GE 6 SIM Ulo 7 Week 7 (Filipino version) PDF

U ni UNIVERSITY OF MINDANAO College of Arts and Science Education Social Science Discipline Physically Distanced but Academically Engaged Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learn...

U ni UNIVERSITY OF MINDANAO College of Arts and Science Education Social Science Discipline Physically Distanced but Academically Engaged Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learning (SDL) GE6/ Life and Works of Dr. Jose P. Rizal THIS SIM/SDL MANUAL IS A DRAFT VERSION ONLY; NOT FOR REPRODUCTION AND DISTRIBUTION OUTSIDE OF ITS INTENDED USE. THIS IS INTENDED ONLY FOR THE USE OF THE STUDENTS WHO ARE OFFICIALLY ENROLLED IN THE COURSE/SUBJECT. EXPECT REVISIONS OF THE MANUAL.  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 UNIT LEARNING OUTCOME 2 59 METALANGUAGE 59 Week 5 ESSENTIAL KNOWLEDGE 60 Jose in Europe 60 On Anchoring our Filipino Origin 63 SELF-HELP 65 LET’S CHECK 2.4 66 LET’S CHECK 2.5 67 LET’S ANALYZE 2.2 68 IN A NUTSHELL 73 Q&A LIST 74 KEYWORD INDEX 74 Course Outline: GE 6 – The Teacher and the School Curriculum Course Instructors: GINA G. CAHUCOM Email: [email protected] Student Consultation: By Appointment thru email, messenger, Blackboard LMS, phone call or text Mobile: 09267713739 Effectivity Date: August, 2020 Mode of Delivery: Blended (On-Line with face to face or Virtual sessions) Time Frame: 54 Hours Student Workload Expected Self-Directed Learning Requisites: None Credit: 3 Attendance Required: A minimum of 95% attendance is required at all scheduled Virtual or face to face sessions. Course Outline Policy Area of Concern Details Contact and Non-Contact The Self-Instructional Manual is designed for this 3- Hours unit course in the Life and Works of Dr. Jose Rizal (General Education 6). The expected number of online sessions or virtual sessions, which will be 1 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 scheduled on a specific time period, will be one hour per school day. Face-to-ace sessions, when warranted, will be scheduled for assessments and exams. Assessment Task Submission of assessment tasks shall be on the 3rd, Submission 6th, and 8th weeks of the term unless otherwise scheduled by the instructor. The assessment paper shall be attached with a cover page indicating the title of the assessment task or activity (as reflected on the module), the professor’s name, date of submission, and name of the student. The document shall either be submitted through the appropriate Blackboard LMS platform or emailed to the Course Instructor. It is also expected that students have already paid their tuition and other fees before the submission of the assessment tasks. Assessment tasks uploaded in the Blackboard LMS are to be answered within specific time frames. As a matter of course, the schedule will be given ahead of time by the Course Instructor. All assessment tasks and requirements are to be given and complied with online. There is, however, a possibility that the Final Examination will be given and taken in person at the campus. Should this be the case, the Course Instructor is to arrange ahead of time the exam schedule and other matters pertaining to the in-person conduct of the exam. Safe Assign Submission Honesty and integrity are valued and practiced in the University. It is expected, then, that all assessment (when applicable) tasks are complied with accordingly. Where appropriate, tasks submitted through the Blackboard LMS are to undergo plagiarism check using Safe Assign. Only a maximum of 20% index is allowed. This means that if the paper goes beyond the 20% index, the student will either redo the assessment or receive a failing marking. In addition, if the paper reaches 50 to 100% plagiarism index, possible disciplinary actions will be opted by the Course Instructor in accordance with the University’s OPM on 2 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Intellectual and Academic Honesty. Please be reminded that academic dishonesty, which includes cheating, plagiarism and commissioning other people to work on students’ tasks, will have consequences ranging from reprimand to warning and even expulsion. Penalties for Late Assignments and assessments are to be Assignments/Assessments accomplished and submitted within a definite time period. Tasks submitted beyond the deadline will merit a 7% deduction from the total score per day. Submitting insufficient requirements and requirements that failed to meet the set criteria will also merit the same. However, deductions won’t apply to late submissions that have valid reasons. In such cases, students are required to submit to the Course Instructor a letter of explanation to be appended with proof or evidence as support. Return of Assignments/ Assessment tasks will be returned within a maximum Assessments of two weeks after submission. Where applicable, only the scores will be returned and not the entire assessment. Activities and assessments done in the Blackboard LMS, save for essays, will have their results reflected immediately after they are taken. If group submission is required, only one copy of the accomplished task will be submitted. The names of all students who contributed must be reflected on the submitted copy. Re-marking of Contesting or requesting to change the score Assessment Papers and received for an assessment task must be done in Appeal writing and addressed to the Course Facilitator. The letter must explicitly explain the reasons/points why such contest or request be honored. If the Course Facilitator denies or disapproves the request, the concerned student can elevate the case to the Discipline Chair, and then to the Dean of the College. The original letter containing the request or appeal 3 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 must be submitted together with the new appeal. It is the Dean of the College who will issue the final decision regarding the contest or request. Grading System For graded assessment tasks, the following computation is to be used. Examination 70% First Assessment 10% Second Assessment 10% Third Assessment 10% Final Assessment 40% Class Participation 30% Quizzes, Assignments, Participations 10% Research, Projects, Requirements 20% TOTAL 100% The submission of grade will follow the University system and procedure. Citations and Quotations In quoting and citing works of others, APA format should be used. Where applicable, a list of references must be appended as the last page of the accomplished work. Student Communication Students are required to have an active umindanao account through which they can access the BlackBoard LMS platforms. Within the first week of the term/semester, any student who failed to login/access a course must communicate immediately to the CASE Dean’s Office through the contact details listed below. Students who do not have a working umindanao account must immediately contact Dr. Ramcis N. Vilchez at [email protected]. In-campus face-to-face sessions, whenever required and allowed by quarantine guidelines, will be scheduled and coordinated in advance. For specific concerns, students may contact the 4 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 appropriate office. The list of the offices and their contact details are listed below. Contact Details of the Khristine Concepcion, Ph.D CASE Dean Email: [email protected] Phone: (082)305-0647 Local 118 Contact Details of the Victoria Ligan, DPA Program Head Email: [email protected] Phone: (082)305-0647 Local 118 Students with Special Students with concern must coordinate with the Needs or concern instructor. Depending on the nature and rationale of the concern the instructor may give an alternative assessment task or extend deadline with the approval of the program head. However alternative assessments given should be relevant with the learning outcome of the course. Library Contact Details Brigida E. Bacani Phone: 082 305-0645/ 082 227-5456 (ask to connect to the office of LIC Head) Well-being Welfare Zerdszen Rañises Support Help Desk GSTC (Guidance Services and Testing Center) Contact Details Phone: 082 305-0645/ 082 227-5456 (ask to connect to the office of the GSTC Facilitator or GSTC Head) Course Information - see/download course syllabus in the Black Board LMS Instructor: Hello, sa lahat! Maligayang pagdating sa kursong ito, GE 6 – Ang Buhay at mga gawa ni Dr. Jose Rizal. Kailangang pag-aralan ng lahat ang buhay ni Dr. Jose Rizal. Naniniwala ako na itinatanong mo kung bakit kailangan mong pag-aralan ang buhay at ang kanyang mga gawa. Ito ay kinakailangan at iniutos ng batas sa ating bansa. Bukod pa riyan, dapat nating malaman ang ating kasaysayan at alalahanin ang mga taong nakikipaglaban para sa ating kalayaan. Muling pag-ibayuhin ang simbuyo ng damdamin at pagmamahal sa ating inang-bayan at nagpapasalamat sa mga sakripisyong ginawa para sa ating kalayaan. 5 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 CO: Bilang mga mag-aaral ng kursong ito, inaasahang makikita ninyo sa inyong pag-aaral ang pangunahing kaalaman tungkol sa kasaysayan hinggil sa buhay at mga gawa ni Dr. Jose Rizal. Ito ay para sa iyo upang pahalagahan ang makulay na buhay ni Dr. Jose Rizal at ang makasaysayang pangyayari nito. Sa pagtukoy sa Batas ng Rizal at ika-19 na Siglo at ang kontribusyon sa Nasyonalismong Pilipino. Ang pagpapakilala kay Dr. Jose Rizal, lalo na ang nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo, at ang kanyang mga isinulat, na tula, malalaman ninyo ang kanyang buhay at ang buhay ng ating mahal na mga ninuno noon at sa panahon ng Espanyol. Sa huli, ito ay nagpapakilala kay Dr. Jose Rizal mula sa kanyang pagsilang hanggang sa kanyang kamatayan. Samakatwid, sa kursong ito, inaasahan kayong matutong, MAGBASA, ALAMIN, TAMASAHIN AT PAGNILAY-NILAYIN, ang buhay at mga gawain ni Dr. Jose Rizal at matuto kung paano suriin at tugunin ang kursong ito sa ating henerasyon at sa huli, inaasahan kayong maging aktibong magampanan ang kinakailangang gawain at masasagutan ang mga sumusunod na aktibidades na nakalaan para sa kurso. SUMULONG TAYO. PARA SA BAYAN! BIG PICTURE-C Week: 7-9 Unit Learning Outcome (ULO- 3): Pagkatapos ng aralin na ito, kayo ay inaasahan na: a. Pag-aralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal, particular ang kanyang dalawang libro. b. Talakayin ang buhay ni Dr. Jose Rizal, mula sa kanyang pagsilang hanggang sa kanyang kamatayan; dahil dito, pag-aaralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal sa kanyang mga sanaysay at paglalahad. c. Suriin ang kontekstong pangkasaysayan at pangkulturang nasa misyon ni Dr. Jose Rizal at naglalakbay sa buong mundo at pag-aralan ang mga kababaihan na naging bahagi ng kanyang buhay. 6 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Sa seksyong ito, ang mga mahahalagang terminong nauugnay sa pag-aaral ng Buhay at Mga Gawa ni Dr. Jose Rizal at sa ULO-3 Linggo 7 ay bibigyang kahulugan upang magtatag ng isang batayan sa kung paano maunawaan ang mga term na makakaharap mo sa kursong ito. Sa pagdaan namin sa pag-aaral ng buhay at mga gawa ni Dr. Jose Rizal, Mangyaring gabayan ka ng mga sumusunod na termino at maunawaan ang mga konsepto at ideya nito. 1. Reporma Ang pagtanggal ng mga maling gawain (hal. Mga Pang-aabuso) sa pamamagitan ng pagpapatupad o pagpapakilala ng isang mas mahusay na pamamaraan o kurso ng pagkilos. Si Rizal ay isang repormista, hindi isang rebolusyonaryo. BIG PICTURE in Focus a. Pag-aralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal, sa partikular, ang kanyang dalawang libro. METALANGUAGE 2. Rebolusyon Pangunahing hamon sa isang gobyerno kung saan nais ng isang pangkat o samahan na ibagsak ang kasalukuyang gobyerno at talikuran ang isang gobyerno at ipalit ng ibang gobyerno. 3. Kilusang Propaganda Ang mga organisadong aktibidad na pinamunuan ng nasyonalistang Pilipino, karamihan sa mga ito ay mga ilustrado na nakabase sa Europa tulad ni Rizal, na gumamit ng kilusan upang mailantad ang mga pang-aabuso at makamit ang mga reporma at kalayaan para sa Pilipinas. 4. Noli Me Tangere ("Huwag mo akong hawakan") Mula sa mga salita ni Jesus na hinarap si Maria Magdalene sa Juan 20:17 King James Version (KJV) "Huwag mo akong hawakan sapagkat hindi pa ako nakakabalik sa aking Ama." 5. Filibustero 7 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Isang tao na ginusto na hindi sundin ang mga hangarin ng mga awtoridad sa Espanya. (hindi pagsunod o pag-uugali ng pag-uugali) 6. rebelyon, sedisyon, at Illegal na pagsasama Ang mga paratang na isinampa laban kay Dr. Jose P. Rizal sa isang napaka-hindi patas na paglilitis na humahantong sa pagpatay sa kanya. 7. GOMBURZA Ang pagpapaikli para sa mga martir na pari ng Cavite Mutiny na Sina Padre Mariano Gomez, Padre Jose Burgos at Padre Jacinto Zamora Upang maisagawa ang nabanggit na malaking larawan (Mga Resulta sa Pag-aaral ng Yunit 3) para sa ikapitong linggo ng kursong ito, kailangan mong lubos na maunawaan ang sumusunod na mahahalagang kaalaman na ipapakita sa mga susunod na pahina ng modyul na ito. Mangyaring tandaan na hindi ka limitado sa ibinigay na module o ang aklat-aralin. Inaasahan mong gumamit ka ng iba pang mga libro, artikulo sa pagsasaliksik, mga mapagkukunan sa online, at iba pang mga mapagkukunan na magagamit sa silid-aklatan ng unibersidad hal. elibrary, search.proquest.com, atbp. I ANG KAMBAL NA AKLAT (The Twin Books) Essential Knowledge Ang El Filibusterismo at Noli Me Tangere ang mga tanyag na libro na kinatay ang pangalan ni Dr. Jose Rizal sa ating kasaysayan. Ang mga librong ito ay naging kanyang tagumpay sa buhay at kanyang di-marahas na rebolusyon para sa kalayaan ng kanyang minamahal na bansa. Ang bansang inalok niya ang kanyang buhay para sa kanyang paniniwala na ang Essential kalayaan ay makakamit sa Knowledge paggamit ng panulat, sapagkat ang panulat ay "mas malakas kaysa sa isang double edge sword." BIG PICTURE-C 8 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Week: 7-9 Unit Learning Outcome (ULO- 3): Pagkatapos ng aralin na ito, kayo ay inaasahan na: a. Pag-aralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal, particular ang kanyang dalawang libro. b. Talakayin ang buhay ni Dr. Jose Rizal, mula sa kanyang pagsilang hanggang sa kanyang kamatayan; dahil dito, pag-aaralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal sa kanyang mga sanaysay at paglalahad. c. Suriin ang kontekstong pangkasaysayan at pangkulturang nasa misyon ni Dr. Jose Rizal at naglalakbay sa buong mundo at pag-aralan ang mga kababaihan na naging bahagi ng kanyang buhay. BIG PICTURE in Focus a. Pag-aralan ang iba`t ibang mga akda ni Dr. Jose Rizal, sa partikular, ang kanyang dalawang libro. METALANGUAGE Sa seksyong ito, ang mga mahahalagang terminong nauugnay sa pag-aaral ng Buhay at Mga Gawa ni Dr. Jose Rizal at sa ULO-3 Linggo 7 ay bibigyang kahulugan upang magtatag ng isang batayan sa kung paano maunawaan ang mga term na makakaharap mo sa kursong ito. Sa pagdaan namin sa pag-aaral ng buhay at mga gawa ni Dr. Jose Rizal, Mangyaring gabayan ka ng mga sumusunod na termino at maunawaan ang mga konsepto at ideya nito. 1. Reporma Ang pagtanggal ng mga maling gawain (hal. Mga Pang-aabuso) sa pamamagitan ng pagpapatupad o pagpapakilala ng isang mas mahusay na pamamaraan o kurso ng pagkilos. Si Rizal ay isang repormista, hindi isang rebolusyonaryo. 2. Rebolusyon 9 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Pangunahing hamon sa isang gobyerno kung saan nais ng isang pangkat o samahan na ibagsak ang kasalukuyang gobyerno at talikuran ang isang gobyerno at ipalit ng ibang gobyerno. 3. Kilusang Propaganda Ang mga organisadong aktibidad na pinamunuan ng nasyonalistang Pilipino, karamihan sa mga ito ay mga ilustrado na nakabase sa Europa tulad ni Rizal, na gumamit ng kilusan upang mailantad ang mga pang-aabuso at makamit ang mga reporma at kalayaan para sa Pilipinas. 4. Noli Me Tangere ("Huwag mo akong hawakan") Mula sa mga salita ni Jesus na hinarap si Maria Magdalene sa Juan 20:17 King James Version (KJV) "Huwag mo akong hawakan sapagkat hindi pa ako nakakabalik sa aking Ama." 5. Filibustero Isang tao na ginusto na hindi sundin ang mga hangarin ng mga awtoridad sa Espanya. (hindi pagsunod o pag-uugali ng pag-uugali) 6. rebelyon, sedisyon, at Illegal na pagsasama Ang mga paratang na isinampa laban kay Dr. Jose P. Rizal sa isang napaka-hindi patas na paglilitis na humahantong sa pagpatay sa kanya. 7. GOMBURZA Ang pagpapaikli para sa mga martir na pari ng Cavite Mutiny na Sina Padre Mariano Gomez, Padre Jose Burgos at Padre Jacinto Zamora Essential Knowledge Upang maisagawa ang nabanggit na malaking larawan (Mga Resulta sa Pag-aaral ng Yunit 3) para sa ikapitong linggo ng kursong ito, kailangan mong lubos na maunawaan ang sumusunod na mahahalagang kaalaman na ipapakita sa mga susunod na pahina ng modyul na ito. Mangyaring tandaan na hindi ka limitado sa ibinigay na module o ang aklat-aralin. Inaasahan mong gumamit ka ng iba pang mga libro, artikulo sa pagsasaliksik, mga mapagkukunan sa online, at iba pang mga mapagkukunan na magagamit sa silid-aklatan ng unibersidad hal. elibrary, search.proquest.com, atbp. 10 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 I ANG KAMBAL NA AKLAT (The Twin Books) Ang El Filibusterismo at Noli Me Tangere ang mga tanyag na libro na kinatay ang pangalan ni Dr. Jose Rizal sa ating kasaysayan. Ang mga librong ito ay naging kanyang tagumpay sa buhay at kanyang di-marahas na rebolusyon para sa kalayaan ng kanyang minamahal na bansa. Ang bansang inalok niya ang kanyang buhay para sa kanyang paniniwala na ang kalayaan ay makakamit sa paggamit ng panulat, sapagkat ang panulat ay "mas malakas kaysa sa isang double edge sword." 1.1 NOLI ME TANGERE Ang Noli Me Tangere ang unang aklat ni Dr. Jose Rizal na na-publish, tulad ng tinalakay sa aming huling modyul. Bukod dito, ang pangunahing tauhan, si Crisostomo Ibarra ay pinaniniwalaang isang alter-ego ni Jose Rizal dahil sa background ng pamilya nito. Pareho silang nag-aral sa ibang bansa at hinahangad ang pag-ibig ng kanilang buhay. Banghay Umikot ang nobela sa bida na si Crisostomo Ibarra. Isang Illustrados na ang linya ng dugo ay pinaghalong Espanyol, Mestizo, at Filipino na nagmula sa isang mayamang pamilya sa Pilipinas sa Calamba. Pumunta siya sa Europa upang mag- aral. Sa kanyang pag-uwi, pinangarap niyang maiangat ang buhay ng kanyang mga kapatid ngunit humarap sa hierarchy ng Espanya, kasama na ang administrasyong sibil ng Espanya at ang helyarchiya ng Eklesyitikal ng kanyang bayan. Ang ama ni Crisostomo, Don Rafael, ay namatay bago ang kanyang pag-uwi. Nakalungkot ang mga pangyayari nang namatay ang kanyang ama at tumanggi na ilibing sa isang Cemetery ng Katoliko ng kura paroko na si Padre Damaso. Si Crisostomo ay napukaw ng ilang panahon. Halos pumatay siya sa pari na naging sanhi ng pagpapaalis sa kanya at pagpapawalang-bisa ng kanyang pag-aalis ng damo kasama si Maria Clara. Si Maria Clara ang syota ni Crisostomo. Kilala siyang anak ni Kapitan Tiago, ngunit sa totoo lang, anak siya ni Padre Damaso. Si Kapitan Tiago ang siyang umampon sa kanya at inilihim ang sikreto ni Padre Damaso. 11 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Ang kasal nina Crisostomo at Maria Clara ay nakansela dahil sa pag-atake ni Ibarra sa pari, dahil doon, ipinagkaloob kay Maria Clara ang ibang lalaki, ngunit pinilit niyang maging madre kaysa pakasalan ang ibang lalake. Sa tulong ni Padre Damaso, si Maria Clara ay naging isang madre, ngunit sinira lang siya nito, dahil siya ay naging isang karnal na alipin ni Padre Salve na humingi ng sekswal na relasyon sa kanya. Ang pilosopiya sa kwento ay binibigyang diin ang pagod ng mga mananakop ng kaliwanagan ng mga Pilipino. Ito ang magiging simula ng bangungot ng mga Espanyol at ang pagtaas ng mga Pilipino. Iyon ang dahilan kung bakit sasakupin ng mga Espanyol ang mga Pilipino sa lahat ng gastos. Tulad ng kwento, nakilala ni Ibarra si Elias, na kinukumbinsi siya na maghimagsik at labanan laban sa mga malupit. Naniniwala si Elias na labis ang paghihirap ng mga Pilipino at ang pag-aalsa at marahas ay ang tanging paraan para sa kalayaan. Habang pinaplano ng mga kalaban ni Ibarra na lumikha ng isang pekeng insureksyon na sinisisi siya, tinulungan sila ni Maria Clara habang ginamit siya bilang isang bitag sa pagprotekta sa sikreto ng pagtataksil kay Ibarra. Walang pagpipilian si Ibarra kundi ang makatakas. Sa tulong ni Elias, nakatakas si Ibarra sa Guardia Sibil, ngunit hinabol sila na papunta sa lawa. Kailangang tumalon sa tubig si Elias, upang magpanggap na si Ibarra at siya ay binaril at sa malapit na lugar ay namatay at inilibing ni Basilio sa tabi ng kanyang ina at nakatakas si Ibarra. PAG-ATAKE AT DEPENSA Ang pagbabawal ng mga libro ni Jose Rizal ay ang paunang kilos ng mga Awtoridad ng Espanya na may pahiwatig na pinapahiya nito ang Simbahan at ng Espanya. Fr. Sinuri ni Payo ng UST ang libro noong Agosto 18, 1887, at sumulat ng isang sulat ng rekomendasyon sa Arsobispo ng Maynila na ipagbawal ang libro. Sinasabing ang aklat ay erehe, masama, mapang-abuso at, iskandalo sa mga relihiyosong aspeto nito. Ang libro ay hindi makabayan, subersibo at, nakakasakit sa gobyerno ng Espanya. Ang aklat ay sinalakay ng ilan ay sina Senador Vida, Vincente Barrantes. Ngunit ang unang pag-atake ay ng isang hindi kilalang prayle na nagsabing si Jose Rizal ay tinawag bilang isang hindi nagpapasalamat na tao. Para kay Fr. Rodriguez, hindi ito dapat basahin sapagkat ito ay mapanirang-puri at 12 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 tumaas na mga pagkakamali... at para kay Fr. Font, na naglabas ng opisyal na pag- censor sa libro. Sa kabilang banda, marami ang nagdepensa sa nobelang buhay na si Fr. Francisco Sanchez. Isa pa si Fr. Si Vicente Garcia, na nagsabing "kung mortal na kasalanan ang pagbabasa ng nobela, ang ilang pari ay nakagawa ng mortal na kasalanan." Gayundin, ipinagtanggol ni Marcelo H. Del Pilar ang nobela sa pamamagitan ng pagsagot sa mga polyeto ni Fr. Si Rodriguez, na nagsasabi na ang aklat ay hindi naaangkop na hinuhusgahan. PINAKAPANGUNAHING TAUHAN a. Crisostomo Ibarra b. Maria Clara c. Padre Damaso d. Padre Salvi e. Elias f. Kapitan Tiago g. Don. Francisco Ibarra h. Sisa i. Crispin j. Basilio k. Elias l. Tasio 1.2 EL FILIBUSTERISMO BANGHAY Binago ni Crisostomo Ibarra ang kanyang pangalan at katayuan kay Simoun, ang Jeweler. Nagbalatkayo, gumala siya sa buong mundo at naglakbay sa iba`t ibang bahagi nito at naging isang alahas. Bumalik siya upang makaganti sa lahat ng kamalasan na kanyang nasalubong. Sinamantala niya ang katiwalian at mapang- abusong rehimen ng mga Espanyol sa Pilipinas upang maibagsak ang administratibo nito at lumikha ng kaguluhan. 13 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Nais niyang iligtas ang kanyang minamahal na si Maria Clara mula sa kumbento at gumanti sa pagkamatay ng kanyang ama, ngunit ito ay nakialam ni Basilio na isang estudyante sa medisina. Sa kagubatan ng bisperas ng Pasko, nakilala ni Basilio ang totoong pagkakakilanlan ni Simoun nang hinanap niya ang mga hiyas na inilibing malapit sa libingan ng kanyang ina na si Sisa. Sa pag-usad ng kwento, nagkaroon ng pagkakataon si Simoun na ipatupad ang kanyang paghihiganti sa pamamagitan ng isang bomba na nakatanim sa isang lampshade. Ngunit napigilan ito ng ihagis ito sa labas ng bintana bago ito sumabog. Pagkatapos, itinapon ng isang pari ang lahat ng mga alahas ni Simoun bilang simbolo ng pag-aalis ng kasakiman, karahasan, at iba pang kasamaan na pinukaw. Nasyonalista at Rebolusyon Ang ika-2 nobela ni Rizal ay iba sa prequel, sapagkat binigyang diin nito ang ideolohiya at mga prinsipyong dapat taglayin ng isang tunay na Pilipino. Iyon ang matinding pagmamahal sa bansa. Ang nasyonalismo ay maaaring madaling makilala bilang isang kilos ng pagmamahal sa isang bansa at nasyonalidad, isang kilos ng pagmamahal sa iyong sariling bansa at ng mga alituntunin nito. Itinaya ni Jose Rizal ang kanyang pag-asa para sa bagong henerasyon. Tinukoy niya ang kabataan sa kanyang tulang A la Juventud Filipina bilang pag-asa ng bansa. Nagpakita siya ng isang halimbawa kung paano mahalin ang isang bansa at prinsipyo sa pakikipaglaban niya para sa kanyang bansa hanggang sa kanyang huling hininga. Napansin ni Dr. Jose Rizal na maghimagsik at ipaglaban ang bansa, ngunit sa paraang naiiba sa iba pang karaniwang pananaw sa rebolusyon at iyon ay isang kilos ng pagsasagawa ng giyera para sa kalayaan o isang kilos na magreresulta sa kamatayan at madugong pakikipaglaban. Ngunit para sa Kanya, isang mapayapang rebolusyon. IBA PANG MGA PINAKAPANGUNAHING TAUHAN a. Padre Florentino b. Simoun c. Kapitan Tiago d. Basilio e. Maria Clara f. Dona Victorina g. Kabesang Tales h. Padre Salvi 14 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 i. Isagani j. Macaraig 1.3 NOLI ME TANGERE Ang Noli Me Tangere ang unang aklat ni Dr. Jose Rizal na na-publish, tulad ng tinalakay sa aming huling modyul. Bukod dito, ang pangunahing tauhan, si Crisostomo Ibarra ay pinaniniwalaang isang alter-ego ni Jose Rizal dahil sa background ng pamilya nito. Pareho silang nag-aral sa ibang bansa at hinahangad ang pag-ibig ng kanilang buhay. Banghay Umikot ang nobela sa bida na si Crisostomo Ibarra. Isang Illustrados na ang linya ng dugo ay pinaghalong Espanyol, Mestizo, at Filipino na nagmula sa isang mayamang pamilya sa Pilipinas sa Calamba. Pumunta siya sa Europa upang mag- aral. Sa kanyang pag-uwi, pinangarap niyang maiangat ang buhay ng kanyang mga kapatid ngunit humarap sa hierarchy ng Espanya, kasama na ang administrasyong sibil ng Espanya at ang helyarchiya ng Eklesyitikal ng kanyang bayan. Ang ama ni Crisostomo, Don Rafael, ay namatay bago ang kanyang pag-uwi. Nakalungkot ang mga pangyayari nang namatay ang kanyang ama at tumanggi na ilibing sa isang Cemetery ng Katoliko ng kura paroko na si Padre Damaso. Si Crisostomo ay napukaw ng ilang panahon. Halos pumatay siya sa pari na naging sanhi ng pagpapaalis sa kanya at pagpapawalang-bisa ng kanyang pag-aalis ng damo kasama si Maria Clara. Si Maria Clara ang syota ni Crisostomo. Kilala siyang anak ni Kapitan Tiago, ngunit sa totoo lang, anak siya ni Padre Damaso. Si Kapitan Tiago ang siyang umampon sa kanya at inilihim ang sikreto ni Padre Damaso. Ang kasal nina Crisostomo at Maria Clara ay nakansela dahil sa pag-atake ni Ibarra sa pari, dahil doon, ipinagkaloob kay Maria Clara ang ibang lalaki, ngunit pinilit niyang maging madre kaysa pakasalan ang ibang lalake. Sa tulong ni Padre Damaso, si Maria Clara ay naging isang madre, ngunit sinira lang siya nito, dahil siya ay naging isang karnal na alipin ni Padre Salve na humingi ng sekswal na relasyon sa kanya. Ang pilosopiya sa kwento ay binibigyang diin ang pagod ng mga mananakop ng kaliwanagan ng mga Pilipino. Ito ang magiging simula ng bangungot ng mga 15 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Espanyol at ang pagtaas ng mga Pilipino. Iyon ang dahilan kung bakit sasakupin ng mga Espanyol ang mga Pilipino sa lahat ng gastos. Tulad ng kwento, nakilala ni Ibarra si Elias, na kinukumbinsi siya na maghimagsik at labanan laban sa mga malupit. Naniniwala si Elias na labis ang paghihirap ng mga Pilipino at ang pag-aalsa at marahas ay ang tanging paraan para sa kalayaan. Habang pinaplano ng mga kalaban ni Ibarra na lumikha ng isang pekeng insureksyon na sinisisi siya, tinulungan sila ni Maria Clara habang ginamit siya bilang isang bitag sa pagprotekta sa sikreto ng pagtataksil kay Ibarra. Walang pagpipilian si Ibarra kundi ang makatakas. Sa tulong ni Elias, nakatakas si Ibarra sa Guardia Sibil, ngunit hinabol sila na papunta sa lawa. Kailangang tumalon sa tubig si Elias, upang magpanggap na si Ibarra at siya ay binaril at sa malapit na lugar ay namatay at inilibing ni Basilio sa tabi ng kanyang ina at nakatakas si Ibarra. PAG-ATAKE AT DEPENSA Ang pagbabawal ng mga libro ni Jose Rizal ay ang paunang kilos ng mga Awtoridad ng Espanya na may pahiwatig na pinapahiya nito ang Simbahan at ng Espanya. Fr. Sinuri ni Payo ng UST ang libro noong Agosto 18, 1887, at sumulat ng isang sulat ng rekomendasyon sa Arsobispo ng Maynila na ipagbawal ang libro. Sinasabing ang aklat ay erehe, masama, mapang-abuso at, iskandalo sa mga relihiyosong aspeto nito. Ang libro ay hindi makabayan, subersibo at, nakakasakit sa gobyerno ng Espanya. Ang aklat ay sinalakay ng ilan ay sina Senador Vida, Vincente Barrantes. Ngunit ang unang pag-atake ay ng isang hindi kilalang prayle na nagsabing si Jose Rizal ay tinawag bilang isang hindi nagpapasalamat na tao. Para kay Fr. Rodriguez, hindi ito dapat basahin sapagkat ito ay mapanirang-puri at tumaas na mga pagkakamali... at para kay Fr. Font, na naglabas ng opisyal na pag- censor sa libro. Sa kabilang banda, marami ang nagdepensa sa nobelang buhay na si Fr. Francisco Sanchez. Isa pa si Fr. Si Vicente Garcia, na nagsabing "kung mortal na kasalanan ang pagbabasa ng nobela, ang ilang pari ay nakagawa ng mortal na kasalanan." Gayundin, ipinagtanggol ni Marcelo H. Del Pilar ang nobela sa pamamagitan ng pagsagot sa mga polyeto ni Fr. Si Rodriguez, na nagsasabi na ang aklat ay hindi naaangkop na hinuhusgahan. 16 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 PINAKAPANGUNAHING TAUHAN m. Crisostomo Ibarra n. Maria Clara o. Padre Damaso p. Padre Salvi q. Elias r. Kapitan Tiago s. Don. Francisco Ibarra t. Sisa u. Crispin v. Basilio w. Elias x. Tasio 1.4 EL FILIBUSTERISMO BANGHAY Binago ni Crisostomo Ibarra ang kanyang pangalan at katayuan kay Simoun, ang Jeweler. Nagbalatkayo, gumala siya sa buong mundo at naglakbay sa iba`t ibang bahagi nito at naging isang alahas. Bumalik siya upang makaganti sa lahat ng kamalasan na kanyang nasalubong. Sinamantala niya ang katiwalian at mapang- abusong rehimen ng mga Espanyol sa Pilipinas upang maibagsak ang administratibo nito at lumikha ng kaguluhan. Nais niyang iligtas ang kanyang minamahal na si Maria Clara mula sa kumbento at gumanti sa pagkamatay ng kanyang ama, ngunit ito ay nakialam ni Basilio na isang estudyante sa medisina. Sa kagubatan ng bisperas ng Pasko, nakilala ni Basilio ang totoong pagkakakilanlan ni Simoun nang hinanap niya ang mga hiyas na inilibing malapit sa libingan ng kanyang ina na si Sisa. Sa pag-usad ng kwento, nagkaroon ng pagkakataon si Simoun na ipatupad ang kanyang paghihiganti sa pamamagitan ng isang bomba na nakatanim sa isang lampshade. Ngunit napigilan ito ng ihagis ito sa labas ng bintana bago ito sumabog. Pagkatapos, itinapon ng isang pari ang lahat ng mga alahas ni Simoun bilang simbolo ng pag-aalis ng kasakiman, karahasan, at iba pang kasamaan na pinukaw. 17 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal  COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION Social Science Discipline 2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City Phone: (082) 3050647 Local 118 Nasyonalista at Rebolusyon Ang ika-2 nobela ni Rizal ay iba sa prequel, sapagkat binigyang diin nito ang ideolohiya at mga prinsipyong dapat taglayin ng isang tunay na Pilipino. Iyon ang matinding pagmamahal sa bansa. Ang nasyonalismo ay maaaring madaling makilala bilang isang kilos ng pagmamahal sa isang bansa at nasyonalidad, isang kilos ng pagmamahal sa iyong sariling bansa at ng mga alituntunin nito. Itinaya ni Jose Rizal ang kanyang pag-asa para sa bagong henerasyon. Tinukoy niya ang kabataan sa kanyang tulang A la Juventud Filipina bilang pag-asa ng bansa. Nagpakita siya ng isang halimbawa kung paano mahalin ang isang bansa at prinsipyo sa pakikipaglaban niya para sa kanyang bansa hanggang sa kanyang huling hininga. Napansin ni Dr. Jose Rizal na maghimagsik at ipaglaban ang bansa, ngunit sa paraang naiiba sa iba pang karaniwang pananaw sa rebolusyon at iyon ay isang kilos ng pagsasagawa ng giyera para sa kalayaan o isang kilos na magreresulta sa kamatayan at madugong pakikipaglaban. Ngunit para sa Kanya, isang mapayapang rebolusyon. IBA PANG MGA PINAKAPANGUNAHING TAUHAN a. Padre Florentino b. Simoun c. Kapitan Tiago d. Basilio e. Maria Clara f. Dona Victorina g. Kabesang Tales h. Padre Salvi i. Isagani j. Macaraig 18 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal