Rizal Lecture 3 PDF

PAMILYA, KABATAAN, AT PAG-AARAL NI RIZAL Ang mga Magulang ni Rizal  Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro -Isinilang sa Binan noong 11 Mayo 1818. Nag-aral ng Latin at Pilosopiya sa Colegio de San Jose. Naulila noong siya'y walong taong gulang pa lamang. Lumi...

PAMILYA, KABATAAN, AT PAG-AARAL NI RIZAL Ang mga Magulang ni Rizal  Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro -Isinilang sa Binan noong 11 Mayo 1818. Nag-aral ng Latin at Pilosopiya sa Colegio de San Jose. Naulila noong siya'y walong taong gulang pa lamang. Lumipat sa Calamba at nagtrabaho bilang magsasaka sa Hacienda de Calamba. Tinawag ni Rizal na "huwaran ng mga ama". Namatay sa Maynila noong 05 Enero 1898.  Teodora Alonso Realonda y Quintos- Isinilang sa Santa Cruz, Manila noong 1826. Nag-aral sa Colegio de Sta. Rosa. May mataas itong interes sa edukasyon at panitikan. Tumayong unang guro ng kanyang mga anak. Namatay sa Maynila noong 16 Agosto 1911. Ang Mga Kapatid ni Rizal 1. Saturnina (1850-1913)- Panganay sa magkakapatid na Rizal, ang palayaw niya ay Neneng. Ikinasal siya jay Manuel Hidalgo ng Tanauan, Batangas. Nagsangla ng mga alahas para ipantustos sa gastusin ni Jose Rizal noong siya'y mangibang- bansa. 2. Paciano (1851-1930)- nakatatandang kapatid na lalaki ni Josee; sumapi sa Rebolusyon at naging Heneral. Nagretiro sa Los Banos, naging magsasaka at namatay na matandang binata. May 2 anak sa kinakasama. Isa sa pinakamalaking impluwensiya kay Jose Rizal. Basehan ng karakter ni Pilosopo Tasio sa Noli. 3. Narcisa (1852-1939)- Ang palayaw niya ay Sisa; ikinasal kay Antonio Lopez na isang guro. Sinasabing sa kanyang pangalan kinuha ni Rizal ang pangalan ng karakter ni Sisa sa kanyang nobelang Noli me Tangere. 4. Olimpia (1855-1887)- Ypia ang palayaw; ikinasal kay Silvestre Ubaldo; namatay sa panganganak. 5. Lucia (1857-1919)- Ikinasal kay Mariano ng Antipolo ang pagdadala sa akin sa kanyang Herbosa ng Calamba na pamangkin ni simbahan." Padre Casanas. Hindi binigyan ng Matapos ang tatlong araw, sa ika-22 Kristiyanong libing ang asawa niya dahil ng Hunyo, si Rizal ay bininyagan sa simbahan may kaugnayan kay Rizal. ng Calamba; ang nagbinyag sa kanya ay si Padre Rufino Collantes. 6. Maria (1859-1945)- Palayaw ay Biang. -Ninong niya si Padre Pedro Casanas. Ikinasal kay Daniel Faustino Cruz ng Binan, Laguna. Nang binyagan at naging kapansin- pansin ang kanyang malaking ulo, isinaad ni 7. Jose (1861-1896)- Palayaw ay Pepe o Ute. Padre Collantes kay Teodora na magiging Pambansang Bayani ng Pilipinas. Naging dakila balang araw si Rizal. doctor at siruhano sa mata (optalmologo). Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo 8. Concepcion (1862-1865)- Palayaw ay Realonda Concha; namatay sa edad na 3 taon dahil  Jose- Nagmula kay San Jose, amang turing sa ketong. ng Panginoong Hesus. Si Dona Teodora ay -Unang kalungkutang naranasan ni deboto ni San Jose. Ang araw ni San Jose Rizal ay tuwing Miyerkules at si Rizal ay isinilang sa araw ng Miyerkules. Dito nakuha ang 9. Josefa (1865-1945)- Palayaw ay Panggoy; kanyang pangalan. namatay na matandang dalaga sa edad na 80.  Protacio- Isinilang si Rizal noong kapistahan nina San Gervacio at San 10. Trinidad (1868-1951)- Trining ang Protacio (19 Hunyo) kaya't ipinangalan rin palayaw; namatay na matandang dalaga sa siya dito. edad na 83. -Tagapag-ingat ng Mi Ultimo Adios.  Rizal- Mula sa salitang ricial na -Kahulihang namatay sa nangangahulugang "luntiang bukirin". magkakapatid. Apelyidong ibinigay ng alcalde mayor (gobernador) ng lalawigan sa pamilya 11. Soledad (1870-1929)- Choleng ang sang- ayon sa kautusan ni Gov. Heneral palayaw; ikinasal kay Pantaleon Quintero Narciso Claveria. Si Jose ang paunang ng Calamba. gumamit ng apelyidong ito sa pagpasok Rizal at kanyang mga Kapatid niya sa Ateneo. Tinatawag ni Rizal na Doña o Señora ang kanyang mga kapatid na babaeng may  Mercado- Nangangahulugang "pamilihan". asawa, samantalang Señorita kung wala. Apelyidong pinili ng mga ninuno ni Rizal. (Hal. Doña Ypia, Señora Saturnina. Sila'y mga mangangalakal mula Tsina Señorita Josefa, Señorita Trinidad) kaya't naging akma ito sa kanila. Pagsilang kay Rizal  Alonzo- Apelyido ni Dona Teodora na Ina Sipi mula sa "Mga Alaala ng isang Mag-aaral sa Maynila" ni Rizal. "Ako'y ipinanganak sa Calamba noong  Realonda- Apelyido ng ninang ni Teodora ika-19 ng Hunyo ng taong 1861, sa pagitan ng na idinagdag sa kanyang pangalan. ika-11:00 at 12:00 ng gabi, ilang araw bago Noo'y uso ang pagbibigay rin ng sumapit ang kabilugan ng buwan. Noon ay ninong/ ninang ng kanilang apelyido sa isang araw ng Miyerkules, at ang pagsilang ko kanilang mga inaanak. sa bayang ito ay maaaring natigmak sa mga luha, kung hindi ipinangako ng aking ina bilang pagtupad sa isang panata sa Mahal na Birhen Lahi ni Rizal (Rizal Mercado) 5. Padre Leoncio Lopez- Cura ng Calamba, tumulong sa pagpapayaman ng kanyang  Si Domingo Lamco ay isang imigranteng pagmamahal sa pag-aaral at katapatang Tsino na dumating sa Maynila noong 1690. intelektuwal. Naging Kristiyano at napangasawa si Ines de la Rosa na isa ring Tsinong Kristiyano sa PAG-AARAL SA CALAMBA AT BIÑAN Manila. Ginawa niyang mercado ang kanyang apelyido na akmang-akma dahil 1. Pag-aaral sa Calamba isa siyang mangangalakal. Ang unang guro ni Rizal ay ang kanyang ina, si Teodora. Sa edad na 3,  Nagka-anak sila at pinangalanan itong natutunan niya ang alpabeto at Francisco Mercado. Si Francisco ay pagdarasal. Habang lumalaki ay umupa nanirahan sa Biñan at nakapangasawa ng ang kanyang mga magulang ng gurong isang mestisang tsinong Pilipino na si Cirila magtuturo sa kanya sa kanilang bahay Bernacha. Nahalal na Gobernadorcillo si (private tutors). Una rito si Maestro Francisco. Celestino. Sumunod si Maestro Lucas Padua. Pangatlo at huli ay si Maestro Leon  Naging anak niya si Juan Mercado na Monroy na dating kaklase ni Don napangasawa ni Cirila Alejandro. Naging Francisco. Tinuruan siya nito ng Espanyol gobernadorcillo rin si Juan. Nagkaroon siya at Latin. Namatay ang gurong ito ng labintatlong anak at ang pinaka bunso pagkaraan ng limang buwan. dito ay si Francisco Mercado, ang ama ng Pambansang Bayani. 2. Pag-aaral sa Biñan Matapos mamatay ni Monroy, nagpasya ang mga magulang ni Rizal na Lahi ni Rizal (Alonso Realonda) ipadala siya sa isang pribadong paaralan sa Biñan. Sinamahan siya ni Paciano.  Sinasabing mula kay Lakandula ang lahi Sumakay sila ng Carromata Nagtungo siya nina Teodora. Ang kanunu-nunuan ni sa kanyang tiyahin upang doon Teodora ay si Eugenio Urusa (may lahing mangupahan Hapon) at napangasawa nito si Benigna. Unang Araw  Ang kanilang anak na si Regina ay ikinasal kay Manuel de Quintos. Naging anak nila si  Kinaumagahan, dinala ni Paciano si Rizal sa Brigida na napangasawa ni Lorenzo paaralan ni Maestro Justiniano Aquino Alberto Alonso. Ang kanilang anak ay sina Cruz. Ang paaralan ay nasa bahay ng guro. Narcisa, Teodora, Gregorio, Manuel, at Jose.  Sa unang araw pa lamang ay naging tampulan na ng pang-aasar si Rizal; Mga Impluwensiya sa Kabataan ni Rizal kinahapunan, habang nagsisiesta ang guro, nagkaharap si Rizal at si Pedro na nang - 1. Tiyo Jose Alberto- inspirasyon upang aasar sa kanya. Nagkaroon ng pagbubuno mapanday ang kanilang talino sa sining. at nanalo si Rizal. Nakuha niya ang respeto ng mga kapwa-mag-aaral. 2. Tiyo Manuel- humikayat sa kanya upang magpalakas at magpalaki ng katawan sa pamamagitan ng ehersisyo,  Pagkatapos ng klase sa hapon, hinamon pangangabayo, at pagbubuno. naman siya ng isa pa niyang kamag-aaral na si Andres Salandanan ng pagbubunong-braso. Dahil mahina ang 3. Tiyo Gregorio- nagpatingkad sa hilig niya sa pagbabasa ng magagandang aklat braso ni Rizal, natalo siya at muntik nang mabasag ang kanyang ulo sa bangketa. 4. Paciano- nagkintal sa kanyang isip na magmahal sa kalayaan at katarungan. Pagpipinta Audiencia de Manila (Korte Suprema noong panahong iyon)  Malapit sa paaralan ay ang bahay ng isang pintor na nagngangalang Juancho, na PAG-AARAL NG SEKUNDARYA SA ATENEO biyenan ni Justiniano. Dahil mahilig sa pagpipinta, naglalagi si Jose sa studio ng  Pa-Letran kami! pintor. Binigyan siya nito ng libreng aralin sa pagguhit at pagpipinta. Apat na buwan matapos ang pagbitay sa GomBurza, at habang napipiit si Teodora, si Pagtatapos Rizal, na wala pang 11 taong gulang, ay ipinadala sa Sekundarya. (10 Hunyo 1872).  Disyembre 1870 nang makatanggap si Jose Maynila para mag-aral ng ng liham mula kay Saturnina na pinauuwi na ito sa Calamba. Matapos ang isa't Kumuha siya ng pagsusulit para kalahating taon ng pag-aaral sa Binan, makapasok sa Colegio de San Juan de Letran. sumakay siya sa barkong Talim kasama ni Naipasa niya ang examen. Nagbalik siya sa Arturo Camps, isang Pranses na kaibigan Calamba para makibahagi sa pistang-bayan sa ng kanyang ama, na nag-alaga sa kanya sa ika-24 ng Hunyo. biyahe.  Eh nagbagong-isip IBA PANG MGA KAGANAPAN SA PAGITAN Ang kanyang ama, na siyang talagang  GOMBURZA nagpasya na mag-aral si Rizal sa Letran ay Enero 1872 nang bitayin ang nagbago ng isip at nagdesisyong papag-aralin GOMBURZA matapos silang idawit sa Pag- na lamang ito Ateneo. sa aalasa sa Cavite. Ito ay sa ilalim ng pamumuno ni Gob. Heneral Izquierdo. Bumalik sila ni Paciano sa Maynila at Galit na galit si Paciano sa pagbitay kay nagmatrikula sa Ateneo Municipal. Noong una, Padre Burgos na kanyang kaibigan at guro. ayaw siyang tanggapin ni Padre Magin Sa kanyang pagkadismaya, tumigil siya sa Ferrando, tagapagtala ng kolehiyo dahil sa mga pag-aaral sa Colegio de San Jose at umuwi sumusunod na rason; sa Calamba. Ikinuwento niya ang mga  Rason ng 'di pagtanggap kay Rizal pangyayari sa kanyang nakababatang kapatid na si Jose. 1. Huli na si Rizal sa pagpapatala;  Pagkakakulong ni Teodora 2. Masakitin siya at maliit ang pigura para sa kanyang edad na labing-isa Bago ang Hunyo 1872, dinakip si Dona Subalit sa tulong ni Manuel Xerez Teodora dahil pinagbintangan siyang nanlason Burgos, pamangkin ni Padre Burgos, ng kanyang hipag. Ipinadakip si Teodora sa tinanggap siya sa Ateneo. tulong ng gobernadorcillo ng Calamba, si Antonio Vivencio del Rosario. Siya ay madalas Apelyido't Tirahan na panauhin sa tahanan ng mga Rizal. Sa Ateneo, ginamit ni Jose ang Pagkaraang dakpin, pinaglakad si apelyidong Rizal dahil ang apelyidong Mercado Teodora mula Calamba hanggang Santa Cruz, ay konektado na kay Paciano at Laguna, na may distansyang limampung pinagsususpetsahan ng mga Espanyol. Kilala si kilometro. Ikinulong siya sa piitang probinsyal. Paciano bilang pinakamalapit na estudyante ni Kinuhang mga abogado sina Francisco de Padre Burgos. Marcaida at Manuel Marzan, pinakabantog na Abogado sa Maynila. Noong una, tumira si Rizal sa Sta. Cruz, sa labas ng Intramuros. Dalawampu't Nakulong si Teodora sa loob ng limang minutong lakad ito papunta sa Ateneo. dalawang taon bago mapawalang-sala ng Real Ang bahay na kanyang tinuluyan ay pag-aari ng matandang dalaga na nagngangalang Titay, na  Sa ikalawang bahagi ng unang taon sa may utang na P300 sa pamilya Rizal. Ateneo, hindi siya masyadong nagpursigi upang mapanatili ang kanyang Sistema ng Edukasyon pangunguna sa klase. Ang sistema ng edukasyon sa Ateneo  Matapos ang taon, nakuha niya ang ang pinaka makabago noong panahong iyon. ikalawang puwesto bagaman ang marka Narito ang ilang sistema: niya ay Pinakamahusay. Ang mga estudyante ay nahahati sa Bakasyon sa Tag-araw dalawang paksyon: ang a) Imperyo Romano na binubuo ng mga mag-aaral na nangangasera sa  Umuwi si Rizal sa Calamba subalit 'di siya loob ng Intramuros, at b) Imperyo Kartigano, naging masaya dahil nakapiit pa rin ang na mga mag- aaral na naninirahan sa labas ng kanyang ina. Upang maibsan ang kanyang Intramuros. lungkot, isinama siya ni Neneng sa Tanawan. Gayun pa man, 'di pa rin ito Sa bawat imperyo ay mayroon ding naibsan ang lungkot ni Rizal at palihim mga ranggo: siyang pumunta sa Sta Cruz upang dalawin 1. Emperador ang kanyang ina. 2. Tribuna 3. Dekuryon  Pagtapos ng bakasyon, lumipat si Rizal sa 4. Senturyon loob ng Intramuros. Ang kanyang kasera ay 5. Tagapagdala ng Bandila isang matandang biyuda na nagngangalang Doña Pepay. Sa mismong imperyo, naglalaban- laban ang mga mag- aaral para sa posisyon. Ikalawang Taon (1873-1874) Naaalis sa posisyon ang isang opisyal kapag  Walang matingkad na nangyari sa tatlong beses siyang nagkamali ng sagot sa pangalawang taon ni Rizal sa Ateneo mga tanong. maliban sa pagbabawi niya sa pag- aaral. Unang Taon (1872-1873) Naging emperador siyang muli.  Matapos ng taong ito, nakatanggap siya ng  Ang unang naging guro ni Rizal sa Ateneo gintong medalya. ay si Padre Jose Bech. Bakasyon (1874)  Dahil siya ay bago sa paaralan at 'di pa  Dinalaw ni Jose ang kanyang Ina at gaanong mahusay sa Espanyol, inilagay hinulaan nitong makakalaya na ito sa loob siya sa dulo ng klase. Isa siyang externo ng tatlong buwan. kaya't kabilang siya sa Imperyo Kartigano.  Nahilig rin siya lalo sa pagbabasa.  Sa pagtatapos ng buwan, naging emperador siya. Siya ang  Sa bakasyong ito, nakahiligan ni Rizal ang pinakamatalinong mag-aaral sa klase pagbabasa ng mga nobelang romantiko. kaya't binigyan siya ng gantimpala: isang Ang una niyang naging paborito ay ang estampita o isang larawang relihiyoso na Conde ng Monte Cristo ni Alexandre kanyang ikinatuwa. Dumas.  Binasa rin niya ang Travels in the  Kumuha rin siya ng pribadong aralin sa Philippines ni Dr. Feodor Jagor. wikang Español sa Colegio de Sta. Isabel tuwing bakanteng oras niya sa tanghali. Ang ibinabayad niya para sa mga pribadong aralin ay nagkakahalaga ng tatlong piso. Pangatlong Taon (1874-1875)  Padre Jose Vilaclara Pinayuhan ni Padre Vilaclara si Rizal na  Kasisimula pa lamang ng klase ay dumating magtuon ng pansin sa mga asignaturang ang ina ni Rizal mula sa pagkakakulong. praktikal, gaya ng pilosopiya at likas na Labis itong ikinatuwa ni Pepe nang agham. mabalitaan niya ito.  Hindi naging maganda ang ipinakita ni Mi Primera Inspiracion Rizal sa Kanyang pag-aaral. Isang medalya lamang ang makamit ni Rizal para sa wikang Latin. Ang unang Ikaapat na Taon (1875-1876) tula na naisulat ni Rizal sa Ateneo ay  Naging propesor ni Rizal si Padre Francisco ang Mi Primera de Paula Sanchez, isang mahusay na Inspiracion (Aking edukador at iskolar. Naging inspirasyon Unang siya ni Rizal sa maraming bagay, ngunit lalo Inspirasyon) na na sa pag-aaral at paglinang ng kanyang inihandog niya sa husay. kanyang ina sa kaarawan nito.  Nanguna siya sa mga kaklase niya at nanalo ng limang medalya Por la Educación Recibe Lustre la Patria Huling Taon (1876-1877) Sa Pamamagitan ng Edukasyon  Naging mabuti siya sa pag-aaral. Dahil Nakapagtatamo ang Bayan ng Liwanag (1876) dito'y linilala siya bilang mag-aaral na Sa tulang ito, ipinakikita ni Rizal ang tunay na "ipinagmamalaki ng mga Jesuita". kahalagahan ng edukasyon at ang kakayanan nitong tanglawan at ilawan ang Inang Bayan.  Nagtapos si Rizal noong 23 Marso 1877 Itinataas nito ang antas ng sangkatauhan gaya Labing-anim na taon na si Rizal, at ng mayuming pagdampi ng hanging kahapunan nagkamit ng digri ng Batsilyer sa Sining sa mga bulaklak sa parang. Kung saan may (Bachiller en Artes) at may pinakamataas edukasyon, naroroon rin ang kapayapaan na na karangalan. siyang nagtataas sa atin sa dakilang karangalan. Extracurricular Sagrado Corazon de Jesus  Congregacion de Maria- Kasali siya sa Congregacion de Maria, isang samahan ng Inukit ni Rizal para mga deboto ng Inmaculada Concepcion, kay Padre Lleonart na patrona ng kolehiyo. planong iuwi ito sa Espanya subalit nalimutan niya ito. Panitikan o Agham? Inilagay ito sa may pintuan ng dormitoryo ng mga  Padre Francisco de Paula Sanchez internos. Hinasa ni Rizal ang kanyang talino sa panitikan sa patnubay ni Padre Sanchez. Nagpatuloy siya sa pagpapahusay ng "Kung saan naghahari ang edukasyon, kanyang pagkatha ng tula sa tulong ni namumukadkad, sumisigla ang kabataan" Padre Sanchez. ~Jose Rizal, Por la Educacion Recibe Lustre la Patria