Kopie van Kopie van Vragen macro 2.docx

Vragen macro 2 Hoe word de collectieve sector gemeten? De collectieve uitgaven gedeeld door het bbp Stel ook gelijk de formule op? Collectieve uitgaven: BBP X 100 Waar gaat de helft van de overheidsbudget naar toe? Naar sociale uitkeringen en collectief gefinancierd zorg - Noem de 5 beperkingen als...

Vragen macro 2 Hoe word de collectieve sector gemeten? De collectieve uitgaven gedeeld door het bbp Stel ook gelijk de formule op? Collectieve uitgaven: BBP X 100 Waar gaat de helft van de overheidsbudget naar toe? Naar sociale uitkeringen en collectief gefinancierd zorg - Noem de 5 beperkingen als maatstaf van collectieve uitgavensquote? Leg ze uit. Overheidsbedrijven: Bedrijven in handen van de overheid, deze worden niet in de uitgavensquote meegenomen > voorbeeld is openbaar vervoer Fiscale regelingen: - subsidies etc. (Directe uitgaven) tellen wel mee, maar belasting uitgaven niet > voorbeeld aftrekposten, vrijstelling, verlaagd tarief. 3. Wetgeving: - veel invloed op de uitgavensquote ( minimumloon, sociale huurwoningen) > bijvoorbeeld vergunningen, verboden etc. Brengt vaak veel administratie lasten mee. 4. Overheidsgaranties: deze worden niet meegenomen in uitgavenquote, maar zorgen ervoor dat bedrijven goedkoper kunnen lenen doordat de overheid hun garanties geeft. 5. Instiutionele verschillen: Door bruto-uitkeringen is er een hogere uitgavensquote. Wat betekent negatief sparen? Lenen X Waarom is het een probleem al de overheid groter word? Omdat als overheid groter word dan - Wat zijn de 5 klassieke overheidstaken? Leg ze uit. Landsverdeging Infrastuctuurontwikkeling Openbare bestuur Rechtshandhaving Sociale voorzieningen Welke van de 5 klassieke overheidstaken kwamen er eerst en welke later? Wat is de wet van Baumol? HDe wet is Een stijging van de uitgavensqote, en de oorzaak ervan is de Baumol effect X Leg het Baumol effect uit. Hoe de kosten van diensten stijgen, zelfs als de apt niet stijgt De lonen stijgt om concurrent te blijven, terwijl productiviteit gelijk blijft. Dit let tot hogere overheidsuitgave. Noem 2 voorbeelden van Baumol effect in het kort: Automatisering lonen stijgen pt blijft gelijk Dienstensectoren (onderwijs en gezondheidszorg) Leg de besluitvorming van overheidsfinanciën uit: Noem de factoren die bijdragen aan de overheidsuitgave en leg ze in het kort uit: - Politici en ambetenaren - Schuldillusie - Belastingillusie X Hoe ontstaat belastingillusie? Kiezers realiseren zich vaak niet de volledige kosten van door de overheid georganiseerde voorzieningen. Hoe ontstaat schuldillusie? Financiering van overheidsuitgave met leningen Dus het ontstaat door het uitstellen van kosten voor kiezers, omdat de rekening pas in de wordt gepresenteerd (jongere generaties dragen de schulden van de oude generatie) Wat betekent budgetmaximalisatie? Het opmaken en vergroten van je budget is je doel. Wie zijn analyse verklaart zowel de groei als de afname van collectieve sector? Kessler, X Welke factoren van Baumol zijn er? Noem ze op en leg ze uit: Leg het vliegwiel effect uit: Kleine verandering brengt grote bewegingen met zich mee Wat is een voordeel van deze effecten samen? Ze kunnen samen de effecten versterken waardoor de overheidsuitgaven blijft groeien. Zelfs als de productiviteit niet toeneemt. Leg uit wat crowding out effect is en wanneer dit gebeurt Dat overheid te veel leent waardoor bedrijven niet meer zoveel kunnen lenen omdat de rente te hoog is, of ze moeten lenen tegen een hoge rente. Waardoor bedrijven niet gaan lenen en investeren. X Leg kapitaaldekkingsstelsel uit Werkgever bouwt pensioen voor je op Leg omslagstelsel uit. Werkende van nu betalen nu voor de pensioen mensen. Wat zijn de kort- en lang lopende rekening en wat zijn verschillen? Hoe kan de overheid renterisico op lopen? Met de renterisco kan je zien wat de rente met je doet. Dus dit kan een probleem zijn, omdat je niet weet wat de rente in de toekomst met je doet. Als de rente te hoog is heb je een risico dat je het niet meer kan betalen. Waarom worden financiële markten ongerust als het lijkt alsof overheden blij zijn met toenemende inflatie? Omdat de kosten duurder worden op producten bijvoorbeeld. X Noem de 3 functies van de overheidsschuld en leg ze in het kort uit 1. Onderpand bieden bin financiële transacties 2. Zekerheid van beschikbare middelen > openbare vervoer Risico vrije beleggingen voor de particulier sector > aandelen verkopen Leg de primaire overheidssaldo uit Uitgaven – inkomen van de overheid Leg uit waarom de begrotingsregels van voorjaar 2020 zijn opgeschorst Omdat COVID 19 aanwezig was moest de overheid belasting verlagen en overheidsuitgaven verhogen zodat mensen niet werkloos werken en bedrijven niet failliet gingen. Voor wie was het extra budget bedoelt die is uitgekeerd in de corona tijd? Loonsubsidies aan bedrijven die personeel in dienst houden Wat versterkte de coronacrisis en wie vooral Tweedeling tussen werkende en niet werkende vooral jongeren zzp’ers en flexwerkers. X Waarom nam de overheid tijdelijk overbrugging voor flexibele arbeidskrachten?: Omdat ze geen vast contract hebben en anders in de financiële problemen kwamen te zitten. Wat is de reden waarom de overheid de criteria voor loonsubsidies neemt? Omdat het niet aan zombiebedrijven te geven > zombiebedrijven( bedrijven die niet zouden halen) Maak de zin af: naarmate crisis langer duurt…. OMSCHOLING Zullen subsidies beschikbaar zijn voor bedrijfstakken die toekomst perspectief hebben Wat was er gebeurd in 2020 met de belastinginkomen van EU Overheidsuitgaven omhoog in alle EU landen Hebben alle eu landen financiële buffers Nee de piigs landen hebben schulden Welke landen in de eu kunnen financiële steun bieden? Noordelijke landen. X Waar zijn Fr, Sp en I vooral afhankelijk van? Toerisme Wat is hiervan de nadeel? Ze zijn afhankelijk van de toerisme inkomsten waardoor ze in de schulde kunnen raken. Noem de zwakste Eu landen op. - YAZMINA wist deze !! Hoe ontwikkelt de Eu commissie initiatieven om de schade door corona crisis te beperken, noem ze alle 4 en leg ze uit. ESM, SURE, herstelplannen en noodremprocedure ESM = Europese stabilisator meganisme X Waarom schulden uit hebben staan in euro, waarom last van piigs? Omdat de waarde van de euro daald, dit betekent dat dit minder waard, importeren wordt duurder Wat is de eurobonds Alle staatsschulden bij elkaar van alle eu landen Waarom betaalt nl een iets hogere rente percentage? Om Spanje hun rente druk te verlagen, zodat ze langer blijven zitten en zo krijgen ze niet de druk om te hervormen. Omdat alle schulden bij elkaar, dus rente word ook overal verdeeld. Hierdoor betalen we ook hun schuld. Waarom tegen om Spanje schulden overnemen en wat is hiervan de gevolg? Ze gaan het anders niet halen X Noem de 4 functies van overheidsbegroting en leg ze uit Autorisatie : toestemming vragen voordat ze at doen Al : hoeveel geld voor welke takend, de verdeling derven Beheersfunctie : niet over de max budget heen gegaan Controlefunctie : rechtmatig (toestemming, volledig, juistheid, fraude) en doelmatig (doelen wel juiste en laagste kosten) Wat gebeurt er als de overheid aandelen had, maar wat gebeurde er als wordt overgenomen door een nog grotere partij? Hun macht gaat weg. Waarom zou Hoekstra ontslagen moeten worden op dat moment en waarom is dit niet gedaan uiteindelijk? No toestemming, YAZMINA wist het Nl wilt geld uitgeven mag dat? Hoe word dit uitgezocht? Kan je bezuinigen, kan je geld ergens van pakken? Nee, belasting omhoog als het echt moet om te lenen Hoe kwam ze er mee weg? Omdat ze wel de doelmatigheid had behaalt. Omdat de aandelen toch wel meer waard werden Samenvattend document: alle begroting alles staat erin Wat betekent begrotingsperiode en wat gebeurt er als dit niet hebben gedaan? Vooraf toestemming achteraf overheid uitgegeven. Gehaktdag (verantwoordingsdag) word er keken of ze het geld hebben uitgegeven naar wat het moest. Als dit niet is gedaan dan ben je het kwijt. Dan zegt minister van financiën mooi geef maar hier bijv gezondheidszorg kan het nog gebruiken. Dus wat doe je als minister van defensie bent en er nog geld over is? En wat is hiervan een nadeel? Over 10 jaar pas boten, papier verplichting is dit en dit hoort bij de verplichtingstesel Nadeel: kwaliteit niet goed en te duur, omdat je bent toch te laat en nu moet je snel het moet doen. X Noem de drie verschillende stelsel op van de begrotingsstelsel?: Verplichgtingstelsel : verplichtingen door sluiten van een contract, zelfs als betaling later plaatsvind Kasstelsel: worden uitgaven vastgelegd op het moment van betalingen, ongeacht wanneer is de verplichtingen zijn aangegaan Baten- en lastenstelsel: houdt rekening met zowel inkomsten en uitgaves die betrekking hebben op specifieke periode d Wat doet de overheid op de verantwoordingsdag?: Gehaktdag. Overheid legt gevoerde beleid af. Ministerie publiceert een jaarverslag. Algemene rekenkamer gaat hier uit de doelmatigheid en rechtmatigheid. X Wat was het doel van Hoekstra om geen toestemming te vragen voor het kopen van aandelen van Schiphol?: Ze wilt het voor min mogelijk geld van belasting te laten betalen. Want anders zouden de aandelen te duur worden. Waarom krijgen elektrische auto’s subsidies? Co2 minder uitstoot Is dit doelmatig?: Nee. Voorbeeld van doelmatigheid?: Zonnepanelen. Leg uit wat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën zijn?: Alle bestaande overheidsregelingen blijven in stand zonder dat er belasting of overheidsschuld meer word of van een ander departement bezuinigd moet worden. Waarom is er een generatie conflict met de AOW?: Wij moeten langer werken, ouders kunnen eerder met pensioen. Dit is oneerlijk. X Waarom is AOW leeftijd voorbeeld van niet houdbaar zijn? Omdat steeds andere leeftijd word eerst 65 en nu 67. Het kan geen 65 lijven omdat het anders moet je belasting of overschuldschuld of andere deparment bezuinigen Wat zijn de gevolgen als je AOW leeftijd voor ons nu ook 65 wilt behouden? 1 van die 3 boven moet omhoog en kosten worden meer Vergrijzing hier in Nederland? Aantal ouderen toeneemt tov aantal werkenden. Wat is het gevolg van dat de zorgkosten harden stijgen dan de lonen? Steeds langer zorg nodig, steeds langer aow de zorgkosten stijgen. Onbetaalbaar. Wat moet je doen met die zorgkosten? Eigen risico verhogen. Wat betekent top tarief`? Hoogste belastingtarief dat word toegepast op zeer hoge inkomens. Waarom geen jongeren in de kamer 30+? Oude mensen stemmen veel, jongeren zijn er niet mee bezig En opleiding MBO4 of lager niet. X Waar streven politici naar? Stemmenmaximalistie Waar streven ministers naar ? conflictminimalisatie Waar streven ambtenaren en ministers naar? Budgetmaximalisatie Wat verklaart gedragseconomie in besluitvormingsprocessen? Niet altijd rationeel keuze. Wat betekent budgetmechanisme? Proces waarbij overheden beslissen hoe ze financiële middelen gaan verdelen (allocatiefunctie) Asymmetrische informatie betekenis? Een partij meer weten Falen van verzekeringsmarkt, de overheid in grijpen? Omdat ze anders goede risico’s laten verzekeren en niet de slechte. Verzekeraar moet ze accepteren. Het kan zo zijn de markt faalt en de overheid dus moeten in grijpen. Als de verzekeringsmarkt faalt, kan de overheid ingrijpen door bijvoorbeeld verplichte verzekeringen op te leggen, overheidsverzekeringen aan te bieden of de markt te reguleren om eerlijke tarieven te waarborgen. Averechtse selectie betekenis? Slechte risico’s gaan zich verzekeren en goede risico’s niet. X Moreel hazard? Treedt op wanner mensen zich roekelozer gaan gedragen omdat ze toch denken ja k ben verzekerd Wat helpt om moreel hazard tegen te gaan? Eigen risico Waarom zijn niet alle risico’s verzekerbaar? Te veel misbruik van gemaakt, en het is moeilijk of zelfs onmogelijk om het te laten verzekeren. Welke 2 verplichtingen legt de overheid om risicoselectie en premiedifferentie tegen te gaan? Iedereen accepteren voor basisverzekering tegen ziektekosten (acceptatieplicht) Zij moeten elke basisverzekering dezelfde premie in rekening brengen (premie hoogte verandert per verzekeraar) politici willen meer geld uitgeven omdat ze denken dat het hun invloed vergroot, wat leidt tot hogere overheidsuitgaven heeft te makende( budgetmax). Blz 5 schrift