Lecture 7 Customary Law PDF

Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.com UNDANG-UNDANG ADAT OLEH: DR. SITI RADIATON ADAWIYAH BINTI ZAKARIA  “KETIKA MUDA DIPEKUL OLEH IBU, APABILA BERTEMA DIRANGKAP OLEH TOADAT, APABILA MATI DIRANGKAP OLEH BUMI”  SEJARAH Undang-...

Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.com UNDANG-UNDANG ADAT OLEH: DR. SITI RADIATON ADAWIYAH BINTI ZAKARIA  “KETIKA MUDA DIPEKUL OLEH IBU, APABILA BERTEMA DIRANGKAP OLEH TOADAT, APABILA MATI DIRANGKAP OLEH BUMI”  SEJARAH Undang-undang adat yang berasal daripada adat dan tradisi yang diamalkan oleh orang Melayu selama berabad-abad. Adat dan tradisi ini kemudiannya memperoleh sifat undang- undang yang dikuatkuasakan oleh ketua atau orang tua. Undang-undang adat ialah undang-undang peribadi yang terpakai kepada kaum tertentu, agama atauetnikkumpulan. Sebagai contoh dalam konteks Malaysia, undang-undang Islam terpakai kepada orang Islam tanpa mengira etnik,adatkepada orang Melayu, undang-undang anak negeri kepada mereka yang dikelaskan sebagai anak negeri.  Undang-undang adat masih wujud sehingga kini di Malaysia. Ia sama ada paksaan olehSyariahMahkamah sebagai sebahagian daripada undang-undang Islam, sebagaiadat perpatehdalamNegeriSembilan dikuatkuasakan olehAdatdan undang-undang anak negeri di Sabah dan Sarawak yang dikuatkuasakan oleh Mahkamah Anak Negeri. Pemakaian undang-undang adat di Malaysia telah diakomodir dalam sistem perundangan zaman pra-penjajahan walaupun formalisasi sebenar atau statusnya berlaku selepas penjajahan British. Undang-undang adat yang diikuti oleh orang Melayu dipanggiladatatau “adatundang-undang”. Istilahadatjuga diterapkan pada adatpfbukan-melayu, orang asli.  Adattelah memelihara dan mengekalkan masyarakat Melayu tradisional sejak beberapa generasi. Walaupun tiada undang-undang, polis, dan hakim, mereka boleh mengekalkan undang-undang dan ketenteraman dalam masyarakat mereka dengan caraadat. Kepentingan dan penghormatan yang besar diberikan kepadaadat, sehinggakan orang Melayu malah sanggup mengorbankan keluarga mereka demi memelihara merekaadat. “biar mati anak,jangan mati adat”.  BAHAN-BAHAN UNDANG-UNDANG ADAT Undang-undang adat Melayu kuno yang dipatuhi oleh orang Melayu adalah berdasarkan: a) Undang-undang adat Melayu Kuno: i) Adat perpateh ii) Adat Temenggong b) Undang-undang Hindu; dan c) Undang-undang Islam 1) ADAT PERPATEH Adat perpatehmerupakan tradisi tersendiri yang diamalkan dalam kalangan orang Melayu pada masa kiniNegeriSembilan dan Nanning di Melaka. Matriarki demokratik iniadatundang-undang datang dariMinangkabau, dan dibawa olehMinangkabau penerokadari Sumatera. Adat perpatehmencari ungkapan dalam pantun tradisional dan pepatah suku kaum matriarki diNegeriSembilan. Kuasa dalam keluarga diletakkan di tanganmamak(ibu saudara lelaki tua), kemudian di tangan ketua sub-suku (perut) yang dipanggilbuapak.  Ini diikuti oleh ketua kaumlembaga, ketua wilayahUndangdan akhirnya Raja, Yang di-Pertuan BesaratauYamtuan. Thebuapakakan dipilih olehmamak, yanglembagaolehbuapak, yangUndangolehlembagadanYamtuanolehUndang. AYamtuanterpaksa datang dari kerabat diraja. Semua petugas ini mempunyai bidang kuasa sivil dan jenayah mereka sendiri yang jelas danYamtuan(Raja) mempunyai perlawanan akhirjurusdictiondalam perkara yang dibenarkan oleh ketua kaum. Adat perpatehmempunyai sistem yang sama sekali berbeza untuk mengendalikan perkara jenayah.  Adat perpatehlebih berminat terhadap penalti seperti pengembalian dan pampasan kepada yang cedera daripada hukuman atau membalas dendam kepada pesalah. Walau bagaimanapun,adat perpatehmemastikan bahawa, apabila mangsa dibunuh, sebagai pampasan, puak pembunuh terpaksa menggantikan ahli keluarga mereka untuk mangsa atau membayar wang darah kepada keluarga mangsa. Terdapat demerit dalamadat perpatehsistem, khususnya mengenai perkara yang berkaitan dengan bukti. Terlalu banyak kepentingan diberikan kepada keterangan mengikut keadaan sehinggakan ia melebihi keperluan keterangan mengikut keadaan.  Bukti mengikut keadaan pada masa ini bermaksud: bukti berdasarkan inferens, bukan pemerhatian atau pengetahuan peribadi yang lain, atau bukti fakta bukan isu yang boleh disimpulkan sebagai fakta dalam isu. Adat Perpatehterlalu bergantung pada bukti keadaan. Sebagai contoh, dalam kes kecurian, walaupun kecurian itu tidak dibuktikan, tetapi jika suspek berkelakuan berbeza, walaupun tingkah laku tersebut tidak berkaitan dengan jenayah, tingkah lakunya sendiri akan cukup di bawah bukti mengikut keadaan untuk mendapati suspek bersalah kecurian. PUSAKA DAN PEMBAHAGIAN HARTA Adat perpatehyang mengiktiraf sistem matrilineal mewarisi tanah adat hanya kepada anak perempuan kerana hanya keturunan perempuan sahaja yang berhak mewarisi tanah pusaka keluarga mereka (tanah pesaka). Tanah nenek moyang dianggap milik klan, bukan milik individu, dan keturunan perempuan klan dilantik sebagai penjaga tanah. Seperti dalam kesMunahv.Isam MLJ 34ia menerangkan kedudukan tanah nenek moyang mengikutAdat Perpatih. Dalam kes ini, tanah tertentu telah dipindahkan ke luarTiga Nenekpuak. Mahkamah memerintahkan supaya tanah tersebut dikembalikan kepada waris yang sah,Isam, bersyarat dengan pembayaran sejumlah wang. 2) ADAT TEMENGGONG Adat Temenggongdatang dari sumber yang sama denganadat perpatehtetapi berubah wataknya di bawah pengaruh Hindu. iniadatmerebak ke Negeri-negeri di Semenanjung melalui Kesultanan Palembang dan Melaka. Bukti untuk membuktikan bahawa kedua-duanyaadatberasal dari sumber matrilineal yang sama boleh dilihat dalam undang-undang harta pusaka tanah di Perak, Pahang dan Selangor, yang sama dengan tanah pusaka.NegeriSembilan. Peraturan dalam undang-undang Perak dan Melaka yang dicerna mengenai pemilikan tanah juga serupa denganNegeriSembilan.  Kerajaan dalam amartriarkimasyarakat seperti dalamNegeriSembilan bermula dari ketua keluarga sehingga kepada pemerintah. Sebaliknya, yangadat temenggongkerajaan terletak di tangan Raja-Raja, dibantu olehBendahara(Perdana Menteri dan Panglima Perang),Temenggong(Ketua Polis), dan beberapaMenteri(Menteri), manakala wilayah luar ditadbir melaluiMandulika(Mentadbir). Setiap daripada mereka mempunyai, selain fungsi khusus mereka, kuasa kehakiman yang meluas dan hak mereka untuk mengeluarkan perkhidmatan peribadi daripada rakyat mereka adalah tidak terhad. Konspirasi dalam istana dan persaingan di kalangan ketua-ketua  Adat temenggongdikatakan sebagai campuran daripadaadat, agama Hindu dan undang-undang Islam seperti yang dapat dilihat daripada intisari Melaka, Pahang, Kedah, Perak danJohore. Intisari walaupun terutamanya berkaitan dengan undang-undang jenayah, juga menyediakan peraturan mengenai perhambaan, hutang, pinjaman dan fungsi pegawai. Undang-undang jenayah dalamadat temenggongdicirikan oleh prinsip pembalasan. Walau bagaimanapun, adalah perkara biasa untuk hukuman yang lebih ringan dikenakan. Themuslimpenalti sering disebut di sebelahadat istiadatone and some digest menyatakan keutamaan kepada Undang-undang Islam (sekiranya berlaku pertembungan antara keduanya).  Satu lagi punca konflik adalah dalam bidang bukti. Undang- undang Islam memerlukan bilangan dan kualiti saksi yang khusus dan ini bercanggah dengan peraturan pembuktian lazim, yang bergantung kepada keterangan mengikut keadaan. AGIHAN HARTA Aplikasi daripadaadat temenggongdapat dilihat melalui urusan pembahagian harta selepas bercerai atau disebut harta sepencarian yang terbahagi kepada tiga macam iaitu.harta pembawa,harta dapatandanharta sepencarian. Harta pembawamerujuk kepada harta pusaka yang dibawa oleh suami kepada perkahwinan, yang kembali kepadanya selepas perceraian. Harta dapatandibawa oleh isteri kepada perkahwinan yang kembali kepadanya apabila diceraikan danHarta sepencarianmerujuk kepada harta yang diperoleh bersama semasa perkahwinan.  DalamBoto' vJaafartong sampahMuhammad 2 MLJ 1998: isteri mendakwa terhadap harta sepencarian yang dibeli suaminya. Apabila suami menceraikan isterinya, mahkamah memutuskan harta alih seperti bot nelayan juga boleh diletakkan di bawah peruntukan harta sepencarian walaupun dia tidak memberi sumbangan kewangan kepada suami untuk membeli harta itu, tetapi isterinya telah banyak kali menemani suaminya. apabila dia pergi memancing di laut bersama-sama. Ini sudah cukup untuk dikira sebagai "sumbangan" dalam membeli hartanah sekiranya berlaku pertikaian. Walaupun si isteri tidak menyertai perniagaan ikan secara langsung untuk suaminya, kehadiran suaminya menyebabkan ketenangan jiwa membolehkannya menguruskan perniagaan dengan berkesan.  Harta sepencarianjuga terpakai kepada semua jenis harta yang diperoleh secara bersama sebagaimana yang diadili dalam kesRoberts lwnUmmi Kalthom 1 MLJ 163: Dalam kes suami adalah seorang tentera yang memeluk Islam telah berkahwin dengan wanita Melayu dan telah membeli harta semasa perkahwinan dan nama harta tersebut di bawah nama isterinya. Apabila mereka bercerai, suami telah menuntut harta tersebut sebagai harta sepencarian. Mahkamah Tinggi memutuskan bahawa harta itu adalah harta yang diperoleh secara bersama, walaupun pada masa itu plaintif bukan orang Melayu tetapi orang Inggeris yang telah memeluk agama Islam. UNDANG-UNDANG ADAT CINA Undang-undang adat Cina dibawa masuk ke Malaysia (Malaya ketika itu) oleh pedagang Cina yang sebahagiannya tidak pulang ke China tetapi menetap di Tanah Melayu. Populasi peneroka Cina menjadi ketara pada pertengahan abad kesembilan belas. Ketika itu British telah menguasai Tanah Melayu dan mereka menyerahkan hal ehwal dalaman masyarakat Cina di tangan mereka sendiri. Untuk tujuan ini seorang penghulu atauKapitanChina dilantik sebagai penghubung antara masyarakat Cina dengan kerajaan.  Persatuan Cina, kesatuan sekerja, puak dan juga kongsi gelap Cina ditubuhkan untuk menjaga kebajikan dan kepentingan peneroka Cina. Walaupun populasi orang Cina bertambah, undang-undang adat mereka tidak banyak mempengaruhiadat, sebab utama adalah perbezaan agama. Alasan lain ialah adat resam Cina adalah berbeza-beza seperti dialek yang mereka pertuturkan. Prinsip yang diamalkan oleh orang Cina ialah, adat resam Cina terpakai kepada semuacinaberdasarkan kaum, tanpa mengira agama, tempat tinggal atau dialek. Namun, undang-undang adat Cina tidak diiktiraf sepenuhnya. Ia adalah tahap tertentu, hanya diiktiraf dalam hal keluarga.  Dalam kesReChoongLingChoon(decd) (1908) 12 SSLR 120lebih dikenali sebagai "Kes Enam Janda",regardigUndang-undang adat Cina, mahkamah memutuskan bahawa perkahwinan Cina di bawah undang-undang adat adalah poligami. KES ENAM JANDA Berdasarkan fakta, seorang lelaki Cina yang kaya mati tidak berwasiat meninggalkan kekayaan yang banyak. Dia berkahwin dengan wanita sebagai isteri utama mendahuluinya meninggalkan seorang anak lelaki. Walau bagaimanapun, terdapat Enam yang laindakwa wanitamenjadi balunya, ada yang beranak dengannya termasuk yang lahirsebelum kahwin. Isutimbulsama ada semua wanita mempunyai taraf yang sama dan berhak mendapat bahagian yang sama daripada harta suami. Selain itu, adakah kanak-kanak itu 'sah' seperti yang dikehendaki oleh Statut Pengagihan Inggeris 1670.  Berdasarkan kes ini, disimpulkan bahawa syarat sah secara formal perkahwinan adalah sama bagi isteri pertama dan isteri-isteri lain iaitu bersekedudukan lama, niat untuk membentuk kesatuan kekal dan reputasi awam. Mahkamah memutuskan bahawa perkahwinan adat Cina adalah poligami. Oleh itu empat daripada wanita itu adalah sahberkahwin di manaterdiri daripada isteri utama ataut'saidanorang lain bernamasebagai isteri atau gundik yang lebih rendah dipanggilt'sip.Namun, dua lagi wanita gagal dalam tuntutan mereka kerana mereka tidak menjalani akad nikah. Undang-undang berdasarkan kes ini menganggap perkahwinan ini sebagai status yang sama antara 4 daripadajanda.Merekaberhak mendapat bahagian yang sama daripada harta suami dan diberi hak yang sama untuk mentadbir harta pusaka si mati. Lebih-lebih lagi, anak kepada semua isteri akan dianggap sah, walaupun dilahirkan selepas berkahwin.  Justeru, berhak untuk mewarisi sama rata dengan anak isteri pertama. Dengan perkadaran yang besar ini, mahkamah juga mengesahkan undang-undang biasa kesahihan seperti yang diterima undang-undang di Negeri-negeri Selat, walaupunwayittelah digunakan untuk orang Cina yang dibenarkan untuk berkahwin poligami tidak akan biasa kepada seorang peguam biasa di England. Malah seorang anak lelaki hanya boleh berjaya kepada harta pusaka bapa yang tidak berwasiat, bukan sahaja dengan bukti hubungan biologi (seperti yang mungkin dibenarkan oleh adat Cina), tetapi juga berdasarkan bukti bahawa konsep atau kelahiran telah berlaku secara sah semasa perkahwinan yang sah. antara ibu bapanya. **Menurut undang-undang perkahwinan Inggeris, perkahwinan adalah kontrak monogami antara lelaki dan perempuan. Jelas sekali takrifan itu tidak sesuai dengan penghakiman yang dibuat oleh mahkamah dalam kes ini. Walau bagaimanapun, semasa merujuk kepada undang-undang Cina, perkahwinan merujuk kepada kontrak monogami di mana seorang suami hanya boleh mempunyai seorang isteri yang sah dan rasmi pada satu-satu masa tetapi jelas dalam adat Cina bahawa lelaki Cina dibenarkan untuk  Prinsip bahawa adat resam Cina terpakai kepada semua orang Cina, berdasarkan kaum, diterima baik. Dalam petisyen ceraiDorathyYeeYengNam lwn LeeFok Kooi 22 MLJ 257, Thomson J memberikan dekri nisi dan mengesahkan bahawa: Di Negeri-negeri Selat, Walau bagaimanapun, walau apa pun pendirian berkenaan kaum lain, satu-satunya kesimpulan yang boleh dibuat daripada kes Enam Janda, yang merupakan kes klasik mengenai subjek itu ialah mengenai orang Cina persoalan undang- undang peribadi adalah berdasarkan pada perlumbaan. Mahkamah yang berkuat kuasa telah memberikan pengiktirafan kehakiman kepada adat tertentu yang lazim atau walaupun menjadi lazim di kalangan orang Cina tanpa mengira domisil atau agama mereka.  Di Sarawak, adat Cina diterima hanya dalam keadaan berikut, seperti yang diadakan diChan Bee Neo &Orsv.EeesakitChoo SCR 1: Apabila adat adalah: a) Dikawal secara nyata oleh Ordinan Sarawak; atau b) Dikawal secara nyata oleh peraturan yang dibuat di bawah Ordinan; atau c) Diiktiraf secara nyata atau tersirat dalam Ordinan Sarawak. UNDANG-UNDANG ADAT HINDU Undang-undang adat Hindu adalah satu-satunya unsur asing yang mempunyai pengaruh ke atas undang-undang adat Melayu dan pada tahap tertentu ia diterima pakai. Undang-undang Hindu dibawa masuk ke Tanah Melayu pada awal zaman Kristian oleh pedagang dan peneroka India, yang sebahagiannya tinggal di belakang. Undang-undang Hindu mempunyai sumbernya daripadaDharmasutras(buku undang-undang dalam prosa)., theDharmasastras(buku undang-undang dalam ayat); ulasan dankonpedia, dan undang-undang adat mereka. Walaupun ia kuno, undang-undang Hindu mengandungi sistem  Seawal abad kesebelas, sistem perundangan merebak kejirannegara termasuk Bali dan Kepulauan Melayu. Dalam tempoh itu, undang-undang Hindu memainkan peranan utama di wilayah ini dalam hal-hal yang berkaitan dengan keluarga, penggantian, harta, kontrak, bukti, jenayah dan hukuman serta prosedur kehakiman. Di antara semua cabang undang-undang Hindu hanya perlembagaan dan undang-undang jenayah yang mempunyai kesan dan pengaruh yang lebih besar ke atas sistem perundangan Negeri-negeri Melayu zaman pertengahan. Malah pada hari ini undang-undang India dan Malaysia mengenai perlembagaan dan undang-undang jenayah adalah serupa dalam banyak bidang, dan atas sebab ini, preseden kehakiman dari India  Ini boleh dilihat dalamPootov.Valee Uta TavenKy622, mahkamah mengiktiraf perkahwinan poligami dalam adat resam India. Dalam kes ini, undang-undang adat Hindu mengenai hak milik isteri terhadap hartanya yang berasingan telah digunakan. Undang-undang adat kedua-dua orang Melayu dan Hindu mengambil kemajuan yang sama selama bertahun-tahun. Sultan dan keluarganya mengambil alih fungsiadatketua di Tanah Melayu. Berkenaan dengan undang-undang adat Hindu di Negeri-Negeri Hindu, keadilan telah diketepikan oleh Raja dengan nasihat panel undang-undang.  UNDANG-UNDANG ADAT BUMIPUTERA SABAH DAN SARAWAK Dalam konteks Malaysia,Bumiputraatau 'anak tanah' dianggap sebagai asli yang berasal dari Malaysia. Antara golongan yang diiktiraf sebagaiBumiputeraialah orang Melayu dan anak negeri Sabah dan Sarawak. Orang Melayu ditakrifkan di bawah Perlembagaan Persekutuan sebagai seorang yang menganut agama Islam, lazim bertutur dalam bahasa Melayu, mematuhi adat Melayu dan dahulu.MerdekaHari yang dilahirkan di Persekutuan atau di Singapura atau dilahirkan oleh ibu bapa yang salah seorang daripadanya dilahirkan di Persekutuan atau di Singapura, atau pada hari itu bermastautin di Persekutuan atau di Singapura, atau merupakan isu orang tersebut.  Perlembagaan Persekutuan juga mentakrifkan anak negeri dalam konteks pengiktirafan kedudukan istimewa mereka di Sabah dan Sarawak. Berhubung dengan Sarawak, anak negeri bermaksud seseorang yang merupakan warganegara dan sama ada tergolong dalam salah satu kaum yang dinyatakan dalam Perkara 161A(7) sebagai peribumi Negeri atau berdarah campuran yang berasal secara eksklusif daripada kaum tersebut. Fasal (7) Perkara 161A menyenaraikan kaum yang akan dianggap sebagai anak negeri danorang aslike Sarawak dan ini adalahorang Bukitan,Bisayah,Dusun, LautDayak, TanahDayak,Kadayan,Kalabits,orang Keyan,orang Kenyah(termasukSabups Sipengs),Kajangs(termasukSekapans,Kojamans,Lahanans,Punan, TajongsdanKanowits),Lugat Isumsorang melayuMelanos,kaum  Berhubung dengan Sabah, anak negeri ialah orang yang menjadi warganegara, merupakan anak atau cucu kepada seseorang daripada kaum yang berasal dari Sabah, dan dilahirkan (sama ada pada atau selepas Hari Malaysia), sama ada di Sabah atau bapa yang bermastautin. di Sabah semasa kelahiran. Ketibaan British di Borneo Utara mengubah undang-undang adat asli daripada kejadian tradisi lisan yang terbalik kepada satu set peraturan bertulis yang jelas, beroperasi dalam rangka kerja pentadbiran dan kehakiman yang ditetapkan. Pemformalan undang-undang adat asli ini mempunyai kesan memastikannya, selain daripada fakta bahawa ia memastikan kelangsungannya melalui kod bertulis. Ia meletakkan undang-undang adat asli dalam sistem perundangan sekular formal, dengan struktur mahkamah hierarki, sistem rayuan dan sistem duluan, peraturan pembuktian dan piawaian pembuktian.  Tidak dapat dinafikan bahawa pemformalkan, di samping mengekalkan warisan yang besar, telah memberi cabaran besar kepada tradisi adat asli. Di bawah pentadbiran Brooke, dan seterusnya di bawah pentadbiran kolonial British, kebanyakan tradisi tidak bertulis (adat)easdikodkan, menimbulkan contohnya kepada LautDayak(Iban) Denda 1952 dan OrangUluKod Denda Adat 1957. Di Sarawak, Ordinan Mahkamah Anak Negeri 1955, yang kemudiannya digantikan dengan Ordinan Mahkamah Anak Negeri 1992, menubuhkan sistem Mahkamah Anak Negeri untuk mendengar dan membicarakan kes-kes yang melibatkan undang-undang adat anak negeri.  PEMAKAIAN UNDANG-UNDANG ADAT ASLI PERKAHWINAN DAN PENCERAIAN Dalam hal berkaitan perkahwinan dan perceraian, anak negeri tidak kira sama ada Sabah, Sarawak atau Semenanjung Malaysia boleh dikawal oleh undang-undang yang berbeza, bergantung kepada agama dan rujukannya. Jika dia Muslin, pilihan itu tidak ada kerana dia dikawal oleh undang-undang Islam tetapi sebaliknya, jika dia bukan Islam, dia boleh memilih antara undang-undang adat dan undang- undang sivil.  Seksyen 3 Akta Membaharui Undang-undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 memperuntukkan seperti berikut: (1) Kecuali sebagaimana diperuntukkan selainnya dengan nyata Akta ini hendaklah terpakai bagi semua orang di Malaysia dan bagi semua orang yang bermastautin di Malaysia tetapi bermastautin di luar Malaysia. (2) Bagi maksud Akta ini, seseorang yang merupakan warganegara Malaysia hendaklah disifatkan, sehingga dibuktikan sebaliknya, bermastautin di Malaysia. (3) Akta ini tidaklah terpakai bagi orang Islam bagi mana-mana orang yang berkahwin di bawah undang-undang Islam dan tiada perkahwinan salah satu daripada pihak yang menganut agama Islam boleh diakadnikahkan atau didaftarkan di bawah Akta ini, tetapi tiada apa-apa pun di sini boleh ditafsirkan sebagai menghalang mahkamah yang di hadapannya petisyen untuk perceraian telah dibuat di bawah seksyen 41 daripada memberikan dekri perceraian atas petisyen satu pihak kepada perkahwinan di mana pihak yang satu lagi telah (4) Akta ini tidaklah terpakai bagi mana-mana anak negeri Sabah dan Sarawak atau mana-mana orang asli Malaysia Barat yang perkahwinan dan perceraiannya dikawal oleh undang-undang adat anak negeri atau adat orang asli melainkan- (a) dia memilih untuk berkahwin di bawah Akta ini (b) dia mengikat perkahwinannya di bawah Ordinan Perkahwinan Kristian (c) dia mengikat perkahwinannya di bawah Gereja dan Ordinan Perkahwinan Sivil. Undang-undang adat di Sarawak adalah campuranadatdan undang-undang Islam yang terkandung dalamUndang-undang Mahkamah Melayu. Prinsip-prinsip utamaadattelah dikodifikasikan oleh Rajah dan kod itu termasuk unsur-unsur undang-undang Islam. Ia adalah  Undang-undang adat Melayu sebelum ini ditadbir oleh Mahkamah Anak Negeri tetapi berikutan pindaan kepada undang-undang, ia kini ditadbir oleh Majlis Islam Sarawak danSyariahMahkamah. Majlis Islam bertanggungjawab meneliti dan memantapkan undang-undang adat Melayu. TheSyariahPelaksanaan mahkamah olehMajlisIslam (Perbadanan( Ordinan dan adat resam yang terkandung dalamUndang-undang Mahkamah Melayu. Semasa pemerintahan Rajah beberapa KodIbanundang-undang adat yang terdiri daripada kesalahan dan hukuman yang dipersetujui pada dasarnya telah dibuat melalui perundingan dengan orang tua puak.  Theadatyang sedang berkuat kuasa adalah yang dinyatakan dalam Ordinan Undang-undang Adat Anak Negeri (Cap 51) dan perundangan subsidiari dalam bentuk Perintah Gabenor dalam Majlis yang memberi kesan kepada kodifikasi dan perubahan, jika ada, kepada undang-undang adat anak negeri. Perintah berikut telah dibuat di bawah Ordinan: (a) OrangUluKod Denda Adat (BelagaSub0Daerah) (b) OrangUluKod Denda Adat (Bahagian Keempat) (c) TheTusun Tunggu(Divisyen Ketiga) (d) TheTusun Tunggu(Divisyen Keempat) (e) TheTusun Tunggu(Divisyen Kelima) Perundangan subsidiari ini antara lain, menangani perkara seperti pertunangan, perkahwinan, perceraian, kesalahan seksual,  Peruntukan memang wujud dalam Ordinan Undang-undang Adat Anak Negeri untuk pindaan dibuat kepada undang- undang adat ini tetapi hanya jika Gabenor berpuas hati, selepas siasatan yang difikirkannya wajar atau suai manfaat, bahawa konsensus umum pendapat dalam masyarakat yang sistem anak negerinya undang-undang peribadi terpakainikmatpindaan sistem sedemikian. Peruntukan ini bukan sahaja mengiktiraf ketidakstabilan undang-undang adat tetapi juga mengiktiraf keperluan untuk perubahan pada masa hadapan. TheMajlis Adat IstiadatSarawak telah ditubuhkan pada tahun 1977 melalui patung untuk tujuan memastikan dan membangunadatundang-undang.  HAL EHWAL ASLI DI SABAH Di Sabah, hal ehwal anak negeri diuruskan sedikit berbeza daripada Sarawak, yang mempunyai kedaulatan yang boleh menggubal undang- undang berkaitan hal ehwal anak negeri. Wolly'sKod yang disediakan pada tahun 1930-an memberikan bukti berharga tentang undang-undang anak negeri di Sabah. Kod yang disusun dalam beberapa jilid mengandungi prinsip asasTuaran Adat,Dusun Adat,Murut Adat,Kwijiau AdatdanTimogum. Ordinan Tanah memperuntukkan, antara lain, undang-undang berkaitan tanah anak negeri seperti pegangan adat, yang ditakrifkan dalam seksyen 65 sebagai pemilikan tanah yang sah oleh anak negeri sama ada melalui pendudukan dan penanaman berterusan selama tiga tahun atau lebih berturut-turut atau melalui hak milik di bawah Ordinan Tanah pada Ordinan Cukai Poll yang terdahulu.  Di bawah seksyen 66, pemegang hak adat mempunyai hak penggunaan dan penghunian yang kekal, diwarisi dan boleh dipindah milik tertakluk hanya kepada penanaman sebenar dan liabiliti untuk memberi percuma.buruhapabila diperlukan untuk kerja-kerja faedah bersama. Ordinan itu juga memperuntukkan penyimpanan Daftar Hakmilik Anak Negeri dan pengisytiharan Rizab Anak Negeri oleh Gabenor untuk faedah mana-mana kumpulan anak negeri.  SISTEM MAHKAMAH ASLI Sistem Mahkamah Anak Negeri di Sarawak Mahkamah Anak Negeri Sarawak dikaji sebagai contoh sistem formal penghakiman pertikaian yang berkaitan dengan undang- undang adat anak negeri. Ordinan Mahkamah Anak Negeri 1992 memperuntukkan sistem Mahkamah Anak Negeri kedua-dua bidang kuasa asal dan rayuan. Ordinan itu ditambah dengan Kaedah-Kaedah Mahkamah Anak Negeri 1993. Mahkamah anak negeri diberi kuasa untuk mentadbir dan menguatkuasakan hanya undang-undang dan adat anak negeri yang berlaku di kawasan bidang kuasa mahkamah setakat mana yang berkenaan dan tidak bertentangan dengan keadilan atau moral semula jadi atau pada dasarnya tidak bertentangan dengan peruntukan undang-undang. mana-mana undang-undang yang  Bidang kuasa Mahkamah Anak Negeri adalah keadaan mengikut patung dan terdiri daripada perkara-perkara yang dinyatakan berikut: (a) Kes yang timbul daripada pelanggaran undang-undang atau adat anak negeri (selain daripadaOrdinan Undang-undang KeluargaIslam 1991 atau Adat Melayu Sarawak) di mana semua pihak tertakluk kepada sistem undang-undang peribadi yang sama; (b) Kes yang timbul daripada pelanggaran undang-undang atau adat anak negeri (selain daripadaOrdinan Undang-undang KeluargaIslam 1991 atau Adat Melayu Sarawak) yang berkaitan dengan mana-mana agama perkahwinan atau perkara seksual di mana satu pihak adalah anak negeri. (c) Mana-mana kes sivil bukan kes di bawah bidang kuasa mana- manaSyariahMahkamah yang ditubuhkan di bawahOrdinan Mahkamah Syariah1991 di mana nilai bahan pelajaran tidakmelampauiRM2,000 dan semua pihak tertakluk kepada (d) mana-manapenjenayahundang-undang yang bersifat kecil yang dinyatakan secara khusus dalamAdat Ibanatau mana-mana undang- undang adat lain yang olehnyacustomthemahkamah adalah terikat dan yang boleh dihukum dengan secukupnya dengan denda tidak melebihi yang di bawah seksyen 11 Ordinan, Mahkamah Anak Negeri boleh mengaward; (e) Apa-apa perkara yang berkenaan dengannya ia boleh diberi kuasa oleh mana-mana undang-undang bertulis lain untuk menjalankan bidang kuasa Mahkamah anak negeri tidak boleh mempunyai bidang kuasa ke atas perkara berikut: i) Mana-mana prosiding di mana seseorang didakwa atas suatu kesalahan yang akibatnya kematian didakwa telah berlaku; ii) Sebarang kesalahan di bawah Kanun Keseksaan; iii) Apa-apa prosiding mengenai perkahwinan atau perceraian orang bukan Islam yang dikawal oleh Akta Perkahwinan dan Perceraian Membaharui Undang-undang 1976 dan Ordinan Pendaftaran iv) Sebarang prosiding yang menyentuh hakmilik atau sebarang kepentingan dalam tanah yang didaftarkan di bawah Kanun Tanah; v) Mana-mana kes yang melibatkan pelanggaran undang- undang atau adat anak negeri jika penalti maksimum yang dibenarkan untuk lulus adalah kurang daripada penalti minimum yang ditetapkan untuk kesalahan tersebut; vi) Kes yang timbul daripada pelanggaranOrdinan Undang- undang KeluargaIslam 1991 dan peraturan atau peraturan yang dibuat di bawahnya atauMlayaadat Sarawak vii) Sebarang perkara jenayah atau sivil dalam bidang kuasaSyariahMahkamah yang ditubuhkan di bawahOrdinan Mahkamah Syariah1991;atau  Di samping itu, seksyen 20(1) Ordinan Mahkamah Anak Negeri 1992 memberi kuasa kepada Mahkamah Anak Negeri Daerah dengan bidang kuasa khas untuk mendengar dan menentukan kes berikut: i) untuk tujuan seksyen 9 Kanun Tanah, persoalan sama ada mana-mana bukan anak negeri telah dikenal pasti dengan komuniti anak negeri tertentu dan tertakluk kepada sistem anak negeri atau undang-undang peribadi masyarakat tersebut ii) Persoalan sama ada seseorang yang tertakluk kepada sistem undang-undang peribadi tertentu, sama ada orang asli atau sebaliknya, telah menjadi atau menjadi, berdasarkan peristiwa-peristiwa berikutnya atau melalui kelakuan atau cara hidup, tertakluk kepada pandangan peribadi yang berbeza. iii) Persoalan sama ada seseorang yang tertakluk kepada undang- undang peribadi komuniti asli tertentu telah terhenti atau  Dalam menentukan apa-apa soalan di bawah seksyen 2(1) di atas, adalah dengan syarat Mahkamah Anak Negeri Daerah berhak untuk mengambil kira, pendapat umum dalam masyarakat yang dengannya orang itu telah dikenal pasti walaupun ia bercanggah dengan permohonan yang ketat sistem undang-undang peribadi komuniti tersebut dan melainkan komuniti tersebut adalah komuniti Islam, boleh mengabaikan fakta bahawa orang yang dipersoalkan itu adalah atau Kristian dan bahawa beberapa pengubahsuaian sistem undang-undang peribadi komuniti tersebut adalah atau mungkin diperlukan atas akaun itu.. MAHKAMAH ASLI DI SABAH Mahkamah Anak Negeri di Sabah tidak begitu rumit dan rumit oleh Anak Negeri Sarawak. Peringkat terendah ialah Mahkamah Anak Negeri yang ditubuhkan oleh seorang Ketua Anak Negeri dalam bidang kuasa wilayah Mahkamah dan ketua yang diberi kuasa dari semasa ke semasa untuk mengadili. Mahkamah Anak Negeri mesti terdiri daripada dua atau lebih ahli dan jika saman timbul daripada pelanggaran undang- undang atau adat anak negeri sekurang-kurangnya seorang ahli mahkamah mestilah tergolong dalam kaum yang undang- undang atau adatnya didakwa telah dilanggar.