο και στο τέλος άθροιση των επιμέρους αποτελεσμάτων  Μετατροπή αριθμού από το δεκαδικό σύστημα στο δυαδικό σύστημα αρίθμησης Για τη μετατροπή ενός αριθμού από το δυαδικό σύστημα στο δεκαδικό σύστημα : Εφαρμόζεται η αρίθμηση των ψηφίων του δυαδικού αριθμού με φορά από τα δεξιά προς τα αριστερά ξεκινώντας από το 0. Εφαρμόζεται ο πολλαπλασιασμός του κάθε ψηφίου με τον αριθμό 2 υψωμένο στο αντίστοιχο ψηφίο αρίθμησης.  Μετατροπή από δεκαδικό σε δυαδικό Με διαίρεση δια 2 έως ότου το πηλίκον γίνει 0  Υπολογισμός Μετατροπή ΚΒ-MB-GB-TB σε Byte, Υπολογίστε πόσα μπάιτ (Byte) είναι: (1) τα 120 ΚB 120KB =120⋅210 B =120⋅1024B =122880B (2) τα 450 MB 450MB = 450⋅220 B = 450⋅1024⋅1024B = 471859200B (3) τα 20 GB 20GB = 20⋅230 B = 20⋅1024⋅1024⋅1024B = 21474836480B (4) το 1,2 ΤΒ 1,2TB =1,2⋅ 240 B =1,2⋅1024⋅1024⋅1024⋅1024B =1319413953331,2B Οκταδικό και δεκαεξαδικό σύστημα Το οκταδικό και δεκαεξαδικό σύστημα χρησιμοποιούν λιγότερο αριθμό ψηφίων από το δυαδικό σύστημα Το οκταδικό έχει βάση το 8 και ψηφία από το 0 έως το 7 Το δεκαεξαδικό έχει βάση το 16 και ψηφία τα 0..9, A,B,C,D,E,F Αντίστοιχες είναι και οι μετατροπές και πράξεις σε αυτά τα συστήματα Μετατροπή αριθμού από το δυαδικό σύστημα στο δεκαδικό σύστημα αρίθμησης π.χ. Μετατροπή του αριθμού 110101 του δυαδικού συστήματος στο δεκαδικό σύστημα Συμπλήρωμα δυαδικού ως προς 1 Για να αναπαραστήσουμε έναν αρνητικό αριθμό στο δυαδικό χρησιμοποιούμε το πιο αριστερό ψηφίο για πρόσημο Οι αρνητικοί βρίσκονται παίρνοντας το συμπλήρωμα ως προς 1 του θετικού αριθμού. Το συμπλήρωμα του αριθμού 11001 είναι 00110 Συμπλήρωμα δυαδικού ως προς 2 Οι αρνητικοί αντιπροσωπεύονται με τρόπο ώστε, αν προστεθούν στον αντίστοιχο θετικό αριθμό να δώσουν 0 Οι αρνητικοί βρίσκονται παίρνοντας πρώτα το συμπλήρωμα ως προς 1 και προσθέτουμε σε αυτόν τον αριθμό 1. Το συμπλήρωμα του αριθμού 11001 είναι: 00110 (συμπλήρωμα ως προς 1) +1 (προσθέτουμε 1) ----------------------------------------- 00111 συμπλήρωμα ως προς 2 Αναπαραστάσεις των πρώτων 16 αριθμών 35 Μπουλιανή Άλγεβρα Η Μπουλιανή Άλγεβρα είναι ένας τομέας των Μαθηματικών που αφορά πράξεις με λογικές τιμές. Οι λογικές τιμές είναι δύο, 0 (ψευδές) και 1 (αληθές). Ισχύουν έξι νόμοι: Νόμος της Μεταβατικότητας Νόμος της Συσχέτισης Επιμεριστικός Νόμος Νόμοι AND Νόμοι OR Νόμος της Αντιστροφής Λογικές πύλες (1) Οι λογικές πύλες (gates) αποτελούν τη βάση των ψηφιακών συστημάτων Οι λογικές πύλες σχηματίζουν ολοκληρωμένα κυκλώματα (integrated circuits ή IC), γνωστά ως chip Λυχνία, Τρανζίστορ, Ολοκληρωμένο κύκλωμα Λογικές πύλες (2) Λογικές πύλες (3) Ένας πίνακας αληθείας δίνει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς εισόδου σε μία λογική πύλη και την έξοδο που προκύπτει κάθε φορά Μπορούμε να βρούμε τα αποτελέσματα του συνδυασμού των λογικών πυλών με τη βοήθεια των πινάκων αληθείας Τέλος κεφαλαίου Κεφάλαιο 3 Το Υλικό Ενός Υπολογιστή Σύνοψη κεφαλαίου CPU RAM Περιφερειακές συσκευές Αναλογικά και ψηφιακά δεδομένα  Εισαγωγή Ένας υπολογιστής αποτελείται από τρία υποσυστήματα: Την Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (CPU – Central Processing Unit) που επεξεργάζεται τα δεδομένα Την κύρια μνήμη (RAM), η οποία αποθηκεύει δεδομένα και πρόγραμμα κατά την διάρκεια επεξεργασίας των δεδομένων Τις συσκευές εισόδου και εξόδου (περιφερειακές συσκευές)  CPU Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας (central processor unit – CPU) έχει την ευθύνη της εκτέλεσης των υπολογισμών και των λογικών πράξεων. Αποτελείται από: ένα ρολόι που συγχρονίζει τις εσωτερικές λειτουργίες της CPU μία μονάδα ελέγχου (control unit - CU), που συντονίζει της σειρά των βημάτων που απαιτούνται για την εκτέλεση των εντολών μια αριθμητική και λογική μονάδα (arithmetic logic unit - ALU), που εκτελεί αριθμητικές και λογικές πράξεις μία κύρια μονάδα αποθήκευσης (memory storage unit) καταχωρητές (register), οι οποίοι είναι θέσεις μνήμης υψηλής ταχύτητας. RAM Η μνήμη RAM (random access memory – μνήμη ταχείας προσπέλασης) αποτελείται από ένα σύνολο από θέσεις, στις οποίες μπορούν να αποθηκευτούν προσωρινά δεδομένα και πρόγραμμα. Κάθε θέση χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό αριθμό που ονομάζεται διεύθυνση της θέσης μνήμης. Η μνήμη ενός υπολογιστή μπορεί να αποτελείται από ένα ή περισσότερα τσιπ μνήμης, τα οποία μπαίνουν συνήθως σε υποδοχές στη μητρική κάρτα (motherboard).  Μονάδες χωρητικότητας μνήμης Μονάδα Περιγραφή 1 byte 8 bit 1 Megabyte (ή MB) Περίπου 1.000 byte (είναι ακριβώς 210 = 1.024 byte) 1 gigabyte (ή GB) Περίπου 1.000.000 byte (είναι ακριβώς 220 byte =1.048.576 = 1024 KB) 1 terabyte (ή TB) Περίπου 1.000.000.000 byte (είναι ακριβώς 230 =1.073.741.824 byte = 1024 MB) 1 petabyte (ή PB) Περίπου 1.000.000.000.000 byte (είναι 240 = 1.099.511.627.776 240 byte = 1024 GB) 1 Exabyte (ή EB) Περίπου 1 τετράκις εκατομμύρια byte (είναι ακριβώς 250 = 1024 TB) 1 Zettabyte (ή ZB) Περίπου 1 πεντάκις εκατομμύρια byte (είναι ακριβώς 260 = 1024 PB) 1 Yottabyte (ή YB) Περίπου 1 επτάκις εκατομμύρια byte (είναι ακριβώς 280 = 1024 ZB) Περιφερειακές συσκευές Οι περιφερειακές συσκευές επιτρέπουν σε έναν υπολογιστή να επικοινωνεί με τον εξωτερικό κόσμο και μπορεί: να τροφοδοτούν έναν υπολογιστή με δεδομένα (συσκευές εισόδου) ή να παίρνουν δεδομένα από τον υπολογιστή (συσκευές εξόδου) ή να συνδυάζουν τη δυνατότητα εισόδου και εξόδου των δεδομένων (συσκευές εισόδου/εξόδου). Συσκευές εισόδου Συσκευές εξόδου Συσκευές εισόδου/εξόδου Αναλογικά και ψηφιακά δεδομένα Οι αναλογικές πληροφορίες αλλάζουν σε ομαλές διαβαθμίσεις και μπορούν να μετατραπούν και να αποθηκευτούν, να εμφανισθούν, ή να μεταδοθούν. Οι ψηφιακές πληροφορίες αποτελούνται από διακριτές τιμές  Μετατροπή μεταξύ αναλογικών και ψηφιακών δεδομένων (1) Η μετατροπή από αναλογικά δεδομένα σε ψηφιακά, θα πρέπει να γίνει με δειγματοληψία του αναλογικού σήματος και να αποδοθούν οι τιμές που θα συλλεχθούν σε ένα γράφημα ώστε να βρεθούν τα αντίστοιχα ψηφιακά σήματα Τέτοιες συσκευές ονομάζονται Analog to Digital Converter ή ADC  Μετατροπή μεταξύ αναλογικών και ψηφιακών δεδομένων (2) Η μετατροπή από ψηφιακά δεδομένα σε αναλογικά, γίνεται με συσκευές που ονομάζονται Digital to Analog Converter ή DAC Τέλος κεφαλαίου Κεφάλαιο 4 ΕΚΤΥΠΩΤΗΣ  Εκτυπωτές Η βασική περιφερειακή συσκευή για την αποτύπωση πληροφορίας σε μόνιμη μορφή επί φύλλων χαρτιού ή άλλων υλικών. Κύρια χαρακτηριστικά που μετρούν την απόδοση ενός εκτυπωτή: ταχύτητα εκτύπωσης ανάλυση κόστος ανά εκτυπωμένη σελίδα κόστος συντήρησης τα διαφορετικά μεγέθη χαρτιού πάνω στα οποία μπορούν να εκτυπώσουν οι διαφορετικές γλώσσες περιγραφής σελίδων που μπορούν να επεξεργαστούν. 56  Είδη εκτυπωτών Έγχυσης ή ψεκασμού μελάνης Θερμικοί εκτυπωτές (thermal printers): Τέτοιους εκτυπωτές συναντά κανείς συνήθως στις ταμειακές μηχανές και στα ΑΤΜ των τραπεζών. Εκτυπωτές θερμικής εξάχνωσης (dye-sublimation printers): Δίνουν υψηλής ποιότητας εκτυπώσεις, με αυξημένο, όμως, κόστος. Κρουστικοί εκτυπωτές (impact printers): Αποτελούν παρωχημένη τεχνολογία εκτύπωσης, που, πλέον, δεν χρησιμοποιείται (εκτυπωτές γραμμής-line printers). 57  Έγχυσης ή ψεκασμού μελάνης εκτυπωτές Τα πλεονεκτήματά τους είναι το χαμηλό κόστος αγοράς, η εξαιρετική εκτύπωση φωτογραφιών και το μικρό βάρος τους. 58  Λέιζερ Τα πλεονεκτήματά τους είναι η ταχύτητα εκτύπωσης, η υψηλή ποιότητα εκτύπωσης, η αξιοπιστία τους ως κατασκευή, η αντοχή τους στο χρόνο και το, μακροπρόθεσμα, φθηνό κόστος εκτύπωσης. 59 Κεφάλαιο 5 ΟΘΟΝΗ  ΕΙΚΟΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ Σε μία οθόνη καθοδικού σωλήνα, ανάλυσης 1280x1024, πόσα εικονοστοιχεία ενεργοποιούνται, εάν ο ρυθμός ανανέωσης είναι 75Hz; Η ανάλυση της οθόνης είναι 1280×1024 , οπότε ο αριθμός των εικονοστοιχείων που χρησιμοποιεί είναι 1.310.720. Ο ρυθμός ανανέωσης της οθόνης είναι 75Hz, δηλαδή 75 φορές το δευτερόλεπτο. Επομένως, τα εικονοστοιχεία που ενεργοποιούνται σε ένα δευτερόλεπτο είναι: 1.310.720× 75 = 98.304.000 ≈ 100000000 , δηλαδή περίπου 100 εκατομμύρια εικονοστοιχεία.  ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΟΘΟΝΩΝ Τι αντιπροσωπεύουν οι ακόλουθες πρότυπες αναλύσεις οθόνης: (1) SVGA Στην περίπτωση της SVGA η ανάλυση είναι 800x600 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅800 ⋅ 600 = 11520000 bits. (2) XGA Στην περίπτωση της XGA η ανάλυση είναι 1024x768 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅1024 ⋅ 768 = 18874368 bits. (3) WXGA Στην περίπτωση της WXGA η ανάλυση είναι 1366x768 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅1366 ⋅ 768 = 25178112 bits. (4) UXGA Στην περίπτωση της UXGA η ανάλυση είναι 1600x1200 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅1600 ⋅1200 = 46080000 bits. (5) FHD Στην περίπτωση της FHD η ανάλυση είναι 1920x1080 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅1920 ⋅1080 = 49766400 bits. (6) WQHD Στην περίπτωση της WQHD η ανάλυση είναι 2560x1440 εικονοστοιχεία, οπότε η πληροφορία που πρέπει να αποθηκευθεί στη μνήμη βίντεο είναι 24 ⋅ 2560 ⋅1440 = 88473600 bits.  Εικόνα Τα δεδομένα εικόνας μπορούν να αναπαρασταθούν είτε ως πλεγματικά γραφικά (raster graphics) είτε ως διανυσματικά ή ανυσματικά γραφικά (vector graphics). Πλεγματικά Γραφικά: Χρωματικό μοντέλο RGB. 63  Μορφότυπα Αποθήκευσης Εικόνων Το BMP (BitMaP) αποτελεί τη λύση της Microsoft για την αποθήκευση πλεγματικών εικόνων. Η πρόταση GIF (Graphics Interchange Format) αναπτύχθηκε για την αποθήκευση εικόνων δεικτοδοτούμενων χρωμάτων, βάθους μέχρι οκτώ μπιτ, από μία παλέτα αληθινού χρώματος. Το PNG (Portable Network Graphics). Το TIFF (Tagged Image File Format) μπορεί να λειτουργήσει και ως περιέκτης για εικόνες σε άλλα μορφότυπα. Το JPEG (Joint Photographic Experts Group). 64  Βίντεο Η συμπίεση των βίντεο αφορά και τις δύο διαστάσεις του· δηλαδή, το χώρο (χωρική) και το χρόνο (χρονική). Το μορφότυπο MPEG είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα, και υλοποιείται από διάφορους κωδαποκωδικοποιητές βίντεο. Τα καρέ διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, τα ενδο-καρέ (intra- frames ή i-frames), τα προβλεπόμενα καρέ (predicted frames ή p- frames) και τα αμφίδρομα καρέ (bidirectional frames ή b-frames). 65  Ασφάλεια Κεντρική έννοια στο μηχανισμό ασφάλειας ενός συστήματος είναι η αυθεντικοποίηση ή πιστοποίηση (authentication). Ο μηχανισμός ασφαλείας διατηρεί τις πληροφορίες σε κρυπτογραφημένη μορφή. Προσπάθειες εξωτερικών προς το σύστημα: Επιθέσεις (attacks) από εισβολείς (intruders). Κακόβουλο λογισμικό: 1. Ιός (virus). 2. Δούρειος ίππος (Trojan horse). 3. Σκουλήκι (worm). 4. Εργαλεία ρίζας (rootkit). 66  Βασικά Λειτουργικά Συστήματα UNIX: Η αρχιτεκτονική ενός «παραδοσιακού» συστήματος Unix αποτελείται από το μονολιθικό πυρήνα που βρίσκεται πάνω από το υλικό. Πάνω από τον πυρήνα βρίσκονται τα διάφορα κελύφη, που δέχονται τις εντολές των χρηστών. Επίσης, το σύστημα παρέχει μία ποικιλία από βοηθητικά προγράμματα (utilities), όπως κειμενογράφους (text editors). LINUX: Είναι συμβατό με τις απαιτήσεις του προτύπου POSIX. Η αρχιτεκτονική του ακολουθεί την τεχνική του μονολιθικού πυρήνα, με φορτώσιμα δομοστοιχεία. 67  Βασικά Λειτουργικά Συστήματα ANDROID: Αποτελεί μία εκδοχή του Linux για φορητές συσκευές. OS X: Aποτελεί εκδοχή του Unix που αναπτύχθηκε από την Apple για τα συστήματά της. iOS: Συνιστά την εκδοχή του OS X για τις φορητές συσκευές της Apple. Windows: Απευθύνονται σε μία ευρεία γκάμα από υπολογιστικά συστήματα και φορητές συσκευές ή κινητά τηλέφωνα. 68  ΜΕΡΟΣ ΙI Δίκτυα Υπολογιστών, το Διαδίκτυο και Εφαρμογές του Διαδικτύου  Κεφάλαιο 6 Δίκτυα Υπολογιστών και Διαδίκτυο Σύνοψη κεφαλαίου Ορισμός ενός δικτύου Δικτυακές συσκευές Τοπολογίες δικτύων Τύποι δικτύων Μοντέλο OSI Φυσικά μέσα μετάδοσης Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενός δικτύου Το Διαδίκτυο Το Web και η εξέλιξή του Ηλεκτρονικό εμπόριο Ορισμός ενός δικτύου Ένα Δίκτυο Δεδομένων ή Δίκτυο Υπολογιστών είναι ένα σύνολο από συσκευές οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους ενσύρματα ή ασύρματα. Περιλαμβάνονται συνήθως δύο ή περισσότεροι διασυνδεδεμένοι υπολογιστές (δηλ., επικοινωνούν μεταξύ τους και έχουν την δυνατότητα να ανταλλάσσουν δεδομένα) αλλά και άλλες δικτυακές συσκευές (εκτυπωτές, μεταγωγείς, δρομολογητές)  Δικτυακές συσκευές (1) 1. Συσκευές των χρηστών, όπως προσωπικοί υπολογιστές, φορητοί υπολογιστές, εκτυπωτές, σαρωτές, συσκευές παλάμης (palmtops) κ.λ.π. 2. Συσκευές δικτύωσης που συνδέουν τις συσκευές των χρηστών και τους επιτρέπουν να επικοινωνούν Δικτυακές συσκευές (2) Αναμεταδότης (Repeater): Ενισχύει το σήμα προκειμένου να συνδεθούν συσκευές σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Συγκεντρωτής (Hub): Συνδέει μια ομάδα τελικών συσκευών μεταξύ τους ενισχύοντας παράλληλα το σήμα επικοινωνίας. Δικτυακές συσκευές (3) Μεταγωγέας (Switch): Είναι μια πιο έξυπνη έκδοση ενός συγκεντρωτή γιατί προωθεί τα δεδομένα μόνο στη σύνδεση που τα χρειάζεται, ώστε να τα "βλέπουν" μόνο ο αποστολέας και ο παραλήπτης. Δρομολογητής (Router): Είναι ένας μεταγωγέας, αλλά κάνει και μετατροπές μεταξύ διαφορετικών μέσων μετάδοσης δεδομένων, και μπορεί να συνδέει δίκτυα ευρείας ζώνης επιτρέποντας τη σύνδεση απομακρυσμένων τοπικών δικτύων. Τοπολογίες δικτύων Φυσικές τοπολογίες: ορίζουν τη φυσική διάταξη των καλωδίων και των δικτυακών συσκευών του δικτύου Λογικές τοπολογίες: καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι διάφορες συσκευές με το κάθε μέσο επικοινωνίας και πώς επικοινωνούν οι συσκευές μεταξύ τους Φυσικές Τοπολογίες (1) Τοπολογία Διαύλου (Bus Topology). Τοπολογία Δακτυλίου (Ring Topology) Τοπολογία Αστέρα (Star Topology Φυσικές Τοπολογίες (1) Τοπολογία εκτεταμένου αστέρα (Extended Star Topology) Πλέγματος (Mesh Topology) Λογικές Τοπολογίες Τοπολογία ευρείας μετάδοσης (broadcast): Κάθε συσκευή στέλνει τα δεδομένα σε όλες τις άλλες συνδεδεμένες συσκευές (εξυπηρέτηση first-come-first-served). Αυτή την τοπολογία χρησιμοποιεί το Ethernet, το πρότυπο που κυριαρχεί σήμερα στα Τοπικά Δίκτυα. Τοπολογία περάσματος διακριτικού (ή κουπονιού) (token passing): Περνά ένα ηλεκτρονικό διακριτικό διαδοχικά από τη μία συσκευή στην αμέσως επόμενή της. Αν μια συσκευή θέλει να μεταδώσει δεδομένα θα πρέπει να έχει στην κατοχή της το διακριτικό, διαφορετικά το περνά στην επόμενη συσκευή στην σειρά. Αυτή την τοπολογία χρησιμοποιούν τα πρότυπα FDDI (Fiber Distributed Data Interface), Token Ring και Arcnet. Τύποι Δικτύων (1) Τα δίκτυα διακρίνονται με βάση την έκταση του γεωγραφικού χώρου στον οποίο αναπτύσσονται και χωρίζονται στις παρακάτω τρεις βασικές κατηγορίες: Τοπικά Δίκτυα Μητροπολιτικά Δίκτυα Δίκτυα Υπολογιστών Ευρείας Περιοχής Ασύρματα Δίκτυα  Τύποι Δικτύων (2) Τοπικά Δίκτυα (Local Area Networks - LANs): Στη κατηγορία αυτή εντάσσονται δίκτυα που βρίσκονται στην ίδια φυσική τοποθεσία/περιοχή (συνήθως στο ίδιο γραφείο ή κτίριο, ή σε ένα συγκρότημα κτιρίων, κ.λ.π.) και μπορεί να συνδέουν από δύο έως μερικές εκατοντάδες υπολογιστών Τύποι Δικτύων (3) Μητροπολιτικά Δίκτυα Metropolitan Area Networks- MANs): Ένα δίκτυο MAN περιορίζεται κυρίως στα όρια μιας αστικής περιοχής (π.χ μιας πόλης) και καλύπτουν ανάγκες επικοινωνίας υψηλής ταχύτητας και διασυνδέουν δύο ή περισσότερα τοπικά δίκτυα χρησιμοποιώντας συνήθως ιδιωτικές γραμμές επικοινωνίας, οπτικές ίνες, ή ακόμη και ασύρματες γέφυρες.  Τύποι Δικτύων (4) Δίκτυα Υπολογιστών Ευρείας Περιοχής (Wide-Area Networks - WANs): Βρίσκονται σε μεγάλες φυσικές/γεωγραφικές αποστάσεις. Οι συνδέσεις γίνονται μέσω τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων-γραμμών (όπως αναλογικές, ψηφιακές, δορυφορικές). Παραδείγματα από WAN είναι τα τραπεζικά δίκτυα, τα δίκτυα αεροπορικών εταιριών, τα δίκτυα δεδομένων του Δημοσίου Τομέα (π.χ. το «ΣΥΖΕΥΞΙΣ»), το Internet (Δίκτυο Δικτύων), κ.τ.λ.  Τύποι Δικτύων (5) Ασύρματα δίκτυα Ένα ασύρματο δίκτυο αποτελείται από ασύρματες κάρτες (όπως PC Card, ISA, PCI κλπ) και σημεία πρόσβασης. Τα σημεία πρόσβασης λειτουργούν ως ασύρματοι διανομείς, στα οποία συνδέονται πολλές ασύρματες κάρτες σε ένα δίκτυο. Άλλα Είδη Δικτύων (1) Δίκτυα Αποθήκευσης Δεδομένων (Storage-Area Networks – SANs): Επιτρέπουν την ταχύτατη μεταφορά δεδομένων και υπάρχουν παράλληλα με τα υπάρχοντα δίκτυα συνδέοντας επιμέρους υπολογιστές με εξυπηρετητές (server). Τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους είναι: Αξιοπιστία και υψηλή διαθεσιμότητα Απόδοση. Επεκτασιμότητα Άλλα Είδη Δικτύων (2) Ιδιωτικά Εικονικά Δίκτυα (Virtual Private Networks – VPNs): Επιτρέπουν τη δημιουργία ιδιωτικών δικτύων με χρήση μιας δημόσιας υποδομής. Επιτρέπουν δηλαδή σε κάποιο χρήστη που βρίσκεται σε μια απομακρυσμένη τοποθεσία να συνδέεται στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας του, δημιουργώντας ένα ασφαλή δίαυλο επικοινωνίας (secure tunnel) μεταξύ του υπολογιστή του και του εταιρικού δρομολογητή ιδεατών ιδιωτικών δικτύων. Άλλα Είδη Δικτύων (3) Ένα Intranet είναι ένα εσωτερικό επιχειρηματικό δίκτυο βασισμένο σε πρωτόκολλα και τεχνολογίες του Internet και η προσπέλαση γίνεται με χρήση λογαριασμών και συνθηματικών. Τα χαρακτηριστικά του είναι τα εξής: επιτρέπει πρόσβαση στο εσωτερικό δίκτυο ενός οργανισμού χρησιμοποιεί γνωστά προγράμματα (Internet Explorer, Mozilla Firefox) για πρόσβαση σε πληροφορίες. Ένα Extranet είναι η συλλογή εφαρμογών και υπηρεσιών που επιτρέπουν σε μια επιχείρηση να συνδέεται με ασφάλεια με εξωτερικούς χρήστες ή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες Διαδικτύου. Εύρος Ζώνης, Ταχύτητα Μετάδοσης και Περιορισμοί (1) Εύρος ζώνης (bandwidth): ποσότητα των πληροφοριών που περνούν μέσα από μια δικτυακή σύνδεση σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο και εξαρτάται από το μέσο μετάδοσης και την τεχνολογία ενός δικτύου  Εύρος Ζώνης, Ταχύτητα Μετάδοσης και Περιορισμοί (2) Μονάδα Συντόμευση Ισοδυναμία Bits ανά bps 1bps = μετάδοση ενός bit σε ένα δευτερόλεπτο δευτερόλεπτο Kilobits ανά Kbps 1Kbps  1.000 bits σε ένα δευτερόλεπτο δευτερόλεπτο Megabits ανά Mbps 1Mbps  1.000.000 bits σε ένα δευτερόλεπτο δευτερόλεπτο Gigabits ανά Gbps 1Gbps  1.000.000.000 bits σε ένα δευτερόλεπτο δευτερόλεπτο Terabits ανά Tbps 1Tbps  1.000.000.000.000 bits σε ένα δευτερόλεπτο δευτερόλεπτο  Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενός δικτύου Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Κοινή χρήση των διαθέσιμων πόρων Κόστος αρχικής εγκατάστασης δικτύου Κεντρική διαχείριση των δεδομένων Μεγαλύτεροι κίνδυνοι ασφάλειας των δεδομένων Γρήγορη κοινή χρήση δεδομένων Μεγαλύτερο κόστος συντήρησης Εξοικονόμηση πόρων Συνεχής παρακολούθηση και διαχείριση Το Διαδίκτυο Το Internet (INTERnational NETwork) ή Διαδίκτυο, είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο που αποτελείται από αμέτρητα υπο-δίκτυα. Είναι το μεγαλύτερο δίκτυο στον πλανήτη Διευθύνσεις του Internet Μία διεύθυνση IP (Internet protocol) είναι ένας μοναδικός προσδιοριστικός αριθμός, ο οποίος δίνεται σε κάθε υπολογιστή του Internet. Μία IP διεύθυνση ή URL (Uniform Resource Locators) ακολουθεί κάποιους τυπικούς κανόνες σύνταξης: Ένα URL δεν πρέπει να περιέχει κενά. Πρέπει να ξεκινά με ένα πρόθεμα που υποδεικνύει το πρωτόκολλο που ακολουθεί (όπως http://, https://, ftp:// κ.λπ.). Το URL χωρίζεται σε διάφορα μέρη με τελείες και καθέτους (/) και μπορεί να περιέχει λατινικούς χαρακτήρες και αριθμούς Υπάρχουν δύο εκδόσεις μίας IP διεύθυνσης, η IPv4 και η IPv6. Υπηρεσίες του Internet World Wide Web Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Ηλεκτρονικό εμπόριο Το ηλεκτρονικό εμπόριο (ecommerce), είναι ένα σύστημα εμπορικών συναλλαγών, στο οποίο οι αγορές και οι πωλήσεις εμπορευμάτων και υπηρεσιών γίνονται μέσω του Internet Τέλος κεφαλαίου  Κεφάλαιο 7 Εφαρμογές Περιήγησης στο Web Σύνοψη κεφαλαίου Περιήγηση με το Microsoft Edge Περιήγηση με το Google Chrome  Περιήγηση με το Microsoft Edge Το Microsoft Edge, είναι το πρόγραμμα με το οποίο μπορείτε να κάνετε περιήγηση στο Web μέσα από τα Windows 10  Περιήγηση με το Microsoft Edge 1. Προβολή ανάγνωσης 2. Εμφάνιση επιλογών μετάφρασης 3. Ζουμ 4. Προσθήκη στα Αγαπημένα 5. Αγαπημένα 6. Συλλογές 7. Προσωπικό 8. Ρυθμίσεις και πολλά άλλα Μετάβαση σε δικτυακούς τόπους Με διεύθυνση του δικτυακού τόπου Με αναζήτηση του δικτυακού τόπου Ασφαλείς συνδέσεις με δικτυακούς τόπους Ο τρόπος με τον οποίο φαίνεται αν έχει ενεργοποιηθεί η ασφάλεια από ένα δικτυακό τόπο είναι το εικονίδιο της κλειδαριάς αριστερά από τη διεύθυνση του δικτυακού τόπου. Το εικονίδιο αυτό υποδεικνύει ότι υπάρχει μία ασφαλής σύνδεση και είναι σχεδόν αδύνατον να υποκλέψει κάποιος τις πληροφορίες που θα εισαγάγετε. Περιήγηση με το Google Chrome Το Google Chrome οφείλει τη δημοτικότητά του στην ταχύτητά του, την απλότητά του, την ασφάλεια που παρέχει, τη δυνατότητα προσαρμογής και πολλές άλλες λειτουργίες  Εγκατάσταση του Google Chrome Πηγαίνετε με τον browser που χρησιμοποιείτε στη διεύθυνση www.google.com/chro me. Χρήση του Google Chrome Ρυθμίσεις του Google Chrome Τέλος κεφαλαίου  Κεφάλαιο 8 Εφαρμογές Ηλεκτρονικής Αλληλογραφίας Σύνοψη κεφαλαίου Είδη λογαριασμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Ηλεκτρονική αλληλογραφία με το Outlook Ηλεκτρονική αλληλογραφία με το Gmail  Λογαριασμοί υπηρεσίας Λογαριασμοί με βάση το Είδη λογαριασμών συνδρομής Πρέπει να διαμορφωθεί κατάλληλα ο Web Γίνεται online εγγραφή. ηλεκτρονικού τοπικός υπολογιστής. Τα μηνύματα κατεβαίνουν στον τοπικό υπολογιστή και καταλαμβάνουν χώρο Τα μηνύματα μένουν στον υπολογιστή της υπηρεσίας ταχυδρομείου στον τοπικό υπολογιστή. παροχής. Είναι απαραίτητη η σύνδεση στο Internet Είναι απαραίτητη η συνεχής μόνο για κατέβασμα των μηνυμάτων. σύνδεση στο Internet. Θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε Η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να γίνει μόνο από Η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να γίνει τους λογαριασμούς σε 2 ειδών: έναν υπολογιστή που έχει διαμορφωθεί από οποιονδήποτε υπολογιστή. κατάλληλα (ωστόσο, υπάρχει και Λογαριασμοί που παρέχονται από πρόσβαση σε νέα μηνύματα και μέσω του Web). υπηρεσία συνδρομής (πχ, Cosmote, Περιορισμένος αριθμός λογαριασμών Είναι δωρεάν και μπορείτε να ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (συνήθως έχετε όσους λογαριασμούς Forthnet-Nova, Vodafone, Wind ένας). θέλετε. κ.λπ.). Απαιτείται ειδικό πρόγραμμα για τη διαχείριση της αλληλογραφίας, όπως το Η διαχείριση της αλληλογραφίας γίνεται με Λογαριασμοί που βασίζονται στο Outlook. οποιονδήποτε Web browser (όπως το Edge, Google Chrome Web (πχ, hotmail, gmail κ.λπ.). Τα μηνύματα φεύγουν από τον κ.λπ). Τα μηνύματα μένουν στον Οι διαφορές μεταξύ των δύο ειδών υπολογιστή της υπηρεσίας και αποθηκεύονται στον υπολογιστή του υπολογιστή της υπηρεσίας και ο χρήστης μπορεί να τα δει από λογαριασμών είναι: χρήστη. οποιονδήποτε υπολογιστή με σύνδεση στο Internet. Ηλεκτρονική αλληλογραφία με το Outlook (1) Διαμόρφωση νέου λογαριασμού Εκκίνηση του Outlook Επιλογή τύπου λογαριασμού Συμπλήρωση της διεύθυνσης του email και του κωδικού πρόσβασης Επιλογή POP ή IMAP λογαριασμού και συμπλήρωση ρυθμίσεων Ηλεκτρονική αλληλογραφία με το Outlook (2) Γνωριμία με το περιβάλλον του Outlook Στο κάτω μέρος του παραθύρου, υπάρχουν οι επιλογές Αλληλογραφία: διαχειρίζεστε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σας, δηλ., στέλνετε, λαμβάνετε, απαντάτε ή προωθείτε μηνύματα κ.λπ. Ημερολόγιο: μπορείτε να σημειώνετε επικείμενα συμβάντα και συναντήσεις, έτσι ώστε το Outlook να σας εμφανίζει μία αντίστοιχη ειδοποίηση. Επαφές: είναι μία ηλεκτρονική ατζέντα στην οποία μπορείτε να διατηρείτε όλα τα στοιχεία κάθε επαφής ή ομάδας επαφών. Εργασίες: βλέπετε όλες τις υπενθυμίσεις που έχετε προσθέσει στις εκτελούμενες εργασίες σας ή μπορείτε προσθέσετε νέες εργασίες Ηλεκτρονική αλληλογραφία με το Gmail Τα πλεονεκτήματα του Gmail Google Drive: προσφέρει δωρεάν χώρο 15GB στο cloud, τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για αποθήκευση αρχείων ή για αντίγραφα ασφαλείας. Ημερολόγιο Google: είναι ένα σύστημα ημερολογίου που βασίζεται στο cloud και σας επιτρέπει να οργανώσετε την ημέρα σας σε ένα πολύ διαισθητικό και εύχρηστο γραφικό περιβάλλον. Επαφές Google: συγχρονίζετε όλες τις επαφές σας μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας, με όλες τις υπηρεσίες Google και το τηλέφωνό σας. Δημιουργία λογαριασμού στο Gmail Ανοίξτε το πρόγραμμα που χρησιμοποιείτε για περιήγηση στο Internet Πληκτρολογήστε στη διεύθυνση www.google.com Κάντε κλικ στην πάνω δεξιά γωνία στη σύνδεση Gmail Δημιουργία λογαριασμού στο Gmail (2) Στην σελίδα υπάρχει μία απλή φόρμα στην οποία δίνετε τα προσωπικά σας στοιχεία Μόλις αποδεχτείτε τους όρους και τις προϋποθέσεις και κάνετε κλικ στο κουμπί Επόμενο, θα βρεθείτε στην κεντρική σελίδα του Gmail  Γνωριμία με το περιβάλλον του Gmail Αλληλογραφία Επαφές Οργάνωση εισερχομένων μηνυμάτων Οργάνωση με αστέρι Οργάνωση με ετικέτες Τέλος κεφαλαίου  Κεφάλαιο 9 Κίνδυνοι Ασφάλειας των Υπολογιστών και Αντιμετώπισή τους Σύνοψη κεφαλαίου Κίνδυνοι για την ασφάλεια ενός υπολογιστή Αντιμετώπιση των κινδύνων ασφάλειας Ισορροπία μεταξύ προστασίας και προσβασιμότητας Κίνδυνοι για την Κλοπές υπολογιστών ασφάλεια ενός Κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας υπολογιστή Απειλές από λογισμικό Ηλεκτρονικές εισβολές Διαρροές κωδικών πρόσβασης  Αντιμετώπιση των κινδύνων ασφάλειας Περιορισμός της φυσικής πρόσβασης Ασφαλείς κωδικοί πρόσβασης Τείχος προστασίας Κρυπτογράφηση των δεδομένων Αντιγραφή των δεδομένων  Ισορροπία μεταξύ προστασίας και προσβασιμότητας Πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ ασφάλειας και διαθεσιμότητας των πληροφοριών Προστασία προσωπικών δεδομένων των χρηστών – γίνεται μέσω νόμων αλλά χωρίς να είναι επαρκές μέτρο Τέλος κεφαλαίου  Μέρος IΙΙ Εξειδικευμένες Εφαρμογές Κεφάλαιο 10 Γλώσσες Προγραμματισμού Σύνοψη κεφαλαίου Ο ρόλος ενός αναλυτή συστημάτων Φάσεις ανάπτυξης λογισμικού Τι είναι μία γλώσσα προγραμματισμού Λογισμικό ανοικτού κώδικα ως προς εμπορικό λογισμικό Τύποι γλωσσών προγραμματισμού Ρόλος ενός αναλυτή συστημάτων Ο ρόλος του αναλυτή είναι σημαντικός, πολυσχιδής και ευρύς: Εξετάζει και αξιολογεί τον τρόπο αλληλεπίδρασης των χρηστών με την τεχνολογία για να εισηγηθεί βελτιώσεις Έχει καλές επικοινωνιακές δεξιότητες για καλή συνεργασία με άτομα σε όλες τις βαθμίδες Έχει πολύ εμπειρία με τους υπολογιστές ώστε να καταλαβαίνει τι απαιτείται σε κάθε περίσταση, να κατανοεί το πληροφοριακό σύστημα της εκάστοτε εταιρείας (αν υπάρχει) και να λειτουργεί ως σύμβουλος για την επιχείρηση Θα πρέπει να ισορροπεί σε διάφορες καταστάσεις Ως εμπειρογνώμονας πληροφοριακών συστημάτων θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει και να συνδυάζει λύσεις για το καλό της επιχείρησης Θα πρέπει να είναι προσανατολισμένος στην επίλυση των προβλημάτων και να εισηγείται εφαρμόσιμες λύσεις. Θα πρέπει να είναι ένα πειθαρχημένο άτομο, με πρωτοβουλίες για να μπορεί να διαχειρίζεται και να συντονίζει άλλα άτομα/πόρους Φάσεις ανάπτυξης λογισμικού Προσδιορισμός και ανάλυση των προβλημάτων και των απαιτήσεων Σχεδίαση και προδιαγραφές του προτεινόμενου συστήματος. Ανάπτυξη και τεκμηρίωση του λογισμικού Έλεγχος και αξιολόγηση του συστήματος Συντήρηση του συστήματος. Λογισμικό ανοικτού κώδικα ως προς εμπορικό λογισμικό πηγαίος κώδικας: ο κώδικας στο οποίο γράφεται ένα πρόγραμμα αντικειμενικός κώδικας: ο κώδικας που προκύπτει από τη μετάφραση του πηγαίου κώδικα σε γλώσσα μηχανής Μόνο με τον πηγαίο κώδικα μπορεί να γίνει αλλαγή σε ένα πρόγραμμα Εμπορικό λογισμικό: αγοράζεται ο αντικειμενικός κώδικας Λογισμικό ανοικτού κώδικα: ο πηγαίος κώδικας είναι διαθέσιμος Είδη γλωσσών προγραμματισμού Γλώσσα μηχανής Γλώσσα Assembly Γλώσσες υψηλού επιπέδου  Γλώσσα μηχανής Χρησιμοποιεί δυαδικό κώδικα. Για να εκτελεστεί ένα πρόγραμμα: 1. Διάβασμα του προγράμματος από το δίσκο στη μνήμη του υπολογιστή 2. Αποκωδικοποίηση της εντολής από την CPU προκειμένου να εκτελέσει την εντολή 3. Εκτέλεση της εντολής από την κατάλληλη μονάδα  Γλώσσα Assembly Η γλώσσα assembly χρησιμοποιεί συμβολικές εντολές αντί για δυαδικό κώδικα Κάθε εντολή μπορεί να μεταφραστεί, πολλές φορές, σε μία εντολή σε γλώσσα μηχανής Γλώσσες υψηλού επιπέδου Είναι ανεξάρτητες από την αρχιτεκτονική κάθε CPU Κάθε εντολή μεταφράζεται σε πολλές εντολές σε γλώσσα μηχανής Μεταφράζονται σε γλώσσα μηχανής από ένα μεταγλωττιστή (compiler) ή ένα διερμηνευτή (interpreter)  Μεταγλωττιστής Ελέγχει τον κώδικα για τυχόν λάθη Ο κώδικας μεταγλωττίζεται μέχρι να μην υπάρχουν συντακτικά λάθη Το αποτέλεσμα είναι ένα εκτελέσιμο πρόγραμμα Το πρόγραμμα αυτό έχει συνήθως την επέκταση exe Παραδείγματα γλωσσών: C, C++, C#, COBOL, FORTRAN, Pascal, Delphi  Διερμηνευτής Διαβάζει κάθε εντολή, την μετατρέπει σε γλώσσα μηχανής και την εκτελεί Παραδείγματα γλωσσών: είναι οι BASIC, Visual Basic, Python, JavaScript, Perl κ.λπ. Σύγκριση μεταγλώττισης και διερμηνείας Μεταγλώττιση Διερμηνεία Ένα πρόγραμμα μεταφράζεται πρώτα και μετά Ένα πρόγραμμα μεταφράζεται και εκτελείται εκτελείται, σε δύο βήματα ταυτόχρονα, σε ένα βήμα Η διαδικασία δύο βημάτων είναι πιο αργή από τη Η διερμηνεία είναι πιο γρήγορη από τη μεταγλώττιση διερμηνεία Το μεταφρασμένο πρόγραμμα εκτελείται πιο γρήγορα Ένα διερμηνευμένο πρόγραμμα εκτελείται πιο αργά από ένα διερμηνευμένο πρόγραμμα γιατί κάθε φορά επαναλαμβάνεται η διερμηνεία Όταν γίνει αλλαγή στο πρόγραμμα, πρέπει να Μπορεί να γίνει αλλαγή στο πρόγραμμα ενώ το μεταγλωττιστεί πάλι πρόγραμμα διερμηνεύεται και εκτελείται Τύποι γλωσσών προγραμματισμού Διαδικαστικές γλώσσες προγραμματισμού: λένε στον υπολογιστή πώς θα ολοκληρώσει μια εργασία ακολουθώντας λογικά βήματα, μέσα από μία σειρά από εντολές (C, Pascal, και BASIC) Συναρτησιακές ή λειτουργικές γλώσσες προγραμματισμού: χρησιμοποιούν μαθηματικές συναρτήσεις (Common Lisp , Erlang, Elixir, Haskell, και F#) Λογικές γλώσσες προγραμματισμού: χρησιμοποιούν αποθηκευμένα δεδομένα και προτιμούν τις αναδρομικές ρουτίνες από τους βρόχους (Prolog) Αντικειμενοστραφείς γλώσσες προγραμματισμού: αναγνωρίζουν τα πάντα ως μία συλλογή αντικειμένων που έχουν ιδιότητες και μεθόδους, που λειτουργούν σε συνδυασμό προκειμένου να λυθεί ένα πρόβλημα Γλώσσες script: οι εντολές εκτελούνται μέσα σε ένα ειδικό περιβάλλον χρόνου εκτέλεσης (run time) από ένα διερμηνευτή (PHP, Python, Node.js, Perl, και Ruby - HTML, CSS, jQuery, και JavaScript) Τέλος κεφαλαίου  Κεφάλαιο 11 Το Λογισμικο Ενός Υπολογιστή Σύνοψη κεφαλαίου Κατηγορίες λογισμικού Τύποι λειτουργικών συστημάτων  Κατηγορίες λογισμικού Λειτουργικά συστήματα Λογισμικό ανάπτυξης εφαρμογών Βοηθητικό λογισμικό Λογισμικό εφαρμογών Τύποι λειτουργικών συστημάτων Λειτουργικά συστήματα μαζικής επεξεργασίας Λειτουργικά συστήματα πολυ-προγραμματισμού Λειτουργικά συστήματα πολύ-διεργασιών / καταμερισμού χρόνου Κατανεμημένα λειτουργικά συστήματα Δικτυακά λειτουργικά συστήματα Λειτουργικά συστήματα πραγματικού χρόνου Λειτουργικά συστήματα πολυεπεξεργασίας Ενσωματωμένα λειτουργικά συστήματα Λογισμικό ανεξάρτητο από λειτουργικό σύστημα Κατηγορίες λογισμικού Λογισμικό συστημάτων (λειτουργικά συστήματα) Λογισμικό ανάπτυξης (γλώσσες προγραμματισμού) Βοηθητικό λογισμικό (διάφορα βοηθητικά προγράμματα [utilities] που εκτελούν κάποιες χρήσιμες εργασίες) Λογισμικό εφαρμογών (όπως το MS Office, ERP κ.λπ.) Λειτουργικά συστήματα Το λειτουργικό σύστημα είναι το πιο βασικό σύνολο προγραμμάτων ενός υπολογιστή γιατί καθοδηγεί τον υπολογιστή τι πρέπει να κάνει και πώς να αλληλεπιδρά με τον χρήστη. Μεταφράζει τις εντολές που δίνει ένας άνθρωπος στη γλώσσα του υπολογιστή (τη γλώσσα μηχανής) και αντίστροφα, μεταφράζει την απόκριση του υπολογιστή σε μορφή που να την καταλαβαίνουν οι άνθρωποι και επικοινωνεί επίσης με όλες τις συσκευές που είναι συνδεδεμένες στον υπολογιστή (όπως οθόνη, εκτυπωτή, ποντίκι, σκληρό δίσκο κ.λπ.).  Λειτουργίες του λειτουργικού συστήματος Μερικές από τις εργασίες που εκτελεί το λειτουργικό σύστημα είναι: Διαχείριση μνήμης. Διαχείριση αρχείων. Διαχείριση περιφερειακών συσκευών εισόδου / εξόδου. Διαχείριση επεξεργαστή σε περιβάλλον πολυπρογραμματισμού / πολύ-διεργασιών. Διαχείριση της ασφάλειας ενός υπολογιστή. Χειρισμός σφαλμάτων Αποστολή ειδοποιήσεων προς το χρήστη Διαχείριση λογισμικού εφαρμογών Διαχείριση της επικοινωνίας σε ένα δικτυακό περιβάλλον Διαλογικότητα Εργασίες του λειτουργικού συστήματος Τύποι λειτουργικών συστημάτων Λειτουργικά συστήματα μαζικής επεξεργασίας Λειτουργικά συστήματα πολυ-προγραμματισμού Λειτουργικά συστήματα πολύ-διεργασιών / καταμερισμού χρόνου Κατανεμημένα λειτουργικά συστήματα Δικτυακά λειτουργικά συστήματα Λειτουργικά συστήματα πραγματικού χρόνου Λειτουργικά συστήματα πολυεπεξεργασίας Ενσωματωμένα λειτουργικά συστήματα Λογισμικό ανεξάρτητο από λειτουργικό σύστημα Τέλος κεφαλαίου  Μέρος IV Εφαρμογές Αυτοματισμού Γραφείου Κεφάλαιο 12 Επεξεργασία Κειμένου Σύνοψη κεφαλαίου Πληκτρολόγηση και επεξεργασία κειμένου Αποθήκευση εγγράφου Άνοιγμα υπάρχοντος αρχείου Προεπισκόπηση και εκτύπωση εγγράφων Μορφοποίηση κειμένου Πίνακες Γραφικά Λειτουργίες σχεδίασης Μοντέλα 3D Πληκτρολόγηση και επεξεργασία κειμένου (1) Δημιουργία νέου εγγράφου Εκκίνηση του Word Δημιουργία νέου εγγράφου Επεξεργασία του κειμένου Με το ποντίκι ή το πληκτρολόγιο πηγαίνετε στο σημείο της διόρθωσης Λειτουργίες αναίρεσης και ακύρωσης αναίρεσης Πληκτρολόγηση Για να επιλέξετε Κάντε το εξής και Ολόκληρο το Κάντε τριπλό κλικ στο περιθώριο αριστερά επεξεργασία έγγραφο ώστε να δείχνει σαν δεξιό βέλος ή κειμένου (2) πατήστε Ctrl+A στο πληκτρολόγιο ή Επιλογή κειμένου στην καρτέλα Κεντρική, στην ομάδα Επεξεργασία, επιλέξτε Επιλογή > Επιλογή όλων. Μία παράγραφο Κάντε διπλό κλικ στο περιθώριο αριστερά Μία γραμμή Κάντε ένα κλικ στο περιθώριο αριστερά από τη γραμμή. Πολλές συνεχόμενες Με το δρομέα στο περιθώριο αριστερά από γραμμές την πρώτη γραμμή, πατήστε το ποντίκι και σύρετε μέχρι να φωτισθούν οι γραμμές που θέλετε. Πληκτρολόγηση και Για να επιλέξετε Κάντε το εξής επεξεργασία Μία λέξη Κάντε διπλό κλικ μέσα στη λέξη. κειμένου (3) Μία πρόταση Πατήστε Ctrl και κλικ σε κάποιο σημείο της Επιλογή κειμένου πρότασης. Ένα τμήμα κειμένου Πηγαίνετε το ποντίκι στην αρχή του κειμένου, πατήστε το κουμπί του ποντικιού και σύρετε μέχρι εκεί που θέλετε. Διάσπαρτα τμήματα Φωτίστε το πρώτο τμήμα που σας ενδιαφέρει και μετά με πατημένο το Ctrl, φωτίστε τα επόμενα τμήματα.  Αντιγραφή και μετακίνηση κειμένου Πληκτρολόγηση 1. Επιλέξτε αυτό που θέλετε να αντιγράψετε. και επεξεργασία 2. Κάντε κλικ στο κουμπί Αντιγραφή (ή Ctrl+C) (ή για μετακίνηση, στο κουμπί Αποκοπή κειμένου(4) (Ctrl+X) ) στην ομάδα Πρόχειρο της καρτέλας Κεντρική. 3. Κάντε κλικ στο σημείο προορισμού – εκεί δηλαδή που θέλετε να αντιγραφεί (ή να μετακινηθεί) το κείμενό σας. 4. Κάντε κλικ στο κουμπί Επικόλληση (ή Ctrl+V).  Έλεγχος ορθογραφίας Πληκτρολόγηση Για να διορθώσετε ένα λάθος, κάντε δεξιό κλικ πάνω στη λανθασμένη λέξη και και επεξεργασία επιλέξτε μία λέξη από τις συστάσεις που εμφανίζονται κειμένου(5) ή Κάντε κλικ στο κουμπί Επιμέλεια στην καρτέλα Αναθεώρηση στην ομάδα Γλωσσικός έλεγχος ή Πατήστε το κουμπί F7 για να ξεκινήσει ο έλεγχος της ορθογραφίας  Εύρεση και αντικατάσταση Πληκτρολόγηση Επιλέξτε Εύρεση (ή Εύρεση και Αντικατάσταση) από την καρτέλα Κεντρική, και επεξεργασία ομάδα Επεξεργασία, για να εμφανισθεί αριστερά το πλευρικό παράθυρο Περιήγηση, όπου πληκτρολογείτε τη λέξη που θέλετε. κειμένου(6) Χρησιμοποιήστε το Ταίριασμα πεζών/κεφαλαίων για να βρείτε κείμενο που έχει τον ίδιο συνδυασμό κεφαλαίων και πεζών. Χρησιμοποιήστε το Εύρεση μόνο ολόκληρων λέξεων, εάν θέλετε να βρείτε μόνο ολόκληρες λέξεις, όπως αυτή που έχετε ορίσει. Αποθήκευση εγγράφου 1. Στην καρτέλα Αρχείο, κάντε κλικ στην Αποθήκευση (ή κάντε κλικ στο εικονίδιο Αποθήκευση ή πατήστε Ctrl+S στο πληκτρολόγιο). 2. Επιλέξτε τη θέση αποθήκευσης (σκληρό δίσκο, μονάδα flash κ.λπ. ή σε ένα λογαριασμό OneDrive). 3. Στο παράθυρο διαλόγου Αποθήκευση ως, ορίζετε ένα όνομα για το αρχείο στο πλαίσιο κειμένου Όνομα αρχείου. 4. Επίσης, στο πλαίσιο Αποθήκευση ως, ορίζετε τη μορφή στην οποία θα αποθηκευτεί το αρχείο (αν χρειάζεται). 5. Κάντε κλικ στο κουμπί Αποθήκευση.  Προεπισκόπηση και εκτύπωση εγγράφων Στην καρτέλα Αρχείο, επιλέξτε Εκτύπωση. Στο δεξιό τμήμα του παραθύρου, εμφανίζεται η προεπισκόπηση του εγγράφου Για την εκτύπωση, μπορείτε να ορίσετε πόσα αντίτυπα θέλετε Μπορείτε να επιλέξετε τον εκτυπωτή στον οποίο θα γίνει η εκτύπωση Από τις Ιδιότητες εκτυπωτή, ορίζετε συγκεκριμένες ιδιότητες για τον εκτυπωτή Στην επιλογή Εκτύπωση όλων των σελίδων, επιλέγετε τις σελίδες που θα τυπωθούν  Μορφοποίηση κειμένου (1) Μορφοποίηση χαρακτήρων Από την καρτέλα Κεντρική, στην ομάδα Γραμματοσειρά, υπάρχουν μορφοποιήσεις που αφορούν χαρακτήρες ή Από την καρτέλα Κεντρική, στην ομάδα Γραμματοσειρά, κάνοντας κλικ στο εικονίδιο εμφάνισης παραθύρου διαλόγου κάτω δεξιά εμφανίζονται περισσότερες επιλογές Μορφοποίηση κειμένου (2) Μορφοποίηση παραγράφων Από την καρτέλα Κεντρική, στην ομάδα Παράγραφος, υπάρχουν μορφοποιήσεις που αφορούν παραγράφους ή Από την καρτέλα Κεντρική, στην ομάδα Παράγραφος, κάνοντας κλικ στο εικονίδιο εμφάνισης παραθύρου διαλόγου κάτω δεξιά εμφανίζονται περισσότερες επιλογές στο παράθυρο διαλόγου Παράγραφος Μορφοποίηση κειμένου (3) Μορφοποίηση παραγράφων Στοίχιση Διάστιχο Αριστερή και δεξιά εσοχή Αποστάσεις παραγράφων Περιγράμματα και σκίαση παραγράφων Κουκκίδες και αρίθμηση  Πίνακες (1) Δημιουργία πίνακα από το μενού Στην καρτέλα Εισαγωγή, στην ομάδα Πίνακες, κάντε κλικ στην επιλογή Πίνακας. Πατήστε και σύρετε το ποντίκι ώστε να φωτίσετε τις στήλες που σας χρειάζονται (προαιρετικά και τις γραμμές που σας χρειάζονται) και αφήστε το ποντίκι. ή Επιλέξτε Εισαγωγή πίνακα και ορίστε τον αριθμό των στηλών και των γραμμών Πίνακες (2) Δημιουργία πίνακα με σχεδίαση Στην καρτέλα Εισαγωγή, στην ομάδα Πίνακες, επιλέξτε Σχεδίαση πίνακα. Σχεδιάστε χρησιμοποιώντας το μολύβι ή χρησιμοποιήστε τη γόμα για διορθώσεις  Πίνακες (3) Επιλογή σε πίνακα Τι πρέπει να κάνετε Αποτέλεσμα Για να επιλέξετε ολόκληρο τον πίνακα Κάντε κλικ μέσα στον πίνακα (αν χρειάζεται) και μετά κάντε κλικ στο μικρό σταυρό στην πάνω αριστερή γωνία του πίνακα. Για να φωτίσετε μία ή περισσότερες γραμμές Πηγαίνετε το ποντίκι αριστερά (έξω) από την πρώτη γραμμή που θέλετε να φωτίσετε και πατήστε και σύρετε προς τα κάτω για να φωτίσετε όσες γραμμές θέλετε. Για να φωτίσετε μία ή περισσότερες στήλες Πηγαίνετε το ποντίκι πάνω από τις στήλες μέχρι να γίνει ένα μαύρο βέλος που δείχνει προς τα κάτω και πατήστε και σύρετε για να φωτίσετε πολλές στήλες. Για να φωτίσετε ένα ή περισσότερα κελιά Δείξτε με το ποντίκι μέσα στο κελί στην κάτω αριστερή γωνία μέχρι να γίνει ένα μαύρο βέλος και μετά κάντε κλικ για να φωτισθεί ένα κελί ή πατήστε και σύρετε για να φωτισθούν πολλά κελιά.  Πίνακες (4) Προσθήκη γραμμών και στηλών 1. Φωτίστε την επόμενη γραμμή (ή στήλη). 2. Στη συνέχεια, κάντε ένα από τα παρακάτω: Πηγαίνετε στην καρτέλα Διάταξη που εμφανίζεται μετά την επιλογή, στην ομάδα Γραμμές & στήλες και επιλέξτε Εισαγωγή επάνω ή Εισαγωγή κάτω για να προσθέσετε γραμμές (ή Εισαγωγή αριστερά ή Εισαγωγή δεξιά για να προσθέσετε στήλες). ή Κάντε δεξιό κλικ στη φωτισμένη γραμμή (ή στήλη) και επιλέξτε Εισαγωγή > Εισαγωγή γραμμών επάνω ή Εισαγωγή γραμμών κάτω (ή Εισαγωγή στηλών αριστερά ή Εισαγωγή στηλών δεξιά). ή Κάντε κλικ στο σύμβολο του σταυρού μέσα στον κύκλο αριστερά και πάνω από τη φωτισμένη γραμμή (ή στήλη).  Πίνακες (5) Διαγραφή γραμμών και στηλών 1. Φωτίστε την γραμμή (ή στήλη). 2. Στη συνέχεια, κάντε ένα από τα παρακάτω: Πηγαίνετε στην καρτέλα Διάταξη που εμφανίζεται μετά την επιλογή, στην ομάδα Γραμμές & στήλες και επιλέξτε Διαγραφή > Διαγραφή γραμμών (ή Διαγραφή στηλών). ή Κάντε δεξιό κλικ στη φωτισμένη γραμμή (ή στήλη) και επιλέξτε Διαγραφή γραμμών (ή Διαγραφή στηλών). ή Πατήστε το πλήκτρο Backspace στο πληκτρολόγιο  Πίνακες (6) Συγχώνευση και διαίρεση κελιών 1. Φωτίστε τα κελιά που θέλετε να συγχωνεύσετε. 2. Κάντε ένα από τα παρακάτω: Στην καρτέλα Διάταξη (του πίνακα), επιλέξτε Συγχώνευση κελιών. ή Κάντε δεξιό κλικ στα φωτισμένα κελιά και επιλέξτε Συγχώνευση κελιών  Πίνακες (7) Επανάληψη επικεφαλίδων 1. Φωτίστε τις γραμμές με τις επικεφαλίδες. 2. Πηγαίνετε στην καρτέλα Διάταξη (του πίνακα) και επιλέξτε Επανάληψη γραμμών κεφαλίδων από την ομάδα Δεδομένα. Πίνακες (8) Μορφοποίηση πίνακα Στοίχιση και κατανομή γραμμών και στηλών Πίνακες (9) Μορφοποίηση πίνακα Περιγράμματα και σκίαση Γραφικά Εικόνες WordArt Λειτουργίες σχεδίασης Μοντέλα 3D Τέλος κεφαλαίου Κεφάλαιο 13 Χειρισμός Λογιστικών Φύλλων Σύνοψη κεφαλαίου Εισαγωγή και χειρισμός δεδομένων Χειρισμός φύλλων εργασίας Προχωρημένος χειρισμός δεδομένων Δημιουργία τύπων Συναρτήσεις Γραφήματα  Επιλογή φύλλου, στηλών, γραμμών, κελιών Για να επιλέξετε Κάντε το εξής ολόκληρο το φύλλο κάντε κλικ στο πλαίσιο που είναι στην τομή των επικεφαλίδων γραμμών και στηλών μία ή πολλές στήλες Πατήστε πάνω στο γράμμα της στήλης και σύρετε δεξιά μία ή πολλές γραμμές Πατήστε πάνω στον αριθμό της πρώτης γραμμής που θέλετε και σύρετε κάτω πολλά γειτονικά κελιά Πατήστε στο πρώτο κελί που θέλετε και σε ένα φύλλο σύρετε δεξιά και κάτω διάσπαρτες γραμμές, Κάντε την πρώτη επιλογή και μετά, με στήλες κελιά ή πατημένο το Ctrl, φωτίστε οτιδήποτε άλλο συνδυασμό τους θέλετε Εισαγωγή και χειρισμός δεδομένων (1) το Excel καταλαβαίνει αν π?