Κοινωνικότητα και Άτομο (PDF)

Κοινωνικότητα και Άτομο ως Φύσει Κοινωνικό Ον Τι είναι η κοινωνικότητα; Η ανάγκη του ανθρώπου να συμβιώνει με άλλους ανθρώπους. Τι αποτελέσματα έχει; Δημιουργία πολιτισμού. Χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου: 1. Κοινά με όλους τους ανθρώπους: Επικοινωνία. Ένταξη σε...

Κοινωνικότητα και Άτομο ως Φύσει Κοινωνικό Ον Τι είναι η κοινωνικότητα; Η ανάγκη του ανθρώπου να συμβιώνει με άλλους ανθρώπους. Τι αποτελέσματα έχει; Δημιουργία πολιτισμού. Χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου: 1. Κοινά με όλους τους ανθρώπους: Επικοινωνία. Ένταξη σε ομάδες. 2. Κοινά με ορισμένους ανθρώπους: Γλώσσα. Θρησκεία. 3. Μοναδικά χαρακτηριστικά: Ο χαρακτήρας του κάθε ανθρώπου (ιδιαιτερότητες που μας κάνουν μοναδικούς). Πολιτισμός: Περιλαμβάνει: Γλώσσα, θρησκεία, τέχνες, γράμματα, τεχνολογία. Καθημερινές συνήθειες και συμπεριφορές. Τρόπους που ζουν, εργάζονται, συμπεριφέρονται και ψυχαγωγούνται οι άνθρωποι. "Τι είναι Κοινωνία": Κοινωνία Ορισμός: Ένα μεγάλο και οργανωμένο σύνολο ανθρώπων που: Διαρκεί στο χρόνο. Διακρίνεται με βάση τον πολιτισμό του, ο οποίος μπορεί να είναι: Υλικός (π.χ. τεχνολογία). Πνευματικός (π.χ. γλώσσα, θρησκεία, νόμοι). Κοινωνία ≠ Άθροισμα Ατόμων  Κοινωνία: Οργανωμένο σύνολο που δημιουργεί πολιτισμό. Άθροισμα ατόμων: Απλή συγκέντρωση ανθρώπων χωρίς οργάνωση. Χαρακτηριστικά μιας Κοινωνίας: 1. Αυτόνομη: Διαθέτει δικό της πολιτισμό. 2. Μεταβαλλόμενη: Επηρεάζεται από άλλες κοινωνίες και αλλάζει. Οργάνωση και Λειτουργία της Κοινωνίας 1. Κοινωνικές ομάδες: Π.χ. φοιτητές, σύλλογοι. 2. Κοινωνικές τάξεις: Π.χ. εργατική, αστική. 3. Κοινωνικοί κανόνες: Π.χ. νόμοι. 4. Κοινωνικοί θεσμοί: Π.χ. οικογένεια, σχολείο. 5. Τήρηση κανόνων: Π.χ. αστυνομία, δικαστήρια. 6. Αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων: Π.χ. φτώχεια. "Ατομική και Κοινωνική Συμπεριφορά": Χαρακτηριστικά του Ατόμου 1. Ατομικά χαρακτηριστικά: Προέρχονται από τη γέννηση του ατόμου. Π.χ. σώμα, πρόσωπο. 2. Κοινωνικά χαρακτηριστικά: Προέρχονται από την κοινωνία στην οποία ζει. Π.χ. γλώσσα, θρησκεία. Μοναδικότητα της Προσωπικότητας Κάθε άτομο έχει μοναδική προσωπικότητα, επειδή: 1. Διαθέτει διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά από τα άλλα άτομα.  2. Δέχεται τις επιδράσεις της κοινωνίας με διαφορετικό τρόπο από τους άλλους. Αλληλεπίδραση Ατόμου και Κοινωνίας 1. Το άτομο προς την κοινωνία: Μεταβιβάζει τα ατομικά χαρακτηριστικά του. Συμβάλλει στη διαμόρφωση της κοινωνίας. 2. Η κοινωνία προς το άτομο: Μεταβιβάζει τα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Διαμορφώνει την προσωπικότητα του ατόμου. Μαθήμα 3ο: Κοινωνικές Ομάδες: Κοινωνικές Ομάδες Ορισμός: Οργανωμένο σύνολο ατόμων που: 1. Επικοινωνούν μεταξύ τους (π.χ. κοινές δραστηριότητες όπως μάθημα, διάλειμμα). 2. Έχουν κοινούς σκοπούς (π.χ. επιδίωξη της μάθησης). 3. Αποκτούν αίσθηση της ομάδας (π.χ. ταυτότητα μαθητή). Διακρίσεις Κοινωνικών Ομάδων 1. Πρωτογενείς ομάδες: Δημιουργούνται φυσικά, στα πρώτα βήματα της ζωής. Π.χ. οικογένεια, παρέα. 2. Δευτερογενείς ομάδες: Δημιουργούνται αργότερα, με επιλογή του ατόμου. Π.χ. επαγγελματικοί σύλλογοι. 3. Ανοιχτές ομάδες: Συμμετοχή με κάποια προϋπόθεση (π.χ. κατοχή τίτλου επαγγέλματος). 4. Κλειστές ομάδες: Συμμετοχή με συμφωνία της ομάδας (π.χ. Φιλική Εταιρεία, συμμορίες). Αποτελέσματα Συμβίωσης Κοινωνικών Ομάδων 1. Πολυπολιτισμός:  Συμβίωση διαφορετικών κοινωνικών ομάδων (π.χ. ξένοι μετανάστες). 2. Παγκοσμιότητα: Ομοιομορφία στον τρόπο ζωής (π.χ. ξένη μουσική κοινή σε πολλές χώρες). Επέκταση δραστηριοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο (π.χ. πολυεθνικές εταιρείες). 3. Προκατάληψη: Αρνητική αντίληψη για άτομα διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. 4. Ρατσισμός: Αρνητική στάση απέναντι σε άλλες κοινωνικές ομάδες (π.χ. βάσει φύλου, φυλής, θρησκείας, κοινωνικής τάξης, κλπ.). Ένταξη στην Κοινωνική Ομάδα Λόγοι ένταξης: Κοινωνικότητα. Κοινά ενδιαφέροντα. Ανάγκη μίμησης και απόκτησης ταυτότητας. Ανάγκη ανάδειξης. Διάλυση Κοινωνικής Ομάδας Λόγοι διάλυσης: 1. Διαφωνία: Π.χ. Φιλική Εταιρεία. 2. Αλλαγή συμφερόντων: Π.χ. αγροτικές ομάδες. 3. Κοινωνικές συνθήκες: Π.χ. αντιδικτατορικές ομάδες. Ακολουθεί συνοπτική παρουσίαση του Μαθήματος 4ου: Κοινωνική Θέση, Ρόλοι, Κανόνες, Διαστρωμάτωση, Κινητικότητα και Μεταβολή: 3.1 Κοινωνική Θέση Ορισμός: Η θέση του ατόμου στις κοινωνικές ομάδες όπου συμμετέχει. Παραδείγματα: Οικογένεια → γονιός, παιδί Σχολείο → δάσκαλος, μαθητής Επιχείρηση → εργοδότης, εργαζόμενος Πολιτικό κόμμα → στέλεχος, μέλος  Εξουσία & Δικαιώματα/Υποχρεώσεις: Η εξουσία, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις διαφέρουν ανάλογα με τη θέση. Κοινωνικά Χαρακτηριστικά και Κοινωνικές Θέσεις 1. Εκ γενετής: Φύλο, ηλικία, εθνότητα (π.χ. Έλληνας, γυναίκα). 2. Δοτές: Θέσεις που δίνονται (π.χ. μαθητής, στρατιώτης). 3. Επίκτητα: Θέσεις που αποκτώνται (π.χ. μόρφωση, εισόδημα). 4. Κεκτημένες: Θέσεις μέσω επιτευγμάτων (π.χ. καθηγητής, επιχειρηματίας). 3.2 Κοινωνικός Ρόλος Ορισμός: Συμπεριφορά που πρέπει να έχει ένα άτομο λόγω της κοινωνικής του θέσης. Προσαρμογή Ρόλου: Προσαρμόζεται στην προσωπικότητα του ατόμου. Διαφορετικές κοινωνίες προσφέρουν διαφορετική ελευθερία επιλογής συμπεριφοράς. Σύγκρουση Ρόλων Συμμετοχή σε πολλές ομάδες → Πολλοί ρόλοι → Πολλές υποχρεώσεις → Σύγκρουση (π.χ. γονέας και εργαζόμενος). 3.3 Κοινωνικοί Κανόνες Ορισμός: Πρότυπα συμπεριφοράς που πηγάζουν από κοινωνικές αξίες. Διακρίσεις Κανόνων: Τυπικοί – Άτυποι: Γραπτοί ή άγραφοι (π.χ. νόμοι, εθιμοτυπίες). Αυστηροί – Ελαστικοί: Προβλέπουν ή όχι ποινές. Γενικοί – Ειδικοί: Αφορούν όλη ή μέρος της κοινωνίας. 3.4 Κοινωνική Διαστρωμάτωση Ορισμός: Κατάταξη ατόμων σε κοινωνικές θέσεις με βάση χαρακτηριστικά τους. 1. Κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης: Θέσεις αμετάβλητες (π.χ. δούλοι). 2. Ανοιχτό σύστημα διαστρωμάτωσης: Θέσεις αλλάζουν (π.χ. οικονομική ανέλιξη). Κοινωνική Ανισότητα: Ανισότητες λόγω διαφορετικών χαρακτηριστικών (φύλο, εισόδημα, προέλευση). 3.5 Κοινωνική Κινητικότητα Ορισμός: Αλλαγή κοινωνικής θέσης ή τάξης. 1. Ανοδική: Ανώτερη θέση (π.χ. φοιτητής → εργαζόμενος). 2. Καθοδική: Κατώτερη θέση (π.χ. απώλεια εργασίας). 3. Οριζόντια: Ίδια θέση (π.χ. αλλαγή επαγγέλματος). 4. Διαγενεακή: Σύγκριση κινητικότητας μεταξύ γενεών. 3.6 Κοινωνική Μεταβολή Ορισμός: Αλλαγή στην οργάνωση της κοινωνίας. Αιτίες: 1. Φυσικές: Αλλαγή κλίματος → Υποσιτισμός → Μετακινήσεις. 2. Τεχνολογικές: Νέες εφευρέσεις → Ταχύτερη επικοινωνία. 3. Κοινωνικές: Επαναστάσεις → Αλλαγή εξουσίας. Τρόποι Μεταβολής: Αργά (π.χ. αλλαγές νοοτροπίας) ή γρήγορα (π.χ. τεχνολογία). Ειρηνικά (π.χ. εκλογές) ή επαναστατικά (π.χ. εξεγέρσεις). Συνέπειες: 1. Ατομικές: Βελτίωση ζωής ή προβλήματα (π.χ. αλλοτρίωση). 2. Κοινωνικές: Εκσυγχρονισμός ή προβλήματα (π.χ. μόλυνση περιβάλλοντος). Μαθήμα 6ο Κοινωνικούς Θεσμούς, την Αναγκαιότητά τους και τη Δημιουργία Νέων Θεσμών: 4.1 Κοινωνικοί Θεσμοί Ορισμός: Οι κοινωνικοί θεσμοί είναι οργανωμένες σχέσεις και δραστηριότητες που εξυπηρετούν σημαντικές κοινωνικές ανάγκες, όπως η αναπαραγωγή, η μόρφωση, και η θρησκευτική λατρεία. Χαρακτηριστικά: 1. Οργανωμένοι: Αποτελούνται από διάφορα όργανα, που διαμορφώνουν κοινωνικές θέσεις, ρόλους και κανόνες. 2. Σταθεροί: Οι σχέσεις μεταξύ των οργάνων τους διατηρούνται. Σκοπός: Ικανοποιούν σημαντικές κοινωνικές ανάγκες. Παραδείγματα Κοινωνικών Θεσμών: 1. Βιολογική Αναπαραγωγή: Θεσμός: Οικογένεια  Κοινωνική θέση: Παιδί - Γονιός 2. Παραγωγή Αγαθών: Θεσμός: Οικονομία (Επιχειρήσεις) Κοινωνική θέση: Εργάτης - Εργοδότης 3. Μόρφωση: Θεσμός: Εκπαίδευση (Σχολείο) Κοινωνική θέση: Μαθητής - Καθηγητής 4. Διακυβέρνηση: Θεσμός: Πολιτικοί (Πολιτικό Κόμμα, Βουλή) Κοινωνική θέση: Κυβερνήτης - Πολίτης 5. Λατρεία Θεού: Θεσμός: Θρησκευτικός (Εκκλησία) Κοινωνική θέση: Ιερέας - Πιστοί 4.2 Αναγκαιότητα Κοινωνικών Θεσμών Οργανώνουν την κοινωνία: Οι θεσμοί δημιουργούν κοινωνικούς κανόνες και ρόλους, επιτρέποντας την κανονικότητα και τη συνέχεια της κοινωνικής ζωής. Παράδειγμα: Στους θρησκευτικούς θεσμούς, ο ρόλος του ιερέα διαμορφώνει την εκκλησιαστική παράδοση και τη θρησκευτική διάπλαση των ατόμων. Δημιουργούν διάρκεια στο χρόνο: Οι κοινωνικοί κανόνες και οι αξίες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, εξασφαλίζοντας τη συνέχεια των θεσμών και της κοινωνικής ζωής. Παράδειγμα: Στην εκκλησιαστική παράδοση, τα άτομα μαθαίνουν τις αξίες που διαμόρφωσαν τη θρησκευτική ζωή, όπως η αγάπη στους συζύγους, εξασφαλίζοντας την παράδοση του θεσμού του γάμου. Δημιουργία Νέων Θεσμών Η κοινωνία εξελίσσεται και δημιουργεί νέους θεσμούς που ανταποκρίνονται σε νέες ανάγκες. Παράδειγμα: 1. Στη συνέχεια: Η ανάγκη για οργανωμένη λύση οδήγησε στη δημιουργία του θεσμού του ολοήμερου σχολείου (τυπικός θεσμός μέσω νομοθεσίας). 2. Αρχικά: Η εργασία των γυναικών και η ανάγκη φύλαξης των παιδιών οδήγησαν στην ιδιωτική πρωτοβουλία για τη φύλαξη μαθητών (άτυπος θεσμός).