SMP101_2__HAFTA.PDF

14 HAFTALIK DERS KONULARI 1. Anatomi ile ilgili temel terim ve kavramlar 2. Kafatası iskeleti 3. Omurga Ve Toraks Anatomisi 4. Üst ve alt extremite anatomisi 5. Eklemler (artroloji) 6. Kas Sistemi 7. Solunum Sistemi 8. ARA SINAV 9. Dolaşım Sistemi 10. Sindirim Sistemi 11. Sinir Sistemi 12. Endokrin...

14 HAFTALIK DERS KONULARI 1. Anatomi ile ilgili temel terim ve kavramlar 2. Kafatası iskeleti 3. Omurga Ve Toraks Anatomisi 4. Üst ve alt extremite anatomisi 5. Eklemler (artroloji) 6. Kas Sistemi 7. Solunum Sistemi 8. ARA SINAV 9. Dolaşım Sistemi 10. Sindirim Sistemi 11. Sinir Sistemi 12. Endokrin Sistem 13. Boşaltım Sistemi 14. Üreme Sistemi 15. Duyu Organları İSKELET SİSTEMİ HAREKET SİSTEMİ ◾ İskelet sistemi ◾ Kaslar Amaç: Canlının bulunduğu ortamda yer değiştirmesi.  İSKELET SISTEMI ◾ İnsan vücudunun çatısını oluşturur. ◾ Kemikler, eklemler ve bağlardan oluşur. ◾ Kıkırdak yapı da bu sisteme dahildir. ◾ Bu yapılar pasif elemanlardır ◾ Kas yapı aktif elemandır.  KEMİKLER ◾ Kemik sistemi koruyucu bir yapıdır. Kafatası,toraks, pelvis vb. ◾ Azami amaç – iktisadi hale uyma ◾ Massif değildir.Trabeküller ve bölmeler vardır ◾ Organik – İnorganik orantısı ◾ Periost ile sarılıdırlar. Eklem içi bölümlerde periost yoktur. ◾ İç boşluklardaEndost adı verilen periost benzeri yapı vardır. periost ◾ Foramen nutricium lar var. KEMIKLERIN FORMUNA GÖRE SINIFLAMA: ◾ Uzun kemikler – Ossa Longa: ◾ Yassı kemikler – Ossa Plana: ◾ Kısa kemikler – Ossa Brevia:  UZUN KEMIKLER – OSSA LONGA ◾ Extremitelerde bulunurlar ◾ Gövdelerinin içinde tübüler bir boşluk vardır. ◾ Diafiz, metafiz, epifiz ◾ Spongioz, cortical SUPSITANTIA SPONGIOSA EPİFİZ OSSA SUPSITANTIA LONGUM COMPACTA METHAFİZ YAPISI MEDULLA CAVİTAS OSSEUM MEDULLARİS FLAVA (KEMİK İÇİ BOŞLUĞU) DİAFİZ MEDULLA OSSEUM RUBRA MEDULLA OSSEUM (KEMİK İLİĞİ) PERİOST  YASSI KEMIKLER – OSSA PLANA ◾ Yassı ve geniş yapıdadırlar. ◾ Kafatası, scapula, pelvis ◾ Iki cortical tabaka arasında spongioz yapı vardır. KISA KEMIKLER – OSSA BREVIA ◾ El ve ayak iskeletinde bulunurlar. ◾ İnce bir cortical yapı ve büyük oranda spongioz yapı ◾ Diafiz ve epifiz ayırımı yoktur.  HAVALI KEMIKLER – OSSA PNEUMATICA ◾ Tarif edici bir özellik göstermezler. ◾ Kemik içinde bir takım boşluklar vardır, hava ile doludur. ◾ Cranium da bulunurlar. ◾ Sphenoid kemik ◾ Temporal kemik ◾ Maxilla DÜZENSİZ KEMİKLER-OSSA İRREGÜLARE Belli bir şekle uymayan bu kemikler çıkıntıları ile kaslara yapışma yeri teşkil ederken sağlam eklemler de oluştururlar. ◾ İrregüler kemikler baskılara karşı koyabilen sağlam kemiklerdir. ◾ Omurlar, kuyruk sokumu kemiği ile etmoid kemik ve mandibula gibi kafatası kemikleri düzensiz kemiklerdir. SUSAMSI KEMİKLER-OSSA SESOMOIDEUM Bazı tendonlar ile kasları kemiklere bağlayan fibroz bandlar içinde bulunan kemiklerdir. ◾ Sesamoid kemikler, tendonların eklemleri aşarak belli bir açı ile ilgili kemiklere yapışmasına olanak verirler. ◾ Dizdeki patella ile el bilek kemiklerindenos pisiformeen tipik sesamoid kemiklerdir. KEMİK DOKU-KEMİKLEŞME (OSSİFİKASYON) ◾ Embriyonel dönemde ve doğumdan sonra bağ doku ve kıkırdak dokunun kemiğe dönüşmesine, kemikleşme-ossificasyon denir. ◾ İntrakartilaginöz ossifikasyon- İntramembranoz ossifikasyon ◾ Kemikleşme intrauterin (anne karnında) hayatın 7.- 12. haftalarda başlar ve 20-25 yaşlarında yavaşlayarak tamamlanır. KEMIK ÜZERINDEKI FONKSIYONEL ETKILER: B A S I N Ç ETKİSİ İmpressio İncisura Sulcus Fossa Fovea Ç E K M E ETKİSİ Processus Spina Crista Tuber Tuberculum Tuberositas PERİOST ◾ Sağlam yapıda bir örtüdür. PERİOST ◾ Eklem yüzleri dışında kemiği bütünüyle sarar. ◾ Periost kuvvetli bir bağ dokusudur. ◾ Zengin damar ve sinir yapısı vardır. ◾ Cortical kemiği besleyen damarlar periosttan gelir, Spongioz kemiği besleyen damarlar Foramen Nutricium’lardan gelir. İSKELET SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ  İSKELET SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ OS CRANI MAXİLLA OS OS SCAPULA OSSA CLAVİCULA OSSA KOSTA THORICA OS ULNA OS İLİUM OS RADIUS OS İSHIUM OS FEMUR OS SACRUM OS PATELLA OS TİBİA OS FİBULA  KAFATASI - C R A N I U M 🞥 Erişkinde 29 kemikten oluşur. 🞥 7 Beyin bölümü, 15 Yüz kemiği, 6 kulak kemiği, 1 hyoid kemik (boyunda) 🞥 Bebek ve çocuk kafatasında kemiklerin bir kısmı ayrıdır, daha birleşmemiştir. Kafa iskeleti içerisinde değişik yerlere ait olmak üzere, erişkinlerde ve normal gelişimini tamamlamış kişilerde toplam 29 adet kemik bulunur. Bu sayı içerisine, 7 adet beyin bölümü, 15 adet yüz kısmı ve her iki kulaktaki küçük kemikçikler dahildir. Aynı zamanda, fonksiyonel bir birlik içinde görüldüğü için, müstakil bir kemik halinde boyun bölümünde yer bulan os hyoideum da kafatası iskeletini yapan kemikler içerisine dahil edilir. NEUROCRANIUM ◾ Kemikler arasında sütüralar var. ◾ Bebeklerde suturalar kapanmadan önce 6 fontanel bulunur. ◾ Yassı kemiklerdir. ◾ Os occipitale ◾ Os sphenoidale ◾ Os frontale ◾ Os parietale ◾ Os temporale OS OCCIPITALE ◾ Cavum cranii'nin arka kısmını oluşturur. Büyük bir kısmı yassı kemik yapısındadır ve oldukça kuvvetlidir. Kafatası tabanının orta bölümünde bulunan os sphenoidale ile önden eklem yapar. Yanlardan ise, os temporale ve os perietale adı verilen kemikler ile birleşir. ◾ Oksipital'in iç yüzünde beyin ve beyincik bölümlerinin yer aldığı kısımlar bulunur ve bu kısımlar biriz daha çukurdur.  OS OCCIPITALE Alt ve ön kısım, kemiğin diğer bölümlerine göre biraz daha kuvvetli gelişmiş ve daha sağlam bir yapıya sahip görünür. Burada omuriliğin geçmesine yarayan büyük bir delik bulunur. Bu delik foramen (occipitale) magnum adı ile tarif edilir. Os occipitale'nin sağlam yapılı bu alt kısmında, aşağı yönde ve her iki yanda fasulye benzeri çıkıntılar bulunur. Bu çıkıntılar, birinci boyun omuru (atlas) ile eklem yaparlar. Birinci boyun omurunun üst yüzünde ise, bu çıkıntılara uyan hafif çukurca eklem yüzleri (fovea articularis superior) bulunur. Oksipital kemik çıkıntılarının alt kısımlarında yer alan kanaldan (canalis hypoglossi) önemli bir kafa siniri olan N.hypoglossus geçer. OS SPHENOIDALE ◾ Kafanın tabanında bulunur. Kendisini oluşturan bölümleri ile çok komplike bir yapı gösterir. Önden büyük bir kısmı fossa cranii media'nın yapısına katılır. Ortada yer alan gövdesi (corpus) ve yanlara doğru açılmış gibi görünen ikisi üstte küçük, ikisi de altta daha büyükçe oluşmuş kanatsı kemik bölümlerden oluşur. Bu yan oluşumlara ala minor ve major adı verilir. Büyük kanatlardan (ala major) başlayan ve aşağıya doğru çıkıntı yapan iki kemik lamina arasında oluşan çukurluk ise fossa pterygoidea adını alır. İki laminanın (lamia lateralis ve medialis) beraberce oluşturdukları ana çıkıntı ise processus pterygoidei adı ile belirtilir.  OS SPHENOIDALE ◾ Corpus'un üst kısmında bulunan çukurluk (fossa hypophysialis) içine hipofiz bezi yerleşmiştir. Bazen bu çukur sella turcica (Türk eğeri) adı ile de belirtilir. Sfenoid kemiğin korpusunun içi boştur ve burası burun boşluğu ile bağlantılıdır. ◾ Yanlara doğru açılmış bulunan kanatlar arasında veya üzerlerinde çok önemli açıklıklar ve delikler bulunur. Bu açıklıklar ve deliklerden damar ve sinirler geçer. OS FRONTALE ◾ Tek başına, kafatasının bir kısmını meydana getirir. Aynı zamanda göz çukurunun tavanını da yapar. Kişilere göre değişik şekiller alan alın çıkıntısı bu kemik tarafından yapılır. Kemiğin öne doğru çıkıntı yapan bir dikey bölümü (squama frontalis) ile, yanlarda oluşmuş iki horizontal bölümü (partes orbitales) esas olarak ele alınır. Yanlardaki orbital bölümler, aralarında derin bir boşluk ile ayrılmış durumdadırlar. Bu boşluğa, kafanın bütününde, kalbursu kemik (os ethmoidale) oturur. ◾ Alın kemiğinin, dikey ve yatay kısımlarının birleştikleri yerde ve iki kemiğin laminası arasında her iki yanda değişik büyüklükte boşluklar oluşur. Mukoza ile döşeli bu boşluklara sinüs frontalis adı verilir. Sağ ve sol boşluklar ortada bir kemik bölme ile birbirlerinden ayrılmıştır. Her iki boşluk birer açıklık ile burun boşluğundaki orta meaya (meatus nasi medius) açılırlar.  OS PARIETALE ◾ Parietal kemikler, her iki yanda kafatası kubbesinin önemli bir kısmını örterler. Dış yüzleri çıkıntılı (konveks) iç yüzleri ise çukur (konkav) bir yapılaşma ile birlikte yassı ve parlak bir oluşum gösterirler. İç yüzde önemli damar uzantılarının izleri bulunur (sulci arteriosi). ◾ Her iki parietal kemik, yukarıda ve orta hat boyunca dişli bir eklemleşme yaparlar. Bu ekleme sutura sagittalis denir. Sutura sagittalis boyunca iç yüzde meydana gelen oluk dura mater sinüslerinin bir bölümünü oluşturur. O S PARIETALE  OSTEMPORALE ◾ Neurocranium'un yapısına katılan çift kemiklerdendir. Bir bölümü ile kafatası kaidesinin yapısına katılırken, diğer bölümü ile de boşluğu yanlardan kapatır. ◾ Temporal kemik aslında çok karışık bir yapıda olup, bulunduğu yer dolayısıyla da önemli bir fonksiyona sahiptir. Öncelikle işitme organının buraya yerleştiğini belirtmek gerekir. ◾ Erişkinlerde os temporale; pars squamosa, pars petrosa ve pars tympanica olmak üzere üç ana kısımdan oluşmuştur.  OSSA OS NASALE FACIEI ◾ Os ethmoidale ◾ Chonchae nasales inferiores ◾ Os nasale ◾ Os lacrimale OS OS LACRİMALE ETHMOİDALE ◾ Vomer ◾ Os zygomaticum OS MAXİLLA ZYGOMATICUM VOMER ◾ Os palatinum ◾ Maxillae ◾ Mandibula ◾ Os hyoideum MANDIBULA  M A X İL LA ◾ Yüzün büyük bir bölümünü oluşturan ve yapısı nedeniyle de klinik önemi olan bir kemiktir. Çift kemiklerdendir. Her kişide değişik olarak ortaya çıkan yüz şekli, temel olarak bu kemiğin biçimine bağlıdır. Göz, ağız ve burun boşluklarının yapılarına katılır. Aynı zamanda sert damağın büyük bölümü de, karşılıklı eklem yapmış durumda maxilla tarafından oluşturulur. Corpus maxilla, dört çıkıntıya sahiptir. bunlara aşağıdaki adlar verilir : ◾ Processus frontalis Processus zygomaticus Processus alveolaris Processu palatinus ◾ Processus alveolaris üzerinde oluşmuş küçük oyuklara üst çene dişleri oturur. Diğer çıkıntılar, adları ile belirtilen kemiklere uzanarak eklem yaparlar.  M A X İL LA ◾ Kemiğin yapısını oluşturan corpus maxialle'nin içinde büyük bir boşluk vardır. Bu boşluğa sinüs maxillaris adı verilir. ◾ Corpus maxiallae, yapısı nedeniyle beş yüze sahiptir. Bu yüzlerden, burun boşluğuna bakan facies nasalis üzerinde SINUS ◾ Ayrıca, üst diş kökleri ile, sinüs maxillaris MAXİLLARİS sinüs maxillaris'in açılma deliği (hiatus ilişkilerinin de klinik bakımdan önemi maxillaris) vardır. unutulmamalıdır.  MANDİBULA ◾ Alt çene kemiği (mandibula) ramus mandibulae ve corpus mandibulae olmak üzere ikiye ayrılır. Corpus mandibulae, üst çene kemiği (maxilla) yapısına uygun olmak üzere fonksiyonel bir karakter kazanır ve üzerinde çiğnemeyi sağlayacak dişleri taşır. Sağlam bir yapıya sahiptir. Arkada, corpus ve ramus bölümleri bir açı yaparak birleşirler (angulus mandibulae). Bu bölümün iç ve dış yüzeylerine çiğneme kasları tutunur. ◾ Ramus mandibulae, yukarıya doğru çıkıntı yapan iki önemli kısma RAMUS MANDİBULA sahiptir. Bunlardan processus condylaris, yukarıda şakak kemiği (os temporale) ile birleşerek çene eklemini oluşturur. Öndeki çıkıntı processus coronoideus'a ise önemli çiğneme kasları tutunur. CORPUS MANDİBULA  O S HY O İ D E U M ◾ Kafatası iskeleti ile ilişkisi olmayan bir kemiktir. Alt çene kemiği ile gırtlak (larynx) arasında bulunur. Buna göre yeri, insan vücudunda boyun kısmıdır. At nalı şeklinde bir yapıya sahiptir. ◾ Asıl görevi, çeşitli kasların ve bağların tutunmasına hizmet etmektedir. Yutma ve konuşma fonksiyonunda önemli yeri vardır. Temporal kemiğin sitiloid çıkıntısından başlayan kuvvetli bir bağ (lig. stylohyoideum) aşağı ve öne doğru uzanarak, hyoid kemiğe gelip tutunur. Bu kemik boynun ön kısmında deri altında el ile rahatlıkla bulunabilir. DIĞERLERI ◾ Os ethmoidale : Tek kemiklerdendir. Burun, göz ve kafatası ön kısmı boşluklarının yapılarına katılır. Alın kemiğinin, pars orbitalis adı verilen iki yan bölümü arasında oluşan büyük centiğe doğru sokularak eklem yapar. Lamina cribrosa, lamina perpendicularis ve labyrinthus ethmoidalis adını alan bölümleri vardır. OS NASALE ◾ Os nasale (ossa nasalia) : Burun sırtının yapısına katılan, orta çizgi üzerinde birleşmiş iki kemiktir. Yüz iskeletinde, burun boşluğu ön açıklığının (apertura piriformis) üst bölümünü yapar. OS VOMER ◾ Vomer : Tek kemiklerdendir ve ince bir kemik lamel şeklindedir. Burun boşluğu bölmesinin bir bölümünü oluşturur. Kemiğin arkada serbest olarak bulunan kenarı, burun boşluğunun yutağa bakan açıklığını (choanae) ikiye ayırır. Bu kemiğin alt kenarı maxilla ile eklem yapar. Üst kenarı ise os ethmoidale'nin dikey laminası (lamina perpendicularis) ile birleşir.  OS ZYGOMATICA ◾ Os zygomaticum (ossa zygomatica) : Çift kemiklerdendir. Birleştikleri kemiklerin adlarını alan iki çıkıntısı (processus temporalis ve frontalis) ve üç yüzü bulunur (facies lateralis, orbitalis ve temporalis). Kemiğin korpus (corpus) kısmında üç ince kanalcık vardır. Bu kanalcıklar içinde N.maxillaris adı verilen sinirin dalları uzanır. KAFATASI BOŞLUĞU VE ÇUKURLARI ◾ Orbita ◾ Cavum nasi ◾ Fossa cranii ◾ Anterior ◾ Media ◾ posterior ORBİTA (GÖZ BOŞLUĞU) ◾ Uzun ekseni dıştan içe ve önden arkaya uzanan, tabanı önde, tepesi arkada piramit şeklinde bir boşluktur. Çeşitli kemiklerin biraraya gelmesi ile oluşmuştur. Damar ve sinirlerin giriş ve çıkışları için, önemli açıklık, kanal ve deliklere sahiptir.  CAVUM NASİ (BURUN BOŞLUĞU) ◾ Yüzün orta kısmında oluşmuş büyük bir boşluktur. Bir bölme ile (septum nasi) ikiye ayrılmıştır. Boşluğun ön açıklığına apertura piriformis, arka açıklığına ise choanae adı verilir.Arka açıklık yutak (pharynx) ile irtibat sağlar. ◾ Baş ve yüz çevresinde bulunan bazı kemiklerin içindeki boşluklar (sinüs paranasales) ve göz yaşı kanalı (ductus nasolacrimalis) burun boşluğuna açılırlar. Cavum nasi mukoza ile döşenmiştir. Bu yapının bir bölümü koku fonksiyonu ile ilgilidir ve buraya regio olfactoria adı verilir. Daha büyük diğer bölüm ise solunum sistemi ile ilgilidir. Buraya da regio respiratoria denir.  FOSSA CRANİİ ANTERİOR (ÖN BOŞLUK) ◾ Beynin frontal lobunu ve koku ile ilgili sinirlerini içine alan kısımdır. Aslında bu boşluğun tabanını, orbita'nın tavanı ve sifenoid kemiğin bir bölümü yapar. Kemik üzerinde, buraya oturan beynin girinti ve çıkıntılarına uygun yapılar vardır. Bu boşluk arkada sifenoid kemiğin küçük kanatlarına kadar devam eder.  FOSSA CRANİİ MEDİA (ORTA BOŞLUK) ◾ Hemen hemen tamamen beyinin temporal lobları tarafından doldurulmuştur. Os sphenoidale'nin büyük bir kısmı, bu boşluğun yapısını sağlar. Ancak temporal kemiğin bir kısmı da (pars petrosa) buranın yapısına katılır. Hipofiz (hypophysis) bezinin oturduğu kemik yapı (sella turcica), bu boşluğun ortalarında bulunur. Boşluğun ön sınırı, fossa cranii anterior'un arka kenarına uyar. Arka kenarı ise temporal kemiğin kaya parçasının (pars petrosa) üst-iç kenarına kadar devam eder.  FOSSA CRANİİ POSTERİOR (ARKA BOŞLUK) ◾ Hemen hemen tamamen ard kafa kemiği (Os occipitale) tarafından oluşturulur. Ancak, temporal kemiğin pars petrosa kısmı da buranın yapısına katılır. Bu boşluk içinde, beynin oksipital lobu ve beyincik (cerebellum) oturur. Fossa cranii posterior'un ortalarında büyük bir delik vardır ve foramen magnum adını alır. ◾ Foramen megnum'dan geçerek cranium içine ilerleyen omurilik (medulla ablongata), oksitipal kemiğin tabanı üzerindeki oluk (clivus) üzerine yatarak,bir miktar öne doğru bükülür ve sinir sisteminin önemli kısımları ile bağlantı sağlar. Yine bu bölgede yer alan çok sayıdaki kanal, delik ve açıklıklardan önemli damar ve sinirler, cranium'a girip çıkarlar.