SOAsMei2024.pdf

Lycke Woittiez SOA’S 10 mei 2024 INHOUD Algemene informatie Informatie over specifieke SOAs Anamnese en LO bij een SOA WELKE SOA’S KENNEN JULLIE? En in welke groepen kan je ze indelen? SOA’S Bacterieel Parasitair ­ Chlamydia ­ Trichomonas ­ Gonorr...

Lycke Woittiez SOA’S 10 mei 2024 INHOUD Algemene informatie Informatie over specifieke SOAs Anamnese en LO bij een SOA WELKE SOA’S KENNEN JULLIE? En in welke groepen kan je ze indelen? SOA’S Bacterieel Parasitair ­ Chlamydia ­ Trichomonas ­ Gonorroe ­ Schaamluis ­ Syfilis ­ (Schurft) ­ Mycoplasma genitalum ­ Haemophilus ducreyi Viraal ­ Genitale wratten ­ Genitale herpes ­ Hepatitis B ­ HIV SOAS Urethritis Cervicitis Bartholinitis Vaginosis Vaginitis Endometritis Salpingitis WIE LOOPT RISICO? Iedereen die onbeschermde seksuele contacten heeft Of Waarvan de partner wisselende contacten heeft  CASUS Man, 33 jaar, 3 weken geleden naar Las Vegas Nu bij de huisarts: 3 dagen dysurie en urethrale afscheiding Sinds 2 maanden een nieuwe partner Onbeschermd sex – vaginaal Partner geen klachten LO/ Vitals: gb HH/ Thorax/ Abd: gb Rectum gb Genitaal: afscheiding (geel) uit urethra. Geen lymfadenopatie HOE NOEM JE DIT ZIEKTEBEELD? A. Uretritis B. SOA C. Urineweginfectie URETRITIS Dysurie Jeuk Branden Afscheiding Onderscheiden in Gonokokken uretritis Niet-gonokokken uretritis (Chlamydia, Mycoplasma genitalium, Trichomonas, ureaplasma, steriele uretritis, …) TERUG NAAR DE PATIËNT DD? ­ Gonorroe ­ Chlamydia ­… Lab? ­ Kweek N. gonorrhoeae positief ­ NAAT Chlamydia trachomatis negatief ­ HIV, Syphilis negatief Diagnose: Gonorroe GONORROE Urogenitale infecties Mannen Incubatietijd: 4 dagen tot 2 weken Uretritis Epididymitis Vrouwen Tot 70% asymptomatisch Cervicitis (jeuk / afscheiding) Uretritis PID Fitz-Hugh-Curtis / perihepatitis Bartholinitis Zwangerschaps complicaties Bron: UpToDate EXTRAGENITALE INFECTIES Proctitis Vooral bij MSM. Vaak asymptomatisch. Faryngitis Na orale seksuele contacten Conjunctivitis Vooral bij baby’s Gedissemineerde gononokokken infectie Bron: UpToDate GEDISSEMINEERDE GONOKOKKEN INFECTIE 0,5-3% vd mensen met gonorroe Vaak onderstaande symptomen (artritis-dermatitis syndroom): Tenosynovitis Dermatitis Polyartralgie Minder voorkomend Purulente artritis Bron: UpToDate DIAGNOSTIEK PCR en/of kweek Man: eerstestraals urine (alternatief: urethra-uitstrijk PCR) Vrouw: uitstrijk cervix plus urethra Keel/rectum/conjunctiva uitstrijk Windowfase van gemiddeld 8 dagen  MORFOLOGIE Gram preparaat Vooral sensitief bij mannen Ook mogelijk uitstrijk cervix, rectum, pharynx Gonokok zeer gevoelig (kan niet lang overleven in ongunstig milieu) Kweek op speciale voedingsbodem Groeit strikt aeroob BEHANDELING Ceftriaxon im 500mg + Azitromycin 1 x 1000mg po (Chlamydia) Besmettelijk al tijdens incubatietijd dus vóór start klachten Transmissiekans is hoog Voorbij 24 uur na de behandeling met AB (indien gevoelig) CASUS Man, 42 jaar Vg/ blanco Opname bij orthopeed: artritis linker knie Wat wil je verder nog weten? En welke diagnostiek vraag je aan? PUNCTIE KNIE CONCLUSIE Septische artritis obv gonorroe Kweek later ook gonorroe Behandeling? BELEID Ceftriaxon iv of im, gedurende 7 dagen  CHLAMYDIA Intracellulaire parasiet Elementary body = verantwoordelijk voor verpreiding / infectiositeit Reticulate body = in cytoplasma, zorgt voor replicatie en groei CHLAMYDIA - SOORTEN Verdeeld in biovars en serovars obv oppervlakte eiwitten Serovars A t/m C Trachoma Serovars D t/m K Infectie genitaal gebied Serovars L1-L3 Lymphogranuloma venereum  PATHOLOGIE Uretritis Cervicitis Prostatitis PID Tuba pathologie (hydrosalphinx) Ectopische zwangerschap Onvruchtbaarheid Perihepatitis (Fitz-Hugh-Curtis) Periappendicitis Conjunctivitis (pasgeborenen) Urethro-oculosynoviale syndroom Vroeger: syndroom van Reiter  REACTIEVE ARTRITIS Meestal na Chlamydia of gastro-intestinale infecties Klassieke trias: artritis, conjunctivitis en urethritis Vroeger: syndroom van Reiter Bron: Pinterest DIAGNOSTIEK & BEHANDELING Diagnostiek vrouwen Uitstrijk cervix Diagnostiek mannen Eerste straals urine of urethra swab Behandeling Azitromycine 1000mg p.o. of Doxyclycline 100 mg 2dd gedurende 7 dagen LYMPHOGRANULOMA VENEREUM (LGV) Genitale zweren obv L1, L2 en L3 serovars van Chlamydia trachomatosis Blijft niet beperkt tot epitheel Submucosa - > lymfedrainagesysteem 3 LGV Stadia Inoculatiestadium: Porte d’entree – wondje Locoregionale stadium: Ontstoken lymfeklieren / fistels Late stadium: frozen pelvis syndrome (fibrose van geïnfecteerd weefsel) 3 LGV Syndromen Anorectale LGV Inguinale LGV Faryngeale LGV PELVIC INFLAMMATORY DISEASE (PID) Acute infectie van bovenste genitale organen in vrouwen 85% obv SOA Kan acuut of meer chronisch Pijn onderbuik, peritonitis, abcessen, abnormaal bloedverlies Klassiek: opstootpijn, afscheiding Perihepatitis Tubulo-ovarieel abces (TOA) Kan infertiliteit geven CASUS 29 jarige man presenteert op de SOA poli ivm risicogedrag MSM 3 weken voor presentatie onbeschermd seksueel contact (actief/insertief) Nooit eerder bij een soa-poli geweest Geen klachten (aanvankelijk) LO: zwelling 6-7 cm rechterlies / erythemateus Preputium gezwollen, aan de rand vd corona zacht ulcus BIJ NAVRAAG 3 dagen pijnlijke grote zwelling rechter lies (progressief) Zwelling vd penis Malaiseklachten, koortsig Geen dysurie/ anorectale klachten WAAR DENK JE AAN? A. Gonorroe B. Lymphogranuloma venereum C. Syfilis CASUS - VERVOLG Verdenking lymphogranuloma venereum PCR voor Chlamydia trachomatis van: urethra, ulcus, anus, farynx Kweek of PCR op Neisseria gonorrhoeae Screening hiv, treponema, virale hepatitis Op basis van klinisch beeld gestart met behandeling: 2dd 100mg Doxycycline 3 weken TEST RESULTATEN Positieve PCR Chlamydia trachomatis (ulcus & urethra) LGV typering positief Kweek op gonorroe: ook positief (oraal & anaal) Patiënt teruggeroepen voor behandeling gonorroe  CASUS Stan – 19 jaar, met een ulcus op zijn penis Klachten 1 week Laatste seksuele contact 3 weken geleden (geen condoom) Vrouwelijke partners Soms ook mannelijke partners Laatste HIV test negatief (2 maanden geleden) WAAR DENK JE AAN? A. Treponema pallidum B. Haemophilus ducreyi C. Lymphogranuloma Venereum (LGV) D. Alle bovenstaande LICHAMELIJK ONDERZOEK (STAN) Geen orale en perianale laesies Ulcus op penis, rood, niet pijnlijk Palpabele lymfklieren inguinaal Geen urethrale afscheiding Geen huidafwijkingen (handpalmen, voetzolen, torso) Neurologisch onderzoek gb Differentiaal Diagnose: Primaire syphilis Chancroid LGV WELKE LABTESTS? A. VDRL B. TPHA C. HIV D. PCR E. Alle bovenstaande UITSLAGEN VDRL positief TPHA negatief HIV negatief NAAT negatief voor Gonorroe en Chlamydia SYPHILIS Spirocheet Treponema pallidum Trepein=draaien, nema=draad Donkervelmicroscoop / immunofluorescerende kleuring Lues Bijna uitsluitend seksueel KLINIEK Incubatieperiode 2-10 weken 3-4 weken na besmetting -> vast aanvoelende zweer/harde sjanker of ulcus durum Geneest spontaan  SYFILIS STADIA Primaire syfilis: pijnloos solitair ulcus meestal genitalia, soms anorectaal/oraal/vingers (o.a.) 80% pijnloze regionale lymfeklierzwelling verdwijnt zonder behandeling na 3-6 weken Secundaire syfilis 60-90% ontwikkelt secundaire syfilis maculopapuleus, niet-jeuk exantheem op romp & extremiteiten, inclusief handpalmen en voetzoelen soms condylomata lata koorts, malaise, periostitis enz neurologische verschijnselen (hersenzenuwuitval) SYFILIS STADIA (2) Latente syfilis Zonder klinische verschijnselen Tertiare syfilis Symptomen afhankelijk van getroffen organen Neurosyfilis Cardiovasculaire syfilis (20-30 jaar) aneurysma vh ascenderende deel vd aorta Late benigne syfilis HIV+ Congenitale syfilis Bron: SciencePhotoLibrary  Exposure 10-90 days Primary Syphilis: chancre 4-10 weeks after chancre disappears Secondary Syphilis 24% Latent Syphilis Early (1 year) 1-50 years Late Complications  SCREENING Serologie (TPHA) gevolgd door confirmatie (VDRL) TPHA: Specifieke IgG en IgM antilichamen Blijft positief (ook na behandeling) VDRL (Venereal Disease Laboratory Research) (non-specifieke treponemale testen) Hiermee is actuele infectie aan te tonen en effect behandeling te vervolgen WIE TEST JE VERDER? Primaire syfilis: partners van afgelopen 3 maanden Secudaire syfilis: partners van afgelopen 6 maanden Vroege latente syfilis: afgelopen 12 maanden BEHANDELING Afhankelijk van stadium Vroeg stadium: Benzylpenicilline 2.4miljoen IE im Follow-up: VDRL elke zes maanden tot 4-voudige titerdaling Bij HIV+ 3, 6, 9, 12 en 24 maanden na behandeling Laat latente syfilis (of van onbekende duur) Penidural 2.4 miljoen IE i.m. op dag 1, 8 en 15 Tertiaire syfilis (idem als laat latent) MYCOPLASMA GENITALIUM Bij mannen: veroorzaker van uretritis Bij vrouwen: cervicitis, PID, spontane abortus, infertiliteit Rectale infecties asymptomatisch Behandeling = azitromycine Resistentie toenemend probleem Bron: CDC HAEMOPHILUS DUCREYI Veroorzaker ulcus molle / chancroid Vooral in Afrikaanse en Caribische landen Diepe, pijnlijke genitale ulcers en lymfadenopathie in de liezen Behandeling: azitromycine of ceftriaxon Uitsluiten: syfilis, HSV SOA ANAMNESE Seksueel gedrag Eerder soa/ zelfde klachten Eerder behandeld Pijn (spontaan of bij de mictie) Jeuk Branderig/geirriteerd gevoel in de urethra +/- afscheiding Afscheiding bij ochtendmictie Verandering plaspatroon (pollakisurie, strangurie, dysurie) Ejaculaat veranderd? Pijn na ejaculatie Vaginale afscheiding of jeuk? Onderbuikspijn? Intermenstrueel bloedverlies? SOA LICHAMELIJK ONDERZOEK (MAN) Inspecteer de schacht van de penis, de glans penis en de meatus urethrae. Is er afscheiding? Indien aanwezig: is deze purulent of helder? Laat bij ontbreken van afscheiding de urethra leegstrijken: komt er afscheiding uit de meatus? Is er roodheid rond de urethra? Is er een ulcus of zijn er condylomata aan glans of preputium? Palpeer de inguinale lymfklieren; zijn deze vergroot, pijnlijk of niet pijnlijk? Onderzoek het scrotum op pijn, zwelling, verdenking epididymitis. Verricht inspectie van de anus en een rectaal toucher (ter uitsluiten van prostatitis: weke prostaat? gevoelige prostaat of vesiculae?). Controleer de mondholte. SOA LICHAMELIJK ONDERZOEK (VROUW) Inspecteer de vulva Verricht een vaginaal toucher – is er sprake van opstoot- of slingerpijn? Verricht een speculum onderzoek voor inspectie van de cervix TAKE HOME MESSAGES Gonorroe Urogenitale, extragenitale en gedissemineerde infecties Diagnostiek met NAAT of kweek Behandeling met ceftriaxon (resistentie!) Chlamydia Verschillende serovars geven verschillende ziektebeelden Urogenitale infecties Reactieve artritis: can’t see, can’t pee, can’t climb a tree Pelvic Inflammatory Disease Acute inflammatie bij vrouw Complicatie: verminderde fertiliteit Syphilis Drie verschillende stadia met elk eigen kenmerken Behandeling met benzylpenicilline Follow up VDRL OVERIG https://www.cdc.gov/std/gonorrhea/arg/default.htm - filmpje over multidrug resistant gonorroe