PROBLEMY BEHAWIORALNE KOTÓW PDF

PROBLEMY BEHAWIORALNE KOTÓW 14.10 Występowanie problemów behawioralnych kotów jest jednym z najczęstszych powodów oddawania kotów do schroniska Jednym z najczęściej występujących źródeł problemów behawioralnych jest brak możliwości i zaspokojenia naturalnych p...

PROBLEMY BEHAWIORALNE KOTÓW 14.10 Występowanie problemów behawioralnych kotów jest jednym z najczęstszych powodów oddawania kotów do schroniska Jednym z najczęściej występujących źródeł problemów behawioralnych jest brak możliwości i zaspokojenia naturalnych potrzeb charakterystycznych dla kota i związany z tym stres i frustracja. Bardzo duża ilość zgłaszanych problemów wynika z braku podstawowej wiedzy, ludzie biorą kota i traktują go jako substytut psa, kot wykazuje totalnie inne zachowania i ma inne potrzeby niż pies, ludzie mają konkretne oczekiwania co do kota patrząc na niego przez pryzmat psa i uważają, że ma on problemy behawioralne kiedy on wykazuje normalne zachowania Kot domowy - udomowienie Kot nie jest dzikim zwierzęciem ale nie jest też udomowiony w tym samym stopniu jak pies. To człowiek wybrał psa, żeby z nim był, natomiast to kot wybrał człowieka, nie na odwrót, człowiek go po prostu nie wyganiał Pies jest uzależniony od człowieka a w przypadku kotów uzależnione są tylko koty rasowe - uzależnienie od pożywienia, schronienia i hodowli Problem behawioralny zachowanie fizjologiczne (normalne) zachowanie patologiczne ( nie prowadzi do przywrócenia homeostazy) Problem behawioralny = zachowanie fizjologiczne lub patologiczne Powody problemów niemożliwść zaspokajania własnych potrzeb niedopasowanie środowisko nuda czynniki osobnicze (wiek/rasa/płeć) przeszłość/ traumy choroby brak socjalizacji opiekunowie głównie Praca z kotem problematycznym Odpowiednie modyfikowanie zachowania kota modyfikacja otoczenia elementy wspomagające terapię wizyta u lekarza weterynarii Nuda a problemy behawioralne Atakowanie rak i nóg ataki na opiekuna lub inne zwierzęta domowe uporczywa wokalizacja  zachowania niszczycielskie w obrębie domowej przestrzeni np. zrzucanie przedmiotów zaburzenia obsesyjno - kompulsywne stres/lękliwość Potrzeby kota domowego Sen Koty śpią nawet po 15-20h dziennie, cykl snu kota trwa 30 minut w tym 5 min na fazę REM. Wybór miejsca i pozycji mówi nam dużo o samym kocie. Skróceniu snu poniżej 12h może wskazywać na nadaktywność lub zaburzenia lękowe. wydłużony czas snu może nam mówić o depresji, warto przyjrzeć się jak odpoczywa kot czuwanie ( od razu reaguje) sen ( nie reaguje od razu) Pielęgnacja / toaleta Ważne z punktu widzenia gatunkowego. Zbyt mocna pielęgnacja lub zbyt słaba mówią nam dużo o kondycji kota, pielęgnacja jest też ważna z punktu widzenia społecznego, nadmiernie lizane drugiego kota może byc objawem agresji. Kuweta ○ łatwy dostęp, ważna lokalizacja ○ możliwość obserwacji ○ odpowiednia liczba ( liczba = miejsca kuwetowe), w przypadku wielu kotów nie wszystkie w jednym miejscu ○ bez drzwiczek ○ duża ○ czysta Żwirki ○ zbrylające / nie zbrylające ○ zapachowe/ bezzapachowe ○ drewniany, silikonowy, bentonitowy, kukurydziany, słomiany, tofu ○ benek błękitny zbrylający, coś tam nano white Kompulsywne wylizywanie ○ brzuszek - ból, problem z nerkami ○ łapy - ból Znaczenie terenu Koty na świat patrzą inaczej niż my obserwacja/ukrycie - bezpieczeństwo drapanie - znaczenie terenu, rozciąganie się, emocje Komunikaty optyczne, dźwiękowe, zapachowe i dotykowe. Na głowie kota ( broda, wargi, wibrysy, policzki) znajdują się feromony, które uwalniane sa wraz z wydzieliną z gruczołów łojowych. Wraz z moczem obszar genitalny kota wydziela feromony z gruczołów łojowych znajdujących się w napletku, waginie i cewce moczowej. usunięcie 30-50% kocich ,,znakowań,, pogarsza kocie samopoczucie i prowadzi do stresy zmniejszona lub zwiększona intensywność znakowania pyszczkiem / pazurami może być objawem zaburzenia lękowego  pielęgnacja pazurów jest efektem wtórnym znakowania pazurami a nie głównym celem Jedzenie Zgodne z zapotrzebowaniem gatunkowym (mięsne, mokre, w samotności) Typy diet - whole prey, puszki wysokomięsne, BARF Typy karmienia - ad libitum( jedzenie cały czas w misce, średnio dobre, koty przestają doceniać jedzenie bo jest dostępne cały czas), na żądanie kota ( średnio dobre, uczy kota wymuszania i może prowadzić do frustracji), o stałych porach Miski ○ pojedyncze, podwójne ○ w odpowiednim miejscu ○ bez podwyższenia ○ duże/ płaskie ( syndrom stresu wąsów) - koty mogą wyciągać jedzenie z misek i jeść na podłodze ○ plastikowe - łatwy rozwój bakterii, trudne do domycia, niestabilne, niezdrowe, mogą uczulać ○ ceramiczne i szklane - stabilne, bezpieczne, łatwe do utrzymania higieny ○ metalowe i stalowe - mniej stabilne, mogą uczulać, mogą zmieniac smak jedzenia na metaliczny i nie będa chciały jeść Obserwacja / eksploracja Kociostrady - specjalne półki, drapaki, muszą być dobrane pod kota, stabilne, bezpieczne, dwa zejścia potrzeba zmian - rutyna to nie to samo co codzienne wyzwania potrzeba polowania/ zabawy - z kotem trzeba pracować, zabawa to nie tylko wędka ale ogólnie spędzenie quality time z kotem Ukrywanie się Jest ważne z punktu widzenia potrzeb gatunkowych. Różne budki, legowiska, kartony czy nawet transportery są ważnym aspektem kotyfikacji (przystosowanie swojego życia do kota). Izolowanie służy zregenerowaniu sił, wpływa mocno na poczucie bezpieczeństwa i poziom stresu. Koty, które nie mają odpowiedniej liczby kryjówek wykazują problemy behawioralne takie jak OCD, nadmierną lękliwość czy agresję. Ważny jest kontekst. Stwierdzono, że koty, którym zapewniono budki, podchodziły częściej i wycofywały się rzadziej niż koty kontrolne niż te bez budki. Częściej też spały spokojnie niż koty kontrolne. Z kolei koty z grupy kontrolnej wykazywały większą czujność, co jest o tyle problematyczne, że czujność była kojarzona z problemami behawioralnymi związanymi z lękiem u kotów domowych. Drapaki Osobniki, które miały dostęp jedynie do wiszących drapaków i półek dużo częściej wykazywały zachowania destrukcyjne w stosunku do mebli i dywanów, niż te koty, które miały dostęp także do stojących na ziemi drapaków. Koty , które miały do wyboru przynajmniej dwa różne drapaki dużo rzadziej niszczyły meble opiekunów. Drapania niechcianych rzeczy maleje wraz z wiekiem. Najlepiej byłoby, gdyby drapaki znajdowały się w pobliżu miejsc do spania kota, w pobliżu granic jego terytorium oraz w miejscach, w których kot drapał przedmioty lub powierzchnie domowe. W przypadku walki z niszczeniem mebli dużo lepiej sprawuje się pozytywne zachęcanie do używania drapaka poprzez smakołyki lub kocimiętkę niż stosowane kar i innych metod awersyjnych Płeć kocury częściej przejawiają agresję od kotek, a także cierpią częściej na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i częściej załatwiają się poza kuwetą kotki - więcej eksploracji, trzeba sobie zasłużyć na zaufanie kocury - więcej leżą, bardziej leniwe, kochają wszystkich prawie Wiek Wraz z wiekiem kota zwiększa się jego agresja w stosunku do innych osobników swojego gatunku, a zwiększa się tolerancja w stosunku do ludzi. Wykazano, że wraz z wiekiem rośnie częstotliwość występowania apatii i obniżenia nastroju, a także zauważono iu najstarszych kotów częste występowanie problemu dotyczącego załatwiania potrzeb fizjologicznych poza kuwetą. zespół zaburzeń poznawczych, tarczyca, ból, sarkopenia, problemy kardiologiczne PROBLEMY BEHAWIORALNE CZ.2 21.10 Rasa Trzeba zwrócić uwagę na to jak powstała dana rasa. Nie każda rasa jest taka sama i w tym samym stopniu udomowiona. Są rasy, które są po prostu trudne Badania nad kociętami syjamskimi pokazują, że młode osobniki tej rasy bardzo szybko stają się pobudzone i trudno się wyciszają, a statystyki dotyczące częstotliwości występowania syndromu PICA u kotów również wskazują koty syjamskie, jako te najbardziej narażone na zaburzenia kompulsywno-obsesyjne powiązane najczęściej ze stresem i frustracją. U kotów ras brachycefalicznych wykryto kliniczne objawy wewnętrznego wodogłowia, dodatkowo zbyt wysokie ciśnienie w czaszce Choroby i ból Ból nie dotyczy tylko starszych kotów, nawet u kotów powyżej 10 mies. życia wykrywa się schorzenia typu dysplazje. Bardzo ważne jest szukanie weterynarza, który nie będzie bagatelizował objawów i będzie was słuchał bo to wy znacie kota najlepiej. Podczas wizyty u weterynarza koty mogą totalnie zamierać i nie pokazywać żadnych objawów, objawy bólowe u kotów są ciężkie do zauważenia. Pozycja bólowa Kot w pozycji bólowej ciężar ciała przenosi na łapki. Przednie kończyny nie są wyciągnięte, ani podwinięte, tylko ułożone na wysokości klatki piersiowej. Grzbiet jest mocno wygięty w łuk Objawy bólu pojawienie się jakichkolwiek problemów behawioralnych napady nieuzasadnionego lęku bez widocznej przyczyny  większa potrzeba kontaktu z opiekunem ciągle utrzymująca się niepewność unikanie śliskich powierzchni, schodów, wysokich miejsc niewyjaśnione wokalizacje (podczas głaskania, kot nawołuje z innej części domu) rezygnacja z przysmaków, niektórych posiłków apatyczność, wzmożona senność niechęć do zabawy drganie skóry - syndrom falującej skóry (FHS) Socjalizacja Uczenie kota bycia kotem, uczenie się kocich norm, zachowań ale także życia z ludźmi, najważniejszy okres do 9 tygodnia życia, jeśli do tego czasu nie będzie miał kontaktu z człowiekiem to może być w przyszłości dobrym rodzinnym kotem ale już zawsze będzie to kot lękowy. Kocięta powinny być z matką do 16 tygodnia życia bez wyjątku. Koty dobrze zsocjalizowane lepiej rozwiązują nowe wyzwania i chętniej poznają nowe obiekty. Socjalizacja pierwotna i wtórna Emocje Seeking fear panic rage Terapia behawioralna Tresura - skupia się tylko na zachowaniu i danym momencie Terapia behawioralna - patrzenie na dany problem wieloaspektowo Terapia behawioralna - wprowadzenie danych czynności Plan terapii odpowiednie modyfikacje zachowania modyfikacja otoczenia elementy wspomagające terapię wizyta u lekarza weterynarii Zatapianie Różnica pomiędzy habituacja a zatapianiem jest płynna! Zastosowanie koty lękowe - głaskanie na siłę łączenie kotów - jeden kot w klatce/stosowanie siatki Minusy  możliwość uwrażliwienia metoda pracy mocno nieetyczna! Odwrażliwianie Celowa habituacja przez stopniową ekspozycję na bodziec. Kot nigdy nie powinien odczuwać dyskomfortu Zastosowanie- fobie dźwiękowe Przeciwwarunkowanie Dana sytuacja/ zachowanie zastępowane jest innym/ nowym (zmieniamy nastawienie emocjonalne) Przeciwwarunkowanie klasyczne (rozwinięcie odwrażliwiania - np. strach przed gośćmi, uczący pozostaje bierny) Przeciwwarunkowanie instrumentalne (kota nagradza się, gdy wykazuje inne zachowanie np. bawi się) Fobie lękliwość Wygaszanie Zwierzę nie uzyskuje przyjemności, lub nie osiąga zamierzonego efektu Uwaga! Trudna metoda gdy mamy przypadkowe wzmacnianie, nie stosujemy w przypadku agresji i samookaleczeniem KOTY ZA WCZEŚNIE ODEBRANE OD MATKI MAJĄ PROBLEMY Z WYGASZANIEM Elementy wspomagające terapię terapia przez zabawę feromony f3/f4 muzykoterapia odpowiednia dieta (magnez, tryptofan, wp) relaksatory 9 tryptofan, alfa-kazozepina) farmakologia Zabawa nauka (kocięta i dorosłe koty) podtrzymanie relacji społecznych dobra kondycja psychiczna i fizyczna (teraz i później) rozładowanie emocji wytwarza hormony szczęścia wzmacnianie zdolności poznawczych Zabawa w pogoń silny instynkt łowiecki udane polowanie daje poczucie satysfakcji i zadowolenia uzyskanie nagrody -> produkcja dopaminy -> obniżenie frustracji cykl/ łańcuch łowiecki zabawa laserem brak zamknięcia cyklu łowieckiego, może wzmagać frustrację, uwaga na oczy dobry do nauki zabawy pamiętać o zamknięciu cyklu - kot musi coś złapać i zjeść inne podejście -> szkolenie klikerowe -> laser jest zadaniem a nie ofiarą Zabawa umysłowa zwiększa pewność siebie kota i zmniejsza stres zmniejsza frustrację i uczy cierpliwości wzbogacenie środowiska polepsza więź z opiekunem zabawy węchowe - kule lub maty węchowe zabawy jedzeniowe - puzzle żywieniowe Szkolenie klikerowe - poprawia relację kot opiekun, wycisza, męczy umysłowo, uczy skupienia i cierpliwości Zabawki - rodzaje Zabawki pachnące - reakcja na zapach jest genetyczna, lepiej reagują koty podczas i po okresie dojrzewania, powinny być trzymane w woreczkach strunowych żeby nie wietrzały kocimiętka waleriana matatabi wiciokrzew tatarski pokrzywiec indyjski Gryzaki pachnące suszki surowe mięso whole prey patyczki matatabi Zabawki homemade wytłaczanka opakowanie na lód / muffinki karton z gazetami / rolkami po papierze toaletowym koc nieużywana zabawka interaktywna butelki na druciku w kartonie Brak możliwości polowania a problemy behawioralne atakowanie rąk i nóg ataki na opiekuna lub inne zwierzęta domowe uporczywa wokalizacja zachowanie niszczycielskie w obrębie domowej przestrzeni OCD Mój kot się nie bawi problem weterynaryjny inny problem behawioralny towarzystwo innego kota zły poziom zabawy źle dobrana zabawa źle poprowadzona zabawa zła pora zabawy nudna zabawa Łańcuch łowiecki Naukowcy odkryli, że zaledwie pięć do dziesięciu minut codziennej zabawy z właścicielem zmniejszyło aktywność łowczą kota Przyczajenie->pogoń->złapanie->zjedzenie->pielęgnacja->odpoczynek Feromony f3- przewartościowanie przestrzeni , żeby kot się czuł bezpiecznie i dobrze, feromon policzkowy - feliway optimum feliway - mieszanka z f3 z feromonami matczynymi giga slay Muzykoterapia Konkretna muzyka działa uspokajająco na koty, ma wplecione mruczenie kota Odpowiednia dieta Magnez - ma wpływ na neuroprzekaźniki, transport serotoniny tryptofan - prekursor serotoniny alfa-kazozepina - działa uspokajająco, zmniejsza napięcie i ułatwia sen, preparat bezpieczny i łatwo dostępny, naturalny peptyd pozyskiwany z mleka matki niedostepne w polsce niestety- bakterie dojelitwoe wspomagające uspokajanie organizmu L-teanina - uspokajanie, przeciwstresowo Relaxigen - uważać na to, zawiera 5-HTP prawie serotonina - zespół serotoninowy może zagrażać życiu Ttouch Masaż uspokajający kota POPRZEDNIE WYKŁADY O GENETYCE WYSŁANE NA TEAMS ROZRÓD, POŁOŻNICTWO I NEONATOLOGIA KOTÓW 18.11 Neonatologia dziedzina medycyna zajmująca się profilaktyka i leczeniem noworodków Okres neonatalny Pierwsze 3 -4 tygodnie życia - kończy się kiedy organizm noworodka jest w stanie sam wytworzyć przeciwciała w ilości umożliwiającej przetrwanie Biologia rozrodu kotów domowych Charakteryzuje się wyjątkowymi cechami, które odróżniają je od innych ssaków Sezonowość rozrodcza - związana z warunkami atmosferycznymi i długością dnia świetlnego Sezon rozrodczy → styczeń/luty - wrzesień/październik Samice kotów doświadczają wielu cykli rujowych w jednym okresie rozrodczym Interseksualizm - obojnactwo, najczęściej rzekome męskie - wewnętrzne narządy i chromosomalna płeć samicy natomiast posiada powiększone narządy przypominające narządy samca Fizjologia i endokrynologia rozrodu kocurów Dojrzałość płciowa - 5-12 miesięcy Rozrost tkanki jądra - do 10 miesiąca Spermatogeneza - 5-7 miesiąc Wraz z dojrzewaniem wzrasta stężenie felininy (kocich feromonów) w moczu Procesy rozrodcze - kontrolowane przez oś przysadka-podwzgórze FSH - stymulacja spermatogenezy LH - stymulacja komórek Leydiga → testosteron Budowa układu rozrodczego kocurów moszna - jądra napletek - prącie nasieniowody - wchodzą do prącia jako cewka moczowo-płciowa Prącie sprężysto-włókniste Wysunięcie prącia - polega na wypełnieniu ciał jamistych krwią Charakterystyczne haczykowate wypustki - mechanizm, który fizycznie nie pozwala na rozdzielenie się podczas aktu kopulacji Odruchy płciowe u kocurów Reakcja na pobudzenie kotką w rui Reakcje I fazy (pobudzenie telereceptorów) - ok 4-5s ○ podejście do kotki ○ wspięcie się ○ ruchy drepczące - pomagają kocurowi odnalezienie szpary sromowej Reakcja II fazy (pobudzenie kontaktoreceptorów) - do ok. 10s ○ Ruchy frakcyjne - igiełkowe brodawki prącia stymulują kotkę do owulacji ○ Często chwyta zębami za szyję kotki - wymuszenie pozycji lordozy (wygięcie grzbietu) ○ Ejakulacja ○ Po zakończonej kopulacji zejście z kotki i mycie prącia Badanie przydatności kocurów do rozrodu Badanie kliniczne (oglądanie, omacywanie)  ○ badanie ogólnego stanu zdrowia ○ badanie szczegółowe narządów rozrodczych - stan jąder ( czy są przesuwne w worku mosznowym, czy są bolesne, czy znajdują się w worku mosznowym, czy ich temp. nie jest podwyższona, konsystencja) Badanie odruchów płciowych (czas gotowości do kopulacji po pobudzeniu bodźcami, skala L0-L4) ○ L0- brak pobudzenia na widok kotki ○ L4- bardzo silne pobudzenie, niebezpieczne dla kotki ○ L3 - najbardziej pożądany, optymalny Ocena nasienia - 30-90 ul, 150 mln/ml, 74% morfologiczne prawidłowych plemników, 60-90% ruchliwości ○ elektrostymulacja - elektrostymulacja odbytu powoduje samoistną ejakulację kocura ○ metoda farmakologiczna - wkładanie cewnika do cewki moczowo-płciowej i pobieranie ejakulatu ○ sztuczna pochwa - najwięcej materiału do pobrania Badania uzupełniające ○ Mikrobiologiczne/cytologiczne ○ Serologiczne - badania przeciwciał ○ Hormonalne ○ Diagnostyka obrazowa ○ Kariotyp - genetyczne potwierdzenie płci Fizjologi i endokrynologia rozrodu kotek Dojrzałość płciowa - 5-12 miesięcy Szczyt płodności - 2-8 rok życia 2-3 mioty rocznie Folikulogeneza (oogoeneza) - zatrzymana w stadium oocytu Irzędu (profaza I podziału mejotycznego) Owulacja prowokowana - owulacja jest prowokowana dopiero po kryciu Budowa układu rozrodczego kotki Pochwa właściwa przechodząca w trzon macicy rogi macicy jajowody i jajniki Badanie przydatności kotki do rozrodu Badanie kliniczne (oglądanie, omacywanie) ○ badanie ogólnego stanu zdrowia ○ Badanie szczegółowe narządów rozrodczych (wydzieliny) Badania uzupełniające ○ mikrobiologiczne/cytologiczne ○ serologiczne ○ hormonalne ○ diagnostyka obrazowa ○ kariotyp Cykl płciowy kotki Odrębne fazy które polegają na określonych zmianach hormonalnych, behawioralnych i fizjologicznych, które mają za zadanie przygotowanie do krycia i odchowu miotu Faza proestrus - faza przedrujowa Subtelne zmiany w zachowaniu kotki Trwa 1-2 dni -zaczyna wytwarzać feromony przyciągające kocury Brak zachowań akceptacyjnych w stosunku do samców Obraz kliniczny - powiększenie sromu Obraz cytologiczny - charakteryzuje się głównie przewagą komórek pośrednich oraz obecnością 70 dni - w przypadku ras dużych