World History 8.docx

It looks like the text you provided needs some editing and formatting. Here's a revised version: \-\-- Katangiang Pisikal ng Daigdig Ang Daigdig Sa walong planeta ng solar system, ang Daigdig ang ikalima sa pinakamalaki at ikatlong planeta mula sa araw. Ang edad nito ay tinatayang 4.54 bilyong t...

It looks like the text you provided needs some editing and formatting. Here's a revised version: \-\-- Katangiang Pisikal ng Daigdig Ang Daigdig Sa walong planeta ng solar system, ang Daigdig ang ikalima sa pinakamalaki at ikatlong planeta mula sa araw. Ang edad nito ay tinatayang 4.54 bilyong taon o 1/3 ng edad ng sangsinukuban. Ang atmospera ng Daigdig ay binubuo ng limang hanay na binabalutan ng iba\'t ibang gas (78% nitrogen, 20.95% oxygen, 0.039% carbon dioxide, at iba pang gas). Pinananatili ng grabitasyon ang mga gas na ito. Mayroon ding 1% water vapor ang ating atmospera. Habang tumataas, nagiging mas manipis ang atmospera patungo sa kalawakan. Pinoprotektahan ng atmospera ang mundo mula sa ultraviolet rays, solar radiation, at pag-init ng kapaligiran (greenhouse effect). Nababawasan din nito ang matinding init sa pagitan ng araw at gabi. Ang mga Kontinente Ang kontinente ay malalaking masa ng lupa na pinaghihiwalay ng maliliit o malalaking anyong tubig at anyong lupa. Sa iba\'t ibang panahon, madalas na nagkakaroon ng pagtatalo kung ilan talaga ang kontinente ng Daigdig. Sa kasalukuyan, mas tinatanggap na pito ang kontinente. Ito ay ang mga sumusunod: 1\. Asya 2\. Europa 3\. Africa 4\. Hilagang Amerika 5\. Timog Amerika 6\. Australia 7\. Antarctica \-\-- Sipi \"Geography is the science of our world and using and sharing geographical knowledge is the key to our own future.\" -- Jock Dangermond \-\-- Here's the revised version of the text: \-\-- Asya Sa sukat at populasyon, ang Asya ang pinakamalaking kontinente sa buong mundo. Ito ay may sukat na 17,128,500 milya kuwadrado o 44,362,815 kilometro kuwadrado. Nalalatagan nito ang halos ikatlong bahagi ng lupain ng Daigdig. Ang Asya ay binubuo ng limang pangunahing rehiyon: Silangang Asya, Timog Asya, Timog-Silangang Asya, Kanlurang Asya, at Hilagang Asya, na higit na kilala bilang Gitnang Asya. Halos lahat ng uri ng anyong lupa ay matatagpuan sa Asya. Ang kontinente ay tahanan ng nagtataasang hanay ng mga bundok, mga aktibong bulkan, malalawak at nagtataasang talampas, masaganang mga lambak at kapatagan, naglalakihang tangway, at mayayamang pulo at kapuluan. Dahil sa pagkakaibang ito, nagkakaiba-iba rin ang buhay at kultura ng mga Asyanong naninirahan dito. !\[Mapa ng Asya\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia\_(orthographic\_projection).svg/541px-Asia\_(orthographic\_projection).svg.png) Africa Ang Africa ang ikalawang pinakamalaking kontinente sa mundo. Ito ay may sukat na 11,677,239 milya kuwadrado o 30,244,049 kilometro kuwadrado. Pumapangalawa rin ito sa dami ng populasyon, kasunod ng Asya. Ang kalakhang bahagi ng Africa ay talampas na balot ng mga disyerto at kagubatan. May 1/10 na bahagi ng Africa ang nalalatagan ng disyerto, kabilang ang Disyertong Sahara na bumabalot sa kalakhan ng Hilagang Africa. Ang lahat ng malalaking lawa ng Africa ay nasa timog ng Sahara, at karamihan sa mga ito ay nasa Silangang Sentral Africa. Ang Lawa ng Tanganyika, na may habang 676 kilometro, ang pinakamahabang lawa ng Africa at ang pangalawang pinakamalaking lawa sa mundo na may tubig-tabang. Ang tubig ng Lawa ng Victoria ay tumutulong sa pagkakaroon ng tubig sa Ilog Nile. Ang Mt. Kilimanjaro, na matatagpuan sa Tanzania, ang may pinakamataas na elebasyon sa kontinente na may taas na 19,341 talampakan (5,895 metro). !\[Mapa ng Africa\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Africa\_(orthographic\_projection).svg/550px-Africa\_(orthographic\_projection).svg.png) \-\-- Here's the revised version of the text: \-\-- Europe Isinilang ang sibilisasyong Kanluranin sa Europe. Ang lawak nito ay mga 1/15 ng kabuuang lupa ng daigdig. Ito ay higit na maliit kung ikukumpara sa iba pang kontinente, maliban sa Australia. Nagtataglay ito ng apat na pangunahing lupain: 1\. Northwest Mountain Sakop nito ang halos kabuuang Hilagang-Kanlurang France, Ireland, hilagang bahagi ng Great Britain, Norway, Sweden, hilagang bahagi ng Finland, at hilagang-kanlurang sulok ng European-Russia. Ang rehiyong ito ay binubuo halos ng kabundukan. 2\. Great European Plains Sakop nito ang halos kabuuang European-Russia at humahangga sa kanluran mula sa Russia hanggang France. Sakop din nito ang bahagi ng Timog-Silangang England. 3\. Central Uplands Ang lupaing ito ay nagtataglay ng kabundukan at matataas na talampas na humahangga sa kalagitnaang bahagi ng Europe na hindi sakop ng Russia. Kabilang dito ang talampas ng Portugal, ang kataasan ng France, at ang mga talampas at mababang kabundukan ng Central Germany at Kanlurang Czechoslovakia. 4\. Alpine Mountain System Ang hanay ng mga bundok na ito ay tumatawid sa timog na bahagi ng Europe mula sa Spain patungong Caspian Sea. May iregular na baybayin ang Europe. Ang Caspian Sea ang pinakamalaking lawang may tubig-alat sa daigdig. Kahit na tinatawag itong dagat, ang Caspian ay isang tunay na lawa dahil napaliligiran ito ng lupain. Nasa timog naman ng Europe ang Mediterranean Sea. Simula pa noong unang panahon, ang Mediterranean Sea ay kilala na bilang pangunahing ruta ng kalakalan sa pagitan ng mga Asyano at Europeo. !\[Mapa ng Europe\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/europe\_(orthographic\_projection).svg/550px-europe\_(orthographic\_projection).svg.png) \-\-- North America Ang North America ang pangatlo sa pinakamalaking kontinente sa pitong kontinente ng mundo. Ito ay nahahanggahan sa malamig na Arctic Ocean sa hilaga at mainit na tropiko sa timog. Ang Canada at ang United States ang nasa gawing hilagang dako ng North America, samantalang ang Mexico at Central America ay nasa katimugang bahagi. \-\-- Here\'s the revised version of the text: \-\-- Pinagkunan ng Imahe !\[Mapa ng North America\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Location\_North\_America.svg/2000px-Location\_North\_America.svg.png) !\[Mapa ng South America\](https://en.wikipedia.org/wiki/South\_America\#/media/File:South\_America\_(orthographic\_projection).svg) \-\-- North America Ang North America ang nasa dakong timog na bahagi nito. Saklaw din nito ang maraming magkakahiwalay na mga isla tulad ng Greenland at West Indies. Kilala ang North America sa pagtanggap ng maraming uri ng anyong tubig. Malalaking golpo at mga baybayin ang umuungos sa malalaking lupain tulad ng Golpo ng Mexico sa timog at Hudson Bay sa hilaga. Ang Mackenzie River ay bahagi ng pinakamahabang ilog sa Canada. Umaagos ito mula sa Great Slave Lake patungong Karagatang Arctic. Ang St. Lawrence River ay umaagos mula sa Great Lakes patungong Karagatang Atlantic. Matatagpuan din sa North America ang tinaguriang Great Lakes, ang pinakamahalagang grupo ng mga lawa sa mundo. Binubuo nito ang isang bahagi ng malaking sistema ng daanang-tubig sa North America. Ang pinakatanyag na talon sa North America ay ang Talon ng Niagara, na matatagpuan sa hangganan ng United States at Canada. Ito ang isa sa pinakamalaking likas na yamang pinagkukunan ng hydroelectric power sa kontinente. Ang Talon ng Yosemite sa California ang pinakamataas na talon sa North America. Ang pangunahing disyerto sa North America ay nasa timog-kanlurang bahagi ng United States at hilagang bahagi ng Mexico. Ang mga lugar na ito ay dumaranas ng madalang at hindi regular na pag-ulan. \-\-- South America Ang South America ang pang-apat na pinakamalaking kontinente sa mundo. Ito ay may sukat na dalawang ulit ng laki ng United States. Ang kontinenteng ito ay nagtataglay ng ilan sa mga pinakamalalaking depositong mineral ng daigdig, mayamang sakahan, at malawak na kakahuyan. Binabagtas ng ekwador ang South America, kung kaya\'t mahigit sa tatlong-kapat nito ay nasa tropiko. Napaliligiran ng mga karagatan ang South America maliban sa dakong hilagang-kanlurang panulukan nito na katatagpuan ng makitid na Isthmus ng Panama, na nag-uugnay ng North America sa South America. \-\-- Here's the revised version of the text: \-\-- South America Ang kanlurang baybayin ng South America ay nahahanggahan ng Pacific Ocean, samantalang ang Atlantic Ocean naman ay nasa silangan. Ang Caribbean Sea ay nasa hilaga, at ang lagusan ng Drake ay naghihiwalay sa South America mula sa Antarctica. Ang mga sistema ng malalaking ilog tulad ng Amazon at Rio de la Plata ay nagbibigay ng tubig sa South America. Marami ring matatagpuang mga talon at malalaking lawa sa kontinente. \-\-- Australia Ang Australia ang tanging kontinente sa mundo na isa ring bansa. Bilang kontinente, ito ang may pinakamaliit na sukat, ngunit bilang isang bansa, ito ang pang-anim na pinakamalaki sa buong mundo. Mababa at patag ang Australia, maliban sa mga kataasan sa kanlurang baybayin at sa ilang pook sa loob nito. Ang kontinente ay may tatlong pangunahing rehiyon: 1\. Eastern Highlands Sumasaklaw ito sa buong baybayin sa silangan at umaabot sa buong Victoria. Isang makitid na kapatagan sa baybayin ang humahati sa rehiyong ito. May maligamgam at mamasa-masang klima ang rehiyon, na nagbibigay sa Australia ng pinakamatabang sakahan at pinakamahusay na pastulan ng mga tupa at baka. !\[Mapa ng Australia at New Guinea\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Australia-New\_Guinea\_(orthographic\_projection).svg/541px-Australia-New\_Guinea\_(orthographic\_projection).svg.png) 2\. Central Lowlands Nagmumula ito sa Gulf of Carpentaria sa hilaga patungo sa silangang baybayin ng Great Australian Bight sa timog. Iilan lamang ang tumitira rito sapagkat ang malaking bahagi ng rehiyon ay napakatuyo upang pagsakahan o pagpastulan. 3\. Western Plateau Isang malawak na disyerto na bumabalot sa may dalawang-katlo ng Australia. Walang naninirahan sa disyertong ito. Sa kalagitnaan ng Australia, ang karamihan sa mga ilog ay may tubig lamang sa panahon ng tag-ulan. Mayroon ding iilang lawa sa Australia, ngunit ang karamihan sa mga ito ay maliliit. Ang ikatlong bahagi ng Australia ay umaasa sa tubig mula sa mga poso-artesiano, na bagaman hindi maiinom ng tao, ay maiinom naman ng mga tupa at baka. \-\-- Here's the revised version of the text: \-\-- Antarctica Pinagkunan: \[Antarctica (orthographic projection)\](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Antarctica\_(orthographic\_projection).svg/537px-Antarctica\_(orthographic\_projection).svg.png) Ang Antarctica ay malapit sa Polong Timog at ang pinakamalamig at tuyong kontinente sa mundo. Ang Transantarctic Mountains ay tumatawid sa buong kontinente, na may taas na 4,900 metro. Maraming hanay ng mga bundok ang bumubuo sa Transantarctic Chain, ang iba ay nakalubog sa mga Ice Cap at matatagpuan lamang sa pamamagitan ng mga instrumentong pansiyentipiko. Nahahati ng Transantarctic Range ang kontinente sa dalawang rehiyon: Silangang Antarctica at Kanlurang Antarctica. Ang kontinente ay binubuo ng iba\'t ibang anyong lupa at anyong tubig. Ang detalyadong paglalarawan sa katangiang pisikal ng daigdig ay tinatawag na topograpiya. Malaki ang naging kaugnayan nito sa pamumuhay ng tao. \-\-- Ang Anyong Lupa at Anyong Tubig Ang daigdig ay binubuo ng mga anyong lupa at anyong tubig. Tatlumpung porsiyento (30%) ng daigdig ay anyong lupa, habang pitumpung porsiyento (70%) naman ay anyong tubig. Mga Anyong Lupa Ang mga halimbawa ng anyong lupa ay ang mga sumusunod: \- Kapatagan \- Bundok (mga hanay nito ay kabundukan at ang aktibo ay bulkan) \- Pulo (arkipelago ang binubuo ng maraming pulo) \- Burol \- Disyerto \- Isthmus \- Savanna \- Oasis \- At iba pa Sa mga lupaing ito naninirahan ang mga tao na iniaangkop ang kanilang buhay sa kung ano man ang mayroon sa kanilang kapaligiran. Dahil dito, ang buhay ng tao sa kapatagan, kabundukan, at iba pang uri ng anyong lupa ay nagkakaiba. Mga Anyong Tubig Ang mga halimbawa ng anyong tubig ay ang mga sumusunod: \- Karagatan \- Ilog \- Lawa \- Golpo \- Dagat \- Look Mahalaga ang mga anyong tubig sa buhay ng tao. Sa mga lambak na may ilog nagsimula ang unang kabihasnan. Kabilang sa mga lambak-ilog na ito ang Nile sa Ehipto, Tigris-Euphrates sa Iraq (Mesopotamia), Huang sa China, at Indus sa India. Dito nagsimula ang pagsasaka, ang pangunahing kabuhayan ng tao. \-\-- Here's the revised version of the provided text: \-\-- Pinagkunan: \[Plate Tectonics Images - Britannica\](http://www.britannica.com/science/plate-tectonics/images-videos/The-location-of-Earths-continents-at-various-times-between-225/172046) Pagbabago ng Pisikal na Kaanyuan ng Daigdig Ang glacier ay tumutukoy sa malaking masa ng yelo. Noong panahon ng Pleistocene (huling bahagi ng panahon ng yelo), nagkaroon ng mabilis na paggalaw ng mga glacier. Ito ay maaaring dulot ng pagbabago ng klima o ng grabitasyon. Ang glacier ay maaaring kasintaas ng isang bundok at, kung bumagsak at madurog, maaaring maging anyong lupa o bahagi ng katubigan na naaanod sa iba\'t ibang bahagi ng mundo. Patunay dito ang tanyag na Glacial Erratic Rocks sa New York, Germany, at Canada. Ang Lambert Glacier, na matatagpuan sa Antarctica, ang kilalang pinakamalaking glacier sa mundo. Ito ay may habang 400 kilometro at lalim na 2,500 metro. Ang Teoryang Continental Drift Ang teorya ng Continental Drift ay nagpapaliwanag na ang malaking kontinental na masa na tinatawag na Pangaea ay umuusad sa paglipas ng panahon. Sa pag-usad ng Pangaea, ang mga bahagi nito ay nagkahiwa-hiwalay sa higit na maliliit na tipak ng lupa na naging mga kontinente. Sinasabing patuloy na gumagalaw nang isang yarda bawat siglo ang mga kontinente. Plate Tectonics Ayon kay Alfred Lothar Wegener, isang German na mananaliksik, ang mga kontinente ay mabagal na umaanod sa paligid ng daigdig. Hindi agad naging katanggap-tanggap ang paniniwalang ito, ngunit nasuportahan ng maraming pagtuklas noong 1950s. Ayon sa teorya ng Plate Tectonics, ang ibabaw ng daigdig ay binubuo ng mga plates na gumagalaw dahil sa init mula sa ilalim ng daigdig. Ang mga plates na ito ay nagdudulot ng paggalaw ng mga kontinente at mga pagyanig sa daigdig. Pangaea at Gondwanaland Ayon sa teorya, ang mga kontinente ng South America, Africa, Australia, at Antarctica ay pinag-uugnay ng mga tulay na lupa na tinatawag na Gondwanaland. Ang Gondwanaland ay nagmula sa isang distrito sa India kung saan natuklasan ang fossil ng halamang Glossopteris. Ang fossil na ito ay natagpuan sa lahat ng kontinente sa katimugang bahagi ng mundo. Natagpuan din ni Alexander du Toit ang fossil ng Mesosaurus Marine, isang reptile na mas matanda pa kaysa sa mga dinosaur, sa lahat ng kontinente sa timog ng mundo. \-\--