Rachunkowość (wiadomości ogólne) PDF

RACHUNKOWOŚĆ (wiadomości ogólne) Podstawą prawną rachunkowości w Polsce jest Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn. zm., dalej: uor- ustawa o rachun...

RACHUNKOWOŚĆ (wiadomości ogólne) Podstawą prawną rachunkowości w Polsce jest Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn. zm., dalej: uor- ustawa o rachunkowości ), składająca się z 12 rozdziałów. Ustawa nie reguluje wszystkich problemów Rachunkowość – to system informacyjny jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. Innymi słowy jest to system ciągłego ujmowania, grupowania, prezentacji, analizy i przekazywania, wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się danych liczbowych, zarówno ogólnych jak i szczegółowych o działalności gospodarczej i sytuacji finansowo-majątkowej jednostki gospodarczej. Przedmiotem rachunkowości są zjawiska i procesy gospodarcze występujące w jednostce, a mające wpływ na stan i strukturę majątku oraz wyniki osiągane przez tę jednostkę. Podmiot rachunkowości – jednostka gospodarcza prowadząca rachunkowość (obowiązkowo lub z wyboru). RODZAJE RACHUNKOWOŚCI: -rachunkowość zarządczą - rachunkowość jako system informacyjny dla użytkowników wewnętrznych. -rachunkowość finansową - rachunkowość jako system informacyjny dla użytkowników zewnętrznych. -rachunkowość podatkową - rachunkowość jako system ewidencyjny dla celów podatkowych. FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI: - Informacyjna - tworzenie określonych zbiorów informacji i przekazywanie ich kierownictwu danej jednostki gospodarczej w celu pomocy w podejmowaniu decyzji w zarządzaniu i oceny działalności. - Kontrolna - realizowana za pomocą określonych środków i reguł postępowania - Sprawozdawczo - analityczna - sporządzanie zestawień liczbowych przekazywanych dalszym komórkom. Informacje pochodzące z rachunkowości poddawane są analizie sytuacji i wyników działalności jednostki. - Dowodowa - prowadzenie rachunkowości i archiwowanie jej urządzeń w sposób umożliwiający przedstawienie jako wiarygodny dowód w postępowaniu sądowym i podatkowym. JEDNOSTKI ZOBOWIĄZANE DO STOSOWANIA ZASAD RACHUNKOWOŚCI: to mające siedzibę lub miejsce zarządu na terenie RP: - spółki handlowe (osobowe i kapitałowe), inne osoby prawne - z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP; - osoby fizyczne, spółki cywilne, s-ki jawne tych osób, s-ki partnerskie z uwzględnieniem określonych warunków, - banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń; -gminy, powiaty, województwa, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, fundusze celowe; -osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (bez względu na wielkość przychodów); - wszystkie inne jednostki, jeśli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, samorządu lub fundusze celowe (od początku roku obrotowego, w którym te dotacje zostały przyznane). 1 FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI; Nadrzędną funkcją rachunkowości jest funkcja informacyjna – informowanie zainteresowanych użytkowników informacji rachunkowej o sytuacji majątkowo-finansowej i działalności jednostki gospodarczej. FUNKCJE SZCZEGÓŁOWE TO M.IN.: a) sprawozdawcza – sporządzanie sprawozdań i zestawień dla wewnętrznych i zewnętrznych użytkowników, b) podatkowa – umożliwia prawidłowe ustalenie i rozliczenie zobowiązań podatkowych, c) dowodowa – wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w ewentualnych procesach sądowych i postępowaniu podatkowym, d) kontrolna – ochrona majątku przed nadużyciami, ochrona wierzycieli, ocena efektywności i ocena wykonania zadań, e) motywacyjna (stymulacyjna) – stymuluje zarówno zarządzających jak i wykonawców do lepszej realizacji powierzonych im zadań. ZASADY RACHUNKOWOŚCI: Nadrzędną koncepcją jest zasada RZETELNEGO I WIERNEGO OBRAZU (true and fair view) - zasady rachunkowości należy stosować w sposób prawidłowy, aby rzetelnie i jasno przedstawiający w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy jednostki, (z wyłączeniem, upiększania, wybiegów, przemilczania, należy obowiązkowo podać odpowiednie informacje o działalności i wynikach jednostki. PODPORZĄDKOWANE ZASADY: ,, RZETELNEGO I WIERNEGO OBRAZU” Zasada memoriału – w księgach rachunkowych i wyniku finansowym ujmuje się wszystkie przychody i koszty dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Jej przeciwnością jest zasada kasowa; Zasada periodyzacji – przyporządkowuje się zdarzenia gospodarcze okresom i wyniki działalności ujmuje się za te okresy czasu (okresy sprawozdawcze); Zasada istotności – w sprawozdaniu finansowym należy wykazać wszystkie zdarzenia, które w sposób znaczący wpływają na działalność i sytuację finansową jednostki; Zasada współmierności – osiągniętym przychodom należy w wyniku finansowym przeciwstawiać odpowiadające im koszty – co oznacza ich zgodność zarówno czasową (przeciwstawienie przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu, np. czynsz, prenumerata), jak i merytoryczną (przychodom ze sprzedaży należy przeciwstawiać koszty wytworzenia produktów sprzedanych); Zasada zakazu kompensat – nie można, ze względu na przejrzystość, kompensować ze sobą różnych co do rodzaju aktywów, pasywów, przychodów i zysków (np. oddzielnie wykazywać należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, czy przychody i koszty); Zasada ciągłości (porównywalności) - w kolejnych okresach sprawozdawczych należy stosować względnie stałe metody i rozwiązania, a w przypadku zmian należy o nich poinformować odbiorców informacji; przejawia się głównie w tym, że bilans końcowy za dany okres jest identyczny z bilansem początkowym okresu następnego; zasada ta pozwala na dokonywanie porównać w czasie; 2 Zasada ostrożnej wyceny- przejawia się w podejściu do: sposobów wyceny składników majątkowych (np. należności, zapasy towarów, majątek trwały) – wskazana raczej „pesymistyczna niż optymistyczna” wycena aktywów i pasywów, tj. wskazane raczej zawyżenie wartości zobowiązań niż ich zaniżenie oraz zaniżenie wartości aktywów niż ich zawyżenie (przejawia się m.in. ujmowaniem odpisów aktualizujących aktywa); - ujmowania przychodów, kosztów, strat i zysków do wyniku danego okresu – poprzez zaliczanie do wyniku finansowego wyłącznie niewątpliwych przychodów i zysków oraz wszystkich poniesionych kosztów i strat; Zasada wyższości treści nad formą - określone operacje należy ująć w księgach i sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną, nawet jeśli z formalnego punktu widzenia nie powinny się tam znaleźć (np. leasing finansowy); Zasada kontynuacji działalności - zakłada się, że jednostka ani nie zamierza, ani nie jest zmuszona do likwidacji lub znacznego uszczuplenia skali swojej działalności ZAKŁADOWY PLAN KONT Jednym z obowiązków ustawowych w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych jest opracowanie zakładowego planu kont, tj. wykazu stosowanych w jednostce kont wraz z opisem zasad prowadzenia rachunkowości. ZPK powinien zawierać m.in.: datę rozpoczęcia i zakończenia roku obrotowego, przyjęte zasady wyceny składników majątkowych (w zakresie, w jakim ustawa pozostawia wybór), określenie zasad amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z określeniem sposobu dokonywania odpisów aktualizujących ich wartość, określenie środków trwałych o niskiej wartości początkowej, dla których odpisy amortyzacyjne będą dokonywane zbiorczo lub przez jednorazowe odpisanie ich wartości, wybrany wariant sporządzania rachunku zysków i strat (porównawczy lub kalkulacyjny) i wybór wariantu ewidencji kosztów, określenie terminów i zasad przeprowadzania inwentaryzacji. KONTA PLANU KONT ZEBRANE W DZIEWIĘĆ ZESPOŁÓW PONUMEROWANYCH OD 0 DO 8 ZESPÓŁ 0 - Aktywa trwałe ZESPÓŁ 1 - Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe ZESPÓŁ 2 - Rozrachunki i roszczenia ZESPÓŁ 3 - Materiały i towary ZESPÓŁ 4 - Koszty według rodzajów i ich rozliczenie ZESPÓŁ 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie ZESPÓŁ 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe ZESPÓŁ 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem ZESPÓŁ 8 - Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy 3 Zakładowy plan kont powinien być skonstruowany tak, aby można było sporządzić według obowiązujących wzorów sprawozdania finansowe i statystyczne. Opracowując zakładowy plan kont jednostki mają możliwość posłużenia się wzorem: Wzorcowym Planem Kont - opracowanym przez Departament Rachunkowości w Ministerstwie Finansów, publikowanym przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Zakładowe plany kont, chodź oparte na wzorcowym planie nie są dokładnym jego odwzorowaniem. Stosownie do potrzeb, podmiot gospodarczy może zrezygnować z niektórych kont syntetycznych, dowolnie rozbudowywać analitykę i ewidencję pozabilansową. 4