onkolojik-aciller..pptx

Onkolojik Aciller Plan  Genel değerlendirme  Acil komplikasyonlar Onkolojik aciller    Günümüzde malignite sıklığı artmakta ve har malignite hastası en az bir defa acil servise uğramaktadır Günümüzde kombine tedavilerin artması hastalardaki komplikasyon yada yan etki oranını artırmaktadır Yeni...

Onkolojik Aciller Plan  Genel değerlendirme  Acil komplikasyonlar Onkolojik aciller    Günümüzde malignite sıklığı artmakta ve har malignite hastası en az bir defa acil servise uğramaktadır Günümüzde kombine tedavilerin artması hastalardaki komplikasyon yada yan etki oranını artırmaktadır Yeni tedaviler ile surviva artmakta ve buna bağlı yaşlı hastalardaki komorbid hastalıkların eklenmesiyle hastalar daha komplex hale gelmektedir. Onkolojik aciller  Tüm hastalar ilk olarak malignite tanısı düşünülmeden muayene edilmeli  Hastaya yaklaşımımız hiç değişmez(ABCD..)  Eş zamanlı diğer patolojiler???? Onkolojik aciller  Lokal tümor etkilerine bağlı – Patolojik kırıklar – Akut spinal cord sendromu – Üst hava yolu obstrüksiyonu – Malign perikardiyal efüzyon/ tamponat – Süperior venakava sendromu – Kafa içi basınç artışı Onkolojik aciller  Biyokimyasal dengesizliğe bağlı – Hiperkalsemi – SIADH, hiponatremi – Adrenocortikal yetmezlik – Tumor lisis sendrom Onkolojik aciller  Hematolojik dengesizliğe bağlı – Granülositopeni ve enfeksiyonlar – Hiperviscosity sendrom – Tromboembolizm Onkolojik aciller  Tedaviye bağlı – KT ‘ye bağlı bulantı-kusma – Ağrı kontrolü – Sistemik tedavi acilleri – böbrek ve ürolojik sorunlar Onkolojik aciller  Patolojik kırıklar – Kırmızı kemik iliğinini fazla olduğu axial iskelet ve ekstermitelerin proksimali – Çoğunlukla metastas (prostat, akc…) – Öyküde ca ve kemik ağrısı öyküsü Onkolojik aciller  Patolojik kırık – Acil serviste amaç ağrı kontrolü ve fraktür stabilizasyonu – Yatış kriterleri  Nörolojik defisit  Orjini bilinmeyen femur ve humarus fraktürü  Ekleme açılan ve redukte edilemeyen fraktürler Onkolojik aciller  Akut Spinal Kord Sendromu – Yaklaşık %20 oranında vertebral metastaslı hastada ve %5-10 tüm kanser hastalarında – Sırt ağrısı yavaş ve progresif olarak artar – Sıklıkla torasik vertebrada – Klinik proksimal ekstermite kaslarında güçsüzlük – Paraliziye kadar ilerleyebilir – Etkilenen kordun alanında önce hiperestezi yada bazen altında kalan alanlarda hipoestezi – İdrar ve gaita inkontinası daha geç komplikasyonları Onkolojik aciller  Akut Spinal Kord Sendromu – Tedavi  Analjezi (narkotikler)  Steroid: başlangıç 10 mg İV bolus, idame 4mg po/iv 6 saatte bir  RT, cerrahi yada kombine tdv Onkolojik aciller  Üst Hava Yolu Obstrüksiyonu – Orofarinx, boyun ve üst mediastinal kitleler – Genellikle nadiren aciliyet oluşturur – Obstrüksiyon, tümör dokusunun enfeksiyon, kanama ve sekresyonlarına bağlı – Fiberoptik laringoscop faydalı – Gerekli olursa cricotirotomi, yada trakeostomi Onkolojik aciller  Malign Perikardiyal Efüzyon – En sık sebepler meme ve akc ca – Malignite dışında(mediastinal radyasyon, enfeksiyon, bazı kemoterapötik ajanlar) – 500 cc den fazla bile mayi tolare edilebilir – Ani gelişen mayi ve kanam ciddi dispne, hipotansiyon ve göğüs ağrısna neden olabilir Onkolojik aciller  Perikardiyal efüzyon(tamponad ) klinik bulguları – – – – Hipotansiyon ve daralmış nabız basıncı Juguler venöz dolgunluk Azalmış kalp sesleri Perikardiyo sentez hayat kurtarıcı Onkolojik aciller  Süperior Vena Cava Sendromu(SVCS) – Süperior vena cava(SVC) ya tümor yada lenf nodunun bası yapması sonucu – %97 nedeni malignite (%65-80 akc ca) – Mortalite altta yatan hastalığa bağlı Onkolojik aciller  Süperior vena cava sendromu – Semptomlar:  Yüzde,gövdede,üst extremite ve boyunun bir taraında şişme  Dispne, ortopne  Öksürük  Başağrısı, başdönmesi, bulantı  Görme problemleri  Nöbet-koma( venoz konjesyona bağlı beyin ödemi olursayada metastaze) Onkolojik aciller  Süperior vena cava sendromu – Tedavi: İlk başın elevasyonu Sıvı verilirken dikkat İstirahate alınmalı O2 başla Diüretik iv Glukokortikoidler(metylprednisolone 125 mg iv yada dexametazon 16-20 mg iv) yararı net değil  RT, KT yada combine tedavi ile çoğunluğu tedavi olmakta  Stabilizasyon sonrası stent, anticoagülan ve cerrahi tedavi açısından değerlendirilir       Onkolojik aciller  Kafa içi basınç artışı sendromu(KİBAS)  Metastazlar nedeniyle Ensık metaztaz akciğer, meme ve malign melanom Başağrısı, bulantı, kusma,nöbet, davranış değişikliği… Kanama ile aynı klinikte gelebilir Tümor ve çevre ödemi hidrosefali yada tümorun yerine göre herniasyona neden olabilir Herniasyon düşünürsen hızlı ol      Onkolojik aciller  Hiperkalsemi – En sık karşılaşılan komplikasyonlardan biri – Semptomlar plasma Ca düzeyine ve kahtanın genel durumuna bağlıdır ve çeşitli organ etkelnmeleri şeklinde karşımıza çıkar – Normalde Ca metobilması PTH, kalsitonin ve D vit combine çalışması ile düzenlenir.  PTH kemikten ca salınımını artırır Bb atılımını azaltır  Kalsitonin kemikte Ca depolanmasını ve Bb Ca atılımını sağlar  Barsaklardan Ca emilimini artırır kemiklerde depolanmayı artırır – Malignitelerde bu düzen bozulur – En sık olarakta PTH like peptit salgılanması sonucu – Bazı malignitelerde kemiklerde osteoklastik aktiviteyi artırıcı faktörler salgılar Onkolojik aciller Hiperkalsemi  Klinikte – GİS bulguları:Bulantı, kusma, kabızlık, iştahsızlık – Nörolojik:(>%50) mental durum değişiklikleri, kognitif ve davranış değişiklikleri, noromüsküler değişiklikler – Psikiyatrik: şizofreni yada mani – Polidipsi- poliüri buda dehidratasyonu getirir Onkolojik aciller   Hiperkalsemi Tedavi – Gerçek bir acildir – SF hidrasyona başlanmalı – Diüretik: 80-100 mg iv furosemid/2 satte bir (dikkat yeterli hidrasyon) – Calsitonin 4-8U/kg SC yada İM 6 saatte bir – Calsitoninin hipersensiviti ve taşiplaxi etkileri ilk 3 gün içinde görülebilir – Bifosfonat (alımından 2-4 hafta sonra Ca düzeyini düşürür) – Bifosfonat yavaş verilmeli( bifosfonat-ca complexi) – HD: mental değişiklikte bb yetmezliği geliştiğinde ve SF hidrasyonu toleare edmeyen olgularda Onkolojik aciller Hiponatremi  Klinik : erken bulantı kusma iştahsızlık sonrasında konfüzyon, nöbet(tonik-klonik) bilinç değişikliği ve koma  Tedavi  Saf su kısıtlaması (Na>125 mEq/L genellikle asepmptomatik)  Na>125 mEq/L 500 ml saf su kısıtlaması ve izlem  Daha ciddi bulgular varsa İV furosemid+SF hidrasyon  Domoklosiklin 300-600 mg 2*1 (drug indused Dİ) Onkolojik aciller Hiponatremi  Tedavi  %3 lük SF (51 mEq sodyum/dL) – Saatte 0,5mEq/L Na yükseltilmeli – İlk 24 saatte max 12-15 mEq/L yükseltilmeli – Tadavi sırasında volüm yükünden ve hızlı yükseltmeden kaçınılmalı – Osmotik demyelinizasyon sendromu(pontin demyelinizasyon)!!!!!! – Eş zamanlı varsa hipokalemide replase edilmeli( serum K elevasyonu Na konsantrasyonunuda atırır) Onkolojik aciller     Adrenal yetmezlik Genellikle metastaz ve dışardan steroid verilmesine bağlı adrenal baskılanmadır Vozomotor kollapla birlikte adrenal krizin mortalitesi yüksektir Bulgular: – – – –    Hipoglisemi Hiponatremi Hiperkalemi Eosinofili Stress altında olan adrenal yetmezliklilere ampirik steroid ve minerolokortikoid verilmeli(hydrokortizon 200-500 mg İV) Adrenal yetmezlik düşünülen hastalarda Steroid öncesi serum kortozon düzeyi olçülmeli Onkolojik aciller Tumor lizis sendrom  Tümor hücrelerinin hızlı destrüksüyonu sonucunda hücre içeriğinin dolaşıma katılması sonucu gelişir  Daha çok hematolojik malignensilerde olur  Spontan yada sitotoksik tedavi sonrası  Morbidite renal etkilenmeye bağlı Malign hücrelerin P içeriği 4 kat daha fazla P artması serum Ca ile birleşmeye sebep olur Bu komplex yumuşak dokularda ve böbrekte birikir Hipokalsemi ve renal hasar Hiperkalemi ani K artışları ölümcül kardiak aritmilere ve ölüme neden olabilir – Hücre ölümü ile ile ürik asit miktarı artar ve ranal hasar meydana getirir – – – – – Onkolojik aciller        Granulositopeni ve enfeksiyonlar Nötropenik hastalar gerçek aciliyet taşıyan hastalardır Nötropeni: nötrofil sayısının