Economie I (BESPO1173-BESPO1173A) PDF

Economie I (BESPO1173- BESPO1173A) Tom Truyts 14. Asymmetrische informatie  Informatie economie Volmaakte mededinging → veronderstelling perfectie informatie Alle agenten dezelfde informatie Realiteit: 1 marktpartij weet vaak meer dan andere Va...

Economie I (BESPO1173- BESPO1173A) Tom Truyts 14. Asymmetrische informatie  Informatie economie Volmaakte mededinging → veronderstelling perfectie informatie Alle agenten dezelfde informatie Realiteit: 1 marktpartij weet vaak meer dan andere Vaak verkoper beter geïnformeerd over kwaliteit verkochte goed dan koper Bv. tweedehands wagen Soms koper meer informatie Bv. verzekering Ex ante of precontractuele asymmetrische informatie Asymmetrische informatie voor transactie Ex post of postcontractuele asymmetrische informatie Asymmetrische informatie na transactie Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Asymmetrische informatie - Overzicht 1. Imperfecte informatie versus asymmetrische informatie 2. Ex ante asymmetrische informatie en averechtse selectie 3. Ex post asymmetrische informatie en moreel risico 4. Beheersen van averechtse selectie en moreel risico Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Imperfecte vs asymmetrische informatie Imperfecte of onvolmaakte informatie → onzekerheid Imperfecte kennis van de toekomst: toekomstige groei Chinese economie, weer en kwaliteit oogsten over 3 maanden, verloop conflicten of verkiezingen in de toekomst… Beslissen = rekening houden met alle mogelijke scenario’s → beslissen onder onzekerheid Asymmetrische informatie → één marktpartij meer info dan andere Onzekerheid aan één kant van markt Bv. verkoper 2de hands auto kent kwaliteiten auto beter dan potentiële koper Bv. sollicitant kent eigen kwaliteiten/motivatie beter dan potentiële werkgever Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Imperfecte vs asymmetrische informatie Asymmetrische informatie → mogelijk voor of na afsluiten van overeenkomst Ex ante asymmetrische informatie Bv. verkoper 2de hands auto kent kwaliteiten auto beter dan potentiële koper Moeten overeenkomst zien te vinden gegeven deze asymmetrie Ex post asymmetrische informatie Bv. verzekering tegen fietsdiefstal → verzekeraar na afsluiten minder informatie dan verzekerde over genomen voorzorgen (fiets altijd goed op slot?) Diefstal fiets gevolg van pech of nonchalance? Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Asymmetrische informatie - Overzicht 1. Imperfecte informatie versus asymmetrische informatie 2. Ex ante asymmetrische informatie en averechtse selectie 3. Ex post asymmetrische informatie en moreel risico 4. Beheersen van averechtse selectie en moreel risico Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Ex ante asymmetrische informatie: The Market for Lemons George Akerlof (°1940, Nobelprijs 2001) Paper ”The Market for Lemons” → bestudeert dramatische impact asymmetrische informatie George Akerlof Markt 2de hands wagens Verkoper kent echte kwaliteit wagen Koper kent kwaliteit wagen niet zien → wagen kan van zeer slechte (“lemon”) of zeer goede (“peach”) zijn, of iets ertussen Bereidheid tot betalen koper gebaseerd op alle mogelijke kwaliteitsniveau’s Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  The market for lemons Veronderstel markt voor auto’s van waarde, verschillende kwaliteit p Waardering (reservatieprijs) kopers gebaseerd op kwaliteit Ter vereenvoudiging: Kopers en verkopers zelfde waardering i.f.v. kwaliteit Indien waardering koper = waardering koper → transactie tegen p = waardering beide partijen Indien koper kwaliteit auto niet kent → bereidheid tot betalen = gemiddelde waardering van auto’s op de markt kwaliteit auto - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Tom Truyts  The market for lemons Geen asymmetrische informatie waarde, p → koper en verkoper herkennen echte kwaliteit auto → bereidheid-tot-betalen reflecteert kwaliteit auto → auto’s van verschillende Elke auto verkocht tegen kwaliteiten verhandeld, elke auto werkelijke waarde tegen andere p die kwaliteit reflecteert kwaliteit auto - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Tom Truyts  The market for lemons Asymmetrische informatie → waarderling kopers niet afhankelijk waarde, van kwaliteit (= niet observeerbaar) p Werkelijke waarde → dezelfde bereidheid-tot-betalen voor alle kwaliteiten auto Bereidheid tot betalen kopers = gemiddelde waarde (onafhankelijk van kwaliteit) p0 Indien alle auto’s verkocht tegen prijs p0 Verkoper auto lage kwaliteit → krijgt hogere prijs dan waarde auto Verkoper auto hoge kwaliteit → krijgt kwaliteit lagere prijs dan waarde auto auto - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Tom Truyts  The market for lemons Echter: verkopers auto hoge kwaliteit weigert te verkopen tegen prijs < waarde, waarde auto → auto’s verdwijnen van p markt Bereidheid tot betalen kopers = gemiddelde waarde Maar dan weerspiegelt niet langer p0 gemiddelde waarde auto’s op de p1 markt → bereidheid tot betalen kopers daalt van p0 naar p1 Werkelijke waarde kwaliteit Tom auto Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  The market for lemons Maar opnieuw: verkopers auto hoge kwaliteit (waarde boven p1) verdwijnen van markt waarde, p Gevolg → bereidheid tot betalen kopers Bereidheid tot betalen daalt van p1 naar p2 kopers = gemiddelde waarde p0 Enzoverder… p1 p2 Gevolg implosie volledige markt Werkelijke Enkel allerslechtste kwaliteit blijft over waarde “Averechtse selectie” (of ‘adverse selection’) kwaliteit auto - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Tom Truyts  The Market for Lemons Paper ”The Market for Lemons” → dramatische impact asymmetrische informatie: volledige markt ontrafelt, enkel allerslechtste kwaliteit blijft over Bemerk: asymmetrische informatie realistisch op vele markten Averechtse selectie bv. ook belangrijk voor verzekeringen Bv. ziekteverzekering → alle verzekerden betalen premie aan verzekeraar → som van premies gebruikt om wie ziek wordt te compenseren Zonder asymmetrische informatie → premie functie van gezondheidsrisico’s → wie gezond is betaalt minder, en moet minder waarschijnlijk vergoed worden Maar asymmetrische info → verzekeraar kent gezondheidsrisico’s individuele verzekerde niet → dezelfde premie voor alle verzekerden Maar → verzekerden met lage risico’s kopen verzekering niet → premie hoger van enkel minder gezonde verzekerden → premie wordt te duur voor meer gezonde verzekerden → … Adverse selectie → ontrafeling markt voor verzekeringen Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Asymmetrische informatie - Overzicht 1. Imperfecte informatie versus asymmetrische informatie 2. Ex ante asymmetrische informatie en averechtse selectie 3. Ex post asymmetrische informatie en moreel risico 4. Beheersen van averechtse selectie en moreel risico Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Ex post asymm. informatie en moreel risico Soms asymmetrische informatie na afsluiten contract → moreel risico (moral hazard) Partij met meer informatie probeer ex post eigen situatie te verbeteren door Niet-observeerbare beslissingen (moreel risico van verborgen acties) Informatie manipuleren (moreel risico van verborgen informatie) Verzekerde kan bv. eigen huis in brand steken of eigen vinger afsnijden om verzekerings premie te incasseren = fraude Verzekerde kan ook minder voorzorgen nemen om schade te voorkomen Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Ex post asymm. informatie en moreel risico Principaal-agent probleem (hoofdstuk 8) → belangen eigenaar (principaal) en management/werknemers (agent) niet gelijk → agent betere informatie over werkelijke bedrijfsvoering → agent kan hiervan gebruik maken om andere doelstellingen te halen (= minder winst voor principaal) Moreel risico → belangrijke welvaartsverliezen Bv. verzekering tegen fietsdiefstal Zonder moreel risico → weinig fietsdiefstallen → lage verzekeringspremie Met moreel risico → minder voorzorgen = meer fietsdiefstallen → hoge verzekeringspremie Mogelijk resultaat: minder fietsen verzekerd, minder fietsen gekocht & gebruikt… Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie Ex post asymm. informatie en moreel risico Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Asymmetrische informatie - Overzicht 1. Imperfecte informatie versus asymmetrische informatie 2. Ex ante asymmetrische informatie en averechtse selectie 3. Ex post asymmetrische informatie en moreel risico 4. Beheersen van averechtse selectie en moreel risico Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Oplossingen adverse selectie Adverse selectie → ontrafeling markt ↔ maar: markten functioneren in realiteit Oplossingen voor probleem asymmetrische informatie Oplossing 1: Screening → expert inspecteert verhandelde goed neemt asymmetrische informatie weg Maar: expert kost geld + kan fouten maken → geen oplossingen indien kosten of foutenmarge te groot Bv. verplichte autokeuring voor verkoop, BIO-certificaten, standaarden… Oplossing 2: Selectie → ongeïnformeerde partij geeft geïnformeerde partij keuze waardoor deze haar informatie reveleert → zelfselectie door geïnformeerde partij Bv. Salomonsoordeel Verplicht medisch onderzoek bij levensverzekering Economische discipline: contract theory Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Oplossingen adverse selectie Oplossing 3: Signaalgeving (“Costly signaling”) → Michael Spence, Nobelprijs 2001 samen met Akerlof Geïnformeerde stuurt via een handeling betrouwbaar signaal over eigen informatie Betrouwbaar: Alle verkopers 2de hands auto’s zullen zeggen dat auto uitstekend is Verkopers goede auto’s zoeken signaal dat te duur is voor verkopers slechte auto’s om te imiteren 2 jaar garantie op auto → goedkoop voor goede auto (valt niet in panne) ↔ duur voor slechte auto (vaak in panne) Geloofwaardig signaal van kwaliteit Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Oplossingen adverse selectie Oplossing 4: Resultaatgebonden betaling → deel van betaling uitgesteld en functie van resultaten Verkoop boomgaard → deel betaling later i.f.v. opbrengst Verkoop voetballer → deel vergoeding i.f.v. gespeelde wedstrijden of doorverkoop Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie  Oplossingen moreel risico Oplossing 1: Toezicht en controle Gedrag geïnformeerde partij controleren: controle op werkvloer Maar kostelijk Technologie vs. privacy Oplossing 2: Prikkels of bonus-malus Deel verloning werknemer afhankelijk maken van performantie → bonussen of aandelenopties voor management Bonus-malus systeem in verzekeringen → veel ongevallen = hogere premie Oplossing 3: Remgeld of franchise Deel kosten voor rekening van verzekerde Tom Truyts - Economie 1 - H14 Asymmetrische informatie