SEX AT GENDER HANDOUT PDF

**SEX AT GENDER** **SEX** - tumutukoy sa natural o biyolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki. - Ang biyolohikal na katangiang ito ay tumutukoy sa pagkaka-uri ng tao ayon sa pisikal na anyo at pisyolohikal na aspeto na kadalasang idinid...

**SEX AT GENDER** **SEX** - tumutukoy sa natural o biyolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki. - Ang biyolohikal na katangiang ito ay tumutukoy sa pagkaka-uri ng tao ayon sa pisikal na anyo at pisyolohikal na aspeto na kadalasang idinidikta ng ating *genetic inheritance* o ng genes na nagtataglay ng ating mga biyolohikal na katangian na ating namamana at naipapasa sa mga salinlahi sa pamamagitan ng pagsusupling - **Dalawang Kategorya ng Biyolohikal na Pagkakaiba-iba ng Sex** (Biological Differences) 1. **Primary Sex Characteristics** - Napapaloob dito ang [pisikal] na pagkakaiba ng babae at lalaki ayon sa kanilang "ari". Ang mga babae ay mayroong obaryo (ovary), matris (uterus) tinggil o klitoris (clitoris) at puke (vagina) samantalang may bayag (testes) at titi (penis) naman ang mga lalaki. 2. **Secondary Sex Characteristics** - Napapaloob dito ang [pisyolohikal] na pagkakaiba-iba ng babae at lalaki. Ang katawan ng babae ay gumagawa ng *estrogen* samantalang gumagawa naman ng *testosterone* ang katawan ng lalaki. - Tumutukoy din ito sa katangiang panlabas ng babae o lalaki. - Ang sex ay tumutukoy din sa gawain ng babae at lalaki na ang layunin ay reproduksiyon ng tao. - Ito rin ay itinuturing na panlahat o universal at hindi natural na nagbabago. Ang pagiging babae at lalaki ang dalawang kategorya ng sex. - Ayon sa *The American Society of Plastic Surgeons (ASPS*) maaari itong mapalitan sa pamamagitan ng operasyon, pag-inom ng iba't ibang gamot, at iba pang medikal na pamamaraan. - *Sex reassignment surgery* *(SRS),* kilala din sa tawag na *gender affirmation surgery (GAS)*, ang medical na pamamaraan sa pagbabago ng pisikal at sekswal na katangian ng mga transgender. - Iba pang termino na ginagamit ay ang *Gender Confirmation Surgery* or *GCS*, *sex change operation*, *genital reconstruction surgery*, *sex realignment surgery*, *at sex reconstruction surgery*. **GENDER** - Ang ***gender o kasarian*** naman ay tumutukoy sa katangiang sikolohikal ng tao na itinuturing na "*socially constructed*" o impluwensya ng kultura. - Ito rin ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki. - Ang *gender expression* ay may dalawang kategorya: pagkababae (*feminine)* at pagkalalaki *(masculine).* - Maaaring magkaiba ang mga kultura sa kanilang paniniwala tungkol sa kung ano ang pambabae at panlalaki. - Ipinahihiwatig nito na ang ideya ng kasarian ay nakatali sa paniniwalang panlipunan at maaring mabago bunsod ng mga pagsusulong at pagbabagong panlipunan. - Ang pagtatalaga ng kung ano ang pambabae at panlalaki ay pabago- bago sa paglipas ng panahon. Halimbawa, sa ating kasaysayan, may mga kasuotan at hanapbuhay na dati'y panlalaki lamang ngunit maaari na ring maging pambabae sa kasalukuyan. - **PANGUNAHING KASARIAN** **LALAKI** -- tumutukoy sa pisikal , emosyonal at panlipunang papel ng isang lalaki **BABAE** -- tumutukoy sa pisikal , emosyonal at panlipunang papel ng isang babae. - **LGBTQAI+** **LESBIAN** -- babae na romantikong sekswal na naaakit sa kapwa babae. **GAY** -- lalaki na romantikong o sekswal na naaakoit sa kapwa lalaki **BI -- SEXUAL** -- naaakit sa isang kasarian na kadalasan ay parehong babae o lalaki **TRANSGENDER** -- ang kasarian ay hindi tumutugma sa kasarian na itnalaga sa kanila ng kapanganakan. **QUEER** -- isang pangkalahatang termino para sa mga hindi sumusunod sa tradistunal na kategorya ng kasarian at sekswalidad. Mga tao na nasa proseso ng pagtuklas o pag unawa sa kanilang sekswalidad o kasarian. **INTERSEX** -- mga tao na ipinanganak na may mga pisikal na katangiang hindi pasok sa tipikal na kahulugan ng lalaki o babae. **ASEXUAL** -- mga tao na walang o kaunti ang sekswal na atraksyon **CISGENDER** -- ang pagkakakilanlan ng kasarian ay tugma sa kasarian na itinakda sa kanila sa kapanganakan. Halimbawa: Ipinanganak bilang lalaki ang sarili bilang lalaki. **TRANGENDER** -- ang pagkakakilanlan ng kasarian na itinakda sa kanila sa kapanganakan. Halimbawa: Ipinanganak biang babae , kinikilala ang sarili bilang lalaki o babae ( transman o tranwoman ) **NON -- BINARY o GENDERQUEER**-- Hindi umaayon sa tradisyunal na konsepto ng babae o lalaki **AGENDER** -- walang kasarian o hindi nakikilala ang sarili sa anumang kasarian. **BIGENDER** -- nakikilala bilang dalawang kasarian halimbawa babae at lalaki. **GENDERFLUID** -- ang kasarian ay nagbabago o nag iiba -- iba depende sa oras o sitwasyon. **PANSEXUAL** - tao na may romantikong pagmamahal sa mga tao ng anumang kasarian. **TWO-SPIRIT** -- isang tradisyonal na termino mula sa isang indigenous na kultura na tumutukoy sa mga taong may aprehong Espiritu ng lalaki at babae **DEMIGENDER** -- mga tao na bahagyang nakikilala sa isang kasarian Tinatawag na demiboy o demigirl. **ANDROGYNOUS** -- ang identidad o ekspresyon ng kasarian na pinaghalong katangian ng isang lalaki at babae. - **GENDER STEREOTYPES** STEREOTYPES -- isang pangkalahatang paniniwala , ideya o imahe tungkol sa isang grupo ng tao na madalas batay sa kanilang kasarian , lahi , edad , trabaho o iba pang katangian. Karaniwan , ito ay hindi totoo o hindi patas dahil ito ay nagpapalagay na ang lahat ng miyembro ng isang grupo ay may parehong ugali kakayahan at gawi. **MGA KATANGIAN NG STEREOTYPE** 1. **Pangkalahatan ( Generalized )** Hindi ito isinasaalang alang ang pagkakaiba sa loob ng isang grupo 2. **Nakabase sa Assumption** Minsan ay walang basehan o ebidensiya ang mga ito - 3**. Nagiging mapanira** - Nagdudulot ito ng pagkiling (bias ) o diskriminasyon **SA MGA LALAKI** 1. **MATIBAY O MALAKAS** - Paniniwala na ang lalaki ay dapat laging matatag at hindi nagpapakita ng emosyon o kahinaan. 2. **BREADWINNER** - Ang lalaki ang pangunahing provider o tagapagtaguyod ng pamilya 3. **BABAERO** - Pagpapalagay na natural sa lalaki ang pagiging malapit sa babae 4. **MACHO** - Pag asang ang lalaki ay may maskuladong katawan o malakas na pangangatawan 5. **ALPHA MALE** - Ang lalaki ay dapat dominante o lider sa lahat ng aspeto 6. **HINDI UMIIYAK** - Kultura ng pagsupil sa emosyon , dahil iniisip na ang pag iyak ay senyales ng kahinaan. 7. **MAYABANG** - Ang lalaki ay inaasahan na laging nagpapakitang gilas o nagpapakita ng lakas. 8. **TAGAPAGLIGTAS** - Paniniwalang ang lalaki ang dapat laging magligtas o tumulong sa mga nasa panganib. 9. **PASAWAY** - Ang lalaki ay mas mahilig sa kalokohan kaysa sa seryosong usapan. 10. **GENTLEMAN O MAGINOO** - Pagkakakilanlan ng mga lalaki na mabait sa simula ngunit may ibang intension. **SA MGA BABAE** 1. **MAHINHIN** - Paniniwala na dapat ay laging magalang at maayos kumilos 2. **TAGAPAG ALAGA** - Pangunahing responsible sa buhay , sa pamilya at pagpapalaki ng mga anak 3. **MARUPOK** - Madaling masaktan at emosyonal 4. **MADALDAL** - Mahilig sa tsismis o paguusap 5. **SELOSA** - Natural na mainggitin o possessive sa relasyon 6. **MAHILIG SA SHOPPING** - Magastos at nagilig bumili ng mga luho o gamit 7. **EMOSYONAL** - Madaling magpadala sa damdamin kaysa sa lohika 8. **MAARTE** - Palaging particular sa detalye o maselan 9. **PAIBA IBA ANG DESISYON** - Madaling magbago ang isip at desisyon. 10. **SELOSA** - Madaling makaramdam ng selos. **SA MGA LGBTQAI+** 1. **CLOWN O PABIBO** - Laging nakakatawa o tagapagpasaya 2. **EFFIMINATE O PARLORISTA** - Paniniwala na ang lahat ng gay ay mahilig sa make up o fashion o trabaho sa salon. 3. **MATARAY O MALANDI** - Palaging naghahanap ng karelasyon o partner 4. **WEAK O WALANG LAKAS** - Hindi kayang makipag sabayan ng tradisyunal na lalaking gawain 5. **PREDATOR** - Maling akusasyon na ang gay ay laging may malisyosong intension sa kapwa lalaki 6. **GREEDY O MALIBOG** - Maling paniniwala na palaging hanap ang pakikipagtalik 7. **SEX WORKER** - Maling akusasyon na karamihan ay nagtratrabaho bilang sex worker 8. **IMMORAL** - Paniniwala na ang mga gawain ay labag sa moralidad 9. **REBELDE** - Ideya na ang LGBTQ ay palaging laban sa tradisyunal na kultura o relihiyon 10. **SAYANG** - Pinaniniwala na nakakapang hinayang kung part ng ng LGBTQ